Vísir - 02.12.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri Blaðamenn Sími:
Auglýsingar . 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, mánudaginn 2. desember 1940.
279. tbl.
Italir á iiiidanhaldl
frá Adriahafi til
©lirida-watsis
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Igærkvekli var tilkynt í Aþenuborg, að ítalir
væri á undanhaldi á allri víglínunni í Albaniu
frá Adriahafi til Ohridavatns. Reka Grikkir
flóttann af miklu kappi og hörku, þrátt fýrir að ítalir
reyni nú af fremsta megni að verja þá staði þar, sem
þeir hafa tekið sér nýjar varnarstöðvar í f jöllunum.
Veður hefir mjög versnað og bitnar það meira á ítöl-
um, því að grísku hermennirnir eru harðfengari og
loftslaginu vanari. Hefir brugðið til snjókomu í fjöll-
unum og er nú ítölum enn erfiðara fyrir en áður að
koma við vélahergögnum. Syðst á vígstöðvunum hefir
verið rigning og festust skriðdrekar ítala í aur og leðju.
Barist er 7—8 mílur fyrir vestan Koritza, en með
töku Pogradec (sbr. annað skeyti) er Koritza örugg
fyrir gagnsókn að norðanverðu frá. — Grikkir hafa nú
fengið mjög bætta aðstöðu til þess að sækja fram til
Tirana — frá Pogradec, því að þaðan liggur vegur til
höf u ðborgarinnar.
Feiknin öll af hergagnabirgðum féllu í hendur
Grikkja í Pogradec, svo og matvælabirgðir, því að borg-
in var aðalvopnabúr ítala undir innrásina í Grikkland.
Höfðu þeir flutt þangað óhemju birgðir.
Tilræöi viö
QuÍSlÍDg.
London í morgun.
Blöðin í Stokkhólmi skýra
frá því, að mishepnuð tilraun
hafi nýlega verið gerð til þess
að ráða Quisiing af dögum.
Þetta gerðist í Frederiksstad í
Suður-Noregi. Quisling kom
þar til þess að haldá ræðu á op-
inberum fundi. Þegar hann var
að fara út úr byggingunni var
kastað sprengju í áttina til hans
og sprakk hún, en hvorki Quisl-
ing eða aðrir leiðtogar, sem
með honum voru, hlutu meiðsli.
— Allmargir áhorfendur særð-
ust.
Grikkir hafa tekið
Pogrradec.
Þeir tóku þar marga fanga og mikið herfang
Grískar hersveitir náðu Pogradec, 20 mílum fyrir norðan
Koritza, á aðfaranótt sunnudags, eftir harða bardaga, en ítalir
höfðu víggirt borgina ramlega. Voru ítalir hraktir þaðan eftir
bardaga í návígi. Er m. a. getið um, að Grikkir hafi náð á sitt
vald 6000 feta háu f jalli, í byssustingjaáhlaupi,
Grikkir tóku þarna til fanga 1 yfirforingja, og um 200 her-
menn aðra. Þeir náðu þarna og 6 fallbysum, 50 vélbyssum og
miklu af öðrum hergögnum. — Þetta er talinn mikilvægasti
sigur Grikkja síðan er Koritza féll. Fyrir nokkurum dögum
bárust fregnir um, að Pogradec væri fallin, en þær fregnir
reyndust ekki réttar. Nú var opinber tilkynning birt um töku
borgarinnar .
Á öðrum vígstöðum héldu harðir bardagar áfram, er síðast
fréttist — ekki síst á suðurvígstöðvunum, við Argyro Castro. —
Hafnarborgin Sante Quarente hefir orðið fyrir sprengjuárás
breskra flugvéla og var engin mótspyrna veitt. Bendir það til,
að rétt sé, að ítalir hafi flutt á brott herafla sinn, eins og áður
hafði fregnast, en þeir höfðu þama herskip og flugvélar.
Griskir tundurspillar söktu í vikulokin ítölskum kafbát, sem
réðist á flutningaskip, sem tundurspillarnir fylgdu. Kafbátnum
var sökt með djúpsprengjum.
í Aþenu hefir verið gefið í skyn, af opinberri hálfu að vænta
megi frekari, góðra tíðinda, og hafa sumir skilið það svo, að
gríska herstjórnin geri sér vonir um, að hersveitir Grikkja taki
Argyro Castro bráðlega.
Ógurleg loftárás
á Southampton.
Loftbardagarnir yfir
Bretlandi.
London í morgun.
Þýskar sprengjuflugyélar
voru aðallega yfir borgum á
suðausturströndinni í nótt sem
leið. Varpað var íkveikju-
sprengjum og sprengilcúlum á
allmargar borgir. Sprengjum
var einnig varpað á borgir'í
Midlands og Norðvestur-Eng-
landi. — Árásirnar á borgirnar
í suðaustur-Englandi voru ekki
i stórum stíl, sennilega vegna
þess, að þoka var yfir Dover-
sundi. Að eins fáar flugvélar
komust inn yfir land. — Tvær
stuttar aðvaranir voru gefnar í
London. Var varpað óvanalega
fáum sprengjum á bórgina.
Paul píkisstjóri
f Jugoslaviu
flytur ræðu.
London í morgun.
Paul, ríkisstjóri í Jugoslavíu,
flutti ræðu í gær, í tilefni af 22
ára afmæli Jugoslavíu.
Lýsti hann yfir því, að Jugo-
slavar myndi einhuga verja
land sitt, ef til árásar á það
lcæmi. Allar þær þjóðir, sem
byggja Jugoslaviu, tóku þátt í
hátiðahöldunum, Serbar, Kró-
atar og Slóvenar.
EINKASKEYTI frá Uniied Press. London í morgun
Ógurleg loftárás var gerð á Southampton aðfaranótt
sunnudags. Sprengjuflugvélar Þjóðverja komu í hóp-
um og varpáci var sprengjum yfir miðhluta borgarinn-
ar, gersamlega af handahófi, þar sem lágskýjað var, og
Ögerlegt fyrir flugmennina að miða rétt. Hernaðarlegt
tjón varð lítið. Fjölda mörg hús hrundu til grunna,
verslunarhús, íveruhús og opinberar byggingar. Marg-
ar kirkjur hrundu eða gereyðilögðust.
Óttast er, að manntjón hafi orðið mikið. — Sömu nótt voru
breskar sprengjuflugvélar ekki sendar til Þýskalands, í árásar-
skyni, þar sem veðurskilyrði voru ekki þau, að unt væri að greina
hernaðarlega staði frá öðrum
f þýskalandi er talað um, að beitt sé nýrri bardagaaðferð til
þess að leíða styrjöldina til skjótra lykta, en fólkið í Southamp-
ton, segir í breskri tilkynningu, kom fram af eins miklu hug-
rekki og fórnfýsi, og fólkið í London, Coventry og víðar. Þessi
bardagaaðferð mun heldur ekki duga Þjóðverjum, segja Bretar.
8 þýskar flugvélar voru skotnar niður í gær og 4 breskar og
björguðust allir flugmennirnir.
Banatilræði við dr. Matchek.
Um helgina sprakk sprengi-
kúla eða vítisvél í garði við lius
dr. Matchek í Zagreb. Dr. Mat-
chek er aðalleiðtogi Króata og
Iiefir hann verið varaforsætis-
ráðherra Jugoslaviu um skeið,
eða siðan er Króatar fengu
sjálfstjórn í eigin málum. Tal-
ið er, að króatiskir nazistar liafi
verið hér að verki.
Vinningar
í happdræ tti •-Kvennacleildar
Slysávarnafélags Islands, sem dreg-
ið var í hjá lögmanni laugard. 30.
nóv., komu upp tölurnar: 87, 525,
1311, I33L 2^39 og 3060. Vinn-
ínganna má vitja á skrifstofu Slysa-
varnafélags Islands.
Fullveldis-
ins minst í
Bretlandi
og
Danmörku
Vikulegt útvarp á
íslensku írá London
I fyrradag var tilkynt í út-
varpinu í London, að útvarpað
yrði á íslensku fná London kl.
17.35 (breskur sumartími,
15.35 ísl. tími) á sunnudag, og
myndi fulltrúi íslands í Lon-
don og Harold Nicolson að-
stoðarráðherra tala. Munu
menn því hafa búist við, að Pét-
ur Benediktsson, fulltrúi ís-
lensku ríkisstjórnarinnar í Lon-
don, flytti ræðu, en svo varð
ekki. Nicolson flutti heldur
ekki ræðu í þessum íslenska út-
varpstíma í gær í London. En
flutt var ræða á íslensku og
minst fullveldisins. Var auð-
heyrt, að ræðuna flutti erlendur
maður, en hún var flutt á sæmi-
legu máli, og var vinsamleg í
Islands garðsyAð lokinni ræð-
unni var leikinn íslenski þjóð-
söngurinn, „Ó, guð vors lands“.
Að útvarpinu loknu var tilkynt,
að þetta hefði verið fyrsta ís-
lenskt útvarp frá London, og
yrði framvegis útvarpað þaðan
á íslensku kl. 15.35 (3.35) á
hverjum sunnudegi.
Ræðumaður fór nokkurum
orðum um erfiðleika þá, sem
við væri að stríða í Bretlandi
vegna styrjaldarinnar, og gerði
nokkura grein fyrir þeim, en
þnátt fyrir þá væri margt, sem
gæfi góðar vonir. Bretar, sagði
hann, hefði löngum vei’ið taldir
nokkuð einrænir, og lítið fyrir
það gefnir að hafa afskifti af
öðrum eða kynnast öðrum
þjóðum vel, en þetta væri eilt
af þvi, sem væri að breytast.
Og meðal bresku þjóðarinnar
væri nú margir bandamenn
þeirra, Pólverjar, Tékkar,
Norðmenn og fleiri þjóðir, og
gæfist þar með tækifæri til
frekari kynná.
Ræðumaður fór nokkurum
orðum um hernám Breta á ís-
landi og afstöðu þeirra til Is-
lands og íslenskra máelfna, ís-
lensku þjóðarinnar bókmenta
liennar og menningar.
Ræðumaðurinn sagði, að það
væri ósk Breta, að ísland yrði
sjálfstætt áfram. Hann kvað
Breta hafa verið til neydda að
hernema landið, vegna þess, að
ananrs liefði Þjóðverjar orðið
fyrri til, og hefði Bretar með
þessu viljað liindra, að hið sama
gerðist hér sem í Danmorku og
Noregi. Hann sagði, að Bretar
vildu elcki hafa neina íhlutun
um stjórn landsins. Þegar ófrið-
urinn er húinn hverfur breska
setulíðið á brott frá íslandi,
sagði ræðumaður.
Hann mintist íslenskrá bók-
menta rnjög lofSamlega. Þær
hefði hlómgast á öllum ölduip,
en engar bókmentir væri sam-
bærilegar við fornbókmentir
íslands nema fornbókmentir
Grikkja.
Heinlurinn myndí fátækari,
sagði ræðumaður, ef ísland
glataði sjálfstæði sínu.
SEINUSTU FYRIRSKIPANIR.
Þessi mynd er af ungum þýskum flugmönnum. Þeir eru i
þann veginn að leggja upp í árásarleiðangur tií Englands og eru
að taka við seinustu fyrirskipunum sínum.
I ræðulok sagði liann:
Sjálfstæði Islands lengi lifi.
Lifi Stóra Bretland.
Th. Stauning
for.sætisráðherra
mintist íslands hlýlega í ræðu.
— Kveðja frá fslendingum í
Danmörku. Stefán Guðmunds-
og Anna Bcrg skemtu með söng
og upplestri.
Fullveldisins var minst i
Danmörku. Lék útvarpshljóm-
sveitin fyrst þjóðsöng Islands.
Flutti því næst Th. Stauning
hlýlega ræðu í Islands garð. Is-
lenska þjóðin, sagði hann, hefir
háð liarða og miskunnarlausa
baráttu fyrir tilveru sinni, en
jafnan sýnt mikið þrek og þor.
Lýsti hann þeirri trú sinni, að
íslenska þjóðin ætti fagra fram-
tíð fyrir höndum og óskaði
þess, að framhald mætti verða á
framförum þeim, sem hér hafa
orðið á síðari árum. Flutti
Stauning islenslcu þjóðinni hug-
heilar kveðjur frá dönsku þjóð-
inni.
Jón Krabhe flutti kveðjuorð
fyrir hönd Islendinga í Dan-
mörku. Stefán Guðmundsson
söng lögin: Eg vil elska mitt
land, Sofðu, unga ástjn mín og
Ó, leyf mér þig að leiða. Anna
Borg las upp. Loks lék útvarps-
hljómsveitin Passacaglia, eftir
Pál ísólfssoú. ,
Um það leyti sem brunaliðs-
bifreiðarnar voru að komast
niður'á slökkvistöðina, var lið-
ið kvatt inn á Laugaveg 71. Þar
liafði kviknað í slöngu fi’á híl-
geynri, en sú ikveiknun kom
ekki að sök.
Loks var brunaboði brotinn
á Yesturgötu 12 laust fyrir mið-
riæitti, en þar var aðeins um
gabb að i-æða.
Nejðarmerki sást
öB heyrðist Irá
Akranesi i gær-
kveldi.

Slökkviliðið var kallað ut
fjórum sinnuhi s.l. laugardag.
Fyrst var það kallað í tilefni af
loftvarnáæfingunni laust fyrir
ld. 11 á laugardagsmorguninn.
Nokkuru eftir liádegi var
slökkvilið kallað suður á Berg-
staðastræti 6L í gólfdregla- og
| teppagerðina Toledo. — Hafði
! kviknað þar í garni, en eldur-
inn hreiddist ekki út og slcemd-
ir urðu tiltölulega litlar.
Lögreglustjórinn á Akra-
nesi skýrði Jóni Bergsveins-
syni erindreka svo frá í áím-
tali í morgun, að menn úr
breska setuliðinu hefðu kom-
ið til sín í gærkveldi og tjáð
henum, að þeir hefðu séð tvö
neyðarmerki í norðvesturátt
frá Akranesi, annað þeirra
kl. 5.40 og hitt kl. 6.15. Og
ennfremur kváðust þeir hafa
heyrt SOS merki.
Tilkynning um þetta barst
Slysavamafélaginu á níunda
tímanum í gærkveldi, en þá
gat það ekki náð í Akranes,
og var þá birt tilkynning um |
þetta í ríkisútvarpinu 0g þar
beðið um nánaiá upplýsingar.
Seinna um kvöldið, á 11.
tímanum, sást leitarljós frá
Akranesi á þessum slóðum,
sem neyðarmerkið hafði sést
frá, og taldi lögreglustjórinn
sennilegast, að það hefði ver-
ið að tilhlutun Slysavamafé-
lagsins. En um þetta er ekk-
ert vitað með vissu ennþá,
ekkert frést hvaða skip gaf
þarna frá sér neyðarmerki, né
heldur hvaða skip var að
leita.
Þess skal getið, að loft-
skeytastöðin hér í Reykjavík
heyrði ekki neyðarmerkið,
hvernig sem á því kann að
hafa staðið.