Vísir - 28.11.1940, Blaðsíða 3

VlSIR
• 1. að völ sé á foerldaspítala
eða spítaladeild, sem sérstak-
lega er miðuð við þarfir sjúk-
linga með útvortis berklaveiki,
svo og þeirra sjúklinga með
lungnaberkla, er eigi hentar
bælismeðferð.
2. hæli i'yrir berklaveik böm,
svo og Idrtlaveik og veikluð
börn, sem ætla má, að séu. sér-
staklega næm fyrir berklaveiki.
3. að settar verði á stofn
vinnudeildir víð Iieilsuhælin,
eins og getið var um fjTir tveim
árum og réttilega Iiefir verið
bent á af öðrum aðilum nú fyrir
skemstu.
4. að unnið verði að enn auk-
inni stöðugri berklavarnarstarf-
semi í sem flestum héruðum
landsins i náinni samvinnu við
lækna á hverjum stað og þó
einkum bahlið uppi stöðugri og
skipulagsbundinni leit að smit-
berum.
(Hefir verið gerð greín fyrir
æskilegri framtíðarslcipun þess-
arar starfsemi í erindi, sem
prentað er sem fylgirit með
HeiLbrigðisskýrslum fyrir árið
1937).
SKÝRSLA
um starfsemi Berklavarnar-
stöðvarinnar í Reykjavík.
Á árinu 1939 hafa verið fram-
kvæmdar 9642 læknisrannsókn-
ir á 5423 manns. — 8437 skygn-
ingar hafa verið gerðar, og ann-
ast hefir verið um röntgen-
myndatöku í 885 skifti. Auk
[jess hafa verið framkvæmdar
1879 loftbrjóstaðgerðir á 114
sjúklingum. 115 sjúklingum
hefir verið útvegað sjúkrabúss-
eða heilsuhælisvist og 15 sjúlc-
lingum vísað í ljóslækninga-
méðferð. Annast hefr verið um
735 hrákarannsóknir, og séð um
sótthreinsun á heimilum allra
smitandi berklasjúldinga, er lil
stöðvarinnar hafa leitað.
Þiá, sem rannsakaðir liafa
verið á árinu, má flokka á eft-
irfarandi hátt:
1. flokkur:
Vísað til stöðvarinnar af lækn-
um og rannsakaðir þar í fyrsta
sinn:
Alls 1884 manns (kai’lar 519,
konur 774, börn yngri en 15 ára
591). meðal þessara reyndust
128 manns eða 6,7% með virka
berklaveiki. 39 þeirra eða 2.1%
líöfðu smitandi bei’klaveiki i
lungum.
2. flokkur:
f>eir, sem voru undir eftirliti
stöðvarinnar, og henni því kunn-
ir áður að meira eða minna
Iey ti:
Alls 1458 manns (lcarlar 332,
konur 601, born 525). Meðal
þeirra fanst vírk bei’klaveiki lxjá
113 eða 7.8%. 40 sjúklingar
höfðu snxitandi berklaveiki i
lungum óða 2.7%.
3. floklcur.
Hópskoðanir:
Alls voru 2068 manns rann-
sakaðir (skygndir) á stöðinni í
þessu skyní. Vorn þetta kennar-
ar og skólabörn, er berltlapróf
hafði komið út á (alls 437
böi’n). EnnfremUr voru rann-
sakaðir sjómenn á togurum, all-
ir bakarar og starfsfólk i sölu-
búðuxxx þeirra, alt stax’fsfólk
mjólkui’samsölunnar, starfsfólk
á veitingahúsum, rakarai’, bók-
bindarar og prentarar. Við rann-
sóknir þessar fundust 16 með
vii’ka bex’klaveiki (0.8%). 7 af
þeim höfðu smitandi lungna-
berkla (0.3%).
Berklavarnastöðin í Kirkju-
stræti 12 'verður framvegis
opin, sem hér segir:
Mánudaga kl. 10—11 fyrir
börn, kl. 5—6 fyrir loftbi’jóst-
aðgerðir. Þi-iðjudaga kl. 1%—3
fyx’ir fullorðna. Miðvikudaga kl.
1 M>—3 fyrir fullorðna. Fimtu-
daga ld. 1—2 fyrir börn, kl. 5
»Öldurf(
Sjónleikur í 3 þáttum
eftxr Jakob Jónsson frá Hrauni.
_____ )
Það féll i minn lilu.t, að eiga
nokkurn þátt i þvi, að sjónleik-
ur Lofts í Eyjum, „Bi'imhljóð“,
kom fram hér á leiksviðinu í
fyrra. Viðtökm’nar, sem það
leikrit fékk, voru hinar ákjós-
anlegustu og fil þess fallnar að
hvetja höfundinn til stærri á-
taka en Leikfélagið til að sinna
íslenskum leikritum, sem fram
koma. — Mér var það sérstalct
ánægjuefni að fá upp í liend-
urixar skömmu síðar aðra
fi’umsmíð eftlr annað leíkrita-
skáld. Það var sjónleikxxi’inn
Brynjólfur Jóhannesson.
„Stapinn“ eftir sém Jakob
Jónsson, þá px’est í Wynyard í
Canada. Hafði leikurinn verið
sýndur í Winnipeg pieð leik-
stjórn Árna Sigurðssonar, hins
ágætasta listamanns á sínu
sviði. Margt var vel um leikrit
jxetta, m. a. athyglisverðar lýs-
ingar á lífi Islendinga á frunx-
býlingsiárum þeirra vesti’a, en
smíðagallar á leikritinu duldust
heldur ekki. Síra Jakob lét
skanxt stórra lxöggva nxilli, og
fyrir vor hafði hann sent mér
annað leikrit sitt, „Öldur“, sem
liefir nú verið tekið lil sýninga
af Leikfélagi Reykjavíkur.
„Öldur“ eru eins og „Brirn-
hljóð“ ox’ktar xit frá íslenskn
sjómannslífi. Síðan Geir biskup
Vídalín skrifaði „Bjarglaunin“
fyrir aldanxót 1800 hafa leik-
í’itaskáldin að nxestu sneitt hjá
þessum þætti þjóðlífsins, nema
hvað nefna má „Storma“ Steins
Sigurðssonar í Hafnarfii’ði og
„Dóttur Faraós“ eftir Jón
Trausta, sem snerta lífið á sjón-
um. Með „Öldum“ er þvi haldið
áfram að lýsa einum merkasta
þættinum í þjóðlífi voru, og er
það í alla staði þakkarvert. Þar
sem „Brimhljóð“ hefir sjóinn
aðeins í baksýn og sjómennina,
að einurn undanteknum, fyrir
aukapersónur, setur höfundur
„Aldna“ sjóinn fyrst og sjó-
mennina fi’enxst. Eru „Öldur“
þvi í rauninni fyrsta sjómanns-
leiki’itið í eiginlegum skilningi,
sem hér kenxur fram.
Nú er það svo, að uppistaðan
í leiknum er engan veginn „ein-
stakt fyrirbæri á sjó“. Ástasag-
an, sem liöfð er í uppistöðu,
getur alveg eins farið fram í
öðx’u umhverfi. Það er ungur,
óráðinn maður, heldur vilja-
slappur, eins og gengur, sem
hai’ðnar og verður að karl-
nxenni — eða það vonar maður
a. nx. k. í leikslok — fyrir ástir
tveggja andstæðra og ólíkra
kvenna. Sjórinn var höf. aðeins
nauðsynlegur til að setja aðal-
persónuna í þá eldraun, að hann
kemur út úr henni skírari
málmur eij áður. Með sjóinn i
framsýn varð ivaf leiksins að
vera íslenskt sjómannslíf —
eins og því er lifað lxér við sjáv-
arsíðuna — og þetta liefir höf-
undinum tekist furðanlega vel.
* —6 fyi’ir loftbi’jóstaðgerðir.
Föstúdag kl. 5—6 fyrir full-
oi’ðna.
Hann sýnir oss inn í beitukró
formannsins og eldliús sjó-
mannakonunnar og það fólk,
sem þar ræður lnisum. Ás-
mundur formaður og Hildur
kona lians ern lieilsteyptar per-
sónur í hversdagsklæðunum.
Yngri kynslóðinni er óljósar
lýst. Sýnist það lielst skorta til
skilningsauka á skapgerð henn-
ar, að hún komi málefnunx sín-
um sjálf í öngþveiti og það
framnxi fyrir áhorfendunum.
Alt tal unga fólksins uxn liðnar
unaðs. og beiskjustundir, svikn-
ar og sannar ástii’, yi’ði þá raun-
hæfara en það er nú. Sýnist því
Háskólafyrirlestur
fyrir almenning flytur dr. Þor-
kell Jóhannesson annaÖ kvöld kl.
8j4 í fyrstu kenslustofu. Efni:
Rauðablástur á Islandi.
Næturlæknir.
Halldór Stefánsson, Ránargötu
12, sírni 2234. Næturvörður i Lyfja-
búðinni Iðunni og Reykjavíkur
apóteki.
helst skorta á leikrit þetta, að
fitjað sé upp á málefnunum í
nýjum þætti fianxau við — og
mætti umhverfíð vera skemti-
gönguleið unga fólksins út með
fagui’bláunx firði.
Síra Jakol) .Tóiisson á þakkir
skildar fyrir leikrit sitt og Leik-
félagið fyi’ir að sýna það. Leik-
liúsinu hér má aldre líða það
úr minni, að sýningar íslenskra
sjónleikja eru þess alfa og
oniega, að íslensk leikrit verða
að sitja í fyrirrúmi, en ekki
fokstrá af fjai’Iægu landi,
sem falla bér visin og bleik.
L. S.
K. F. U. M.
A.-D. fundur í kvöld kl. 8(4.
I stað séra Sigurbjönis Ein-
ai’ssonar talar Ólafur Ólafs-
son, kristniboði. Allir kax-1-'
menn velkomnir.
LHKFÉLACi lti:VK.I VVÍKI K
“ÖLDUIt44
sjónleikur i 3 þáttum, eftír síra Jakob Jónsson.
Sýning í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir eftir kl. 1 i dag.-
OOOOOOÍÍOÍ>COOtSCÍÍ5ÍCOÍÍÍÍO!500t5CÖCtK>Oíí«CíiíÍCÖÍ5005500ÍÍOOÍSOOK«tX
!b
Eg þakka kærlega öllurti þeim, sem sýndu mér sam- 5?
úð og vinarhug á 75 ára afmæli mínu, með heimsókn- g
um, gjáfum, blómum og skeytum. H
^ JóhannaGestsdóttir. 0
OOtÍGtitÍtitÍtiCtÍtÍOÍÍOtiOÍÍCÍÍtiCOÍiíitiíiíÍtÍCtÍtitiíÍtitiíitiCÍtititÍtÍtitÍíÍOOtXititiOt
Tilkynning.
Þar sem stórum viðtækjasendingum, frá Philips og
Marconiphone-verksmiðjunum í Englandi, hefir seink-
að, viljum vér tjá hinum mörgu viðskiftavinum, sem
bíða eftir viðtækjum, að tækjasendingar þessar geta eigi
komið til Reykjavíkur fyr en um miðjan desember-
mánuð.
VIÐTÆKJAVERSLUN RÍKISINS.
\ erðlækknn
á bollnpörnm
10 tegundir: 6720 bollapör nýkomin. Góð bollapör á kr. 1.40.
K. Einarsson & Bjöpnsson
Bankastræti 11.
Saga Íslendínga í
Vesturheimi
— fyi-sta bindi — kenxur út í byx-jun desember. í Reykjavík er
tekið á móti nýjum áskrifendum í síma 3652 og 3080 og úti um
land lijá unxboðsmönnum Menningarsjóðs og Þjóðvinafélagsins.
Nú eru tækifæi’i fyrir okkur hér heima til að endurgjalda
margvíslega ræktarsemi þeirra, sem vestur fói’u með því að gera
þessa bók fjölkeypta og f jöllesna.
STÚDENTARÁÐ HÁSKÓLA ÍSLANDS.
Aðgöngumiðar
að dansleik stúdenta 1. des. að HÖtel Borg vex-ða seldir í Háskól-
anunx (Ski’ifstofu stúdentai’áðs, 2. liæð, sími 5959) á morgun,
föstudag, kl. 5—7 e. li.
Vegna lakmarkaðs aðgangs er þess vænst, að stúdentar taki
aðeins með sér einn gest.
Aðgangur leyfður að eins stúdentum og íslenskum gestum
þeirra.
Pantaðir aðgöngumiðar sækist milli kl. 4 og 5 á morgun, ann-
ars seldir öðrum.
STJÓRNIN.
Sleðaferðir barna
Eftirtaldir staðir eru leyfðir fyrir sleðaferðir barna:
Austurbær;
1. Arnarhváll.
2. Torgið fyrir vestan Bjarnaborg milli Hverf-
isgötu og Lindargötu.
3. Grettisgata, milli Barónsstigs og Hringbrautar.
4. Bragagata frá Laufásvegi að Sóleyjargötu.
5. Liljugata.
6. Túnblettir við Háteigsveg beggja megin við
Sunnuhvolshúsið.
Vesturbær:
1. Bráðræðistún sunnan Grandavegs.
2. Vesturvaltagata milli Holtsg. og Sellandsstíg.
3. Blómvallagata milli Sólvallag. og Hávallagötu.
4. Hornlóðin við Garðastræti sunnan vert við
Túngötu.
Bifreiðaumferð um þessar götur er jafnframt bönnuð.
LÖGREGLUSTJÓRINN.
Loftvarnaæfing
Tilkynning frá
Loftvarnanefnd,
•
Loftvarnanefnd hefir á fundi sínum þann 26.
þ. m. ákveðið að loftvarnaæfing skuli haldin
laugardaginn þann 30. þ. m. kl. 11 f. h. með
bæjarbúum og öllum þeim aðilum sem vinna í
sambandi við loftvarnir nefndarinnar.
, ' 1
Merki um hættu verður gefið kl. 11.00
Um leið og hættumerkið (frá rafflautum eða
símanum) heyrist, ber öllum að hegða sér
samkvæmt áðurgefnum fyrirmælum frá loft-
varnanefndinni. Undanþegnir frá þessari æf-
ingu eru sjúklingar og gamalmenni.
m
Fólk skal dvelja í íbúðum sínum (á neðstu
hæð húsanna eða í kjöllurum), í hinum opin-
beru loftvarnabyrgjum eða halda kyrru fyrir
á yíðavangi (liggja niðri), þar til' merki er
gefið um að hættan sé liðin hjá. iNauðsynlegt
er að allir sýni fullan vilja á að fara eftir gefn-
um leiðbeiningum og fyrirmælum nefndar-
innar hér að lútandi.
Þeir, sem vísvitandi brjóta settar reglur verða
v látnir sæta ábyrgð.
Munið:
Merki um liættu er síbreytilegur tónn meðan
hætta er yfii’vofandi.
Merki um að hætta sé liðin hjá er samfeldur
tónn í 5 mínútur.
Loftvapnapnefnd.