Vísir - 12.12.1940, Blaðsíða 2

VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Iíristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Broddarnir
og blaðið.
AÐ á ekki taka hart á
Alþýðuflokknum. Það á að
reyna að skilja og fyrirgefa.
Hann hefir orðið fyrir margs-
konar mótlæti og sárum von-
brigðum. Einu sinni var þetta
allsherjar flokkur verkamanna
á íslandi. Það er ekkert langt
síðan þetta var. En nú hefir
hann fyrirgert trausli sínu hjá
öllum þorra verkamanna. Fylg-
ið hefir hrunið af honum. Og
það lítur út fyrir að enn sé að
hrynja. Vonhrigðin og mótlæt-
ið liafa valdið óánægju og
beiskju. Þetta er ósköp algengt.
Þeim, sem fyrir slíku verða,
hættir við að hafa alt á hornum
sér. Þeir kenna öðrum um ó-
farir sínar. Þá brestur þrek til
að játa að þeir séu sinnar eig-
in gæfu smiðir, — eða ógæfu.
Þeir þola ekki við, ef öðrum
gengur vel. Þá hleypur öfundin
í þá. Og svo er nuddað og nöldr-
að frá morgni til kvölds yfir
vonsku mannanna og spillingu
tíðarandans. Svona hefir þetta
löngum verið og svona er það.
Verstu nöldrunarseggirnir eru
líðum úr hópi þeirra, sem muna
fifil sinn fegri, hafa síðan lent
í lirakningum og brolið skip
sitt. Þetta verða menn að hafa
hugfast, til þess að geta dæmt
Alþýðuflokkinn og málgagn
lians réttilega og hleypidóma-
laust.
Alþýðublaðið finnur rétlilega
að flokkur þess er í hættu stadd-
ur. En það veit ekJkert hvaðan
á sig stendur veðrið. Það sér
ekkert annað en slægð og
vonsku til hægri og vinstri, en
dettur ekki í hug að þreifa í
sinn eigin harm eftir orsökun-
um. Fylgið hrynur af flokkn-
um, af því að verkamenn eru
hættir að trúa broddunum og
blaðinu. Og hvernig á annað
að vera? Alþýðuflokkurinn hef-
ir alfíf verið að svíkja yfirlýsta
stefnu sína seinustu árin. Um
eitt skeið gerðist flokkurinn af-'
ar róttækur, til þess að reyna
að talca vindinn úr seglunum
hjá kommúnistum. Þegar til
kom heyktist hann á öllu sanv
an. Afleiðingin varð sú, að fjöldi
manna, sem drukkið hafði i sig
róttælcar kenningar úr Alþýðu-
blaðinu, yfirgaf flokkinn og
vistaði sig annarsstaðar.
Þegar innflutningshöftin
komu til sögunnar snerist Al-
þýðuflokkurinn öndverður við.
Þá var Jón Baldvinsson á lífi-
Á Alþingi sýndi hann fram á,
að höftin yrðu til þess að auka
dýrtíðina í landinu og kæmu
harðast niður á alþýðunni. En
síðustu árin hefir Alþýðublatjið
lofsungið liöftin og fylgt Fram-
sókn dyggilega að málum, í þvi
efni. í þessu máli hefir floklc-
urinn þverbrotið stefnu allra
sósíalislaflokka á Norðurlönd-
um.
Þá er ríkislögreglan. Við all-
ar undanfarnar kosningar hefir
Alþýðuflokkurinn barist eins og
Ijón gegn því máli. Svo er málið
til lykta leitt á Alþingi þegjandi
og hljóðalaust. Og Alþýðu-
flokkurinn segir já og amen við
öllu saman.
Eða þá gengismálið. Alþýðu-
hlaðið hafði árum saman höl-
sótast yfir þeim óskaplegu svik-
ráðum við verkalýðinn, að
hugsa til að lækka krónuna. En
svo verða þess eigin menn til
að hera málið fram á Alþingi.
Hvernig getur Alþýðuhlaðið
vænst þess, að orðum hrodd-
anna verði treyst, eftir þessa
frammistöðu í helstu baráttu-
málum flokksins?
Af því Alþýðuhlaðið hefir
fengið Adolf Hitler „á heilann“,
mætti kannske skjóta því að
þvi, að það er engu líkara en
að hroddarnir hafi tekið þennan
ágæta leiðtoga sér til fyrir-
myndar um efndir gefinna lof-
orða.
Alþýðuflokkurinn er að tapa.
Broddunum og blaðinu er ekki
treyst. Ilann hlýtur að halda á-
fram að tapa, þangað lil það
rennur upp fyrir honum, að
fyrsta skilyrðið til þess að flokki
sé treyst, er að vera stefnu sinni
trúr og standa við gefin loforð.
Hann verður að leila orsakanna
til ófara sinna í sinn eigin barm
og hætta að nöldra við aðra yfir
giftuleysi sínu. Sjálfum er hon-
um þetta nöldur fyrir verstu og
þessvegna er óþarft að taka hart
á því. a
Hálka og1
slysfarir.
Hálkan á götunum mun
sjaldan hafa verið meiri en í
morgun, og mátti heita óstætt
í úthverfum bæjarins Vegna
roksins og hálkunnar.
Mátti víða sjá þess merki, að
menn höfðu fallið, t. d. hrotna
hitabrúsa, mjólkurflöskur, mat-
vörur o. fl., og er hlaðinu kunn-
ugt um nokkur slys vegna þess-
ara hrakfara, en ekki alvarleg.
Skurðir þeir, sem liggja með-
fram götununi og um þær þver-
ar og endilangar, auka mjög á
slysahættuna, einkum þar, sem
engin merki hafa verið sett til
viðvörunar.
Um mánaðamótin vildi það
slvs til að Pétur Sigurðsson er-
indreki, er var á ferð úti á Sel-
tjarnarnesi, féll í gryfju eina og
fótbrotnaði illa. Var þelta um
kvöld í myrkri, versta veðri og
hálku. Umferð er þarna lítil og
lá Pétur þarna alllanga hríð
uns breskur liermaður kom
honum tilhjálpar,náði í sjúkra-
hifreið, er ók með hann á
Landsspítalann. Var þar gert
við fótbrotið og liggur Pétur
þar ennþá, og er á batavegi.
„ÞJÓÐIN“
Þriðja hefti „Þjóðarinnar“ er
nýkomið út, en nokkurt hlé
hefir orðið á útgáfu*ritsins nú
um skeið, vegna pappírsskorts.
Sú breyting hefir á orðið, að
nú eru þeir Gunnar Thoroddsen
og Skúli Jóhannsson einir út-
gefendur og eigendur ritsins.
Að þessu sinni birtast í ritinu
eftirtaldar greinar: Óvenjuleg-
ur fullveldisdagur, Pétur Jóns-
son óperusöngvari og íslensk
söngmenning eftir Bjarna
Bjarnason Iækni, Útgerðin og
skattamálin eftir Jóhann Haf-
stein lögfræðing, Eins og hinir,
saga eftir Þóri Bergsson. Fall-
hlífarhermenn eftir Tliedór
Árnason, Umdeildir menn
(fjórar skemtilegar myndir),
Varðveislustefnan eftir fil. dr.
Leon Ljunglund, Fyrir opnum
tjöldum o. fl.
Ritið er myndum, prýtt og hið
vandaðasta að öllum frágangi.
Ströndin,
kvæðabók Páls V. G. Kolka lækn-
is er komin út. Fæst í bókaversl-
unum.
Togarinn Hafstein
úr Hafnarfirði bjargar
enskn
Síðastliðið föstudagskvöld
bjargaði togarinn „Hafstein“ úr
Hafnarfirði bresku skipi, 6000
smál. stóru á hafinu vestur af
Skotlandi.
„Hafstein“ var, þegar þetta
gerðist, djúpt í hafi, en
síðastliðinn fimtudag og föstu-
dag geysuðu miklir stormar á
hafinu undan Englands- og
Skotlandsströndum. —- Heyrði
„Hafstein“ þá neyðarskeyti
frá bresku skipi, er taldi sig
hafa mist stýrið og ræki hjálp-
skipL
• ■
arvana undan veðri og vindum.
„Hafstein“ fór þegar á vett-
vang til hjálpar hinu nauð-
sladda skipi og mun hann hafa
komið því til hafnar annað-
hvort í Englandi eða Skotlandi
Ilið hreska skip, var eins og
áður er getið, 6 þús. smálesta
stórt og alveg nýtt, því það hef-
ir verið smíðað á þessu ári.
Skipstjóri á „IIafstein“ var
þessa ferð Oddur E. Kristins-
son, búsettur liér í Rvík, en eig-
andi togarans er h.f. Mars.
„Messías“ eftir Hándel.
Þessi stórtónsmíð, sem er
liöfuðverk hins þýska meistara,
var flutt í fyrsta skifti hér á
landi í Fríkirkjunni á sunnu-
daginn var. Hándel (1685—
1759) ól mestan hluta aldurs
síns í Englandi og skóp þar öll
sín manndómsverk. Tónlist
hans hefir haft geysimikil áhrif,
ekki síst í Englandi. Cyrill Scott,
. sem er nafnkunnur enskur tón-
snillingur, og sem er líka rit-
höfundur og duls[>ekingur,
heldur því fram i merkilegri
bók um áhrif tónlistarinnar á
sögu og siðmenningu, að tónlist
Hándels hafi valdið algerðum
stefnuskiftum í tíðarandanum
á Englandi. Ut 18. öldina hafi
þar verið ríkjandi mjög svo los-
aralegir siðir. En eftir að hin
háfleyga og einfalda tónlist
Hándels festi þar rætur, sem
ekki varð fyr en á 19. öldinni,
þá hafi enski tíðarandinn ger-
breyst. Þjóðin hafi fylst ótta og
lotningu fyrir stjórnarvöldum,
kirkju og kennilýð, og þá fyrst
öðlast sína alþektu, venjuföstu
virðingu fyrir ströngum siðum.
Þessi áhrif liafi verið sterkust á
Vikloriutímabilinu svo nefnda.
„Messías“ er oratoríum, sem
nefnt hefir verið á íslensku
helgimál. í slíkum tónsmíðum
skiftast á kórþættir og ein-
söngsþættir (aríur og recitativ)
með undirleik liljóðfæra. Tekst-
inn er tekinn úr ritningunni.
„Messías“ er lofsöngur um
endurlausn Jesú Krists. (Eg get
ekki látið hjá líða, að benda á,
að viðkunnanlegra hefði veri'ð
að^prenta íslensku textana í
programminu upp úr ritning-
unni. En það virðist annaðhvort
ekki hafa verið gert eða þá
stuðst við úrelta biblíuþýðingu;
t. d. er rilningarslaðurinn i 24.
Sálminum í GamJa Testament-
inu ]>annig préntaður í pro-
gramminu: „Þið port! lyftið
upp yðar efra parti.“ En í
biblíuþýðingunni frá 1912
stendur: „Þið hlið, lyftið höfð-
um yðar.“ Margl fleira af þessu
tagi er hægt að benda á.) Mað-
ur getur ekki annað en- dáðst
að þeirri formgáfu og djúp-
hygli í tónlist, sem kemur fram.
í þessu verki, og viða birtist í
því átakanleg tónhrifning og
eldmóður, ekki síst í hinum
mikilfenglega „Hallelúj akór“.
Verkið var flutt af hlönduð-
um kór (kór Tónlistarfélagsins
og „Kátir félagar“), Hljóm-
sveit Reykjavíkur, 6 einsöngv-
urum, og auk þess aðstoðuðu
Páll Isólfsson á orgel, Árni
Kristjánsson á cembalo, Björn
Ólafsson á fiðlu og Karl Run-
ólfsson á trombu. Stjórnandinn
var dr. Urbantschitsch. Alls eru
þetta um 100 söngvarar og
hljóðfæraleikarar. Blandaði
kórinn og hljómsveitin leystu
hlutverk sín yfirleitt vel af
hendi. Er það ekki heiglum
hent, að skila hinum mikilfeng-
legu lcórum, sem samdir eru í
ströngum stíl, sumstaðar hrein-
ar söngfúgur, svo þeir fái notið
sín. En í söngnum var nægileg-
ur hraði og festa, og verður það
vitanlega ekki síst þakkað hin-
um ágæta stjórnanda. Einsöngs-
þættirnir voru yfirleitt tilþrifa-
minni, enda ekki um nógu
veigamiklar raddir að ræða hjá
þeim, sem fóru með þessi hlut-
verk. Frú Divina Sigurðsson
hafði golt vald á sinu hlutverki
og gerði því góð skil. Hún virð-
ist ekki vera neinn viðvaning-
ur. Frú Guðrún Ágústsdóttir
fór einnig snoturlega með sín
sópranhlutverk. Frú Guðrún
Þorsteinsdóttir söng althlut-
verkið. IJún hefir lilla og hreim-
fagra rödd, en skorti myndug-
leik. Daníel Þorkelsson söng
tenórhlutverkin einkar smekk-
lega, en röddin er nokkuð
grönn. Arnór Ilalldórsson hefir
mikla bassarödd, sem er mjúk
og hreimfögur á djúpum tón-
um, en á hærri tónum bregður
fyrir annarlegum hlæ, sem er
til lýta. En annars er töluverð-
ur veigur í söng hans. Páll Is-
ólfsson lék millispil á orgel af
snild að vanda. Aðrir einleikar-
ar fóru og vel með hlutverk sín.
„Mesáias“ var sunginn á
ensku, þ. e. a. s. á frummálinu.
Tónlistarfélagið vinnur mikið
og gott starf. Uppfærslan á
þessu stórverki Hándels verðum
við að lelja með mestu afrek-
um þess. Og á það, og allir þeir,
sem að þvi standa, þakkir skilið
fyrir. B. A.
Skátaxnir söfnuðu
þriðungi meira en
í fyrra.
í gærkveldi söfnuðu skátar í
Vesturbænum, Miðbænum,
Skerjafirði og Seltjarnarnesi
rúmlega 3000 krónum til Vetr-
arhjálparinnar. Það er 50%
meira en í fyrra og 100% meira
en í hitteðfyrra. Fatnaðargjafir
voru aftur á móti heldur minni
en í fyrra.
í kvöld fara skátarnir um
Austurbæinn og Laugarnes-
liverfi og er þess að vænta, að
Austurbæingar láti sitt ekki
eftir liggja til að gera för skát-
anna í kvöld góða. í fyrra söfn-
uðust nær 4000 krónum í þess-
um bæjarhluta. Látið þið það
verða 6000 kr. í kvöld.
NæturlæJsnir.
Theódór Skúlason, Vesturvalla-
götu . 6. Sími 3374. Næturvörður
í Reykjavíkur apóteki og Lyfjabúð-
inni Iðunni.
ÖIl vara sem breskir her-
menn selja er íslendingum
óheimil.
í fyrradag gerði bæjarfógetinn í Hafnarfirði húsrannsókn í
húsi einu og fanst þar allmikið af allskonar vörum frá breska
setuliðinu, sem undirforingi úr breska hernum hafði selt fslend-
ingum í stórum stíl.
Þá hefir einnig verið gerð hús-
rannsókn hér i bæ með álíka
árangri.
Hafa nokkurir menn þegar
verið kærðir og mál þeirra tekin
til rannsóknar. Dómur hefir
ekki fallið í máli þeirra vegna
þess, að þau eru til athugunar í
stjórnarráðinu sem stendur.
Eftir því sem sakadómari
tjáði Vísi í morgun, starfa bæði
íslenska og breska lögreglan
saman að rannsókn þessara
mála. Bresku hernaðaryfirvöld-
in taka mál sinna manna til
meðferðar en ísl. lögreglan mun
rannsaka og dæma í málum Is-
lendinga. tslendingum er ó-
heimilt að kaupa vörur af
breska setuliðinu, og þeir sem
gera sig seka um það, eiga á
hættu að verða kærðir, bæði
fyrir tolllagabrot og hegningar-
lagabrot.
Það er ekki langt um liðið,
frá því er drengur datt niður
um ís hér á Tjörninni, og
hundruð Reykvíkinga horfðu
ráðþrota og aðgerðarlausir á,
uns breska hermenn bar að, er
björguðu drengnum.
Nú þarf fólk ekki að vera
jafn ráðþrota framar, ef áþeklc-
an atburð ber að höndum, því
Slysavarnafélag íslánds hefir í
samráði við bæjarráð komið
upp tveimur kössum við Tjörn-
ina með köðlum, sem kasta má
út til þeirra, er baða sig óvilj-
andi i henni.
Kössunum hefir verið komið
fyrir á Búnaðarfélagshúsinu
öðrum, en hinum á ísbirninum
(íshúsinu).
Kaðlarnir eru með stórri
lykkju á öðrum endanum, og
er ætlast til að henni sé varpað
lil þess, sem dettur ofan í. Hef-
ir þá betra hald á kaðlinum.
Grænn þráður er ofinn i gegn
uin kaðalinn. Það er nokkurs-
konar eignarmerki, sem Slysa-
varnafélagið liefir látið vefa i
kaðalinn til að geta lielgað sér
hann, ef liann kynni að hverfa
úr kössunum.
Iljá kössunum eru lcrókstjak-
ar til að krækja í fóllc, sem fell-
ur niður í vök. Þeir koma að
haldi, þegar ísinn umhverfis
vökina er mannheldur.
Ungbarnavernd Líknar.
Læknirinn verður ekki við föstu-
daginn 13. þ. m.
Skátar,
eldri og yngri! Mætið í Varðar-
húsinu kl. 7—8. Áríðandi að allir
mæti! Verið vel klæddir!
HIÐ ÍSLENSKA FORNRITAFÉLAG.
Nýtt bindi:
Ljósvetninga saga
með þáttum Reykdæla saga ok Víga-Skúta, Hreiðars
þáttr.
Björn Sigfússon gaf út.
XCV+284 bls., 5 myndir og kort.
Verð kr. 9.00 heft, kr. 16.00 og 18.50 í skinnbandi.
Kemup ixt á mopgun.
Aðalútsala:
Bókavepslun
Sigfúsar Eymundssonar
og Bókabúð Austurbæjar, B. S. E., Laugavegi 34.
^.jálfstæðiikvennafélagið
Hvöt
heldur besta bazar ársins í húsi K. F. U. M„ niðri, á ’morgun,
og hefst hann ld. 2 e. h.
Hentugar og fallegar jólagjafir eru barnafötin á bazarnum
hjá Hvöt.
Allir á bazarinn og gerið góð kaup!
BAZARNEFNDIN.
Mokkrir
réMrkjar
geta fcugrið atwiunu kjá
o§§ nii þegar.
Hamar h.f.