Vísir - 30.11.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaöamenn Slmi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 30. nóvember 1940.
278. ^bl.
Þjódierjjar viirpa íkveikjusiH’engiiiiii ai Loiidon.
Þannig leit út í London, þegar Þjóðverjar höfðu gert eina liatrömustu árás sína á horgina og vörpúðu niður hundruðum. i-
kveikjusprengja á byggingar meðfram Thames. Þess er rétt að geta, að ljósnivndir, sem feknar eru af brunum á „tíma" að
næturiagi, sýna þá altaf meiri en.þeir eru raunverulega. — Brúin, sem sést á myndinni, er Tovver Bridge, sem liggur yfir
Tiiames rétt lijá Tower of London.
Borgarastyrjöld að hefjast
í Rúmeníu ?
Járnvárðliðinu og heriiniii lendir saman
í ^ötnbardögnm. — Illtler liætti við að
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Lausafregnir bárust uin það í gíerkveldi, áð Hitler
mundi fara til Rúmeníu í dag, til þess að vera
viðstaddur, er lík Codreanti, verður grafið á
ný, með mikilli viðhöfn. Codreanu var sem kunnugt er,
foringi járnvarðliðsins (rúmensku fasistanna) og var í
fangelsi, en drepinn á flótta þaðan. Var lík hans grafið
í íangelsisgarðinum og er það var grafið upp á dög-
unum, réðust járnvarðliðsmenn inn í fangelsið og drápu
64 pólitiska fanga, í hefndar skyni fyrir dauða Codre-
anu. Auk Hitíers var gert ráð fyrir að Baldur von Schi-
rach, leiðtogi Hitlersæskunnar, og í'leiri leiðtogar nas-
ista yrðu viðstaddir.
En um ieið og það fréttist, að Hitler ætlaði að faraTil
Rúmeníu brárust fregnir um, að ólgan þar sé að ná há-
marki, og hvað sem er kunni að gerást þá og þegar.
Ókyrðin meðal almennings í Búkarest og ýmsum hér-
uðum hefir magnast svo mjög, að sagt er að óeirðir
milli járnvarðliðsmanna og andstæðinga þeirra kunni
að brjótast út þá og þegar.
I Times og fleiri breskum blöðum er leidd athjrgli að því, að
síðan er nazistar kúguðu Rúmena hafi hver viðburðurinn rekið
annan, er sýni hversu áhrifa þeirra þar gæti mjög. Eftir að Rúm-
enar urðu að fallast á kröfur Þjóðverja hafa þeir, fyrir viku,
orðið að skrifa undir þríveldasáttmála Þýskalands, ítaliu og
Japan. Svo var, segja blöðin, járnvarðliðsmönnum gefinn laus
taumurinn, og hinar ógurlegustu blóðsúthellingar byrja „að
nazistiskri fyrirmynd“, að margra ætlan með það fyrir augum,
að Þjóðverjar fái átyllu til þess að taka alt vald í sínar hendur.
Af því hvað sé að gerast í Rúmeníu geti menn séð hvernig
hún sé í rauninni, hin nýja skipan, sem Hitler er að koma á í
álfunni. . .
ÞRJÚ HERFYLKI SEND TIL BUKAREST.
Það er kunnugt, að Antonescu hefir kvatt þrjú herfylki til
Bukarest, vegna þess hversu ískyggilega horfir þar. í fregnum
útvarpsstöðva, sem Þjóðverjar ráða yfir, er gefið í skyn, að þýsk-
ar hersveitir verndi stjórnina.
Herlöig eru nú í gildi um alt landið.
Fyrrverandi sendiherra Rúmeníu í London ulvarpaði í gær
ávarpi tjl allra þjóða og skoraði á þær, að dæma ekki rúmensku
þjóðina fyrir það sem gerst hefir. 99 Rúmenar af hverjum
hundrað eru andstæðingar nazismans og pólitísk morð eru ó-
þekt fyrirbrigði í sögu hennar, en morðin, sem nú vekja hryll-
ing með öllum þjóðum og ekki síst í Rúmeníu, eru framin
með vitund og fyrir hvatningu erlendra undin'óðursmanna.
Hér væri farið að í anda Himmlers. — Rúmenar hafa staðist
marga raun í 2000 ár sagði sendiherrann, og þeir munu að lok-
um vinna aftur sjálfstæði sitt, frelsi og hamingju.
Meiri hluti rúmensku sendisveitarinnar í London hefir beðist
lausnar vegna hryðjuverkanna í Rúmeníu.
fara til Bnkarest -
Nazistar pg-. PJOiScistar lögðu
sveigív, á, kistu, ^púr^anu i dag.
Baldur von Spþij'.a-qh fyrir hönd'
Hitler^ ,GU) italsjör^fgscistar fyr-
ir hönd Mugsplini .pg fascista-
^fpðy^.-.þgpxsljjjf.rþgnþ: Uin:
uppþoj f^Búm^úiv^ú Pukarest
og ýnjg:,ijjj-.þ^^um .þprguin, Yið-
skiftp-, ,pgpj.yipuuíjf;, í laudinu
cr kmiuiS.
ryrtuf.
198 niena teknir af
lífi í

Barlst á yötunum
í 5 liorgum.
Samkvæmt fregn, sem ekki
er opinberlega staðfest, liafa
198 menn verið teknir af lífi í
Rúmeníu. 1 einni fregu frá
Bukarest segir, að engar óeirðir
eigi sér stað i Bukarest, en aðr-
ar fregnir þerma liið gagn-
stæða.
EinkaÍestír hafa flutl fjölda
margra járnvarðliðsmenn þang-
að (gær pg i.áag, ýmsum
héruðúiu.lanUsins, ög vérða þeir
hafg. fengið fregnir um, að
horgarastyrjö^cl ’fíatí þaunveru-
lega hrotist út í Rúinéníu, þótt
'ÍBixtuiiíús jfwa luac ' - .
enn þafi eldu hþnst 'fregnir mn
stórVpsjleg ( aföJúVSimrstaðar á
landsiiygðinni licfir komið til
átaka milh ®nvar§liðsmanna
og heiniaima og hefit* vérið bar-
ist á gölunújn i áð minsta kosti
5 bæjuní.
Sendiherra Þjóðverja í Buka-
rest rædcli við Antonescu í gær
og lagði þvi næst af stað til
Verslunarmenn á ísafirði
gefa Háskóla íslands 10
þús. krónnr.
í gærkveldi fékk rektor háskólans, próf. Alexander Jóhannes-
son, svohljóðandi símskeyti frá Matthíasi Ásgeirssyni, formanni
styrktarsjóðs verslunarmanna á ísafirði:
„Leyfið mér að tilkynna vð-
ur, að svofeld tillaga var sam-
þykt á félagsfundi Styrklar-
sjóos verslunarmanna á ísafirði
27. okt.: I tilefni af 50 ára starf-
sémi sjóðsins í dag, að gefa Há-
skóla íslands 10 þúsund krónur,
er skulu vera stofn að sérstök-
um sjóði til styrktar náms-
mönnum frá Isafirði við vænt-
anlega viðskifta- eða verslunai;-
máladeild háskólans.“
Stjórn félagsins var jafn-
framt falið að semja skipulags-
skrá fyrir sjóðinn og verður
gengið frá henni i janúarmán-
uði n. k.
Styrktarsjóður versl-
unarmanna á ísaflrði
50 ára.
Sjóðurinn var stofnaður 29.
nóvember 1890, varð því 50 óra
í gær.
Stofnendurnir voru 15 versl-
unarmenn á ísafirði.
Tilgangur sjóðsins var „að
styrkja fclaga, er vegna veik-
inda, atvinnumissis eða annara
óhappa teljast að álili félags-
stjórnarinnar þurfa þess með“.
Síðar var við bætt: „Að veita
efnilegum félagsmönnum, eða
þeim, sem þeir hafa á framfæri
sínu, styrk til náitls, aðallega
verslunarnáms við frjálsa versl-
unarskóla eða á annan liátt, er
félagsstjórninni þykir best
henta.“
Samkvæmt þessu hefir sjóð-
urinn greitt allmikið fé í styrki
á umliðnUm árum. Einnig hefir
sjóðurinn styrkt ekkjur látinna
félagsmanna.
Eignir sjóðsins eru nú rúmar
48 þúsundir króna, og félagar
sjóðsins nær 50 að tolú.
Fyrsti formaður sjóðsins var
Árni Jónsson, þá verslunarstj.
við verslun Á. Ásgeirson,
gjaldkeri: Zoplius J. Nielssen,
verslunarstjóri við Tangsversl-
uri og ritari: Ólafur Magnússon,
hókari við verslun Á. Ásgeirson.
Af stofnendunum eru 3 enn á
lífi, þeir: Chr. Fr. Nielssen,
kaupm. í Reykjavík. Árni Riis,
kaupm. í Kaupmannahöfn og
Valdimar Örnólfsson, verslun-
armaður Suðureyri í Súganda-
firði.
í stjórn sjóðsins eru nú:
Formaður Mattliías Ásgeirs-
son, útgerðarmaður. Gjaldkeri:
Ingólfur Ámason, verslunar-
maður. Ritari: Hannes Hall-
dórsson, forstjóri.
I gærkveldi héldu felagar
sjóðsins afmælisfagnað í Sam-
komuluisi Sjálfstæðismanna á
ísafirði.
Berlínár. Þegar liafa bol'ist'
fregnir um, að til vopnavið-
skifta diafi komið á, nokkrum
slöðum, milli járnvarðliðs-
manna og andstæðinga þeirra,
ógt í jsúmjjtu. fregnum scgir, pð
járnvarðiiðsmcnn liafi nokkur-
ar Jivggingar í Bukarest á sinri
valdi. Þegar þetta er símað,
verðiu' ékki, með vissu sagt,
livað hæfi er í þessu, ,en líkúr
bejxla lii, að fregnirnar hafi við
nokkuð að styðjast. Ritskoðun
er ínjög ströng i Rúmeníu um
];essar mundir, en þrátt fyrir
það hafa borist fregnir í þessa.
átt til annara landa. Auk Bald-
rs von Scliirach verður Ernst
v. Bohle viðstaddur greftrun
líks Codreanu á morgun.
Mikil samúð var látin í ljós,
er Jorga prófessor, fyrrverandi
forsætisráðherra, er myrtur
vax% var jai'ðsunginn. Voru um
6000 inanns viðstaddir útföi'ina.
Lausafregnir henna, að
Anlonescu muni taka fulitrúa
hersins í stjórn sina, til þess að
tryggja sér samviixnu hersins.
Styrjöldin í Albaníu.
I tvarpið í Gfikklandi slcýrir
frá þyí, segir í fregn frá Buda-
þest, að Grikkif'ááéki fíam á’ÚíL
rim 'ýí gstððý'ÚriSSB^ ’íakí •<inálr gá •
iaSfj^il8 érfélBÍUÚ jtr ái'ÖjÚHtí^ýðÍ-1
ar háfa gert árasir á hinar nýju
AÚrnarsföðvái’ Itala.
j fítálifrfHkf<d,ÍIúéft':'lóftárásir á
evjuna ZantéHó'g a Báei i Eþirúk:
Fréttaritari Uriited Press hef-
ir ]iað eftir áreiðanlegum
heimildum, í Römaborg, að ftal-
ir hafi hvarvetna stöðváð frajm-
sökri Grikkja, eftir liarðar or-
ustur. Var víða barist í návígi
og vai’ niikið mannfall í liði
Framh, á 3. síðu.
hefii' vakið nokkura óánægju í hænuin, að
loftvarnáæfingiíi stóð hálfu tengur, en skýrt
Íiafði véfið frá í öndverðu. Hafði LoftVarnanefnd gert
ráð fyrir að æl’ingin stæði aðeins 10—15 rain., en þegar
til kom, gáf hreska setuliðssljórnin tilkynningu um
að æfingin skyldi standa í hálftima. Hefir þetta vakið
iiokkra óánægju hjá ýmsum fyrirtækjum, að töfin varð
svona mikil.
Rétt eftir ellefu liófu rafflaut-
urnar gaul sitt og skip á höfn-
inni flautuðu einnig. Fjöldi
manns hafði safnast. saman i
Miðbænum og þustu allir í loft-
varnaskýlin þegar merkið var
gefið. Voru göturnar mannlaus-
ar á örskömmum tíma, að und-
anteknum íslenskum og bresk-
um lögregluþjónum og hjálp-
arsveitum þeirra.
Lögreglustjóri og yfirlög-
regluþjónn fóru í bíluni um bæ-
inn til þess að hafa eftirlit með
þvi, hvort almennmgur færi að
setíum reglum. Var tíðinda-
maður Visis í för með öðrum
þeirra.
Það niá yfirleitt segja, að
fóllt hafi gert sér far um áð
'hlýða reglunum, þótt undan-
tekningar hafi þó vefið á þ-vi,
éins og við mátti húast. Surnir
hlýddu ekki vegna þrjósku, en
aðrir vissu auðsjááiiléga elíkert
hvaðán 'á sig-stöð véðrið, þegar
lögréglan till<ynti þeim að fara
í býrgin. Voru það auðsjáanlega
sveitamenn, sem ekkert liöfðu
frétt um æfinguna. Enn aðrir,
piltar og stúlkur innan við tví-
tugt, gerðu það auðsjáanlega
upp á „sport“ að óhlýðnast regl-
unum.
Á einum stað i Veslui'hænum
stóð gamall maður fyrir utan
hús sitt. Lögregluþjónarnir til-
kyntu lionum, að hámi ætti að
lialda sig innan dyra, meðan
loftvarnaæfingin stæði yfir. Sá
gamli var nú ekki alveg á því.
Hann kvaðst ekki spyrja neinn
um það, hvar hanri ætti að
standa, og svo væri liann nú
orðinn svo gamall, að honum
væri alveg sama livort liann
dræpist úti eða inni.
Aðsókn var mikil í Áfengis-
verslunina í morgun, svo að
fólksstraumuririn Uáði út á götu.
Þegar merki vár gefið hurfu
pokkrar hihna þyrstu sála á
braut; én iimi í búðinni var þétt-
skiþað af þeim, sóm; hcldur vildu
hæfefaí Jífinu en nllssa af tárinú.
Þetta var öaðeins æfing og
ýonahdi vérða hér eingöngu
haldnár æfingar. En áénginn
veit síria fefina fýrri en öll er“
og álmennirigur ætti 'áð: liáfa
’hugfast, iað þessar æfingar geta
síðar orðið alvara og þá væri
bétra að liafa gert sér fulla
grein fyiár því, hvernig beri að
liaga sér þegar hættuna ber að
höndum.