Vísir - 14.11.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 14. nóvember 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Slmi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 Ifnur
Afgreiðsla
264. tbl.
Bretar og Grikkir halda
uppi stórkostlegum árás-
um á bækistöðvar og
skipaflota Itala.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Alexander flotamálaráðherra Breta flutti útvarpsræðu í gærkveldi og minti á
það, sem hann lofaði í ræðu fyrir skemstu, að floti Breta á Miðjarðarhafi
myndi hér eftir ekkert tækifæri láta ónotað, til þess að gera árásir á flota-
og flugstöðvar ítala. Svipað loforð gaf aðstoðarflugmálaráðherra Bretlands fyrir 2
-—3 dögum. Sagði hann, að nú yrði haldið uppi stöðugum loftárásum á bækistöðvar
ítala. Alexander sagði, að nú væri byrjað að efna þessi loforð, og átti hann við árásina
á flotastöðina í Taranto, sem annarstaðar er um getið. Alexander sagði, að breski
flotinn hefði gefið ítalska flotanum ótal tækifæri til þess að berjast, en þau tækifæri
hefði aldrei verið notuð. ítalir hefði haft fleiri og stærri herskip en Bretar á Miðjarð-
arhafi og mannfleirá sjólið, en eftir árásina á Taranto væri þetta breytt.
En loforð það, sem aðstoðar flugmálaráðherrann gaf er líka haldið. Breskar sprengjuflugvélar
hafa nú gert árás á Bari, eina mestu útflutningshöfn ítala við Adriahaf. Kom upp eldur þar í olíu-
geymum og var eldurinn mjög að breiðast út, er flugvélarnar fóru. Margvíslegt tjón annað varð í
Bari, á hafnarmannvirkjum, skipum o. s. frv. Þá hafa breskar sprengjuflugvélar gert nýjar árásir
á Vallona og Durazzo, aðalhöfn Albaniu. Þar var varpað sprengjum á vöruskemmur og rafmagns-
stöðina og varð tjón feikna mikið. Einnig varð stórt skip fyrir sprengju. Þá hafa grískar sprengju-
flugvélar gert árás á flugstöð ítala við Koritza (Korca) í Albaniu og eyðilagt margar flugvélar
fyrir ítölum.
1 grískum fregnum segir, að ítalir séu að hörfa undan á Epir-
usvígstöðvunum og sumar hersveitimar, sem voru komnar
suður fyrir Kalamasfljót séu komnar norður fyrir fljótið aftur.
Á Pindusvígstöðvunum gengur Grikkjum vel sem fyrrum og
taka þeir þar f jölda fanga. — 500 fangar komu til Aþenu í gær
og miklu fleiri eru á leiðinni þangað og til Albaníu.
6-7 ítölsk herskip eyðilögð
í loftárás á Taranto.
Heðal þciera ern tiö m*iistushlp?
35.000 og 33.600 §mále§ta.
Yfirlýsing Chureliills.
Winston Churchill forsætisráðherra flutti ræðu í gær í neðri
málstofu breska þingsins, til þess að skýra þingmönnum frá
stórmikilvægum árangri loftárásar breskra flotaflugvéla á
flotastöð ítala í Taranto á Suður-Ítalíu. I árás þessari eyðilögð-
ust að mestu eða öllu eitt orustuskip, 35.000 smálesa, af svo-
nefndum Littorio flokki, 23.600 smálesta skip af Cavour-flokk-
inum, 2 beitiskip og 2 hjálpar-beitiskip. Sennilegt er, að þriðja
orustuskipið hafi orðið fyrir miklum skemdum. Bretar lögðu
að eins tvær flugvélar í sölurnar til þess að ná þessum mikla
árangri.
Það var tekið fram í Ijreskum
tilkynningum um ræðu Chur-
chills, að það hefði verið óvana-
lega létt yfir honum, er hann
Iýsti yfir ])ví, að hann teldi rétt
að skýra þingheimi þegar frá
þessiun mikla sigri, sem væri
svo mikilvægur, að hann breytti
styrkleikahlutföllunum milli
ítalska og breská flotans á Mið-
jarðárliafi. ítalir áttu í byrjun
stríðsins tvö . 35.000 smálesta
orustuskip, ný og hraðskreið,
og 4 önnur, sem voru endur-
hygð. Nú er % eða ef til vill
helmingur orustuskipanna ó-
nýtur. Því að breskar flugvélar
flugu yfir Taranto eftir árásina
og voru teknar Ijósmyndir, sem
sýna, að þessi skip öll mara á
hálfu kafi eða hefir verið rent á
land. Ef til vill kann að vera unt
að gera við þau en það tekur
marga mánuði. Auk þess skýrði
Churchill frá því, að breskur
kafbátur hefði nýlega sökt 3000
smálesta beitiskipi og valdið
skemdum á öðru.
Floti ítala, sagði Churchill
var voldugri en breski Miðjarð-
arhafsflotinn — á pappírnum,
en þrátt fyrir mörg' tækifæri,
Iiafi ítalir aldrei viljað leggja í
orustu við bresku herskipin,
heldur haldið til hafnar sem
skjótast, er til þeirra sást, eða
legið í skjóli strandvirkja. —
Churchill kvaðst ekki hafa vilj-
að draga að skýra neðri mál-
stofunni frá hinum glæsilega
sigri, sem liér liefði verið unn-
inn, sem sé flugmönnum flotans
til hins mesta lieiðurs. Áhrifa
þessa sigurs mun gæta um lieim
allan, sagði Churcliill enn-
fremur.
AFREK
JARVIS BAY.
ChurchiII kvað dugnað og
hugrekki og hæfileika hreskra
sjóliða einríig liafa komið glæsi-
lega í Ijós, er Jarvis Bay, 14.000
smálesta, vopnað kaupfar, sem
var skipaflota til verndar, lagði
til orustu við stórt, nýtíslcu
þýskt herskip, til verndar skipa-
flotanum, eftir að hafa myndað
reykský til þess að hvlja und-
anhald flutningaskipanna. Her-
skipið hafði byrjað skothríð á
flotann úr mikilli fjarlægð.
Sendi þá Jarvis Bay frá sér reyk-
ský og lagði til atlögu við þýska
herskipið og var barist i 2 klst.
Gafst þannig skipunum tæki-
færi til þess að komast undan.
Skip, sem voru 150.000 smál.
komust undan, — 28 skip alls,
en 10 eru ókomin fram, og af
þeim kunna sum enn að vera
ofansjávar. Skytturnar iá Jarvis
Bay héldu áfram skothríðinni,
er skip þeirra logaði stafna milli
og var farið að liallast. Um 65
þeirra hjöx-guðust í eina björg-
unarbát skipsins, sem heill var.
Eitt kaupskipanna, sem undan
liélt, sigldi á sömu slóðir aftur,
til þess að bjai’ga þeim. — Þeii’,
sem björguðust, voru settir á
land í höfn i Kanada. — Skip-
stjórinn á Jarvis Bay féll í or-
ustunni. Hann liélt áfram
stjórninni með sundurtættan
handlegg og stjórnpallurinn
stórskemdist af skoti færði hann
sig á annan stað, til þess að
stjórna mönnum sínum þaðan.
— % áhafnarinnar voi’u sjó-
menn af flutningaskipum og
aldrei tekið þátt i sjóorustu fyrr.
Fór Churchill vii’ðingai’orðum
unx^frammistþðu þeirra og sjó-
liðanna. Breski fáninn á Jarvis
Bay var skotinn niður, en skip-
verji einn kleif upp á sigluna og
negldi á hana breskt flagg.
Árás á kaupskipa-
flota við Albaníu.
Á mánudagskvöld, sama
kvöldið sem árásin var gerð á
flotastöðina i Tai’anto, réðust
breskir tundurspillar á kaup-
skipaflota ítalskan við Albaniu-
sti’endur. í flota þessum voru 4
flutningaskip og fylgdu þeim
tundurspillar. Lögðu þeir á
flótta og huldu sig með reyk-
skýjum. Einu flutningaslcipinu
var sökt, en í öðrum tveimur
kviknaði, og er talið í tilkynn-
ingu Bi’eta, að þau hafi sokkið.
Þá hefir vei’ið sökt ítölsku flutn-
ingaskipi á leið til Libyu, en
annað vai’ð fyrir skemdum.
HolotOT
farmn
lieim.
Loftárás á Berlin
í gærkveldi.
London í morgun.
Molotov lagði af stað heim-
leiðis í morgun og var tilkynt
i Berlín,. að vinsamlegar um-
ræður um liagsmunamál Þjóð-
vei’ja og Rússa liefði farið fram.
Molotov í-æddi tvívegis við Hitl-
er í gær og við Göring. I gær-
kveldi hélt Molotov þýskum
iðjuhöldum veislu.
Molotov og þeir, sem með
honum voru, liafa nú fengið
smjörþefinn af þvi hvernig er
að vera i Berlín, þegar breskar
sprengjuflugvélar gera árás á
boi’gina. — Komu þær svo
snennna, að fólk var enn í leik-
húsum, og þusti það í loft-
varnabyrgin í miðjum kliðum
og hafðist þar við mikinn liluta
nætur.
Þjóðverjar viðurkenna, sím-
ar fréttaritari United Press, að
eldur lxafi kviknað í úthverfun-
um á nokkuruiy stöðum, en því
er neitað, að flugvélarnar hafi
komist inn yfir miðhluta horg-
arinnar. Af því tilefni taka I
Bretar fram, að flugvélarnar
hafi ekki átt að varpa sprengj-
um nema á liex'naðarstöðvar,
svo sem hergagnaverksmiðjur
og rafmagnsstöðvar, en þær
séu ekki í miðhluta horgai’inn-
ar. —
I STUTTU MÁLI
Frá því hefir veiið skýrt, að
eftir að flugvélar frá Ark Royal
liöfðu gert árásina á Cagliai’i á
Sai’diniu, liafi ítalskar flugvél-
ar gert árás á flugvélastöðvai’-
skipið. Var varpað á það 60
sprengjum, sem féllu i sjóinn
alt í kringum skipið, en engin
hæfði það. A. m. k. tvær ítalsk-
ar flugvélar voru skotnar niður.
Fréttaritari spænska blaðs-
ins „Arriba“ í Aþenu, símar
hlaði sínu, að Bretar veiti
. Grikkjum afar mikla hjálp. Þiá
‘ segir hann að aðstaða Breta við
. austanvert Miðjarðarhaf hafi
! stórum batnað síðan ítalir hófu
! ái’ásina á Gi’ikki.
j Bandaríldn eru nú farin að
\ koma sér upp flota- og flugstöð
við Placentia-flóa á Nýfundna-
landi.
Herstjórnin í Kanada hefir
pantað 6000 skíði handa her
sínum. Á að æfa liermennina í
skíðagöngum.
Eftir seinustu fregnum að
dæma, var 3 af flutingaskipun-
um sökt, en það 4. varð fyrir
skemdum.
Annar tundurspillanna, semi
fylgdi þeim, varð fyrir skemd-
um.
Af 38 skipum, sem þýska
herskipið réðist á eru nú 8 ó-
komin' fram, segir í seinustu
fregnym. — 90 manns af 4
skipum, sem þýska herskipið
sölcti, hafa verið settir á land
i St. Johns á Newfoundlandi.
I sumar' náðu Bietar itölsku vii’ki á landamærum Egipta-
lands og Libyu. Italir urðu að skilja eftir mikið af skotfærum,
m. a. fjölda loftvai-nabyssa, sem hér sjást á myndinni. Þær eru
mjög gamlar og til lítils hæfar.
Jarðskjálftaipádóm-
nr sem rættist.
‘fo 28. febrúar síðastliðinn birti Vísir smágrein, sem
* 1 nefndist „Jarðskjálftaspádómar“. Hún fjallaði
um mann einn, Edgar C. Thrupp að nafni i Vancouver
i Kanada, sem kvaðst hafa „endurskoðað“ þyngdar-
lögmál Newtons og gæti með þessu nýja lögmáli sagt
fyrir Iivenær væri hætta á jarðskjálftum.
Konunglega stjörnufi’æðifé-
lagið í Ivanada hafði nánar gæt.
ur á spádómum Thrupps, þvi
að hann í-itaði félaginu bréf um
þá i júní 1939. í bréfi þessu
spáði Thrupp 24 jarðskjálftum
og hræringum, víðsvegar unx
heim.
Thrupp spáði því meðal ann-
ars að dagana 8.—-20. nóv. 1939
myndi veiða jarðskjálftar mjög
víða. Það stóð heima. Vaxð vart
hræringa i Japan, Bandai’íkjun-
um, Alaska, Nicai’agua og
Tyi’ldandi dagana 7., 12., 14.,
20. og 23. nóvember.
Þá spáði Thrupp jarðskjálft-
um 25. des. 1939 til 10. jan.
1940 og í’ættust spádómar hans
aftur. Ægilegir jai’ðskjálftar
liófust í Tyrklandi þ. 27. des.
siðastliðinn og fórust þúsundir
manna i þeim. Ilafði Thrupp
spáð þvi, að þessir jarðskjálft-
ar yrði á borð við jai’ðslcjálft-
ana i Cliile í janúar 1939.
Loks var frá því skýrt i grein-
inni, að 20. okt. til 10. nóv. á
þessu ári myndi verða hættu-
timi. Stóð svo i greininni: „20.
okt. til 10. nóv. er aftur hætt
við miklum jarðskjálftum. Að-
alkippirnir munu verða kl. 11
—1 að nóttu (ísl. timi).“
Samkvæmt fregnum frá Zú-
ricli hefir Kaupisch, hershöfð-
ingi, ritaði grein i Kölnischer
Zeituiig, þar sem liann segir að
Bretland verði ekki sigrað með
flugher einum saman, lieldur
verði að koma her á land þar, til
þess að sig'ra Breta.
•
Stjórnin i Vicliy hefir leyst
upp verkalýðssambandið (con-
federation Generale du Travo-
il), að þvi er Daily Herald skýr-
ir frá.
Þessi spádómur liefir einnig
ræst. Aðfaranótt þ. 10. nóvem-
ber hófust hinir ægilegu jarð-
skjálftar í Rúmeníu. Jafnframt
var skýrt frá þvi í skeytum, að
fyrsti kippurinn liafi byrjað um
kl. 4 um morguninn eftir rúm-
enskum tima, en það er jafnt
og kl. 1 eftir islenskum tíma.
I síðasta spádómnum, lá við
að Thrupp skeikaði dálítið, en
svo fór þó ekki.
Spádómar þessir, sem að of-
an, greinir, liafa vakið mikla at-
hygli og ekki síst vegna þess, að
kenning Thrupps fer í bága við
þyngdarlögmál Newtons,
Kartöflur frá
Bandaríkjunum.
Allmikið hefir verið rætt og
ritað um kartöflur þær, sem
keyptar hafa verið frá Banda-
ríkjunum.
Hafa ýmsir talið að þeim
myndi fylgja bjalla nokkur,
sam talin er allalgeng vestan
liafs og valdið þeim miklu tjóni,
sem kartöflurækt stunda.
Tíðindamaður Vísis spurðist
fyrir um þessar kartöflur lijá
forstjóra Grænmetisverslunar
ríkisins.
Kvað hann kartöflurnar alveg
heilbrigðar og hefði þeim fylgt
lieilbrigðisvottorð frá seljend-
um í Bandaríkjunum.
Kartöflur þessar, sem hér um
ræðir, eru mjög fallegar útlits.
Gunnar J. Cortes, læknir,
hefir opnað lækningastofu í Ing-
ólfsstræti 14. Viðtalstími daglega
kl. 3—4. Gunnar er nýkominn heim
frá Danmörku, þar sem hann var
í 3/4 ár og lagði stund á almenn-
ar skurðlækningar og „ortopedi".