Vísir - 22.11.1940, Blaðsíða 2

I
VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Víst sýndi hann
viljann!
J^lbvðuflokkurinn hefir sýnt
vilja sinn“, segir Alþýðu-
hlaðið og lætur drýgindalega.
Tilefnið er að sjálfsögðu það,
að loksins hefir það fengist
framgengt, að allir verkamenn
skuli eiga rétt á sér innan verka-
lýðssamtakanna. Svo segir í
samþyktunum að minsta kosli,
en það var aðeins til lítil smuga,
sem hægt var að fara í gegnum,
til þess að lialcja við óréttinum
næstu tvö árin, og svo er til
annað „ginnungagap“, til þess
að lialda við hinum sama órétti
um ófyrirsjáanlega framtíð.
í frumvarpi því, sem lagt var
fyrir Aþýðusamhandsþingið,
voru engin ákvæði þess efnis, að
verkalýðsfélpgum þeim, sem í
Alþýðusambandið kynnu að
ganga, skyldi gefast kostur á að
kjósa fulltrúa á Alþýðusam-
bandsþing, er kæmi saman þeg-
ar á þessum vetri og kysi Al-
þýðusambandsstjórn til næstu
tveggja ára. Hitt er aftur vitað
mál, að ýms félög hefðu gengið
í Alþýðusambandið straN, eftir
að jafnréttið var trygt, ef þeim
hefði gefist kostur á að neyta
áhrifa sinna um skipan væntan-
legrar Alþýðusambandsst j órnar,
en tekist hefir að koma í veg
fyrir það, — raunar á mjög ó-
viðfeldinn hatt. Ef hugui-.fylgdi
máli hjá Alþýðuflokksfulltrúun-
um liefð'u þeir eðlilega reynt að
irySSja velgengni verkalýðs-
samtakanna, með þvi að sam-
eina sem flest verkalýðsfélög
í einu sterku allsherjar sam-
bandi, og gefið þessmn félögum
strax kost á að skipa hina sam-
eiginiegu stjórn. Alþýðuflokks-
fulltrúunum stóð liinsvegar
gersamlega á sama um vel-
gengni verkalýðssamtakanna,
og völdu þvi þann kostinn, að
sitja meðan sætt var, þótt með
því væri brotið algerlega í bág
við anda jafnréttisákvæðanna.
Það er ekki að furða, þótt Al-
þýðublaðið stæri sig af þessum
nútíma Fróðárundrum, enda
vantar ekki selsrófuna, og hún á
jafnvel hægara um vik en hún
átti aftur í forneskjunni.
Inn í samþyktir Alþýðusam-
bandsins liefir verið laumað á-
kvæði um valdsvið Alþýðusam-
bandsstjórnar, sem er þannig
úr garði gert, að hún getur með
nægjanlega ósvífnu athæfi, —
sem vel þarf ekki að verða hörg-
ull á, — trygt sér öruggan
meiri hluta, bjóði henni svo við
að horfa. Stjórninniær heimilt
að vikja öllum þeim félögum úr l
Sambandinu, sem liún telur að
vinni gegn hagsmunum verka-
lýðsins, Og það er henni einni
gert að meta. Það er því fjarri
því, að verkalýðsfélögunum sé
nokkur öruggur réttur trygður
meðan einlit stjórn Alþýðu-
flokksmanna situr að völdum í
Alþýðusambandsstjórniruii. —
Það mun tíminn væntanlega
leiða í Ijós og skal engu spá um
úrslit, fyr en á reynir .
Það er þvi ekki að undra,
þótt Alþýðublaðið segi óvenju '
drýgindalega: „Alþýðuflokkur- |
inn hefir sýnt vilja sinn“, og
blaðið gæli; bætt því við, að
flokkunnn hafi verið stefnu
sinni trúr, sem er sá, að tryggja
sér og sér einum valdaaðstöðu
innan verkalýðshreyfingarinnar
og nota hana sér til framdrátt-
ar. Þetta er og verður mergur-
inn málsins, en þá rís spurning-
in: Hvernig ætlar flokkur, sem
er gersneyddur fylgi, bæði hjá
verkamönnum og öðrum, — en
þó ekki síst hjá verkamönnum,
— flokkur, sem fylti siðasta
þing sitt með bankamönnum,
símastúlkum, fiskimatsmönn-
um og verslunarmönnum í slað
verkamanna, — að lirifsa völd-
in af verkamönnunum sjálfum
í hagsmunasamtökum þeirra?
Spáir upphafið góðu um end-
inn? Þessu er óþarft að stfara,
en það er vitagagnslaust fyrir
vesalings Alþýðublaðið, að
reyna að blekkja sjálft sig, hvað
þá aðra, með drýgindalegum
mannalátum, því að vesaldóm-
urinn drýpur úr hverjum
pennadrætli, sem skrifaður hef-
ir verið um þetta mál í blaðið
og er þeim mönnujn sárvor-
kennandi, sem þurfa að halda
á málstað jafn ^auðnulauss
flokks, sem með öllum gerðum
sínum hefir um langt skeið
grafið eigin gröf. Nú er hún
bráðúm orðin nógu djúp, og i
vorleysingunum tekst flokkn-
um vafalaust að fullkomna
verkið. >
Refasýning í
Stykkishólmi.
Síðastliðinn laugardag var
haldin refasýning í Stykkis-
hólmi.
Sýnd'voru samtals 69 dýr og
þar af fengu 40 fyrstu verð-
laun, 18 fengu önnur verðlaun
og 9 þriðju verðlaun. Aðeins
tvö dýr fengu engin verðlaun.
Þá voru og veitt fern heiðurs-
verðlaun og ein verðlaun fyrir
besta dýr sýningarinnar. Þrjú
heiðursverðlaunanna fengu dýr,
sem Sigurður Ágústsson ú, en
þau fjórðu fékk dýr, sem er
eign Jóhanns Rafnssonar.
Besta dýrið, sem sýnt var,
var Svarstadsrefur, sem „Kát-
ur“ lieitir og er eign Sigurðar
Ágústssonar. Sýndi Sigurður 23
dýr á sýningunni og fengu 22
þeirra fyrstu verðlaun.
Ný bátabxyggja í
Stykkishólmi.
r YRIR skemstu var vígð ný,
mjög vönduð bátabryggja
í Stykkishólmi, sem er hin
mesta framför frá því sem áð-
ur var.
Þessi nýja bryggja er um 60
m. á lengd og kostaði 45—46
þúsundir króna. Bílar geta ekið
út á hana og er hægt að láta
fisk úr bátum, sem lenda við
bryggjuna, beint upp á þá. Áð-
ur þurfti að draga fiskinn upp
úr bátunum í körfum eða trog-
um.
Þegar bryggjan var vígð hélt
sýslumaður ræðu, en síðan
lagði fyrsti báturinn að bryggj-
unni.
lo.o.f. 1=1221122872 ^
E. St. 9m
Farsóttir og manndauði
í Reykjavík vikuna 20.—26. okt.
(í svigum tölur næstu viku á und-
an): Hálsbólga 58 (23). Kvefsótt
91 (54). Blóðsótt o (1). Gigtsótt
o (2). Iðrakvef 25 (26). Kvef-
lungnabólga 2 (o). Rauðir hundar
1 (1). Hlaupabóla 1 (1). Kossager
5 (3). Munnangur 1 (1). Ristill 3
(o). Mannslát 8 (4). — Landlækn-
isskrifstofan.
FRÁ HÆSTARÉTTI:
Endurmat lóðarafnotagjalds heimilt
en málinu vísað heim vegna vanræktrar upplýsingaskyldu
í dag var í hæstarétti kveðinn
upp dómur í málinu Jón Finns-
son o. fl. gegn Verslunarfélagi
Steingrímsfjarðar.
Málavextir eru þeir, að 5.
júni 1896 fór fram útmæling
lóðar úr verslunarlóð Hólma-
vikur lianda R. P. Riis kaup-
manni á Borðeyri. Var útmæl-
ingin framkvæmd af þáverandi
sýslumanni Strandasýslu og
tveimur útnefndum mönnum.
Árlegt gjald fyrir hina útmældu
lóð var ák^eðið 30 krónur með
samkomulagi við jarðareiganda
og hefir það verið svo æ síðan.
Núverandi eigendur lóðarinnar
hafa gert kröfu til þess að ár-
gjaldið verði hækkað upp í kr.
430.00 og byggja þá kröfu sína
á mati er fram fór árið 1933.
Telja eigendur sig eiga rétt til
þess að leigan verði endurmet-
in og byggja þá kröfu á 1. nr.
75 1917. Verslunarfélag Stein-
grímsfjarðar, sem nú liefir lóð-
arréttindin mótmælir skyldu
sinni til þess að greiða hærra
gjald en um var samið í íyrstu,
þar sem um samning hafi verið
að ræða.
Héraðsdómarinn leit svo á,
að ákvæðum 2 gr. 1. nr. 75 1917
yrði’eigi beitt um nefnda út-
mdjlingargerð og þar sem hér
væri um sanming að ræða, ættu
eigendur lóðarinnar enga kröfu
til þess að leigugjaldinu yrði
breytt gegn vilja afnotahafa.
Fyrir liæstarétti urðu úrslit
málsins þau, að dómur og máls-
meðferð í héraði frá þingfest-
ingu væru ómerkt og málinu
vísað heim í liérað lil löglegrar
meðferðar. Segir svo í forsencl-
um hæstaréttardómsins:
„Samkomulag virðist upp-
haflega hafa verið um leigu eft-
ir verslunarlóðina, en slíkt
samkomulag gat eklci hundið á-
frýjendur um ófyrirsjáanlegan
tíma, þar sem þeim var ekki
unt að segja lóðartaka upp lóð-
arnotunum. Áttu þeir þvi heim-
ild þess að krefjast með hæfi-
legum fyrirvara mats á leig-
unni, og eftir gildistöku laga nr.
75 1917 þykir 2. málsgr. 2. gr.
þeirra laga eiga við um lög-
skipti aðilja. Áfrýjendum var
þannig heimilt að krefjast mats
á leigunni um 10 ár í senn.
Kröfur áfrýjanda í héraði, sem
reistar eru á matsgerðinni frá
15. júlí 1933, eru hins vegar
ekki takmarkaðar við gildi
matsins um það árabil, er í lög-
um nr. 75 1917 segir, heldur
er krafist leigu eftir lóðina sam-
kvæmt matinu um ótiltekið
tímabil. Og liefir héraðsdómar-
anum láðst að benda stefnda,
sem einnig er ólöglærðm', á að
lionum væri jiess kostur að
mótmæla matsgerðinni á þeim
grundvelli, að afnotahafa lóð-
arinnar var ekki veitt færi á þvi
að vera viðstaddur matið og
koma þar að athugasemdum
sínum. Af þessum ástæðum
verður að ómerkja málsmeð-
ferð í héraði frá þingfestingu
svo og hinn áfrýjaða dóm og
Rauðkál
HVÍTKÁL,
RAUÐRÓFUR,
GULRÆTUR,
TÓMATAR,
fullþroskaðir og grænir.
SÍTRÓNUR,
LAUKUR, 1. flokks.
KARTÖFLUR,
útlendar og innlendar.
vísa málinu heim i liérað til
löglegrar meðferðar.
Eftir atvikum þykir rétt, að
málskostnaður í héraði og
hæstarétti falli niður.“
Hrm. Pétur Magnússon flutti
málið af hálfu áfrýjenda en
hrm. Sveinbjörn Jónsson af
hálfu stefnda.
Hljómleikar
Lúðrasveitar Reykjavíkur.
Form. Lúðrasveitar Reykja-
víkur, hr. Guðlaugur Magnús-
son bauð mér nýlega að hlusta
á æfingu hjá lúðrasveitinni, sem
nú er að undirbúa hljómleika,
sem hún mun lialda í Iðnó
sunnudaginn 24. þ. m. Eg verð
að játa, að eg hafði öllum von-
um framar mikla ánægju af að
lilusta á æfingu þessa. L. R. lief-
ir fengið aðstoð nokkurra hljóð-
færáleikara við þetta tækifæri,
og er það sérstakíega hin aukna
lala tréblásturshljóðfæra, sem
bæði mýkir og fegrar hreiminn.
Það munu vera 10 mánns, sem
leika á tréhljóðfærin, og vantar
nú lítið á, að lúðrasveitin sé
þannig rcltilega eða lilutfalls-
lega rétt skipuð hljóðfærum
sem harmóníhljómsveit.
Fyrir 30 árum síðan starfaði
eg í þessum félagsskap, svo mér
j eru vel kunnir allir þeir erfið-
I leikar og lasleikar, sem svona
1 félagsskapur hefir við að stríða,
þar sem allir meðlimir eru
vinnandi menn að hinum og
þessum störfum, komu því oft
þreyttir frá vinnu á æfingarnar,
ög hafa þar að auki margir
mjög lítinn tíma aflögu til sér-
þjálfunar, hver á sitt hljóðfæri.
Með tilliti til þessa má auðvií-
að ekki ætlast til jafn mikils af
svona hljómsveit og þeim, sem
samanstanda af atvinnumönn-
um. En frammistaða L. R. eins
og hún er nú er svo aðdáanleg,
að eg get ekki Leitt það hjá mér
að óska þess, að sem allra flestir
Reykvíkingar vildu hlusta á
þessa hljómleika og gleyma ekki
að alhuga, hversu mikil óeigin-
gjörn vinna og áhugi eru hér að
verki.
Öll átök í samspili lúðrasveit-
arinnar eru með slíkum ágæt-
um, að eg varð alveg undrandi.
Hér mun ótvírætt gæta áhrifa
hins ágæta stjórnanda, sem
lúðrasveitin hefir nú, hr. Al-
berts Klahn. ”
Þá hefir okkar víðfrægi óp-
erusöngvari, Pétur Á. Jónsson,
verið fenginn til þess að syngja
á þessum hljómleikum. Hann
syngur hinn cWiðjafnanlega
fagra Gralsöng úr Lohengrin
eftir Wagner, og auk þess nokk-
ur islenslc lög. Hin mikla og
glæsilega rödd lians nýtur sín
ágætlega með þessum undirleik.
Meðal annars eru á dag-
skránni Menúett úr „L’Arli-
sienne" eftir Bizet og ungversk
Rhapsódía nr. 2 eftir Liszt.
Þetta munu vera erfiðustu við-
fangsefnin, og liér sýnir L. R.
hvað hún best getur. Þess vegna
má vænta þess, að bæjarbúai'
sýni L. R. viðurkenningu og
þakklæti fyrir margar ánægju-
stundir, sem L. R. liefir veiP
nú að segja má um áratugi.
Nú vil eg sérstaklega beina
orðum mínum til þeirra mörgu,
sem kvarta mjög undan því, að
þeir skilji ekki hina æðri tón-
list, að þessir hljómleikar L. R.
færa ekki fram hina æðri eða
háfleygu tónlist, heldur eru
þetta alþýðlegir hljómleikar,
sem allir skilja og hafa gagn af.
Að lokum vildi eg óska þess,
að Lúðrasveit Reykjavíkur
mætti bera gæfu til að halda
áfram á þeirri braut, sem hún
er komin inn á, og að bæjarbúar
styðji liana með því að sýna
þessum þrautseigu áhuga-
mönnum þær undirtektir, sem
þeir hafa unnið fyrir.
Ef þeim telcst eins vel á
hljómleikunum eins og á þess-
ari æfingu, sem eg hlustaði á,
þá verða þeir L. R. til mikils
sóma. Vona eg, að Reykjavik
taki þeim vel og að stjórnar-
völd bæjarins viti, að hér er
unnið starf ekki all lítið, en sem
liefir menningarlegt gildi. Með
hæfilegri aðhlynningu verður
Lúðrasveit Reykjavíkur einnig
framvegis fagur þáttur í lífi
Reyk j avíkurbæj ar.
Þórh. Árnason.
Verkakvennafélagið
Framsókn
heldur ÁRSHÁTÍÖ sínæ
laugardaginn 23. nóvember
kl. 8'/2 í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu. Skemtunin
hefst með sameiginlegri'
kaffidrykkju. Skemtiatriðí:
1. Skemtunin sett. 2. Erindi
(síra Jakob Jónsson). 3.
Gamanvísur (Brynjólfur Jó-
hannesson). 4. Upple&tur
(Pétur Pétursson bankarit-
ari). 5. Ræða (formaður fé-
lagsins). 6. Dans. — Að-
göngumiðar á kr. 3.00 seldir
frá kl. 4—7 föstudag og laug-
ardag í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu. — Konur fjöl-
mennið. — Takið með ykkur
gesti.
SKEMTINEFNDIN.
Skíðafæri
komið.
Eftir því sm Vísir hefir fregn-
að mun nú vera komið gott
sldðafæri hér í sldðalönd í-
þróttafélaganna. Átti Kristján
Ó. Skagfjörð heildsali tal við
Garðar Jónsson veitingamann í
Skíðaskálanum í Hveradölum i
gærkveldi, og sagði hann að
skíðafæri væri orðið ágætt þar
uppfrá, gam,li snjórinn hefði
sígið og ný mjöll komið ofan á.
Eins og getið er í auglýsingu
á öðrum stað hér í blaðinu, liafa
þau íþróttafélög bæjarins, sem
skíðaskála eiga einhversstaðar í
nágrenninu, nú samþykt að
veita ekki öðrum gistingu nema
meðlimum sínum, eða þá lang-
ferðamönnum. Eins og nú vár
ástatt orðið, var þetta sjálfsögð
ráðstöfun.
Leikfélag Reykjavíkur
hefir frumsýningu á sjónleiknum
„Öldur eftir séra Jakob Jónsson kl.
8,30 i kvöld.
SKEMTINEFNDIN.
YFIRLÝSING
frá 6 Alþýðusambandsfulltrúum
Frh. af 1. síðu.
bráðabirgöastjórn, er starfaði unz
regluleg stjórn yröi kosin á fram-
haldsþingi, er einnig yröi reglu-
legt þing, enda er slíkt hvergi
bannaö í lögunum.
Enda þótt þaö sé eindregiö álit
okkar,- aö betur hef'öi á því fariö,
aö þarna heföi engum brögöum
veriö. beitt og aö tillaga þessi hefði
verið samþykkt, til þess aö flýta
fyrir inngöngu þeirra félaga, er
nú standa utan-Sámbandsins, vilj-
um við jafneindregiö skQra á fé-
lög, sem þannig er ástatt fyrir, að
ganga í Samþandið, svo fljótt sem
þau fá því viö komiö, enda fer þá
aldrei svo, að áhrifa þeirra gæti
ekki að einhverju leyti, og mun
þá, þótt seinna verði, fást viðun-
andi lausn á skipulagsmálum
verklýðssamtakanna, sem 16. þing
Alþýðusambands Islands hefur
aðeins aö nokkru leyti leyst.
Ólafur H. Einarsson.
Aðalheiður Hólm.
Guðmundur Jóhannsson.
Skafti Skaftason.
Helgi Þorkelsson.
Agnar Gunnlaugsson.

Gleði og trú á betri framtið ein-
kennir þessa f jölskyldu.
Faðirinn hefir gert skyldu sina.
Hann líftryggði böniin sín, sem
nú eiga vísar fimm þúsund krónur
hvort, þegar þau verða 20 ára gömul.
Tryggið börnin meðan þau eru ung.