Vísir - 15.11.1940, Blaðsíða 2

VÍSIR
m
DAGBLAÐ
Útgefándi:
BLAÐAÚTGÁPAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 60 (5 línur).
Ve,rð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Snæbirningar,
ÍMINN, sem út kom, í gær,
birtir hin meiðandi um-
mæli Snæbjarnar Jónssonar um
stjórnendur Vísis, og lætur þar
fylgja alllangan eftirmála, sem
beinist aðallega að ritstjóra Vis-
is og lögfræðiþekkingu hans.
Er niðurstaða blaðsins, varð-
andi það, að ritlingar og blöð
séu gerð upptæk, sú, er hér
greinir: „I landi, þar sem rit-
frelsi, er rikjandi, eru bækur
og blöð ekki gerð upptæk, nenia
það gc talin brýn nauðsyn vegna
þagsmuna landsins. Til slíkra
ráðsfafaar er því ekki gripið,
pema ef opinber stjórnarvöld
verða fyrir árásum, sem geta
tahst landinu stórhættuleg(sic),
eða ef ráðist er mjög hatram-
lega á erlenda þjóðhöfðingja
eða erlendar þjóðir. Einnig get-
ur átt við að grípa til slíkraj'áð-
stafana, ef um er að ræða mik-
ilvægar upplýsingar, sem þarf
að halda leyndum. Hinsvegar er
ekki ætlast til, að beitt sé slíkum
takmörkunum á ritfrelsinu
vegna ádeilna á einstaldinga.“
Svo mörg eru þau orð!
Ritstjóri Vísis hefir haldið
þvi fram, að eðlilegt sé að rit-
lingur Snæbjarnar yrði ger upp-
tækuraf þeim sökum,að í fyrsta
lagi brytu ummæli bans gegn
lögum og velsæmi, í öðru lagi
fælist í þeim hatröm árás á
stjórnarvöld landsins og trún-
aðarmenn, og í fjórða lagi gætu
þau orðið bættuleg öryggi ein-
stakra borgara, ef mark yrði
á tekið.
Á því leikur enginn efi að
ummæli Snæbjarnar eru í fylsta
máta meiðandi fyrir þá aðila,
sem fyrir þeim verða, með því
að dróttað er að þeim, að þeir
séu alt annarár skoðunar, en
þeir vilja sjálfir vera láta, en
fyrsta skilyrði fyrir trausli
hvers stjórnmálamanns er að
hann sé stefnu sinni trúr. Hér
á hlut að máli f jármálaráðherra
landsins, Jakob Möller, enn-
fremur Björn Ólafsson, sem á
sæti í bresk-íslensku samn-
inganefndinni, og hafa báðir
þessir menn einhver hin mestu
trúnaðarstörf með höndum
fyrir þjpð sína, og þvi áríðandi
að þéir njóti hins fylsta trausts,
ekki ajðeins þjóðar sinnar, held-
ur og breskra stjórnarvalda,
sem við eigum í rauninni alt
undir. Ásakanir Snæbjarnar
bitna þvi fyrst og fremst á ein-
um ráðherranna og trúnaðar-
manni íslensku þjóðarinnar, og
eru þá þau skilyrði uppfylt, sem
Timinn telur eðlileg fyrir því,
að rit séu gerð upptæk.
Tíminn skal ennfremur á
það mintur, að það er engin ný-
lunda í íslensku þjóðlífi, að ís-
lensk stjórnarvöld láti sig
nokkru skifta hvað borið er á
borð fyrir almenning i íslensk-
um ritsmiðum. Nægir í því efni
að minna á hið nærtæka dæmi,
er „aazistar" komust yfir vasa-
bók Eysteins Jónssonar, og
birtu úr henni nokkur dæmi
um málakunnáttu hans. Þvi til
sönnunar að islensk stjómar-
völd hafi látið sér sæma að
gæta réttar einstaklinganna,
nægir ennfremur að vekja at-
hygli á því, að ekki alls fyrir
löngu var smáblað eitt , gert
upptækt, sem mun hafa verið
lileinkað sérstaklega Jónasi
Jónssyni, og ennfremur níð-
kviðlingur o. fl., sem ósæmi-
legt hefir talist á almennan
mælikvarða.
Um það skal ekki deilt hvort
dómsmálaráðlierra liafi van-
rækt skyldu sina vegna skrifa
Þjóðviljans í garð Breta. Hann
á þar einn sökina, ef uin sök
er'að ræða, en Yísir sér enga
ástæðu lil að „kasta steinum að
þeim manni, sem, lengur hefir
verið dómsmálaráðherra, en
nokkur annár íslendingur“, svo
orð Tíxnans séu noluð, — þeirra
hluta vegna. Það á ráðherrann
fyrst og fremst að gera upp við
eigin réttarmeðvitund og Breta.
Eins og þegar hefir verið get-
ið hér í blaðinu, var athygli
dómsmálaráðherra vakin á hin-
um furðulegu skrifum flokks-
bróður hans, til J>ess að ganga
úr skugga um hvað ráðherrann
teldi forsvaranlegt að prenta á
ensku og íslensku og varðaði
sérstaklega hagsmuni þjóðar-
innar og einstaklinganna. Ráð-
herrann hefir kveðið upp úr-
skurð sinn, og við það verður
að sitja.
Iljtt má Tíminn vita, að ó-
viðí'eídið er ítf blaðinu að prenta
meiðyrðaklaiisuna upp úr samg
eíntakinu og rítstjóri Yísis gaf
dómsmálaráðherra, og mun
ráðherrann síst vaxa af þeim
verknaði í augum almennings.
Ritstjóri Vísis hafði þegar, áð-
ur en hann ræddi við dóms-
málaráðuneytið gert allar aðr-
ar ráðstafanir gegn Snæbirni
Jónssyni, sem nauðsynlegar
gátu talist, til þess að koma
fram ábyrgð á hendur honum
fyrir dómstólum, og mun ekki
hvika frá því, hver sem í hlut
á, að fram skal það, sem fram
veit, meðan rétt veit.
Loftárásin á
Berlin.
London í morgun.
I loftárásinni á Berlín s. 1.
nótt tóku fjölda margar flug-
vélar þátt, að því er fregnir
hlutlausra fréttaritara segja.
Tunglskin var og flugskilyrði
góð. Árásin byrjaði snemma og
voru þrengslin mikil i öllum
loftvarnabyrgjnm. Merki um að
hættan væri liðin hjá voru ekki
gefin fyrr en kl. 2 i nótt.
Það er kunnugt, að eldur kom
upp á nokkrum stöðum 1 borg-
inni, og Þjóðverjar viðurkenna
að þetta hafi verið mesta lofl-
árásin á Berlin til þessa, en i
London hefir að eins verið birt
fáorð tilkynning um árásina enn
sem komið er. Að vanda er beð-
ið eftir skýrslum flugmanna.
Mikil árás á borg
í Midlands.
London í morgun.
Síðastliðna nótt var gerð óg-
urleg árás á borg eina i Mid-
lands. Kom þar upp eldur á
fjölda mörgum stöðum og hús
lirundu, en manntjón vaið mik-
ið. Árásir voru gerðar á fleiri
borgir í Midlands. I borg þeirri,
sem áður er getið, og ekki er
nafngreind,urðu kirkjur,sjúkra-
hús og loftvamabyrgi fyrir
skemdum. — 1 London og mjög
mörgum borgum öðram urðu
skemdir á húsum og nokkurt
manntjón varð. Einnig. í Lon-
don urðu sjúkrahús fyrir
sprengjum.
Flugvélarnar 15, sem skotnar
voru niður yfir Dover í gær,
voru allar Junkers 87, en þær
flugvélar eru orðnar úreltar, og
vekur það nokkura furðu, að
Þjóðverjar skuli senda slikar
flugvélar, þar sem vænta má
árása Hurricane og Spitfire-
flugvéla.

Lúðrasveitin SVANUR
verður 10 ára á
morgun.
Karl ö. Runólfsson.
Viðtal við Hreiðar Ólafsson.
Á morgun á Lúðrasveitin „Svanur“ 10 ára afmæli. í tilefni
af því snéri Vísir sér til Hreiðars Ólafssonar ritara í „Svan“,
og spurði hann um starf undanfarinna ára.
„Aðalhvatamaður þess, að
Lúðrasveitin „Svanur“ var
stofnuð, var Hallgrímur Þofr-
steinsson söngkennari. Ifann
fékk nokkura unga menn í lið
með sér og þeir stofnuðu svo
„Svan“ 16. nóv. 1930.“
„Hófust æfingar strax?“
„Já. Félagarnir útveguðu sér
hljóðfæri og tóku þegar að æfa.
Það liefir altaf verið æft þrisv-
ar í viku — eða annan livern
rúmhelgan dag upp frá þyí,
nema sérstaklegg hafj §taðið á.
Þegar þess er gætt, að |>etta eru
alt störf áhugamanna, sem
pkkert kaup fá fyrir leik sinn,
mæíti mönnum é. í. v. verða
Ijóst hvílíkur brennandi áhugi
liggur þarna á bak við.“
„Hvaða kennara hafið þið
haft?“
„Hallgrímur var sjálfur leið-
læinandi og stjórnandi fyrstu
árin, en fyrir þrem árum réði
„Svanur“ Karl O. Runólfsson
fyrir kennara og stjórnanda, og
undir hans leiðsögn hafa mus-
iklegar framfarir orðið feyki-
lega miklar.“
„Þið liafið leikið oft opinber-
Iega?“
„Já, svo oft, að ekki verður
lölu á komið í fljótu liasti. Við
höfum leikið ókeypis fyrir ýms
félög og stofnanir sem safnað
liafa fé í góðgerðaskyni, og við
liöfum líka leikið oft opipber-
lega fyrir bæjarbúa undir beru
Iofti, án endurgjalds.“
„Hvar æfið þið ?“
„Við eigum ekkert trygt
húsaskjól, við höfum orðið að
flækjast stað úr stað og þessi
flækingur hefir háð lúðrasveit-
inni mjög að undanförnu og
staðið henni fyrir þrifum.“
„Eru félagar lúðrasveitarinn-
ar margir?“
„Við erum tæplega 20 sem
stendur; annars er það nokkuð
misjafnt. Það eru aðeins tveir
af stofnendum, sem hafa leikið
með frá upphafi, þeir Jón Jó-
hannesson og Ríkard Runólfss.,
og eg vil gjarna geta þeirra hér
með sérstöku þakklæti fyrir
fórnfúst og vel unnið starf í
þágu „Svans“.“
Annað kvöld minnist Lúðra-
sveitin „Svanur“ afmælis síns
með því að leika fyrir alþjóð í
útvarpið. Þar á meðal leika þeir i
nýjan mars eftir Karl Ó. Run- j
ólfsson, sem hann liefir til-
einkað „Svönum“.
Vísir vill að lokum þakka
Svönum fyrir tíu ára vel unn-
ið starf og fórnfúst, sem hefir
orðið flestum eða öllum Reyk-
vikingum til ánægju og skemt-
unar, og á vonandi eftir að
verða það enn um ókomna
tíma.
Lúðrasveitin Svanur verður
að standa straum af kaupi
kennara og stjómanda, þeir
leika á gömul hljóðfæri og
þurfa að fá sér ný — en geta
það ekki vegna fjárskorts.
Framtíðarmál þeirra er að
koma sér upp eigin húsnæði,
svo þeir þurfi ekki að Iifa eins-
konar flökkulífi með hljóðfær-
in og flytja sig stað úr stað.
Það væri því ekki úr vegi að
þeir nytu einhvers styrks af
hálfu hins opinbera, og að þeim
yrði þannig að einhverju laun-
Hreiðar Ólafsson.
uð sú ánægja og gleði, sem þeir
þegar hafa veitt okkur um tíu
ára skeið.
Stjórn „Svana“ skipa nú:
Sveinn Sigurðsson formaður,
Elías Valgeirsson gjaldkeri og
Hreiðar Ólafsson ritari.
Þau biðu
úti fyrir -
London, i morgun.
Það var tilkynt í London í
dag, að bresk flotadeild liafi
verið á vakki milli „hæls og tá-
ar“ á Suður-Italíu, er árásin var
gerð á Taranto. Bjuggust Bretar
við, að herskip ítala myndi
koma og leggja til orustu, en
þær vonir brugðust sem fyrri
daginn, og eftir sólarhrings bið
héldu bresku herskipin á brott.
Kínverjar í sókn.
London, í morgun.
Japanir tilkynna, að þeir hafi
liorfið á brott með alt herlið sitt
frá austur héruðum Kína, næst
franska Indó-Kína. — Kinverj-
um hefir orðið mikið ágengt á
þessum slóðum að undanfömu
og hafa þeir náð mörgum bæj-
um ó sitt vald.
Þ. 5. júli tók breski togarinn
Moonstone ítalskan kafbát til
fanga í Rauðahafi. Bátsmaður
togarans átti mestan þátt í töku
kafbátsins og hefir honum nú
verið boðið að ganga á sjóliðs-
foringjaskóla að launum fyrir
afrekið. *
Lúðrasveitin Svanur 1940.
FRÁ HÆSTARÉTTI:
Dómur í innbrotsþjófii'
adarmáli á
f dag var kveðinn upp dómur í hæstarétti í málinu Réttvísin
gegn Pétri Jónssyni. Ákærður var í hæstarétti dæmdur í 3 mán-
aða fangelsi og segir svo í forsendum hæstaréttardómsins:
„Samkvæmt prófun málsins
brutust nokkrir drengir þann 6.
febr. þ. á. inn í hús Guðmundar
Sigfússonar í Neskaupstað, þar
sem Verslun Sigfúsar Sveins-
sonar liafði útibú, með þeim
hætti, að brjóta gluggarúðu,
opna síðan gluggann og fara inn
um hann. Iföfðu drengirnir þá
ýmsar vörur á burt með sér.
Er ekki upplýst, að ákærði hafi
tekið þátt i þessum þjófnaði,
eða verið i vitorði með drengj-
unum. Hinsvegar er sannað, að
ákærði stóð á verði, er þjófnað-
ur var á ný framinn af drengj-
um í sama húsi þann 8. febrú-
ar þ. á. ld. 6 lil 7 síðd., og einn-
ig var liann þátttakandi í þjófn-
aði úr sömu verslun með
drengjum kl. 11 til 12 síðdegis
sama dag, og fór hann þá inn
um gluggann til þess að fremja
þjófnaðinn.
Með þessum verknaði liefir
ákærði gerst sekur við 7. gr.
laga nr. 51/1938, sbr. 4. lið 231.
gr. almennra liegningarlaga frá
25. júní 1869. Ber nú að refsa
fyrir brot þetta eftir 2. málsgr.
244. gr. almennra hegningar-
laga nr. 19. frá 1940, sbr. 2. gr.
þeirra laga. Þykir refsing á-
kærða hæfilega ákveðin þriggja
mánaða fangelsi.
Iðgjöld verða ekki dæmd i
máli þessu, þar sem eklci fir
greinilega upplýst, hverju var
stohð úr versluninni þann 6.
febr. þ. á. og liverju í þáu skifti,
er ákærði tók þátt 1 þjófnaðin-
um, né heldur hverju hefir ver-
ið skilað af livoru þýfi fyrir sig,
og ennfremur hefir hvorki eig-
andi þýfisins verið látinn stað-
festa fyrir rétti skýrslu sína um
þýfið, né skýrslan verið nægi-
lega undir ákærða borin.“
Skipaður sækjandi málsins
var hrm. Lárus Jóliannesson,
en skipaður verjandi hrm. Th.
B. Líndal.
Bv. Sindri dæmdur
fyrir landbelgisbrot,
í dag var I hæstarétti kveð-
inn upp dómur í málinu vald-
stjórnin gegn Adolf Kristni Ár-
sæh Jóhannssyni skipstjóra á
togaranum Sindra frá Akranesi.
Kærði var í ágústmánuði s.l.
staðinn að veiðum i landhelgi i
Patreksfjarðarflóa. í lögreglu-
rétti Barðastrandarsýslu var
hann dæmdur til þess að greiða
29.500 króna sekt í landhelgis-
sjóð íslands. Þá var og allur
afli og veiðarfæri gerð upptæk
til sama sjóðs. Var dómur þessi
staðféstur i hæstarétti.
Skipaður sækjandi málsins
var lirm. Pétur Magnússon, en
skipaður verjandi hrm. Gunnar
Þorsteinsson.
Hjörtur Björnsson frá Skála-
brekku: SUMAR Á FJÖLL-
UM. Útgefandi ísafoldar-
prentsmiðja h.f. — ReyKja-
vík 1940.
Bók þessi ræðir að mestu um
fjállgöngur og ferðalög í ó-
bygðum. Höf. var mikill göngu-
garpur meðan hann naut fullrar
heilsu og fór víða um fjöll og
firnindi. Fyrstu þættirnir segja
frá ýmsu í sanlbandi við vega-
bótastarf liöf. og tveggja annara
manna á Uxahryggjum, Arnar-
vatnsheiði (Grímstungulieiði)
og Kili sumarið 1920. Voru þeir
félagar ráðnir til þess, að ryðja
og varða leiðir á þessurn slóð-
um og unnu að því nauðsynja-
starfi fi’á Jónsmessu til rétta.
Er inn í þætti þessa fléttað ýmis-
um, frásögnum, m. a. um afdrif
Reynistaðarbræðra o. fl. Aðrir
þættir bókarinnar ræða nær
eingöngu um ferðalög höf. í ó-
bygðum landsins. Þeir eru þess-
ir: Að fjallabaki, Hjá eyðibýl-
um og veiðivötnum, Á afrétti
Hreppamanna og öskjuferð
sumarið 1936. — Bókin er fróð-
leg um margt og leggur höf.
mikla stund á að segja skil-
merkilega friá þvi, er liann tek-
ur sér fyrir hendur að lýsa.
Hann er eftirtektarsamur og
æðir elcki eða anar blindandi
um landið, eins og sumum virð-
ist nú hætta til, því miður. Lýs-
ingar hans á því, sem fyrir augu
ber, eru yfirleitt góðar og sum-
ar blæríkar, en stundum er
dvalið um of við smávægileg
atriði. Hjörtur er auðsjáanlega
fróðleiksgjam maður og virðist
kunna nokkur skil á sumum
greinum náttúrufræðinnar, ea
þess fróðleiks mun hann liafa
aflað sér tilsagnarlaust að mestu
eða öllu. Hann er sagður prýði-
lega greindur maður, en hefir
ekki notið sín til fulls hin siðari
ár, sakir heilsubrests.
Málið á bókinni er nokkuð
misjafnt og þó í betra lagi, eftir
því sem nú gerist. Sumir kafl-
arnir mega teljast ágætlega rit-
aðir. Hinsvegar er stafsetning í
lakasta lagi. — Sumstaðar hefir