Vísir - 22.11.1940, Blaðsíða 1

íiitst jóri:
Kristj án Guðlaug Skrifstofur: sson
Félagsp rentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, föstudaginn 22. nóvember 1940.
271. tbl.
Grikkir elta Itali ú ítölsknm
bifhjólnm og* skriðdrekiim.
Koritza fellur þá og þegar
Alt á ringlureið í liði ítala
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Undanhald ítala frá Koritza byrjaði í gær og var
talið í fregnum, sem bárust frá Grikklandi í
nótt, að fall Koritza væri yfirvofandi. Á þeirri
einu leið, sem ítalir áttu sér undankomu auðið voru
ítalskar herflutningalestir á leið norður á bóginn.
Grikkir eru í sókn á öllum vígstöðvum. í grískum f regn-
um segir, að breski f lugherinn haf i orðið gríska hern-
um til hinnar mestu aðstoðar, ekki síst á Koritzavíg-
stöðvunum. Þar hafa breskar spíengjuflugvélar haldið
uppi árásum á herflutningalestir Itala og tekist að
hindra, að þeir gæti flutt liðsauka til vígstöðvanna. Hef-
ir þetta reynst afar mikilvægt, því að meðan bresku
flugvélarnar héldu upp látlausum árásum á herflutn-
ingalestirnar, héldu Grikkir áfram sókn sinni í hæðun-
um við Koritza. Gríski . herforinginn hefir sent
skeyti til yfirforingja flughers Breta í hinum nálægu
Austurlöndum, og þakkað hina frábæru aðstoð breska
f lughersins. Segir herf oringinn i skeyti sínu, að breski
flugherinn hafi unnið sér þakkir allrar grísku þjóðar-
innar.
1 nýjum fregnum frá Aþenuborg segir, að Koritza
muni falla í hendur Grikkja „eftir nokkrar klukku-
stundir". Grikkir sækja hratt fram á þremur aðalbraut-
unum sem ligg.ja um Koritza. Gríska fótgönguliðið not-
ar hertekna ítalska skriðdreka og ítölsk bifhjól til þess
að reka flótta ítala á aðalveginum til Argyro Castro.
Það virðist svo, sem Italir hafi gefið upp von um, að geta
varið borgina. Meginher ítala er á undanhaldi þaðan.
Fótgönguliðsherdeild^grísk hefir komist yfir fjöllin sjö míl-
ur inn í Albaniu og náð á sitt vald aðalveginum til Koritza, og
þar með tekist að hindra, að ítölum þar bærist nýjar birgðir
hergagna og annara nauðsynja. Vegur þessi liggur til hafnar-
borganna við Adriahaf.
Nýtt þingsetutímabíl
hófst f London i gær.
Geovg konungrar. Churchill ©gr
Hnlifax lávardnr flnttu ræðnr.
1 fyrradag lauk þingsetutímabili í London og í gær hófst nýtt.
I tilefni af því flutti Georg Bretakonungur ræðu, en auk þess
fluttu ræður Churchill forsætisráðherra (í neðri málstofunni)
og Halifax lávarður utanríkisráðherra (í efri málstofunni. 1
öllum ræðunum kom það fram, að Bretar og bandamenn þeirra
eru staðráðnir í að berjast þar til sigur er unninn.
Almenningur í Koritza á við
skort og erfiðleika að stríða.
Hefir mörgum tekist að flýja til
herstöðva Grikkja. Það er fá-
ment lið, sem ítalir hafa skilið
ef tir til verndar hersveitum sín-
um á undanhaldinu. Hafa verið
hlaðin virki á götunum til þess
að tefja fyrir töku borgarinnar.
Italir, sem eru á undanhaldi
á Argyro Castro þjóðveginum,
hafa skilið eftir bifreiðir, skrið-
dreká, og mörg önnur hergögn.
Hafa flugvélar Breta og Grikkja
gert árásir á þessar hersveitir.
Hertu þær mjög flóttann, er
þær urðu fyrir þessum ánásum.
Fregn frá Júgóslaviu hermir,
að ftalir hafi gert tilraun til
þess að settda vélahersveit til
Koritza, en hún hafi orðið hörfa
undan vegna ákafrar skothriðar
gríska stórskotaliðsins. - Fregn
þessi barst til Júgóslavíu frá
Monastir á landmærunum.
Bújgarir munu senda
Grikkjum orðsendingu.
JFregnir af þýskum uppruna,
• en komnar frá Sofia, höfuðborg
Búlgaríu, herma, að Búl,garíu-
stjórn muni senda orðsendingu
til grísku stjórnarinnar, til þess
að bera fram kröfur Búlgara á
hendur Grikkjum. Það er líka
búist við þvi, að Búlgaría muni
gerast aðili að bandalagi Japana,
Þjóðverja og ítala, eins og Ung-
verjar.
Loftorusta yfir
austurhluta Libyu.
í fregn frá Kairo í gær segir,
að komið hafi til mikilla átaka
í Iofti yfir Libyu austanverðri í
gær. Béðust 15 breskar flugvél-
ar á um 60 ítalskar og skutu nið-
ur 10 þeirra. Engin bresku flug-
vélanna varð fyrir nokkuru
tjóni. — Einnig var ítölsk flug-
vél skotin niður við Aden. í bar-
daga í vestureyðimörkinni hafa
Bretar eyðilagt 5 skriðdreka
fyrir Itölum og skemt 6. 2 bif-
reiðir voru eyðilagðar og 2
skemdar. Bretar tóku nokkura
fanga, en 108 ítalir féllu.
Þingsetningin fór ekki fram
með venjulegri viðhöfn. Á vana-
legum tímum ekur konungur og
drottning i fullum skrúða í
„gullnu kerrunni" til þinghúss-
ins, en að þessu sinni óku þau í
lokaðri bifreið og fylgdi þeim
lögreglubifreið aðeins. Konung-
ur var i einkennisbúningi flota-
foringja. Konungur þakkaði
öllum, sem þátt taka í styrjöld-
inni, þrek og staðfestu ,hollustu
alla og dugnað. Mintist hann
landhers, flughers og sjóhers,
sjálfboðaliða allra og alls al-
mennings, sem nú býr við
margar styrjaldarhörmungar,
þar sem heimili manna eru nú
raunverulega í víglínunni. Kon-
ungur þakkaði samúð og stuðn-
ing Bandaríkjanna hjartanlega
©g boðaði nýja löggjöf varð-
andi bætur og stuðning til
handa einkafyrirtækjum og ein-
staklingum, sem verða fyrir við-
skifta- og eignatjóni af völdum
loftárása o. s. frv.
Churchill var óvanalega fá-
orður um styrjöldina og kvað
menn kref jast þess nú, að dáðir
væri drýgðar, en minna skraf-
að. Hann kvað raunverulega
um tvær „Miðjarðarhafsstyrj-
aldir" að ræða, í Afríku og
Grikklandi. Eins og konungur-
Frakkar voru áður and-
vígir Bretum, - - uú eru
þeir aliir fyigjandi þeim.
Fréttaritari frá United Press í New York hefir átt tal
við Henry Maymont, son vararæðismanhs Bandarikj-
anna i París, sem er nvkominn vestur um haf. Mr. May-
mont sagði, að Frakkar, sem hefði verið mjög andvígir
Bretum, áður en Frakkland féll, væri nú að heita mætti
'allir miklir vinir Breta og vonuðu að þeir sigruðu.
inn lauk hann miklu lofsorði
á Grikki, fyrir frammistöðu
þeirra.
Þá kvað Churchill aðstöðu
Breta miklum mun betri en áð-
ur til þess að verja Egiptaland
og Suezskurðinn, þar sem mikið
lið, búið nýtísku hergögnum,
hefir verið flutt þangað. —
Churchill lofaði Grikkjum öll-
um þeim stuðningi, sem á valdi
Breta væri að veita.
Halifax lávarður ræddi tillög-
ur þær, sem Bússum voru send-
ar fyrir nokkuru, en þær varða
m. a. viðskifti Bússa og Breta.
Gera Bretar sér vonir um, að
þessar tillögur geti orðið grund-
völlur versunarsamninga. Þá
vou Bússum sendar tillögur al-
menns efnis og tillögur varð-
andi innlimun Eystasaltsrikj-
anna, en allar þesar tillögur áttu
að miða að því, að bæta sambúð
Bússa og Breta og vekja gagn-
kvæmt traust þeirra milli. En
Bússar hafa ekki enn svarað til-
lögunum. — Halifax boðaði, að
sambúð Bússa og Breta yrði
rædd í þinginu áður langt liði.
Halifax lávarður gat allítar-
lega um framferði Itala gagn-
vart Grikkjum. Fór hann mikl-
u'm virðingarorðum um Grikki
fyrir frammistöðu þeirra. Kvað
hann Ijóma stafa af nafni
Grikklands meiri en nokkuru
sinni, en ítalir aldrei verið eins
litillar- virðingar aðnjótandi og
nú.
fiFiý^iiis:
!rá 6 Alþýðusambandsfulltrúum.
Maymont sagði að skemdar-
verk væri framin mjög iðulega,
t. d. væri altaf verið að skera
á símaþræði Þjóðverja og
verkamennirnir ynnu eins hægt
í verksmiðjunum, og þeim væri
nokkur kostur.
Þá sagði hann að í Bretagne,
sem hefði verið lofað sjálf-
stjórn, þegar Þjóðverjar komu
þangað, væri andúð á Þjóðverj-
um alveg hin sama og annars-
staðar i Frakklandi. De Gaulle
væri nú vinsælasti Frakki, sem
uppi væri. Fögnuðu menn í
hvert skifti, sem hann næði
fleiri nvlendum á sitt vald.
Þá sagði Maymont, að Laval
væri hataður og fyrirlitinn af
allri frönsku þjóðinni, því að
hann væri ekki talinn annað en
viljalaust verkfæri i höndum
Þjóðverja og gerði ekkert ann-
að en það, sem þeir skipuðu
honum.
Um alt Bretagne hefði farið
| fram innrásaræfingar hjá Þjóð-
I verjum, þar til fyrir mánuði
síðan, en þá hefði verið komin
upp megn óánægja í liði Þjóð-
verja, vegna þess, hversu heimr
ferðaleyfi hafa verið fá.
Næstum 12.000 manna í New
York hafa látið taka sér blóð,
sem verður sent tíl Bretlands.
Vi'S undirritaSir fulltrúar á 16.
þingi Alþýðusambands íslands
mælumst góöfúslega til þess, að
heiSraS blaS ySar taki eftirfarandi
yfirlýsingu til birtingar.
Á þinginu kom fram svohljó'S-
andi tillaga frá þrem fulltrúum:
„Þar eð 16. þingi Alþý'Susam-
bands íslands er það ljóst,
i. a'S meginþorri þeirra stéttar-
félaga, er nú standa utan Sam-
bandsins, myndi þess albúinn,
aS ganga í SambandiS, svo
fljótt sem félögin fengju því
viS komiö, er lögum Sambands-
ins nú hefur veriS breytt í þaS,
lýSræðishorf, er þau hafa taliS f
meginskilyrði fyrir þátttöku
. sinni í Sambandinu, ef þeim
yrði það tryggt, aS þau, svo
fljótt sem auSiö væri, fengju
tækifæri til þess aö láta áhrifa
sinna gæta í málefnum Sam-
bandsins, framkvæmdum þess
og stjórn,
2. aS það er meginatriSi fyrir
verklýSssamtökin, aS þau verSi
sem fyrst sameinuS, ekki sízt
meS tilliti til þeirrar launabar-
áttu, sem þau eiga nú fyrir
höndum,
3. aS þaS er mikiS fjárhagsatriSi
fyrir SambandiS, aS þessi féiög
gangi sem fyrst í þaS og taki aS
greiSa því skatt,
4. aS dráttur kunni aS verSa á inn-
göngu þeirra, ef þessu skilyrSi
verSur eigi fullnægt, eftir því
sem ástæSur leyfa,
ályktar þingiS aS taka aS þessu
sinni aSeins fyrir launamálin og
þau mál önnur, er eigi þola biS
og kjósa aSeins bráSabirgSastjórn,
en fresta þinginu aS ö'Sru leyti
þar til í maí-mánuSi 1941, og taki
þau félög, er þá hafa gengiS í
SambandiS, þátt í, framhaldsþing-
inu, enda ver'Si þá kosin regluleg
Sambandsstjórn, mál Sambandsins
krufin til mergjar og framtíSar-
barátta þess skipulög'S."
Tillaga þessi sætti mjög svo ó-
venjulegri meSferS af hendi þá-
verandi fundarstjóra, er'var Finn-
ur Jónsson. Er aS því kom, aS til-
lagan skyldi rædd, gaf fundar-
stjóri sjálfuin sér orSiS, en fól for-
seta þingsins, Sigurjóni Á. Ólfas-
syni, fundarstjórn, og mælti á móti
tillögunni, áSur en aöalflutnings-
manni hennar, er beSiS haföi um
orSiS, gæfist tækifæri til aS mæla
meS henni. Er aSaltillögumaSur
hóf síSan aS mæla iyrir henni, úr-
skurSaSi Finnur, er þá tók vi'S
fundarstjórn aftur, aS þar eS aS-
eins einn þingmanna hefSi mælt
á móti tillögunni, fengju eigi fleiri
en einn aS mæla meS henni. Var
því þalrna augljóslega reynt aS
beita brög'Sum, til þess aS drepa
tillöguna. AS lokinni ræSu aSaltil-
lögumanns var borin upp og sam-
stundis leitaS atkvæSa um svo-
hljó'Sandi dagskrártillögu, er átti
aS vera frávísunartillaga á hina:
„Dagskrártillaga.
Þar sem AlþýSusamband íslands
hefur nú þegar afgreitt aS fullu
lög fyrir SambandiS, þar sem m. a.
er kveSi'S svo á, aS stjórn Sam-
bandsins skuli kosin til tveggja
ára, og þar sem þingiS er skipa'S
fulltrúum frá yfirgnæfandi meiri-
hluta verklýSsfélaga í landinu, sér
þaS eigi ástæSu til aS fara þá leiS,
er tillaga Ól. H. Einarssonar og
tveggja annara fulltrúa gerir ráS
fyrir og tekur fyrir næsta mál á
dagskrá.
SigurSur Ólafsson.
GuSmundur Helgason."
Tillaga þessi var samþykkt meS
47 atkvæSum gegn 7, án þess aS
um hana fengist rætt. Taldist hin
tillagan þar*meS úr sögunni.
Um þessa dagskrártillögu er
þaS aS segja, aS aS sjálfsögSu gat
þingiS þrátt fyrir nýsamþykkt
lög, samþykkt þingfrest og kosiS
Frh. á 2. síðu.
Róleg nótt
í London.
Einkaskeyti frá U. P.
London í morgun.
Síðastliðin nótt í London var
ein hin rólegasta um langan
tíma, enda þótt tvisvar væri
gefin áðvörunarmerki, og all-
langur tími liði, þangað til til-
kynt væri að öll væri óhætt.
I fyrri skiftið var gefið aðvör-
unarmerki snemma i gærkveldi.
Heyrðist þá i fáeinum flugvél-
um, sem þó voru ekki í hóp.
Var allhörð skothrið á þær, en
síðan var lengi kyrð, þangað til
merki var gefið um það rétt eft-
ir miðnætti, að hættan væri lið-
in hjá.
Síðari aðvörunin ver gefin
alllöngu seinna. Fór þá á sömu
leið, að þegar flugvélarnar voru
farnar aftur, leið nokkur stund,
Um 4000 Bandamanna-her-
menn fóru yfir fransk-sviss-
neskú landamærin í sumar,
þegar Þjóðverjar óðu óstöðv-
andi yfir Frakkland og bar-
áttan þar var orðin vonlaus.
Voru þegar í stað reistar sér-
staðar fangabúðir fyrir þessa
menn og þar hafa þeir verið
geymdir síðan. Myndin er af
Frökkum og Pólverjum, sem
xu að sækja matarskamtinn
sinn.