Vísir - 17.10.1940, Blaðsíða 3

VISIR
Islenskir sagnaþætlir og
þjóðsögur. — Safnað hefir
Guðni Jónsson. — IJtgef-
andi ísáfoldarprentsmiðja
h.f. — Reykjavík 1940.
1 bók þessari eru tveir merki-
legir sagnaþættir: Þáttur af
Sigríði.í Skarfanesi, eftir Guðna
meistara Jónsson, og Manntjón-
ið á Rangárvallaafrétti 1868,
eftir Guðmund hreppstjóra
Árnason i Múla. Þáttur Sigrið-
ar er langur, nemur fullum
þriðjungi bókarinnar, og prýði-
lega ritaður. Málið víða fagurt
og svipmikið, vel til heimilda
vandað, að því er séð verður,
og örlögum þeirra, er einkum
koma við sögu, lýst af ná-
kvæmni, samúð og skilningi.
Talið er, að Sigríður í Skarfa-
nesi hafi verið dóttir Bjarna
skálds og amtmanns Thoraren-
sens, en fengið var henni annað
faðerni, að tilhlutan Bjarna, og
fóstur í góðum stað. Sigríður
hefir verið gáfuð kona og þrek-
mikil, skáldmælt og skjót í
svörum, orðheppin í besta lagi,
lét ekki hlut sinn að óreyndu.
Birtir höf. þáttarins sumar vís-
ur hennar, en ekki eru þær
merkilegur skáldskapur og
flestar ósnjallari en sum þeirra
tilsvara, sem eftir henni eru
höfð. Eina þessara vísna kanri-
ast eg við frá fornu fari, þvi að
hún var algengur húsgangur
norður i Húnavatnssýslu í ung-
dæmi mínu. Það er þessi staka:
Góðan daginn gefi þér
guð á himna setri
sunnudaginn, sem að er
síðastur i vetri.
En ekki heyrði eg höfund
nefndan, svo að eg muni.
Hinn þátturinn, Manntjónið á
Rangárvallaafrétti 1868, er vel
saminn og merkilegur. Sunnu-
daginn 11. október (1868) lögðu
fjórir menn af stað úr Skaftár-
tungu, ætluðu til sjóróðra á
Suðurnes — „og hugðust að
fara Rangárvallaafrétt". Veður
var ískyggilegt að morgni og
gekk í stórhríð, er á daginn leið.
Þeir komu hvergi fram og vissu
menn ekkert um afdrif þeirra
árum saman. — Tiu árum sið-
ar, í haustleitum 1878, fundust
bein þeirra í Mælifellssandi.
Eitthvað höfðu þeir farið afleið-
Háskólalóð fylgir — og að aust-
an af Njarðargötu, Nönnugötu,
Óðinsgötu/Týsgötu og Klappar-
stíg.
II. Hallgrímsprestakall ligg-
ur vestur að Dómkirkjupresta-
kalli og takmarkast að austan
af Rauðarárstíg og beinni fram-
lenging hans norður að sjó og
suður til Reykjanesbrautar, en
af Hringbraut frá Njarðargötu
og Laufásvegi í Reykjanesbraut
að sunnan.
III. Laugarnesprestakall ligg-
ur vestur að Hallgrimspresta-
kalli og takmarkast að suðvest-
an af Reykjanesbraut. Það nær
jafnlangt austur og suður og
Reykjavikurprestakall fyrir
skiftinguna.
IV. Nesprestakall liggur að
binum prestaköllunum þremur
og nær yfir land Reykjavíkur-
bæjar vestan Reykjanesbraut-
ar, Seltjarnarnes og Engey.
Með nöfnum á brautum og
götum er átt við sjálfar göturn-
ar, en ekki húsin báðu megin
við þær.
Þessa skiftingu eru menn
beðnir að muna, því að sjálf-
sögðu eiga ekki aðrir kosning-
arrétt né kjörgengi á þessum
safnaðarfundum en þeir þjóð-
kirkjumenn, sem heimili eiga
innan hvers safnaðar.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
is, en haldið hópinn til hinstu
stundar og lágu að kalla 'mátti
á bersvæði.
Auk þeirra tveggja þátta, sem
nú hafa verið nefndir, eru í
bókinni 28 frásögur af ýmsu
tagi, flestar stuttar og mjög í
þjóðsagna stíl. Kennir, þar
margra grasa, því að sagt er frá
buldufólki, slæðingi ýmiskonar
og draugum, skiftum við úti-
legumenn, fjars'ýn gamals
manns, sem lagstur er baná-
leguna, og mörgu öðru, sem
.ýmsum mun þykja fróðlegt að
kynnast. — Ein sagan er t. d.
um dauðan mann, „sém ekur i
bil". Önnur segir frá því, er
dauður maður fer í glaðaljósi
í rúm til ungrar stúlku, legst
þar endilangur og „lagði af
honum svo mikinn iskulda, að
nístings hrollur fór um mig
alla", segir stúlkan. Þá er hinn
„kaldi rekkjunautur" hvarf á
braut, gerði hann sér hægt um
hönd og slökti á olíulampa, sem
stóð í herberginu! En stúlkunni
varð svo mikið um heimsókn-
ina, að henni kom ekki dúr a
auga það sem eftir lifði nætur.
Saga þessi gerðist hér í bænum
fyrir eitthvað 30 árum og gef-
ur ekki eftir mögnuðustu
draugasögum „í gömlum stíl".
Þjóðsögur ýmiskonar og
furðusögur eru enn í miklum
íiletum hafðar hér á landi. Þarf
víst ekki um það að efast, að
bók sú, sem hér um ræðir, muni
hljóta hinar bestu viðtökur.
Páll Stgr.
Ólafur Lárusson:
Landnám í Skagafirði.
Annað hefti Skagfirskra
fræða er nýlega komið út, en
það er ritað af Ólafi prófessor
Lárussyni og nefnist: „Land-
nám í Skagafirði". Þettá er all-
mikil bók, 167 bls. í Skirnis-
broti, og aftan við ritið er upp-
dráttur af Skagafirði, er sýnir
landnám og nöfn helstu land-
námsmanna.
Nafn Ólafs prófessors Lárus-
sonar er út af fyrir sig trygg-
ing þess, að hér sé tm merki-
legt rit að ræða, og þótt menn
aðeins blaði í ritinu, er auðsætt
að hér er mikill fróðleikur sam-
an kominn og settur fram af
vísindalegri nákvæmni, en á
hinn aðgengilegasta hátt.
Þessa merka rits verður getið
síðar hér í blaðinu af einhverj-
um þeim, sem bær er um að
dæma.
$éd^%
HUGLVSIKGfiR
BRÉFHBUSfl
BÓKOKÓPUR
E.K
BUSTURSTR.12. u
Bollapöp
Matardiskar (grunnir).
Vatnsglös.
Búrhnífar.
Dósahníf ar.
Kleinujárn.
Kökuspaðar.
t€HZLe
5m
Farþegar Esju
tínasf smám
saman í land.
Á annað Iiundrad
í land í gæp.
kom
Eins og Vísir skýrði frá í gær voru það að eins þrír farþeganna
á Esju, sem fengu að fara í land strax í fyrradag. Voru það frú
Georgía, kona Sveins Björnssonar, sendiherra, sem hafði diplo-
matiskt vegabréf, og þeir Finnur Jónsson, alþingismaður, og
Klemens Tryggvason, hagfræðingur. Höfðu þeir meðferðis póst
frá sendisveitunum í Kaupmannahöfn og Stokkhólmi, sem þeir
áttu að afhenda eigin hendi.
Það er svo ekki fyrri en síð-
degis í gær, að hópar farþega
fóru að koma í land. Voru þeir
fluttir í land af ensku fiskiskipi,
sem hér hefir verið frá því
skömmu eftir að hernámið fór
fram.
Kom enska skipið með
fyrsta hópinn í land á fimta
tímanum og voru í honum um
40 manns, kpnur, karlar og
börn.
Svipur þeirra, sem í land
kom, var fullur bæði vonar og
ótta. Allir voru alvarlegir, þang-
að til þeir sáu vini og ættingja
biða þeirra á uppfyllingunni. Þá
hvarf óttinn, sem leynst hafði í
hugskoti manna um, að nú yæri
kannske ekki alt sem skyldi
heima, því að engar fréttir
höfðu borist um langan tíma og
ekkert að vita, hvað gerst hafði.
En þótt á land væri komið og
búið að fá blessun þeirra, sem
skoðunina framkvæmdu af
hendi Breta í skipinu, var ekki
rannsóknínni þar með lokið,
því að þá var eftir að skoða far-
angurinn í tollstöðinni. Gerðu
það íslenskir tollverðir og
breskir eftirlitsmenn. Þegar
farangursskoðuninni var lokið
gat hver maður farið frjáls
ferða sinna.
I fyrsta hópnum voru rúm-
lega 40 manns, eins og áður
getur, en í alt komu i land í gær
um 150 manns, áðúr en rann-
sókn var hætt þann daginn.
*
Kl. 12 í morgun voru engir
farþegar komnir í land úr Esj-
unni frá því í gærkveldi.
Versl. Klapparistíg: 11
Selup allap Nýlendu- og hpein^
lætisvöpup. «
Kynnið ykkur vepðid.
Áhersla lögö á vöpugæði.
BESTA AÐFERÐIN ER AÐ NOTA ÁVALT
WINDOWSPRAY
TIL HREINSUNAR Á HVERSKONAR
SPEGLUM OG GLÉRI.
HEILDSÖLUBIRGÐIR:
H. BENEDIKTSSON & CO.
REYKJAVÍK.
400 pör kvenskófatnaður
enskur, nýr, ónotaður, verður seldur næstu daga, verð
3—12 krónur, allskonar gerðir og stærðir. Einnig úrval
af Bomsum/)g skóhlífum. — Notið tækifærið.
Fonisalan Hverfisgötu ÍO.
Gestirnir verða hrifnir,
þegar kaffinu e.r helt ár
silfur kaffikönnu fægðri úr
Goddard's
silfurdufti
Hefir í 90 ár verið notað
um allan heim.
Aðalumboðsmenn fyrir Island:
Magnús Th. S. Blöndahl h/f.
Reykjavík.
g Hjartans þakkir sendi ég öllum þeini tnörgu, fjær
g og nær, sem mintust mín og á ýmsan hátt gerðu mér
g 80. afmælisdaginn minn, þann 15. okt. siðastl, úgieym-
g anlega ánægjulegan.
Reykjavík, 17. okt. 19'tO.
Á s b j ö r n O / a f s s o n,
Þingholhsir. 22.
o
ð
ÍJ
lOOOOOGOOOOOOOOOOOOOOOOOOOaOOOOÍiOOttOOOOOOOOOOOOOOOOOOa
föíii í Ffosaport
ÁSTANDS-ÚTGÁFA.
leikið í Iðnó annað kvöld kl. S1/^.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4—7 í dag og eftir
kl. 1 á morgun. — Sími 3191.
BÖRN FÁ EKKI AÐGANíl
Kaupi
blikkdósir undan
skornu neftóbaki
(tveggja og þriggja krónu stærð)fyrir 5 AURA DÓSINA
Sé um að ræða 50 dósir eða»fleiri í einu er verðið 6 AU.
Dósirnar verða að vera óskemdar og með loki.
Verslun
Guðmundar Guðjónssonar.
Skólavörðustíg 21.
Fa§iteig:Dafélas:
Iteykjavíkur
heldur f élagsf und í Varðarhúsinu í kvöld kl. 9.
Til umræðu:
1. Húsaleigulögin. (Frummælandi Gunnar Þorsteins-
_son hrm.).
2. Félagsmál.
Félagar fjölmennið og sýnið félagsskýrleini við inn-
ganginn.
Nýir f élagar geta innritast í f élagið hálf tfma f yrir f und-
arbyrjun.
STJÓRNIN.
€wéd atviiiisa
Skrifstofustúlka, er hraðritar ensku og dönsku óskast.
— Að eins stúlka, sem hefir æfingu í siarfinu, kemur
fil greina. — Tilboð, merkt: „Góð atvinna", leggist inn á
afgreiðslu Vísis fyrir 25. þ. m.
Gott píanó
oskast til leigu nú þegar lengri eða skemri tíma. Upplýs-
ingar á skrifstofu Verslunarmannafélags Reykjavíkur,
Vonarstræti'4. Sími 5293.
Maðnrinn minn,
Gpímúlfur Ólafsson
yfirtolivörður, veröur jarðsunginn laugardaginn 19. þ. m.
Athöfnin hefst nieð húskveðju á heiniih hans, Lauga-
brekkií, kl. 1 e. h.
Stefanía Friðriksdóttir.