Vísir - 02.11.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
Reykjavík, laugardaginn 2. nóvember 1940.
254. tbl.
Gírikkir koamiir 5
km i ii 9i i Albaiiiia.
Loftáráiir á grískar borg'ar.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Gríska herstjórnin tilkynti í morgun, að sókn It-
ala á Florinavígstöðvunum hafi mishepnast,
og hafi Grikkir gert gagnárás og hersveitir
|)eirra farið yfir landmæri Albaníu og náð þár land-
svæði á sitt vald. Eru Grikkir komnir fimm kílómetra
inn í landið og hafa tekið þar fjall og nokkur þorp. Það
er viðurkent í tilk.-stjórnarinnar, að ekki hafi verið á-
formað að ráðast inn i Albaníu, en þó var grisku her-
sveitunum leyft að gera það, er sýnt var, að Grikkir gætu
bætt hernaðarlega aðstöðu sína þarna. Var og várt unt
að halda aftur af grísku hermönnunum. 9 ítalskir yfir-
foringjar og 153 hermenn aðrir voru teknir til fanga.
Italir hafa, eins og getið var í fyrri fregnum, orðið að
hægja á sér í sókninni til Janina. Þrátt fyrir það, að kom-
ið er á sjötta dag styrjaldarinnar, hefir Itölum orðið
sára litið ágengt. Loftárásir þeirra hafa ekki liaft tilætl-
uð áhrif á grísku þjóðina. Þær sameina hana og herða.
Italir hafa látið flugmenn sína varpa niður áróðurs-
miðum, með áskorunum tíl þjóðarinnar að gefast upp.
Grikkir hafa skotið niður margar af þessum flugvélum.
Vonir ítala um að taka Janina herskildi í gær rættust ekki.
Virðast þeir ekki hafa komist lejjgra en að Kalamasfljóti, um
9—10 enskar mílur frá landamærum Albaníu. 1 fyrstu var því
borið við, að óhagstætt veður hamlaði hernaðaraðgerðum, en
síðar, að framsóknin hefði tafist vegna þess, að ítalir yrði að
gera við brýr og vegí, sem Grikkir hefði eyðilagt.
ítölum varð því lítið ágengt í bardögum á landi, en í lofti hófu
þeir sókn á grískar borgir, og varð einkanlega mikið manntjón
í Saloniki. Var varpað sprengjum á miðhluta borgarinnar og
varð þar sjúkrahús og fleiri byggingar fyrir skemdum, en mann-
tjón varð nokkurt, 15 menn biðu bana en 50—60 særðust. Þriðja
loftárásin var gerð á Patras, hafnarborgina við innsiglinguna
til Korinþuflóa og varð þar manntjón og eigna. Aðvaranir um
loftárásir voru gefnar í Aþenuborg, en ekki var varpað sprengj-
um á borgina. Er talið, að ítalir séu hikandi, að varpa sprengj-
um á borgina, þar sem þeir óttast, að árásir á hana yrðu endur-
goldnar með árásum á Rómaborg.
Afstaða Tyrkja.
Inonu, forseti Tyrklands, flutti
ræðu í gær, og sagði, að Tyrkir
myndi ekki taka þátt i styrjöld-
inni, eins og sakir stæði, en
standa við allar skuldbindingar
sínar gagnvart þeim þjóðum,
sem þeir hefði gert vináttu-
samninga við. Ræddi Inonu
sérstaklega sambúð Tyrkja við
Breta, Grikki og Rússa. Vináttu
Breta og Tyrkja k-vað hann
standa á svo traustum grund-
velli, að ekkert fengi liaggað
lienni. Hann fór einnig vinsam-
legum orðum um Grikki og
sagði, að þvi er Rússa snertir,
að vinátta væri góð með Rúss-
um og Tyrkjum, og gerði hann
sér hinar bestu vonir um, að
ekkert yrði til þess að spilla
henni.
Það er talið, að Bretar muni
aðallega hjálpa Grikkjum, með
því að veita þeim lið i lofti og á
sjó. Breski flotinn fær bæki-
stöðvar við Grilddandsstrendur
og búist er við, að bráðlega geri'
hreski flugflotinn árásir á hern-
aðarstöðvar ítala, þær, sem
næstar eru Grikklandi.
Enn herast fregnir um, að
Albanir baki ítölum mikla erf-
iðleika.
7
Tilkynt' var í morgun, að
breskir sjóliðsforingjar væri
lcomnir til Aþenuborgar og
margra gríslcu eyjanna, til þess
að taka fullnaðarákvarðanir
imi samvinnu Grikkja og
Breta.
LOFTÁRÁSIR BRETA
Á HERNAÐARSTÖÐVAR
ÍTALA.
Breskar sprengjuflugvélar
gerðu loftárásir í gærmorgun á
olíugeyma við Neapel. Er það í
fyrsta skifti, sem þessi borg
verður fyrir loftárás. Bretar
segja, að eldur hafi lcomið upp,
og tjón muni liafa orðið mikið.
Þá hafa breskar sprengjuflug-
vélar Iialdið uppi öflugum árás-
um á hernaðarstöðvar ítala í
Afríku og valdið þar miklu
tjóni. Yfir Mersa Matroux skutu
breslcar orustuflugvélar niður 4
ítalskar flugvélar, 4 voru eyði-
lagðar (á jörðu niðri), en marg-
ar sem ])átt tólcu í orustunni
munu hafa orðið fyrir skemd-
um, og segir í tillc. frá Kairo, að
vafasamt sé, að þær hafi lcomist
til bækistöðvar sinnar. — Ein
breslc flugvél var slcotin niður,
en annarar er salcnað.
Loítárásirnar á
Bretland.
London i morgun.
Breska fíijgmálaráðuneytið
tilkynti i morgun, að 5 þýslcar
flugvélar hefði verið skolnar
niður i nótt — fleiri en noklc-
uru sinni á einni nóttu. 1 gær
voru skotnar niðnr 11 þýskar
flugvélar og 7 breskar. Tveir
breskir flugmenn komust lífs
af. — í morgun sást til þýskra
og ítalskra flugvéla yfir strönd-
um Bretlands, en þær voru
flestar hraktar á flótta.
Loítárás á Berlin
s. 1. nótt.
London i morgun.
Breskar sprengjuflugvélar
gerðu loftárás á Berlín sl. nótt.
Loftárásirnar byrjuðu snemma
og voru elclci gefin merki um,
að liættan væri liðin hjá fyrr
en kl. 6 i morgun.
Eldur kom upp í borginni og
manntjón varð þar, en ékki er
lcunnugt um hve mikið. Þjóð-
verjar segja að loftárás hafi
verið gerð á Amsterdam, en
Bretar tilkynna, að aulc þess,
sem Ioftárás var gerð á Berlín
liafi verið varpað sprengjum á
ýmsa hernaðarlega staði i.
Mið- og Vestur-Þýskalandi,
einkanlega olíuvinslustöðvar.
SIGRID UNDSET BANN-
FÆRÐ í NOREGI.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
' London, i morgun.
Quisling-stjórnin í Noregi
hefir gefið út tilskipun þar
sem bannað er að gefa út og
selja eða útbýta á annan hátt
ritverkum Sigrid Undset,
hins heimsfræga Nobelsverð-
launahöfundar.
Segir í tilskipaninni að rit-
verk þessi sé hættuleg þjóð-
ernistilfinningu manna.
Sigrid Undset er nú í
Bandaríkjunum. Hún mun
halda fyrirlestra víðsvegar
um Iandið á næstunni.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London i morgun.
Forsetalcosningar fara fram i
Bandaríkj unum næstlcomandi
þriðjudag og er ýmsu spáð um
úrslitin. Forsetaefnin lialda
hverja ræðuna á fætur annari
og hefir kosningabaráttan nú
náð liámarki.
Hvor sigrar?
Máe-íylki er hin
politlska loftvog.
WiIIkie er þar í miklum meirihluta,
Báðir aðilar i forsetakosningunum í Bandaríkjunum
eru vissir um að sigra og á þriðjudaginn ákveður þjóðin
hvern hún vill gera að æðsta manni þjóðarinnar næstu
f jögur ár.
Það er gamalt máltæki í Bandaríkjunum, að rikis-
stjórakosningarnar í Máine segi nákvæmlega fyrir um
það, hvernig forsetakosningarnar fari. Sá flokkur sem
sigri í ríkisstjórakosningunni sigri í lorsetakosningun-
um. (As Maine goes so goes the nation).
Þetla hefir þó ekki reynst rétt að öllu leyti. Árin 1912,1916 og
1936 fóru forsetalcosningar öðruvísi en úrslitin i Maine gáfu
bendingu mn. Kosningasérfræðingar hafa sett saman þessar
reglur um kosningarnar:
1) Sigri republilcanar í Maine
með yfirgnæfandi meirihluta,
verður forsetinn úr flolcki
þeirra.
2) Sigri demolcratar, þó að-
eins sé með óverujegum meiri-
hluta, verður forsetinn úr
þeirra flokki.
3) Sigri republikanar í Maine
með litluni meirihuta, verður
forsetinn demokrati.
fer altaf fram i byrjun sept-
ember, að þessu sinni þann ní-
unda þess mánaðar. Samkvæmt
frásögnum í blöðum Islendinga
vestan hafs sigruðu republik-
anar með miklum meirihluta.
Hér sést hvernig kosningarn-
ar í Maine og öllum Bandaríkj-
unum hafa farið í nokkrum síð-
ustu kosningum:
Yfirleitt eru taldar meiri lík- Ríkisstjóralcosningin í Maine
ur til, að Roosevelt beri sigur úr
býtum. Því til sönnunar er vitn- Maine Bandaríkin
að í prófkosniiigar og veðrnál. Rep. Dem. Rep. Dem.
Willkie er af mörgum talinn 1936 168.823 126.333 16.679.583 27.476.673
liafa bætt aðstöðu sína. í Wall 1932 118.800 121.158 15.761.841 22.821.857
Street voru veðmálahlutföll 5:4 1928 148.053 65.572 - 21.392.190 15.016.443
Roosevelt i Iiag i gær. 1924 145.281 108.626 15.725.016 8.385.586
Roosevelt sagði i viðtali við 1920 135.393 70.047 16.152.200 9.147.353
blaðamenn í gær, að liann hefði 1916 81.760 67.930 8.538.221 9.129.606
velt þvi fyrir sér fyrir einum mánuði, hverjar líkur væri til, 1912 70.931 67.702 3.483.922 6.286.214
að hann yrði endurkosinn.
Ivvaðst hann hafa gert þetta :á ný
nú, og væri hann jafn vongóður
um endurkosningu nú og áður.
Roosevelt ræddi einnig við
blaðamejm áform Bandaríkja-
stjórnar um framleiðslu 50.000
flugvéla handa her og flola.
Xioftvarnabelgi rekur
inn yíir landið.
I>rír hafa verid „teknir úr umferð“.
Nú í vikunni hafa verið talsverð brögð að því, að loftvarna-
belgi hafi rekið inn yfir landið og þeir valdið tjóni á símalínum.
Vita menn með vissu um eina sex belgi, en þrjá þeirra tókst að
„taka úr umferð“. Hina rak á sjö út aftur.
La Guardia, borgarstjóri í
New York, sendi í "sumar, þrjá
slöklcviliðsmenn borgarinnar
austur um haf, til Lundúna, til
þess að lcynna sér slölckviað-
fei’ðir í loftárásunum þar. Þess-
ir slöklcviliðsmenn eru nú
komnir heim til New /Yoi’k aft-
ur og fara þeir milclu lofsorði
um dugnað og starfsaðferðir
slökkviliðsins í LondSn.
•
Gentilhomne, landstjórinn í
fj’anska Somalilajjdi er konjinn
til London og hefir gengið í lið
með De Gaulle.
Á finjtudag rak einn belg yf-
ii Langanes og sveif hann til
jarðar hjá einum bænum þar,
Hóli. Sá belgur var um 20 m.
á lengd.
Þá hefir sést til tveggja belgja
frá Ai’iJgerðareyi’i við ísafjarð-
ardjúp. Sleit annar símalínur á
200 m. svæði, lijá Eyri í Gufu-
dalssveit. Ilinn sást og frá Snæ-
fellsnesi og sleit þar simann
milli Ólafsvílcur og Stylckis-
hólms.
í gær var einn belgur „tek-
inn ■ úr umferð“ skamt ,frá
Sauðafelli í Dölum. Vírarnir,
sem héngu úr þessum belgjum,
slitu símann milli Borðeyrar og
Búðardals.
Þá sást og í gær til belgs frá
Hvammstanga. Fóru menn í bíl
á eftir lionum og tólcst lolcs að
skjóta hann niður, er ekki var
liægt að ná honum á annan
hátt.
Lolcs sást til sjötta lofthelgs-
ins fi’á Kollafirði á Ströndum.
Sveif hann i vestur og hvarf út
á sjó frá Gilsfirði.
Visir hefir fengið eftirfarandi
tilkynningu frá Landssímanum
iiiJi bilanirnar:
Skemdir urðu aðallega á
þessum stöðum: Á Barðaströnd
beggja megin við stöðina Eyri,
i Fróðárdal á Snæfellsnesi, i
Strandasýslu milli stöðvanna
Gi’afar og Litla Fjarðarhorns, á
Laxárdalsheiði milli Hrúta-
fjarðar og Búðardals og norður
undir Arngerðareyri við ísa-
fjarðardjúp.
Vírar slitnuðu á þessum
stöðvum og einangrar brotn-
uðu. Á einum stað, hjá Eyri,
varð 60—70 m. vírlengd úr lín-
,unni uppnumin, en vírflælcja
úr lofthelgnum skilin eftir i
staðinn á einum staijrnum.
Kröfur í Englandi um há-
marksverð á ísfíski.
■^FÍSI hefir borist breska vikublaðið „Fishing
* News“, sem er málgagn fiskiðnaðarins breska. 1
ritinu er m. a. grein um fiskverðið og er í henni minst á
fisksölu islensku togaranna. Þar sem búast má við að
Islendingar hafi áhuga fyrir að kynnast grein þessari
birtir Vísir hér með lauslega þýddan útdrátt úr henni:
„Andstaðan gegn hinu óeðli-
lega háa fislcverði eykst hægt
og bitandi um alt landið. Það
er óslciljanlegt, hversu það er
vanrækt að verja menn gegn
þessum svivirðilega gróða.
.... Finst mönnum það ekki
dálitið kynlegt, að eina matvar-.
an, sem elclci er liáð eftirliti,
skuli að næstum öllu leyti —
95% — lcoma frá löndum utan
heimsveldisins og allur liagnað-
urinn fer í vasa útlendinga,
vegna þess að eftirlit er sama
og eklcert ....
.... Það er ljóst, að það
verður að setja 50 sli. hámarlcs-
verð á kit við slcipshlið, fyrir
allan langan fislc, því að ann-
ars verða þeir, sem selja steilct-
Cardenas, Mexico-forseti,
sagði blaðamöhnum frá því í
gær, að það væri í undirbúningi
að láta Bandaríkin fá flota- og
flugstöðvar þar í landi.
Ronald Cross, siglingamála-
ráðlierra Breta, liefir lialdið
ræðu, þar sem hann slcýrði frá
]jví, að síðan í júní-lok liefði
Bretar flutt hundruð þúsunda
smálesta af flugvélum,, skot-
færum o. þ. h. til landanna við
austanvert .Miðjarðartjaf.
an fisk að hætta starfsemi sinni
eða breyla henni. Menn mega
ekki gleyma því, að það er á-
ætlað, að þeir sem selja steilct-
an fisk lcaupi a. m. k. 70% af
öllum fislc, sem er landaður.
Við í Hull vitum um og skilj-
um kröfurnar frá þessari lilið. .
.... Einn þelctur fiskkaup-
maður í Hull, sem verslaði á
venjulegum tímum með alt að
100 smál. af fislci á viku, hefir
sent Woolton, láyarði, eftirfar-
andi bréf:
„Hvers vegna liefir birgða-
málaráðuneytið ekki eftirlit
með fislcverðinu, þegar 95% af
iðnaðinu krefst þess, til þess að
lcoma í veg fyrir að hinir ís-
lensku togaraeigendur græði of
fjár á okkur?
Þrír til fjórir íslenskir togar-
ar landa daglega í Fleetwood og
selja að meðaltali fyrir 6000—
8000 pund (2500 pund mundu
vera lcappnóg). Alt þetta fé
kemur frá smásölum og neyt-
endum í landinu. Þorslcur, ýsa
o. þ. 1. fislcur eru nú 700% dýr-
ari en fyrir strið og fislcur er
eina matvaran, sem eklci er
undir eftirliti. *Ilver einasta
fiskbúð í landinu niun verða
lokuð í vetur, ef ekkert er að
gert“.“