Vísir - 05.12.1940, Page 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 5. desember 1940.
Ritsíjóri
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 iínur
Afgreiðsla
282. tbl.
Grikkir hafa tekið Premeti.
Italir yfirgrefa Nante
Quaranta og* Argyro
Castro.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Hermálaráðherra Grikklands tilkynti í gærkveldi,
seint, að hersveitir Grikkja hefði hertek-
ið Premeti, mikilvæga borg á miðvígstöðvun-
um í gær. Hefir þess því ekki orðið langt að bíða, að
gríska stjórnin gæti tilkynt „frekari góð tíðindi“, eins
og boðað var fyrir nokkrum dögum.
Talsmaður hermálastjórnarinnar grísku sagði, að
undanhald ítala héldi áfram á öllum vígstöðvum. Meðal
annars eru ítalir sagðir vera að yfirgefa Sante Quar-
anta og Argyro Castro, en það er þeim hinn mesti hnekk-
ir, að missa yfirráðin yfir þessum borgum.
Áreiðanlegar, en óstaðfestar fregnir herma, að grísk-
ar framvarðasveitir séu komnar inn í Sante Quaranta.
í tilkynningu hermálastjórnarinnar segir, að miklir
bardagar hafi orðið í fjöllunum fyrir vestan Pogradec
og hafi Grikkir náð þar mikilvægum árangri.
London í morgun.
Tyrkir og Bretar liafa gert
með sér nýjan viðskiftasátl-
mála. Samkvæmt samningnum
auka Bretar kaup sín á land-
búnaðarafurðum og fleiri af-
urðum, sem Tyrkir geta flutt úr
landi, en Tyrkir fá aftur iðnað-
arvörur ýmiskonar og fleira frá
Bretum.
Sanmingsgerð þessi er talin
viðskiftalegur og stjórnmála-
legur sigur fyrii; Breta því að
með sáttmálanlim liafa Tyrkir
enn sýnt, að þeir vilja hafa sem
besta samvinnu við Breta. Auk
þess er gert ráð fyrir svo mikilli
viðskiftaaukningu, að Bretar
verði nú aðalviðskiftaþjóð
Tyrkja í stað Þjóðverja
»Kirkjug:aa*ðnr lcifturitríðsins«
Tökunum úr flugvélum þeim, sem Bretar skjóta niður yfir landi sínu er safnað saman í hauga,
en eru síðar notuð til að framleiða breskar flugvélar. Kalla Bretar jiessa bauga „kirkjugarða leiftur-
stríðsins“. Hér á myndinni sjást verkamenn veraað flytja hluta úr sprengjuflugvélarskrokk í „kirk
jugarðinn".
Stórskotaliðið gríska átti mikinn þátt í því að mótspyrna ít-
ala fyrir norðan Premeti var brotin á bak aftur.
í tilkynningu Grikkja er ennfremur tekið fram, að mikið
mannfall hafi orðið í liði ítala, og tóku Grikkir þarna 500 fanga,
6 fallbyssur og mikið af öðrum hergögnum.
Fyrir vestan Pogradec hafa verið harðir bardagar. Þar hafa
verið miklir kuldar að undanförnu. Grikkir hafa gert byssu-
stingjaáhlaup á þessum slóðum.
17 ítalskar flugvélar voru skotnar niður í gær og eyðilagðar
á jörðu niðri.
Bretar ætla að
taka lán í U.S.JL
Málaleitun í þá átt vel fekið.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun
Það er nú kunnugt orðið, að til athugunar og umræðu er
vestra meðal stjórnmálamanna og fjármálamanna, hvort veita
skuli Bretum lán til kaupa á hergögnum og ýmsu öðru, sem
þeir þurfa til þess að geta haldið áfram styrjöldinni, en það,
sem mest er rætt um, að Bretar verði að fá aukinn stuðning til
að kaupa, eru flugvélar og skip. Blaðið New York Herald Tri-
bune hefir nú skýrt frá því, að fyrir nokkrum dögum ræddu
bankastjórar og iðjuhöldar það á-fundi LNew York, hvort veita
skyldi Bretum stórlán, og var talið að Bretar hefði þreifað fyrir
sér um þessa lántöku en ekki borið fram beiðni um lánið form-
lega.
Er talið liklegt, að Bretum
verði veitt lán í Bandaríkjun-
um að upphæð 500—600 milj.
sterlingspunda. Eykur það lík-
urnar fyrir því, að Bretar muni
sigra, og Bandaríkin muni
veita J>eim alla þá aðstoð, sem
þau geta, til þess að svo megi
verða, að því einu ef til vill und-
anteknu, að þeir hefji ekki beina
þátttöku í styrjöldinni. Seinustu,
athyglisverð ummæli, sem lýsa
trú Bandarikjamanna á sigur
Breta, voru birt hér í blaðinu í
gær (þ. e. Chaney herforingja).
.— Slik ummæli hafa mikil áhrif
meðal stjórnmála- og fjármála-
manna. Fundir hafa veriðhaldrf-
ir í Wasliington um hversu
auka megi stuðninginn til
Breta. Sátu þá fundi Morgent-
hau fjármálaráðherra, Stimson
hermálaráðherra, Knox flota-
málaráðherra og ýmsir lier-
mála- og fjármálasérfræðingar.

Hefir verið staðfest fregn um
það, að rælt hafi verið um leigu
á sölu og skipum til Breta, en
siglinganefnd Bandaríkj anna
hefir nýl. leyft sölu á 4 skipum
til Breta, og sennilega verður
leyfð sala á 15 til bráðlega. Er
mikill ónotaður skipastóll i
Bandaríkjunum, og er búist við,
að Bandaríkjamenn láti Breta
fá mörg þessara skipa.
Morgenthau, fjármálaráð-
herra Bandaríkjanna, hefir til-
kynt, að Sir Frederick Philips sé
væntanlegur til Washington
næstkomandi miðvikudag sem
fulltrúi breska fjármálaráðu-
! neytisins til þess að gefa skýrslu
| um f járhag Breta. Þá hefir það
! einnig vakið mikla athygli, að
Jesse Jones formaður lánastofn-
| unar Bandaríkjanna, hefir lýst
yfir því, að hann teldi áhættu-
| laust að lána Bretum.
Arás :í Tnriu og:
Diissehlorf.
London í morgun.
Það var tilkvnt í London i
morgun, að breskar sprengju-
flugvélar liefði gert árásir á
Diisseldorf í Þýskal. og Turin
á Ítalíu í nótt sem leið. — í fá-
orðri tilkynningu, sem breska
flugmálaráðuneytið birti um
þessar árásir segir, að frekari
fregnir verði birtar, þegar flug-
mennirnir, sem tóku þátt í leið-
angrinum, liafa lagt inn skýrsl-
ur sínar .
Tveir menn
rcknfr iir
Da^sbniu.
Trúnaðarráð Verkamannafé-
lagsins Dagsbrúnar liélt fund
s.l. mánudag og var þar með-
al annars rætt um samti-
ingsuppkast það er Dagsbrún
hefir sent vinnuveitöndum.
Urðu talsverðar umræður um
samningsuppkastið, en alment
virtust fundarmenn ánægðir
með þær breytingar, sem til
greina komu.
Á fundinum kom fram tillaga
um að víkja tveimur mönnum
úr .félaginu, vegna æsinga, er
þeir stofnuðu til á síðasta fundi
Dagsbrúnar, en honum varð að
slíla í miðjum ldíðum, þannig
að ekki fengust rædd ýms liags-
munamál verkamanna, er fyrir
fundinum lágu. Töldu menn
framferði þetta óviðunandi, og
væri ástæða til að taka hart á
þvi, þannig að slíkt fordæmi
væri ekki gefið óátalið.
Menn þeir, sem hér Um ræðir
voru þeir Jón Bafnsson og
Sveinn Sveinsson. Jón er al-
kunnur æsingamaður, en Sveinn
hefir ekki áður gert sig sekan
um æsingar á fundum verka-
manna, en þrátt fyrir það varð
einnig að taka hart á broti lians
gagnvart fundarfriði félagsins,
og er vonandi að enginn verka-
maður, sem fylgir Sjálfstæðis-
flokknum að málum, geri sig
sekan um slíkar óspektir, sem
engu góðu geta til leiðar komið
og ei’u óviðunandi með öllu.
75 ára i daq ;
Hannes Thorarensen.
í dag er Hannes Tliorarensen,
einn af elstu borgurum þessa
bæjai’, 75 ára. Hann er að vísu
| ekki fæddur i Reykjavík, en
I liann fluttist bingað ungur að
, aldri og hefir dvalið hér upp frá
i því. Þegar Hannes kom til
I Beykjavikur í'éðist hann sem
’ starfsmaður til verslunar H.
Tliomsens, er í þann mund var
stærsta verslunarfyrirtæki bæj-
ai’ins.
'\regna framúrskarandi frain-
komu sinnar, áreiðanleiks, orð-
heldni og prúðmensku í hví-
vetna naut bann vinsælda við-
skiftamanna verslunarinnar og
jafnframt trausts eigandans í
svo í’ikum rnæli, að Iiann var
smám sanxan hækkaður, í „tign-
j inni“, uns liann var, gerður að
í verslunarstjóra.
Þegar Sláturfélag Suðurlands
j lióf göngu sína, varð Hannes
| Thorarensen fyrsti forstöðu-
. maður þess, og við það starfaði
hann um margra ára skeið, nxeð
þeirri trúmensku og dugnaði,
sem honum, var í blóð bori'ð.
Og loks varð haixn forstjóri út-
sölu Áfengisverlunarinnar, Jxeg-
ar hún var sett á stofn hér.
Hannes Thorarensen er vin-
sæll íxxaður, sem ávalt hefir not-
ið trausts og álits og virðingar
allra þeirra, er eittlxvað þektu
til lxans, og þeir munu vei’ða
nxargir, vinir lians og kunningj-
ar, er senda honum hugheilar
árnaðaróskir á 75 ára afmæli
lians í dag.
Dregur úr loftárásum
yfir Bretlandi.
London i xnorgun.
Aðvörun um loftárás var
gefiix í London alllöngu fyrir
miðnætti og nokkui’u eftir mið-
nætti var tilkynt, að liættan væri
liðin bjá. Óvinaflugvéla vai’ð
ekld vart yfir London eftir það.
— Talið er, að óvinaflúgvélar
hafi að eins flogið yfir London í
gæi’lcveldi, til þess að valda
truflunum, á leið sinni til ann-
ara borga. Borg í vesturhluta
Midlands varð fyi’ir lxöfuðái’ás
Sidasta sundmót ársins.
34 keppendur í aímælis-
sundmóii Armanns.
Sig. Jónson (K.R.) og Ingi Sveinsson (Æ)
keppa í 100 m. bringusundi.
Annað kvöld kl. 8.30 hefst síðasta sundmótið, sem
haldið verður á þessu ári hér í bæ. Glímufélagið Ár-
mann heldur mótið í tilefni af 52 ára afmæli sínu, en
keppendur verða einnig frá K.R. (12) og Ægi (6). Alls
verður kept í G sundgreinum.
Vei’ður þar m. a. kept í 50 m.
frálsri aðfei’ð karla þar seixx
fram koma nokkurir nýliðar,
senx ekki liafa komið franx áð-
ur og verða þeir ef að líkum
lætur þeiixi eldri hættulegir
keppinautar; má þar sérstak-
: Iega nefna Gunnar Eggertsson,
„Á.“. Þá er og 100 m. bringu-
sxxnd karla þar senx þeir keppa
Ingi Sveinsson fyrv. íxxetliafi og
methafi í 400 m. og 500 m.
bringusundi og Sigurður Jóns-
son, K.R., núverandi metliafi í
! 100 m. og 200 m. bi’ingusundi.
i Þá má geta 200 m. baksunds
karla og 4x100 m. boðsund þar
j sem kepni . verður sérstaklega
spennandi milli Ægi, K. R. og
j Ármanns sem öll tefla franx
sínum bestu möhnum og jöfxx-
um liðum svo vart nxá iá nxilli
sjá, hvert viixnur. Auk þess fara
fram noltkur unglingasund.
Verður ganxan að sjá livað
sundnxenn okkar geta nú. Þeir
liafa æft vel undir nxót þetta,
þrátt fyrir erfiða aðstöðu, nxun
verri en undanfarið vegna
„ástandsins“, en þeir vii’ðast
ekki ætla að láta það á sig fá og
æfa af kappi. Ármennin^ar
hafa vaixdað mjög til íxxótsins
eins og þeirra er vandi, o"g þarf
því exxgan að iðra þess að fax’a á
sundnxótið á morgun.
þýsku sprengjuflugvélaixxxa, en
þessi áx’ás stóð tiltölulega stutt,
og var ekki mjög álcöf. íkveikju-
sprengjum og sprengikúlunx var
varpað á nokkur hverfi. Eigna-
tjón vai’ð talsvert og nxanntjón
nokkurt.
Eggert Stefánsson
fimtugur.
Eggert Slefánsson söngvari
varð fimtugur liimx 1. desenxber
s. 1. Óskaði liann eflir þvi að ekki
yrði sérstaklega unx þetta af-
mæli getið i blöðuiiunx, eix i kyi’-
þey liélt liann liaixn hljómleika
liixxn 30. nóv. í hátíðasal liáskól-
ans, þar senx mikill í'jöldi vina
lxans var saman komiixn.
Daginn eftir aflientu vinir og
aðdáendur listamanninum fag-
urlega skorið kefli af Marteini
Guðmundssyni myndskera, en
iiinan í því var svohljóðandi
skraútritað ávarp:
„Eggert Stefánsson lista-
maður: Á fimtugsafmæli
þínu, 1. desember 1940, fæi’-
um vér vinir þínir og aðdá-'
endur þér alþjóðar þakkir
fyrir störf þín í þágu listar og
sjólfstæðis Islands. Lif þú
heill á ókomnum árum“.
Var ávarp þetta undirritað af
fjölda nxanns, senx fylgst hefir
unx langt skeið með 818141 lista-
nxannsins hér og ei’lendis, en
þar hefir hann, auk Ixess sem
hann liefir haldið liljómleika og
sungið í útvarp flestra fjöl-
bygðustu landa Evrópu, ritað
gi’einar í blöð um ísland og ís-
lensk málefni.
Listamanninum barst fjöldi
skeyta í bundnu og óbundnu
nxáli og milcið af blómum, og
var honum dagurinn til mikillar
ánægju, svo sem liann hefir
nxargfaldlega verðskuldað nxeð
stai’fi sínu.