Vísir - 13.12.1940, Side 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, föstudaginn 13. desember 1940.
289. tbl.
Graziani teflir fram fjðida skril-
drekasveita tii þess aö stemma stign
viö framsókn Breta - -
Áhugi hermannanna svo mikill,
að þeir yfirgefa skriðdrekana og
berjast í návígi.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun
Rómaborgarfergnir herma, að Graziani marskálk-
ur háfi sent fram gegn Bretum f jölda marg-
ar skriðdrekahersveitir og hersveitir, sem
hafa byssur sérstaklega útbúnar til þess að skjóta með
af skriðdrekum, í von um að geta stöðvað framsókn
Breta, sem er miklu hraðari en ítali óraði fyrir. Ákafi
hermannanna, jafnt hinna ítölsku sem hinna bresku,
er svo mikill, að því er segir í Rómaborgarfregnum, að
þeir yfirgefa skriðdrekana, ef svo ber undir, og berjast
1 návígi, með handsprengjum.
í fregnum frá London í gærkveldi segir, að Sir Archi-
badl Wavell, yfirherforingi Breta í Egiptalandi og þar
eystra hafi komið til aðalbækistöðvar Sir Maitland Wil-
sons í sandauðninni, og ráðgast við hann og yfirmann
flugliðsins, sem er Kanadamaður. — Wavell herforingi
lét í ljós mikla ánægju yfir árangrinum, og ekki síst yfir
hinum mikla bardagááhuga hermannanna, sem vilja
ólmir sækja fram.
Winston Churchill, forsætisráðherra, flutti ræðu um sóknina
í gær. Hann sagði m. a., að fyrir 3—4 mánuðum hefði Bretar
haft áhyggjur þungar og stórar, vegna aðstöðu sinnar í Egipta-
landi, sem hafði veikst til muna vegna uppgjafar Frakka, en nú
hefði breyst svo vegna þess. sem ágengt hefði orðið, að Bretar
þyrfti ekki lengur að hafa áhyggjur af því, hvort þeir gæti staðið
við skuldbindingar sínar og varið Egiptaland. Hann kvað ekki
vera hægt að gera sér fullnaðargrein fyrir hernaðaraðgerðun-
um að svo stöddu, en það mætti fullyrða, að Bretar hefði unnið
hinn mikilvægasta sigur í Afríkustyrjöldinni.
Það var ennfremur tekið fram, að um alment undanhald af
hálfu ítala væri áð ræða. Bretar halda áfram sókninni vestur á
bóginn frá Sidi Barrani. í gærkveldi var áætlað, að um 20.000
fangar hefði verið teknir, og voru 7000 komnir til Mersa Mat-
rouh. Churchill sagði, að það mundi sennilega koma í ljós, að
meginhluti þriggja ítalskra herfylkja hefði annaðhvort verið
tekinn til fanga, fallið eða flúið, og Bretar hefði tekið feiknin
öll af hergögnum. Taldi Churchill líklegt, að í Sidi Barrani væri
lnestu kynstur af hergögnum, þar sem ítalir notuðu Sidi Barr-
ani sem aðalbækistöð.
I seinustu tilkynningum Breta
er skýrt frá því, að það séu ó-
hemju hergagnabirgðir, sem
Italir liafi neyðst til þess að
skilja eftir. Hafi svo mikið fiát
gripið ítali i Sidi Barrani, að
þeir liafi ekki sint þvi að eyði-
leggja hergagnabirgðir sínar,
nema að litlu leyti. Eru það
mestu kynstur af skriðdrekum,
hríðskotahyssum, skriðdreka-
byssum, rifflum og skotfærum,
sem Bretar hafa þannig náð. Þá
er það tekið fram í tilkynning-
um Breta, að það muni síst
hafa verið of djúpt tekið í ár-
inni, er tilkynt var í gær, sam-
kvæmt áætlunum, að Bretar
hefði tekið 20.000 faníþi hönd-
um. í fréttastofufregnum er gef-
ið í skyn, að þegar muni hafa
verið teknir höndum um eða
upp undir 30.000 fangar. Meðal
þeirra eru margir háttsettir yfir-
foringjar.
Breskar sprengjuflugvélar
halda áfram árásum sínum á
Sollum og aðrar bækistöðvar.
Margar flugstöðvar Itala hafa
verið gersamlega eyðilagðar.
„afmáðar“ eins og segir í einni
fregninni. Bretar halda áfrain
sókninni vestur á bóginn, en að
svo stöddu verður ekki sagt
hversu langt þeir eru komnir.
Fregnir berast hvaðanæfa
Lothian lávarður varð
bráðkvaddur í
fyrrinótt.
London í morgun.
Lothian lávarður, sendiherra
Breta í Wasliinglon, varð brá'ð-
kvaddur í Wasliington kl. 2 í
fyrrinótt. Kom fregnin öllufn
mjög á óvart og harma Bretar
mjög fráfall hans. Var Lothian
lávarður einn af liinum, gagn-
merkustu Bretum, og er
Bretaveldi öllu mikill hnekkir,
að hann skyldi falla frá nú.
Lothian lávarður kendi las-
leika daginn áður, og þess vegna
var ræða, sem hann átti að
flytja i Baltimore, lesin upp af
einum samstarfsmanni hans.
I ræðu þessari sagði Lothian lá-
varður, að ef Bandarikin styddi
Breta, myndi þeir sigra 1942 —
ef ekki fyrr. „Ef þið styðjið
Breta, styðjið þið þjóð, sem
ekki gefst upp,“ sagði hann, og
þessi boðskapur hans er enn á-
hrifameiri en ella, vegna liins
skyndilega fráfalls.
Lothian lávarður var 58 ára
að aldri. Hann átti sæti í neðri
málstofunni áður en hann varð
lávar-ður 1930. 1916 varð hann
hægri hönd David Lloyd George,
þáverandi forsætisráðherra, og
hefir D. L. G. minst lians og
hins mikla starfs lians lofsanv
lega. Roosevelt Bandaríkjafór-
seti sendi Georgi konungi sam-
úðarskeyti. — Lothian lávarður
hafði aflað sér mikilla vinsælda
vestra. — Bandarikjastjórn lief-
. ir til atliugunar að senda lík
hans á herskipi til Bretlands.
„Besta bók ársins“
í skemmuglugganum,
I §1181
r
a
um, að sigurinn veki fádæma
a tliygli. Hermálasérf ræðin gum
í Bretaveldi, Bandaríkjunum og
hlutlausu löndunum ber saman
um, að hér sé um liinn mikil-
vægasta sigur að ræða, og velcja
sérstaka athygli ummæli tyrk-
neska hlaðsins Ulus, sem segir,
að furðulegt megi heita, miðað
við allar aðstæður í sumar, og
það, að það er ekki enn farið að
muna verulega um þau hergögn,
sem Bretar fá frá Bandarikjun-
um, að Bretar skuli hafa getað
liafið slíka sólcn sem þessa.
Þykir hlaðinu þetta spá góðu
um hversu fara muni á næsta
ári.
Fregnirnár um sigurinn liafa
vakið ekki minsta atliygli i
löndunum við austanvert Miðj-
arðarhaf, og hafa þær vakið al-
mena gleði. — Jafnvel í Jugu-
slaviu hafa fregnirnar vakið svo
mikla athygli, að það er ekki
um annað talað þar í landi,
þrátt fyrir heimsólcn Czaky
og undirskrift vináttusiáttmál-
ans í gær.
Það er kunnugt orðið, að heil
ítölsk herdeild gafst upp í nánd
við Sidi Barrani.
(■ííi^iinóIísi S<»cl<lii licr-
foi'ingja mi§hcpna§t.
—o—
Þriggja «lagra oru§tnr um IHokra-
hæðiruar,
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Soddu herforingja hefir ekki tekist að ná aftur Mok-
rahæðunum frá Grikkjum, en um þessar hæðir hafa nú
verið háðir harðir bardagar i þrjá daga samfleytt. Grikk-
ir náðu hæðunum á sitt vald fvrir skemstu og batnaði
við það aðstaða þeirra til þess áfð sækja fram til Elbas-
an, en þangað héldu Italir á flótta sínum. Var talið, að
Italir myndi verja hæðimar hvað sem það kostaði, en
þeim tókst það ekki, og sendi þá Soddu lierforingi mikið
lið ogmeðal þess úrvalshersveitir, til þess að hrifsa hæð-
irnar úr höndum Grikkja. En þetta hefir alveg mistek- ,
ist, þrátt fyrir hörð gagnáhlaup ítala á 30 mílna langri
víglínu. Það hefir gert ítölum mjög erfitt fyrir, að þeir
hafia nú ekki sömu not af flugher sínum og áður.
ítalir liafa nú ekki nærri eins marga, flugvelli og áður. Bestu
flugstöðvarnar eru í höndum Grikkja og Breta, þ. e. lielstu flug-
stöðvarnar i Suður-Albaniu, en á flugstöðvunum norður frá er
alt á kafi í snjó.
I tilkynningu grisku lierstjórnarinnar í gærkveldi segir, að
til bardaga hafi komið á ýmsum vigstöðvum, og hafi bardagarn-
ir livarvetna gengið Grikkjum að óskum. — Griskir herflokkar
i njósnaferðum liertóku um 150 ítalska hermenn og voru meðal
þeirra nokkurir foringjar.
Samkvæmt áreiðanlegum fregnUm geta Italir ekki lengur
notað Vallona sem herflutningaliöfn, þar sem gífurlega skemd-
ir liafa orðið þar af völdum loftárása hreska flughersins. Skip,
sem sökk í sprengjuárás í hafnarmynninu, hindrar allar sigling-
ar inn í höfnina og út úr lienni.
í gær tók norski sendiherr-
ann á íslandi, herra August W.
Esmarch, við embætti sínu. Kl.
2 í gær afhenti hann íslensku
ríkisstjórninni embættisskilríki
sín. Athöfnin fór fram í forsæt-
isráðherrabústaðnum, en við-
stödd var ríkisstjórnin öll, sem
handhafar konungsvaldsins.
Sendiherrann bar íslensku
ríkisstjórninni kveðju konungs
og rikisstjórnar Noregs og hann
sagði að hún vonaði, að íslend-
ingar sæju i stofnun fasts
norsks sendiherraembættis í
Rvík staðfestingu á þeirri þús-
und ára gömlu vináttu, er tengt
hefði þessar þjóðir saman.
Forsætisráðlierrann, Her-
mann Jónasson svaraði fyrir
hönd íslensku ríkisstjórnarinn-
ar, og kvað íslensku þjóðinni
það vera kært, að Noregur
liefði sent hingað sérstakan
sendiherra, þvi vinátta Islend-
inga til norskur þjóðarinnar
væri sterk og frændsemin mik-
il. Til skyldleikans fyndi maður
þó best á liættu- og erfiðieika-
tímum.
Þá gat forsætisráðherra og
þess, að ríkisstjórn Islands
hefði ákveðið að skipa sendi-
mann íslands í London, einnig
sem sendifulltrúa Islands hjá
norsku ríkisstjórninni þar.
Loftárás á Slieffield
í nótt sem leið,
Alls liafa 6 þýskar flugvélar
verið skotnar iður í loftbardög-
um yfirBretlandi seinasta sólar-
hringinn, að þvi er hermt var í
tilkynningu bresku lierstjórnar-
innar í morgun. Tvær þeirra
voru skotnar niður í nótt. Þjóð-
verjar gerðu aðallega árásir á
borgir á Slieffieldsvæðinu i nótt.
Þjóðverjar gerðu aðallega árás-
ir á borgir á Sheffieldsvæðinu
í nólt sem leið. Var það aðallega
Sheffield, sem varð fyrir
sprengjum, og þar varð allmikið
tjón, en tiltölulega lítið annar-
slaðar. Aðallega var um tjón á
liúsum að ræða i Slieffield, en
manntjón er talið fremur lítið,
miðað við það, að árásin var i
stórum stíl. Er þetta eina mikla
loftárásin sém Sheffield hefir
orðið- fyrir.
Breskar sprengj uf lugvélar
\
fóru ekki isinar vanalegu heim-
sóknir til herstöðva Þjóðverja á
meginlandinu siðastliðna nótt
og er það vegna þess, að veður-
skilyrði voru ekki hentug.
Skeytamál
Skipstjórinn á Reykjaborg-
inni slapp með áminningu.
Ungerjar og Jugo-
slavar undírrita
i>eilífðarsáttmála«
London i niorgun.
Þýska útvárpið tilkynti í gær-
kveldi, að i gær liefði verið und-
irritaður í Belgrad sáttmáli
milli Jugoslaviu og Ungverja-
lands. I sáttmáianum er gert
ráð fyrir ævarandi vináttu og
samvinnu. Hvor þjóðiri um sig
heitir Iiinni, að bera öll vanda-
mál undir hina, með friðsam-
lega lausn þeirra fyrir augum.
Reykvíkingar!
Styrkið og styðjið Vetrarhjálpina.
Póst- og símamálastjórinn
liefir í sumar sett allskonar
reglur varðandi skeytasend-
ingar og tal milli skipa gegn-
um talstöðvar. Meðal þeirra
er mjög stranglegt hann um
að senda símskeyti um veð-
urfar eða tala um veðráttu i
gegnum talstöðvarnar.
Þessar reglur liafa nú þrá-
faldlega verið brotnar, bæði
'af mótorbátum og einnig af
stærri skipum og var i dag
kveðinn upp dómur i hinu
fvrsta þeirra.
Þetta mál vár höfðað gegn
Guðníundi Jónssyni, skip-
stjóra á „Reykjaborginni“
fyrir að senda shnskeyti til
lands, þess efnis að illa hefði
fiskast vegna vondra veðra.
Vegna þess hvernig á stóð,
slapp skipstjórinn með á-
minningu í þetta sinn.
Mál vélbátanna liafa einn-
ig verið tekin til meðferðar
og eru mál þeirra þegar rann-
sökuð og upplýst enda þótt
dómur í þeim liafi ekki verið
kveðinn upp enn þá, vegna
þess að bátarnir eru úti á sjó.
Enda þótt dómurinn liafi
að þessu sinni verið svona
mildur, þá verður tekið liart
á samskonar málum í fram-
tiðinni, enda liggja alt að 10
þús. kr. sektir við brotum á
þessum ákvæðum.
Það er ein bók, sem kemur út
tvisvar á ári hér í bænum, sem
margir myndu vilja kaupa, ef
hún væri til sölu. Hún vekur
meiri athygli en nokkur önnur
bók, svo að margir hafa kallað
hana „Bestu bók ársins“.
Það mun víst flestum vei’a
oi’ðið ljóst við hvaða bók er átt
með þessu. Ef einhverjir vita
það ekki, þá er liægðai’leikur að
nefna bókina. Hún heitir Raf-
skinna og hún hefir aðsetur sitt
í Skemmuglugganum hjá Hress-
ingarskálanum.
Það liefði verið óþarfi að
nefna aðsetusstað Rafskinnu,
því að þegar nafn hennar er
nefnt minnast menn mann-
fjöldans; meðan Rafskinna læt-
ur ljós sitt skína.
Það er ekki hægt að neita þvi
að þeim Gunnari Bachmann og
Tryggva Magnússyni hefir tek-
ist að auka og endurbæta útgáf-
una í livert skifti, því að annars
myndi vafalaust einliver hafa
reynt að fara að keppa við þá.
En þeir liafa altaf verið að bæta
„met“ sín, svo að engum hefir
þótt árennilegt að reyna krafta
sína við þá.
Nú er Rafskinna byrjuð að
fletta blöðum sinum enn einu
sinni. Mannfjöldinn er farinn að
„standa vörð“ við skemmu-
gluggann og auglýsendurnir
hrósa happi yfir að hafa „pánt-
að pláss“ nógu tímanlega áður
en skinna fór i pressuna.
Ávarp til
Haínfírðinga.
Vetrarlijálpin i Hafnarfirði er
að hefja vetrarstarfsemi sína
um þessar mundir. Fjárfram-
lög og aðrar gjafir Hafpfirðinga
til vetrarlijálparinnar á siðast-
liðnum vetri nrðu meiri en
nokkurn liafði órað fyrir og vill
nefndin þakka hinum mörgu
geföndum og öllum þeim lcon-
um, sem unnu í Saumastofu
Vetrarhjálparinnar án endur-
gjalds. Á siðast liðnum vetri út-
hlutaði Vetrarhjálpin matvæl-
um, fatnaði og kolum að verð-
mæti kr. 4.426 til 120 bágstaddra
heinrila og einstaklinga. Enda
þótt nú ári betur hvað atvinnu
snertir, en síðastliðinn vetur,
eiga þó mörg heimili við bág
kjör að búa sökum hinnar miklu
dýrtiðar. Einkanlega eru mjög
slæmar ástæður hjá mörgu
gömlu fóllri, sem orðið er ó-
vinnufært, og enn fremur hjiá
stórum bamafjölskyldum og
fyrirvirinulausum heimilum
Vill þvi Vetrarhjálpin skora
fastlega á þá Hafnfirðinga, sem
eitthvað geta af mörkum látið,
að styrkja starfsemi hennar
með fjárframlögum eða öðrurn
gjöfum, er að gagni mættu
koma.
Nefndin er þakldát fyrir allar
upplýsingar um heimili og ein-
staklinga, sem eiga við bág kjör
að búa.
Hafnarfirði, 11. des. 1940.
Garðar Þorsteinsson.
Guðjón Manússon.
Guðjón Gunnarsson.
Jón Auðuns.
Steingrímur Torfason.
Guðm. Gissursson.
\