Vísir - 12.12.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guð'augssor.
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri S línur
Afgreiðsla •
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 12. desember 1940.
288. tbl.
Bretap hafa her
tekið Bldi
Sigur þessi getur haft úr-
slitaáhrif i AMkustyrjöld-
inni-
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Igærkveldi bárust fregnir um það til London frá
Kairo, að breski herinn, undir forystu Sir
Matiland Wilson, hafi hertekið Sidi el Barr-
ani, hafnarborgina í Egiptalandi, nokkuru fyrir aust-
an landamæri Libyu, en Sidi el Barrani höfðu Italir
gert að höf uðbækistöð innrásarinnar í Egiptaland. Bret-
ar hafa unnið hér mikilvægan sigur sem getur haft úr-
slitaáhrif í Afríkustyrjöldinni.
Það er kunnugt, a§ Bretar tóku mikinn f iölda fanga,
þeirra meðal brjá herforingja, og mikið herfang, en
pað hefir enn ekki verið talið. Sigur þessi er afleiðing
þess, að breskum hersveitum tókst að brjóta sér leið
til sjávar, milli Bug Bug og Sidi Barrani. Eina hættan
var, að lið ítala fyrir vestan Bug Bug og liðið í Sidi Barr-
ani, gæti marið þetta breska lið milli sín, en til þessa hef-
ir ekki komið. Sókn Breta hefir verið svo hröð og hörð,
að þeir hafa getað fylgt eftir sigrinum er þeir brutust til
sjávar, og þjarmað svo að Itölum í Sidi Barrani, að þeir
hafa orðið áð gefast upp. Bretar halda áfram sókn sinni
vestur á bóginn. Breski flotinn aðstoðaði flugher Breta
og landher við töku Sidi el Bárrani. Segir í tilkynningu
fiotamálástjórnarinnar, að herskipin hafi haldið uppi
skothríð á varnarstöðvar Itala allar þarna á ströndinni,
og var einkum miðað að þvi, að^gera aðstöðu Itala í
Sidi Barrani sem erfiðasta. Mun það ekki hvað síst vera
skothríð herskipanna að þakka, að breski herinn milli
Bug Bug og Sidi el Barrani gat lokið hlutverki sínu.
Að því er United Press hef ir f regnað f rá áreiðanleg-
um heimildum haf a Bretar þegar tekið yfir 10.000 fanga,
síðan er sóknin í vestursandauðninni byrjaði.
Eins og tilkynt var eftir að sóknin hófst á mánudag gerðu
breskar hersveitir áhlaup á Itali, hægri víglínu þeirra miðja,
milli Sidi el Barrani, og staðar nokkurs all-langt suður í sand-
auðninni, og brutu sér leið til sjávar. Þegar svo Italir voru kró-
aðir inni í Sidi el Barrani eða í stöðvum þeirra þar, gerðu Bretar
árásir á þá úr öllum áttum; einnig frá sjó, og urðu ítalir þá
gripnir fáti, því að þetta kom þeim mjög á ovart, og fór vörnin
í handaskolum.
ítalska stjórnin viðurkendi í tilkynningum sínum í gær, að
Italir hefði orðið að hörfa undan, og var farið miklum lofsorð-
um um fasistasveitir Itala fyrir vörn þeirra.
Eins og áður hefir verið getið hafa ítalir lagt vegi alla leið
til Sidi el Barrani, frá^töðvum sínum í Libyu, og tilkyntu þeir
fyrir skemstu, að vegarlagningunni væri lokið. Var það skilið
svo sem nú myndi sókn þeirra brátt verða haf in, og er engu lík-
ara en að ítalir hofi þóst geta verið öruggir um, að Bretar myndi
láta sér nægja að verjast. Sókn Breta hefir komið þeim að ó-
vörum og afleiðinga þessa ósigurs ítala mun gæta víða, heima
fyrir og í Albaníu. I Egiptalandi hefir fregnin um töku Sidi el
Barrani vakið fádæma fögnuð, en þegar var mikil gleði ríkjandi
þar yfir þeim árangri, sem náðst hafði áður en Sidi el Barrani
var hertekin. I skeytum í gær segir svo um ástand og horfur
á vígstöðvunum í styrjöldunum við Itali, í Albaníu og Egipta-
landi:
I tilkynningum grísku her-
málastjórnarinnar í gærkveldi
var svo að orði komist, að
grisku liersveitirnar væri enn í
sókn á öllum vígstöðvum, þrátt
fyrir óhagstæð veðurskilyrði.
Það var tekið fram af hálfu
liermálastjórnlarinnar, að þess
væri ekki að vænta, að um,
hraða framsókn gæti verið að
ræða fyrst um sinn, þar sem
grísku hersveitirnar væri nú
komnar langt frá aðalbæki-
stöðvum sínum og erfitt um áð-
drætti til hinna nýju stöðva,
auk þess sem nokkurn tima
tæki að búast þar fyrir til varn-
ar. Var jafnvel gefið í skyn, að
ekki væri neinna frekari stór-
tíðinda að vænta næstu viku,
enda hafa Grikkir nú tekið
hverja borgina á fætur annari,
og vitað er, að mótstaða ítala er
harðnandi, og þeir munu leggja
alt kapp á, að stöðva undan-
haldið^því að éf framhald yrði
á því, sem að undanförnu, gæti
svo farið, að þeir,yrði að gefast
upp. Það verður að svo stöddu
ekki sagt með vissu, hvort und-
anhald Itala muni stöðvast,
þrátt fyrir það, að griska her-
málastjórnin sé svo varfærin,
seni að framan segir, og dragi
úr því, að menn búist við frek-
ari grískum sigrum í bráð. Eft-
ir að aðvörun i þessa átt var
birt, komu fregnir síðar í gær.
þar seni talað var um að Italir
væri enn á hröðu undanhaldi,
og væri það sumstaðar óskipu-
legt, og í nánd við Tepelena
hafa Grikkir unnið allmikil-
vægan sigur, því að þeir hafi
náð þorpi skamt þaðan og vegi,
sem er mikilvæg samgönguæð,
á sitt Vald. Svo kemur og hitt
til greina, að þótt ítalir geti stöðv-
að undanhaldið og veitt viðnám
á nýrri varnarlínu, að vörnin
getur orðið þeim mjög erfið til
lengdar, vegna þess að aðstaða
Itala til þess að senda her sin-
um í Albaníu liðsauka og birgð-
ir versnar stöðugt, vegna hinna
tíðu loftárása á hafnarborgir
Albaniu og birgðastöðvar ítala
þar í landi. Það eru nú aðallega
tvær hafnir, sem ítalir nota,
Vallona og Durazzo, en bresk-
ar sprengjuflugvélar halda uppi
stöðugum loftárásum á þessar
borgir. Aðaláherslan er lögð á,
að gera árásir á Vallona, sem er
sunnar, og hafa nú breskar og
grískar sprengjuflugvélar gert
alls 15 árásir á þessa borg, hafn-
argarðar og önnur mannvirki
eyðilagst, og skip á höfninni
orðið fyrir sprengjum. Gæti svo
farið, að Italir gæti hvorki sent
þangað auknar birgðir eða liðs-
afla — og kannske gæti loft-
cárásirnar haft þær afleiðingar,
að Itliar gæti ekki heldur kom-
ist undan með lið sitt þá leið.
Undanhald Ilala er hraðast á
ströndinni, og hyggja Italir til
að veita viðnám við Chiamara,
milli Sante Queranta og Vall-
ona. ítalir hafa mist hverja
flugstpðina á fætur annari, en
aðstaða Grikkja og Breta batn-
ar að sama skapi, við að ná
þessum flugstöðvum, þótt
skemdir á þeim og veðurskil-
yrði hamli í svip, að af þeim
séu full not. Loks er það ótalið,
sem getur haft hin mikilvæg-
ustu áhrif, að þvi er vörn Itala
í Albaníu áhrærir, og þáð er
hvort framhald verður á hrak-
förum Itala á landamærum
Egiptalands og Libyu. Frekari
ósigrar þar geta haft hinar
Háskalegustu afleiðingar fyrir
ítali í Albaníu og heima fyrir.
Þegar eru farnar að berast
fregnir um, að heimaþjóðin sé
farin mjög að ókyrrast, og eink-
um ber á þvi á Norður-ltalíu,
að andúðin gegn facismanum er
' mjög að magnast. Það er svo
komið, eins og segir í ýmsum
erlendum blöðum, að Italir eru
í varnaraðstöðu ekki aðeins i
Albaníu, heldur og í Afriku, og
takist ítölum ekki að rétta hlut
sinn mjög bráðlega, er hætt við
að mjög illa fafi fyrir þeim.
Hinsvegar er þess að geta, að
ítalir hafa svo mikinn herafla
í Libyu enn, að það er alt of
snemt að spá neinu um það, að
Brétar vinni jírshtasigur i bráð,
þótt þeir sigrar, sem Bretar hafa
unnið undangengin dægur, hafi
bætt aðstöðu þeirra að miklum
mun. Þeir hafa nú tekið alls
6000 fanga í orustunum við Sidi
Barrani og þar i grend, og mik-
ið herfang, og takist Bretum að
halda þeim stöðvum, sem þeir
Iiafa tekið milli Bug Bug og Sidi
Barrani, horfir svo, að herlið
það, sem Italir hafa við Sidi
Barrani neyðist til uppgjafar.
Italir viðurkendu í gær í út-
varpi sínu, að þeir hefði neyðst
til þess að hörfa undan, en telja
mannfall mikið i liði Breta. Þó
er sýnilega reynt að láta bera
sem minst á því, hversu mikl-
um hnekki ítalir hafi orðið fyr-
ir, þvi að birtar eru fregnir, sem
eiga að sýna, að tjón Breta í
bresk-ítölsku styrjöldinni sé
margfalt meira en Itala. Voru
endurteknar tölur um herskipa-
tjón Breta og flugvélatjón, en
Bretar hafa áður lýst yfir þvi,
að þessar tölur nái engri átt, og
nefna til dæmis, að ef réttar j
væri tölur ítala um herskipa-
tjónið, væri þeir búnir að
sökkva eða valda skemdum á
miklum hluta alls Miðjarðar-
hafsflotans. ítalir segjast og
hafa skotið niður fyrir Bretum
um 660 flugvélar, en að eins
mist á annað hundrað sjálfir.
Manntjón sittístyrjöldinni segja
ítalir að eins 19 þúsund, þ. e.
fallnir, særðir og teknir til
fanga, til 30. nóv. s. 1., og inni-
fela þessar tölur.ekki manntjón-
ið í bardögunum frá því á laug-
ardag, en þá hófst forleikur
þeirrar sóknar, sem nú er háð,
er meginsóknin hófst á mánu-
dagsmorgun, eins og áður er
getið.
í gær síðdegis var tilkynt, að
breski flugherinn hefði haldið
uppi stöðugum árásum á her-
stöðvar ítala í Libyu og Egipta-
landi í heilan sólarhring, og
voru skotnar niður 10 ítalskar
f lugvélar í gær, en margar voru
eyðilagðar í flugstöðvum þeim,
sem árásir voru gerðar á. Að
eins ein bresk flugvél var skotin
niður. Aðallega hefir verið lögð
stund á að varpa sprengjum á
flug- og oliustöðvar Itala, og
staði, þar sem vélahersveitir
þeirra hafa bækistöðvar. Bret-
ar hafa haldið uppi árásum á
aðrar stöðvar Itala í Afriku, svo
sem Assab við Bauðahaf, og
sprengjum hefir verið varpað á
járnbrautina milli Djibouti i
Franska Somalilandi og Addis
Abeba, og hafa orðið á henni
miklar skemdir.
Vaíasöm þjóðrækni.
Orikkir saekja enn
fram á öllum víg*-
stöðTum.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Gríska hermálastjórnin tilkynnir, að Grikkir sæki fram á
öllum vígstöðvum, þrátt fyrir öihx^L viðnám óvinanna allvíðá.
)Þeir fá hvergi tækifæri til þess að búast um ramlega sér til
varnar.
Grikkir hafa tekið marga fanga og mikið herfang. — Sam-
kvæmt upplýsingum frá áreiðanlegum heimildum hafa ItaUr
gert stórfeld gagnáhlaup, en þeim var hrundið með aðstoð
gríska stórskotaliðsins. Mikið mannfall var í liði Itala, Þetta
áhlaup var gert á Mokra-hálsum, en samkvæmt fyrri fregnum
frá Pogradec höfðu Italir flutt þangað mikinn liðsauka. Voru
það úrvalshersveitir ítalskar, sem þangað voru sendar.
Einhver þjóðrælvinn náungi hefir nýlega gefið út flokk
mynda, af förumönnum og flækingum, sem uppi hafa verið
fyr á árum, og borið utan á sér einstakan viðrinisskap og af-
lappamensku. Myndir þessar eru seldar i öllum bókabúðum
og seljast vel, — einkum kváðu útlendir menn kaupa þær, og
senda til heimkynna sinna. Á þessum tímum verður að telja
það mjög vafasama þjóðrækni að gera slíka myndaútgáfu sér
að atvinnu, og íslendingum er enginn vinningur i því að þjóð-
in sé kynt erlendis með ömurlegasta vesaldóminum, sem hjá
henni hefir þrifist, — meðan vesaldómur hennar sjálfrar var
sem mestur vegna hallæra og erlendrar ánauðar.
Er ekki ástæða til að reyna að kynna þjóð sína á annan hátt
og hentari en þennan?
!
I fregn frá Pogradec segir, að
Grikkir sæki fram í Mokrafjöll-
um, en þau eru nú snævi þakin,
og fara Grikkir nú að eins og
Finnar í bardögunum við, Rússa,
og klæðast hvítum skikkjum og
hafa hvítar hettur á höfðum sér.
— ítalir þjást mikið af kulda og
hefir marga þeirra kalið, gefast
þeir upp í hópum. Fullyrt er, að
300 hermenn Alpaherfylkis
nokkurs hafi orðið úti, en her-
menn þessir áttu við fleiri hörm-
ungar að búa en frosthörkurn-
ar, því að vegna hinna tíðu loft-
árása Breta og Grikkja, gátu
þeir ekki fengið neinar mat-
vælabirgðir, og bættist hungrið
ofan á kuldann. Einu birgðirn-
ar, sem sumar hersveitir ítala
fá, eru fluttar loftleiðis.
Þýskar herfor-
iugri sendur íil
Albauíu.
London i morgun.
Þýskur herforingi er i þann
veginn að taka við herstjórn
Itala í Albaniu, að því er United
Press hefú* fregnað. Mun her-
foringi þessi vera kominn af
stað suður þangað. .
Það er litið svo á, að Musso-
lini hafi streitst gegn öllum
kröfum Þjóðverja um her-
stjórnaríhlutun af hálfu Þjóð-
verja, þótt hann kunni nú að
hafa neyðst til að leita stuðnings
þeirra. Mussolini er sagður hafa
óttast afleiðingarnar heima
fyrir, þvi að samvinnan við
Þjóðverja er ekki vinsæl meðal
ítala. — Ýjnsar líkurxbenda til,
að Hitler hafi áformað að sam-
eina ítalska og franska flotann
undir þýskri stjórn, og hafi
Hitler því orðið ógurleg von-
brigði að þvi hvernig fór í Tar-
anto, er morg herskip voru eyði-
lögð eða stórskemd fyrir Itölum.
Hvöt,
SjálfstæSiskvennafélagiS, heldur
basar á morgun kl. 2 í húsi KF.
U.M. Á basarnum veröa mjög
hentugar jólagjafir. Allir gera góð
kaup á basar hjá Hvöt.
Holienskur tundurspillir
hsrteknr íiýskt kaupskip
London í morgun.
Flotamálaráðuneytið i Banda-
ríkjunum tilkynnir, að hol-
lenski tundurspillirinn Van
Kins Bergen hafi hertekið
þýska flutningaskipið Bhein,
sem' er 6000 smálesta skip. Fór
skip þctta frá Tampico í Mexi-
co fyrir skemstu. Eigi er kunn-
ugt hvar hollenski tundurspill-
irinn náði skipinu, en áhöfnin
gerði tilraun til þess að sökkva
þvi. Tókst sjóliðum á Van Kins
Bergen að koma í veg fyrir það.
Þetta mun hafa gerst undan
ströndum Cuba. Ekki er kunn-
ögt um áhöfn Bhein annað en
það, að hún yfirgaf skipið eftir
að tilraun hafði verið gerð til
þess að sökkva því. — Tvö önn-
ur skip þýsk fóru nýlega frá
Tampico, og eru þau bæði úr
sögunni. Hinu fyrra var sökt,
er amerísk herskip skiftust á
merkjum, en skipverjaSiir á
þýska skipinu hugðu herskipin
bresk. Hinu sökti áhöfnin und-
an ströndum Kuba, er breskt
beitiskip nálgaðist.
Lothian lávarður
flytur ræðu,
London i morgun.
Lothian lávarður, breski
sendiherrann, flutti ræðu i
Baltimore í gær. 1 ræðu þessari
sagði hann, að ef Bandaríkin
veitti* Bretlandi nægan stuðn-
ing með þvi að láta þeim i té
hergögn og fé, myndi Bretar
sigra 1942 og ef til vill fyrr, Þið
eruð ekki að styðja þjóð, sem
gefst upp, sagði hann.
Birmingham varð
fyrir árás i nótt.
Það var viðurkent i breskum
tilkynnmgum i dag, að það hefði
verið borgin Birmingham, sem
Þjóðverjar gerðu aðalloftárás-
ina á.
Það er nú kunnugt, að hið
fræga Eton College varð fyrir
miklum skemdum i lof tárás ný-
lega. Það var bygt á 16. öld.