Vísir - 17.10.1940, Page 3

VISIR
íslenskir sagnajjættir og
þjóðsögur. — Safnað hefir
Guðni Jónsson. — tltgef-
andi Isafoldarprentsmiðja
h.f. — Reykjavík 1940.
í bók þessari eru tveir merki-
legir sagnaþættir: Þáttur af
Sigríði í Skarfanesi, eftir Guðna
meistara Jónsson, og Manntjón-
ið á Rangárvaliaafrétti 1868,
eflir Guðnumd lireppstjóra
Árnason í Múla. Þáttur Sigrið-
ar er langur, nemur fullum
þriðjungi bókarinnar, og prýði-
lega ritaður. Málið víða fagurt
og svipmikið, vel til heimilda
vandað, að því er séð verður,
og örlögum þeirra, er einkum
koma við sögu, lýst af ná-
kvæmni, samúð og skilningi.
Talið er, að Sigríður í Skarfa-
nesi hafi verið dóttir Bjarna
skálds og amtmanns Thoraren-
sens, en fengið var henni annað
faðerni, að tilhlutan Bjarna, og
fóstur í góðum stað. Sigriður
hefir verið gáfuð kona og þrek-
mikil, skáldmælt og skjót í
svörum, orðheppin í besta lagi,
lét ekki lilut sinn að óreyndu.
Birtir höf. þáttarins sumar vís-
ur hennar, en ekki eru þær
merkilegur skáldskapur og
flestar ósnjallari en sum þeirra
tilsvara, sem eftir henni eru
Iiöfð. Eina þessara vísna kanri-
ast eg við frá fornu fari, því að
hún var algengur húsgangur
norður i Húnavatnssýslu i ung-
dæmi minu. Það er þessi staka:
Góðan daginn gefi þér
guð á himna setri
sunnudaginn, sem að er
síðastur i vetri.
En ekki heyrði eg höfund
nefndan, svo að eg muni.
Hinn þátturinn, Manntjónið á
Rangárvallaafrétti 1868, er vel
saminn og merkilegur. Sunnu-
daginn 11. október (1868) lögðu
fjórir menn af stað úr Skaftár-
tungu, ætluðu til sjóróðra á
Suðurnes — „og hugðust að
fara Rangárvallaafrétt“. Veður
var ískyggilegt að morgni og
gekk í stórhríð, er á daginn leið.
Þeir komu hvergi fram og vissu
menn ekkert um afdrif þeirra
árum saman. — Tíu árum sið-
ar, i haustleitum 1878, fundust
bein þeirra i Mælifellssandi.
Eitthvað liöfðu þeir farið afleið-
Háskólalóð fylgir — og að aust-
an af Njarðargötu, Nönnugöfu,
Óðinsgötu, Týsgötu og Ivlappar-
stíg.
II. Hallgrímsprestakall ligg-
ur vestur að Dómkirkjupresta-
kalli og takmarkast að austan
af Rauðarárstíji og beinni fram-
lenging hans norður að sjó og
suður til Reykjanesbrautar, en
af Hringbraut frá Njarðaygötu
og Laufásvegi í Reykjanesbraut
að sunnan.
III. Laugarnesprestakall ligg-
ur vesiur að Hallgrímspresta-
kalli og takmarkast að suðvest-
an af Reykjanesbraut. Það nær
jafnlangt austur og suður og
Reylcj avíkurpres takall f yrir
skiftinguna.
IV. Nesprestakall liggur að
Iiinum préstaköllunum þremur
og nær yfir land Reykjavíkur-
bæjar vestan Reykjanesbraut-
ar, Seltjamarnes og Engey.
Með nöfnum ,á brautum og
götum er átt við sjálfar göturn-
ar, en ekki húsin báðu megin
við þær.
Þessa skiftingu eru menn
beðnir að muna, því að sjálf-
sögðu eiga ekki aðrir kosning-
arrétt né kjörgengi á þessum
safnaðarfundum en þeir þjóð-
kirlcjumenn, sem heimili eiga
innan hvers safnaðar.
Sigurbjöm Á. Gíslason.
is, en haldið hópinn lil hinstu
stundar og lágu að kalla inátti
-á hersvæði.
Auk þeirra tveggja þátta, sem
nú hafa verið nefndir, eru i
bókinni 28 frásögur af ýmsu
tagi, flestar stuttar og mjög í
þjóðsagna stíl. Kennir. þar
margra grasa, því að sagt er frá
huldufólki, slæðingi ýmiskonar
og draugum, skiftum við úti-
legumenn, fjarsýn gamals
manns, sem lagstur er haná-
leguna, og mörgu öðru, sem
vmsum mun þykja fróðlegt að
kynnast. — Ein sagan er t. d.
um dauðan mann, „sém ekur i
bíl“. Önnur segir frá því, er
dauður maður fer í glaðaljósi
í rúm til ungrar stúlku, legst
þar endilangur og „lagði af
lionum svo mikinn ískulda, að
nístings lirollur fór um mig
alla“, segir stúlkan. Þá er lrinn
„kaldi rekkjunautur“ hvarf á
hraut, gerði hann sér hægt um
liönd og slökti á oliulampa, sem
stóð i herberginu! En stúlkunni
varð svo mikið um heimsókn-
ina, að henni kom ekki dúr á
auga það sem eftir lifði nætur.
Saga þessi gerðist hér í bænum
fyrir eitthvað 30 árum og gef-
ur ekki eftir mögnuðustu
draugasögum „i gömlum stil“.
Þjóðsögur ýmiskonar og
furðusögur eru enu í miklum
nletum hafðar hér á landi. Þarf
víst ekki um það að efast, að
bók sú, sem hér um ræðir, muni
hljóta liinar bestu viðtökur.
Páll Stgr.
*
Ólafur Lárusson:
Landnám í Skagafirði.
Annað liefti Skagfirskra
fræða er nýlega komið út, en
það er ritað af Ólafi prófessor
Lárussyni og nefnist: „Land-
nám í Skagafirði“. Þettá er all-
mikil bók, 167 -hls. í Skírnis-
broli, og aftan við ritið er upp-
dráttur af Skagafirði, er sýnir
landnám og nöfn lielstu land-
námsmanna.
Nafn Ólafs prófessors Lárus-
sonar er út af fyrir sig trygg-
ing þess, að hér sé um merki-
legt rit að ræða, og þótt menn
aðeins blaði i ritinu, er auðsætt
að liér er mikill fróðleikur sam-
an kominn og settur fram af
vísindalegri nákvæmni, en á
hinn aðgengilegasta hátt.
Þessa rnerka rits verður getið
síðar hér í blaðinu af einhverj-
uni þeirn, sem hær er um. að
dæma.

nUGLVSINGRR
BRÉFHRUSf)
BÓKflKÓPUR
EK
OUSTURSTR.12.
Bollapöp
Matardiskar (grunnir).
Vatnsglös.
Búrhnífar.
Dósahnífar.
Kleinujám.
Kökuspaðar.
Farþegar Esju
tínast smám
saman í land.
A annað hundrad kom
í lantiL 1 gær.
Eins og Vísir skýrði frá í gær voru það að eins þrír farþeganna
á Esju, sem fengu að fara í land strax í fyrradag. Voru það frú
Georgía, kona Sveins Björnssonar, sendiherra, sem hafði diplo-
matiskt vegabréf, og þeir Finnur Jónsson, alþingismaður, og
Klemens Tryggvason, hagfræðingur. Höfðu þeir meðferðis póst
frá sendisveitunum í Kaupmannahöfn og Stokkhólmi, sem þeir
áttu að afhenda eigin hendi.
Það er svo ekki fyrri en síð-
degis í gær, að hópar farþega
fóru að koma í land. Voru þeir
fluttir í land af ensku fiskiskipi,
sem hér hefir verið frá því
skömrnu eftir að hernámið fór
fram.
Kom enska skipið méð
fyrsta hópinn i land á fimta
tímanum og voru í honum um
40 manns, kouur, karlar og
hörn.
Svipur þeirra, sem í fand
kom, var fullur bæði vonar og
ótta. Allir voru alvarlegir, þang-
að til þeir sáu vini og ættingja
bíða þeirra á uppfyllingunni. Þá
hvarf óttinn, sem leynst liafði í
hugskoti manna um, að nú væri
kannske ekki alt sem skyldi
heima, því að engar fréttir
liöfðu borist um langan tíma og
ekkert að vita, hvað gerst hafði.
En þótt á land váeri komið og
húið að fá blessun þeirra, sem
skoðunina framkvæmdu af
hendi Breta í skipinu, var ekki
rannsóknínni þar með lokið,
þvi að þá var eftir að skoða far-
angurinn í tollstöðinni. Gerðu
það íslenskir tollverðir og
breskir eftirlitsmenn. Þegar
farangursskoðuninni var lokið
gat hver maður farið frjáls
ferða sinna.
I fyrsta hópnum voru rúm-
lega 40 manns, eins og áður
getur, en í alt komu í land í gær
um 150 manns, áðrir en rann-
sókn var liætt þann daginn.
★
Kl. 12 í morgun voru engir
farþegar komnir í land úr Esj-
unni frá því i gærkveldi.
Versl. Klapparstíg 11
Selup allap Nýlendu- og Iirein^
lætisvörup. #
Kynnið ykkup veröid.
Áhersla lögð 4 vörugæði.
BESTA AÐFERÐIN ER AÐ NOTA ÁVALT
WINDOW SPRAY
TIL HREINSUNAR Á HVERSKONAR
SPEGLUM OG GLERI.
HEILDSÖLUBIRGÐIR:
H. BENEDIKTSSON & CO.
REYKJAVÍK.
400 pör kvenskófatnaður
enskur, nýr, ónotaður, verður seldur næstu daga, verð
3—12 króntir, allskonar gerðir og stærðir. Einnig úrval
ai' Bomsum/)g skóhlífum. — Notið tækifærið.
Foniisalaii Ilvei'fisgötvi 16.
Gestirnir verða hrifnir,
þegar kaffinu er helt úr
silfur kaffikönnu fægðri úr
Goddards
silfurdufti
Hefir í 90 ár verið notað
um allan heim.
Aðalumboðsmenn fyrir Island:
Magnús Th. S. Blöndahl h/f.
Reykjavík.
KsooooottooooocociaíiOöoottötíííoooQCttOíSíiíiísoíiaoooooíiííooooíioa
« ... §
g Hjartans þakkir sendi ég öllum þeint mörgu, fjær «
il og nær, sem mintust mín og á ýmsan hátt gerdu mér o
« 80. afmælisdaginn minn, þann 15. okt. síðastl., ágleym-
H anlega ánægjulegan.
Q
ii
;?
s;
Réykjavík, 17. okt. 19¥).
Á s h j ö r n Ó 1 a f s s o n,
Þingholtys.tr. 22.
SOQOOOCOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOOOOOOOOOOQQQOOaOOOa
fievýan 1046
ÁSTANDS-tJTGÁFA.
leikið í Iðnó annað kvöld kl. Sl/2-
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4—7 í dag og eftir
kl. 1 á morgun. — Sími 3191.
BÖRN FÁ EKKI AÐGANG.
Kaupi
blikkdósir undan
skornu neftóbaki
(tveggja og þriggja krónu stærð) fyrir 5 AILJRA DÓSINA
Sé um að ræða 50 dósir eðafleiri í einu er verðið 6 AU.
Dósirnar verða að vera óskemdar og ineð loki.
Verslun
Guðmundar Guðjónssonar.
Skólavörðustig 21.
Faiteignafélag:
Revkjavíkur
heldur félagsfund i Varðarhúsinu i kvöld kl. 9.
Til umræðu:
1. Húsaleigulögin. (Frummælandi Gunnar Þorsteins-
__ son hrm.).
2. Félagsmál.
Félagar fjölmennið og sýnið félagsskýrteini við inn-
ganginn.
Nýir félagar geta innritast í félagið hálftíma fyrir fund-
arbyrjun.
STJÓRNIN.
Cóð atilnnsi
Skril’stof ustúlka, er hraðritar ensku og dönsku óskast.
— Að eins stúlka, sem hefir æfingu í slaiTinu, kemur
til greina. — Tilboð, merkt: „Góð atvinna“, leggist inn á
afgreiðslu Vísis fyrir 25. þ. m.
Gott píanó
óskast til leigu nú þegar lengri eða skemri tima. Upplýs-
ingar á skrilstoíu Verslunarmannafélags Reykjavíkur,
Vonarstræti 4. Sími 5293.
MaÖurinn minn,
Grímúlfur Ólafsson
yfirtollvörður, verður jarðsunginn laugardaginn 19. þ. in.
Athöfnin liefst með húskveðju á heimili lians, Lauga-
brekku, kl. 1 e. h.
Stefanía Friðriksdóttir.
9>