Vísir - 21.12.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ÁÝ.
Reykjavík, laugardaginn 21. desember 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri S llnur
Afgreiðsla
297. tbl.
Bandaríkjamenn standá
einhuga með Bretum,
segja helstu blöðin vestra.
Stuðnmgnum má aldrei hætta.
Blöðin í Bandaríkjunum ræða ennþá um hina nýju ráðagerð Roosevelts um hjálp
til Breta — að lána þeim vopnin. Eru þau öll á einu máli um að þarna hafi
Roosevelt fundið leiðina, sem vafalaust komi sér best fyrir báða aðila.
New York Herald-Tribune segir i forystugrein að nú sé fyrst verið að finna hina
réttu braut. Því betur sem menn athugi þessar tillögur Roosevelts, því meiri stuðning,
muni þær fá. Það sé ekki aðeins svo, að þetta sé öll sú hjálp, sein hægt er að veita, held-
jur styrki það um leið landvarnir Bandarík janna, því að þau eigi vopnin og fái þau aftur.
New York Times ritar einnig um þetta: Forsetinn hefir sett skýrt fram stefnu vora
á þessum hættutimum. Mark okkar er stuðningur við Breta og aðhergögn okkar skuli
streyma til þeirra óstöðvandi. Þeir fái alt sem þeir þurfi til þess að brjóta vald Hitl-
ers á bak aftur og vernda lýðræðið.
Önnur minni blöð, víðsvegar um alt landið, taka í sama streng og þessi tvö.
Liintiip
imria tii italin
Umpæðup um starfsemi
sænskra nasista í rík-
isþinginu.
Þannig á kjörseðillinn áð líta út, að kosningu lokinni:
ATVÆÐASEÐILL
við allsherjar atkvæðagreiðslu
í desember 1940.
1. tillaga:
Verkamannafélagið Dagsbrún
lieimilar stjórn félagsins að
hefja vinnustöðvun frá og með
1. janúar 1941, ef samningar
milli Dagsbrúnar 'og vinnuveit-
enda um kaup og kjör verka-
manna liafa ekki náðst fyrir
23. þ. m.
X Já
Nei
Eélagsstjórnin mælir með því,
að tillagá þessi verði samþykt.
ATV ÆÐ ASEÐILL
við allsherjar atkvæðagreiðslu
í desember 1940.
2. t i 11 a ga:
Vei’kamannafélagið Dagsbrún
ákveður, að félagið verði utan
Alþýðusambands Islands, þang-
að til kosið verður sambands-
þing samkvæmt hinum nýju
lögum sambandsins, þar sem
félagið fær eigi fyrr nein ábrif
á, bvernig stjórn sambandsins
er skipuð og störfum þess verð-
ur báttað, enda verði fjárskifti
Alþýðusambandsins og Alþýðu-
flokksins leyst á viðunandi hátt.
En jafnframt lýsir félagið sig
nú þegar reiðubúið til samstarfs
á jafnréttisgrundvelli við önnur
verkalýðsfélög.
X Já
Nei
Félagsstjói’nin mælir með þvi,
að tillaga þessi verði samþykt.
ATVÆÐASEÐILL
við allsherjar atkvæðagreiðslu
í desember 1940.
3. t i 11 a g a:
Verkaixiannafélagið Dagsbrún
samþyklör þá ákvöx’ðun trúnað-
arnáðs að vikja þeixn .Tóni Rafns-
sæni, Njálsgötu lö, og Sveini
Sveinssyni, Gi-undarstig 2, úr
félaginu fyrir óeirðir þær, er
þeir voru valdir að á félagsfundi
10. nóvember 1940. Eai jafn-
fi'amt samþykkir félagið, að þeir
skuli njóta fullra vinnuréttinda
í alliú daglaunavinnu.
X Já
Nei
Félagsstjórnin mælir með því,
að tillaga þessi vei’ði samþykt.
III IftlAIIUi
London í morgun.
Daily Telégraph birtir í dag
gi’ein um liðsflutninga Þjóð-
verja til ítalíu, einkum þá frétt,
að 50.000 manna þýskt lið sé
komið til flotahafnarinnar Bari
við strönd Adriabafs, en fréttir
þessar lxafa boi'ist frá Belgrad.
„Það er ekki ómögulegt“, seg-
ir í greininni, „að frétt þessi
byggist á þvi, sem vitað var þeg-
ai’ fyi’ir mánuðij að þýskum her_
búðum liefði verið komið upp
við Goggia, 20 mílur frá. Adria-
strönd, þar sem járnbrautarlín-
ur bggja bæði til Neapel og
Brindisi um Bari. Þessar lier-
sveitir munu eigi bafa átt að
taka beinan þátt í hernaðarað-
gerðum, beldur að styðja kröf-
ur Þjóðverja, ef til þess kæmi,
að ítalska sóknin til Grikklands
yrði sigursæl, því að Þjóðvei'j-
um í'íður á að hafa nokkra bönd
í bagga með áhrifum Itala á
Balkanskaga. Um liitt er eng-
inn vafi, að allmikið er af þýsk-
um Alpa-hersveitum. í Norður-
Ítalíu, eu ósigur ítala virðist
bafa komið mjög flalt upp á
Þjóðvei'ja, og er þvi svo að sjá,
sem þeir viti enn ekki gerla,
bvað gera skal.
Það verður að bafa það i
liuga, að flutningai’ geta á þess-
um tíma árs ekki í’ai'ið fram,
nema á járnbrautum, en það
þarf 64 járnbrautarlestir til að
flytja eitt einasta herfvlki (di-
vision) ásamt útbúnaði þess.
Vöruflutningar eru aftur á
móti með mesta móti nú milli
ítalíu og Þýskalands, og er lxað
þvi ekkert áblaupaverk aö
flytja liei’ í stórum stíl til ítal-
Uppreisn í Abessiniu?
Butler, aSstoðarutanrikis-
málaráðberra Breta, liefir liald-
ið ræðu um Abessiniu og ítali.
Sagði hann, að það væi'i nú út-
lit fyrir það, að -uppreist myndi
vei’ða bafin gegn yfirráðum íl-
ala i Abessiniu. Sagði Butler, að
Bretar myndu veita Haile Sel-
assie aílan þ'ann stuðning, er
þeir gæti.
„Utanríkispólitík Svía verður að byggjast á algerðu
hlutleysi, án allra bollalegginga um það, hvor hernað-
araðilinn sélíklegri til að vinna stríðið,“ sagði prófessor
Oesten, fyrv. utanríkisráðherra Svia og formaður ut-
anríkismálanefndar sænska þingsins í þingræðu 18.
þessa mánaðar.
„Hið nýja skipulag, sem, út-
hlutar „oInbogarúmi“ (Lebens-
raum) til bandamanna liins
sigrandi veldis, felur ekki í sér
neina kosti fyi'ir Svíþjóð, frek-
ar en önnur smáríki. Frá voru
sjónarmiði skiftir valdabarátta
slóivelda litlu máli. Fyrir oss
er um að gera að varðveita frið
fyrir beimili vor og þær smá-
þjóðir, sein eiga það á liættu,
að missa frelsi sitt og verða að
olnbogai'úmi annara.“
Þingmaðurinn Under lýsti
andúð sinni á formælendum
yfirgangs og hrottaskapar í
sænskum stjói’nmálum. „Þeir
ganga jafnvel svo langt í þjón-
ustu sinni við binn erlenda
málstað, að þeir vilja fói’na
frelsi og Iilutleysi síns eigin
lands. Auðvitað á stefna þessi
formæiendur fáa, en það skýt-
ur skökku við, þegar þeir sömu
menn, sem lengi bafa galað
liæst um „yfirdrotnunarstefnu
Breta“ gerast nú málsvarar
„þýskrar yfirdrotnunarstefnu.“
Under lýsti skoðun sinni á
norsku þjóðinni með svo felld-
uni orðuin:
„Það þýðir ekkert að ætla sér
að buga stolta og heiðarlega
þjóð eins og Norðmenn með of-
ríki.“ .
Loftárásip
Þjóðvepja.
Þýskar flugvélar héldu uppi
árásum á vopnaverksmiðjur og
flugvelli í Bretlandi í nótt.
Komu víða upp eldar miklir, er
sprengjurnar hæfðu markið,
svo og miklar sprengingar.
í tilkynningum Þjóðverja er
ýmsra staða getið, en< sérstak-
lega segja Þjóðverja, að liörð
ái’ás bafi verið gei’ð á Cbelxns"
foi'd. Sú borg er 30 mílur í
norðáustur frá London. Þar
var varpað sprengjuin^á her-
gagnaverksmiðj ixr.
Olgan
í Noregi.
Einkaskéyti frá U. P.
London í .morgun.
Fréttaritari Times í Stokk-
hólrni símar blaði sínu, að
vegna kröfugangna og mótþróa
við Þjóðverja hafi öllum íbú-
um Álasunds verið bannað að
vera úti eftir sólarlag fjögur.
kveld í viku. \
Orsök þessa var sú, að þrátt
fyrir bann við því, að menn
söfnuðust saman fyrir framan
bermannaskála Þjóðverja, .liefði
íbúar Álasunds gert það. Her-
mönnunum var sagt að skjóta
á mannfjöldann og tveir Noi'ð-
menn biðu bana.
Þá eru hegningar algengar, ef
íuenn lýsa vanþóknun sinni a
Quisling og flokki lians. Er far-
ið, að setja menn í fangabúðir
aðsögn sænska blaðsins „Eskils-
tuna Kui'iren.“
Norskar áhafnir eru á nokk-
urum hinna fimtíu tundur-
spilla, sem Bretar fengu frá
Bandaríkjunum.
Norskir nazistar — fylgis-
menn Quislings — nota sér
þetla í áróði’inum gegn Bretum.
Segja þeir, að Bretar hafi þar
sömu aðferðina og annarsstað-
ar, beiti annara þjóða mönnum
fyrir sig. Blaðið „Fritt folk“
segir í þessu tilefni, að þetta sé
svívirðing.
Breyting hefir verið gerð á
japönsku sljórninni og liafa
tveir ráðberrar gengið úr lienni.
Hiranuma verður annar binna
nýju í’áðberra.
Bretar tæra sis m á skaltil.
Herskip þeirra skjóta á Vallona,
Bresk flotadeild hefir skotið á Vallona, aðra höfnina, sem
ítalir hafa á valdi sínu í Albaniu. Hafa flugvélar hing-
að til verið einar um að gera þar usla, fen Bretar telja
nú kominn svo mikinn glundroða í lið ítala, að óhætt sé að
fara að leggja í ýmsa tvísýnu.
Fi'á Afi’íku berast ekki stór-
Cimniugham, aðnxxráll, fær
mikið brós í Brellandi fyrir
góða stjórn á flotadeild sinni.
Éafbátur einn, sem áður bef -
ir getið sér orðstí í' Norðursjó, j
er nú kominn til Miðjarðarliafs.
Hefir liann sökt þrem skipum
skamt undan ströndum llalíu.
Það, sem Þjóðvei’jar vilja fá,
eru hafnir og flugstöðvar i S.-
Fraltklandi, til þess að flytja lið
suður til Afx’íku, og á það að
lcoma ítölum til hjálpar þar. En
ýnxsir foi’vígismeiin Frakka líta
svo á, að með þvi að leyfa Þjóð-
verjum þetta, sé þeim gefið of
gott tækifæri til þess að leggja
undir sig Afríkunýlendur
Frakka.
Pelain er harðasti andvigis-
maður þess, að slakað vei’ði á
við Þjóðverja. Er gert í’áð fyrir
að bann muni jafnvel segja af
sér, ef lxann verðnr ofni’liði bor-
inn í stjói’ninni.
Heyrst lxafa og raddir um, að
Þjóðverjar geti ekki notað
frönsku Miðjarðai’bafslxafnii’n-
ar, Bretar í’áði á bafinu og flutn-
ingar sjóleiðis til Afi’íku þvi ó-
I mögulegir. Hversvegna eru
Þjóðvei’jar þá ekki fluttir frá
einbverjum lxöfnum á S.-Ítalíu?
fx’egnii’, eins og síðustu daga.
Graziani er nú að reyna að end-
urskipuleggja lið sitt og er
jafnvel lialdið, að liann muni
gera tilraun til að losa Bardia
xir umsátinni.
spyrja þessir menn. Ætlar Hitler
ekki að nota þær til imirásar á
Italíu, ef þeir fara aðgefastupp?
Boi'garstjói’i Lundúnaborgar
befir fengið send 17.000 stei’-
lingspxxnd frá bersveitum Bx-eta
í Egiptalandi og GyðingalaníU
og á að útbýta þeim nxeðal
þeix’ra íbúa London, sem eru
búsnæðislausir vegna loftái’ása.
•
Lífvarðasveit Italiukonungs
hefir nú fengið eldskírnina i
Albaníu. Lenti liún í bardaga
við Griklci í nánd við Porto
Palermo. Gi’ikkir gei’ðu byssu-
stingjaáblaup og ráku Italina á
flótta.
•
Fimtiu og fjórir lögreglu-
þjónar í London hafa nxi beðið
bana í loftárásum og 333 særst.
Niður suðuve rksmi ð j a
á Akranesi.
piRMAÐ Bjarni Ólafsson &
Co„ Akranesi (eigendur
ÓI. B. Björnsson og Níels Krist-
mannsson) hefir sett þar á fót
niðursuðuverksmiðju. Ætlunin
var að sjóða niður fiskafurðir,
svo sem fiskiflök, hrogn, síld
o. fl. Með þeim tækjum, sem
verksmiðjan hefir nú þegar yfir
að ráða, er hægt að sjóða niður.
í 4—5000 kg. dósa á dag.
Tælcin vorn reynd á mið-
vikudag og reyndust ágætlega.
Hefir nokkuð af þeim verið
smíðað í b.f. Steðji í Reykjavík
og virðast vera vel úr garði
gerð. Niðursuðuverksmiðja S. í.
F. liefir látið í té leiðbeiningar
við undirbúning, enda liafa eig-
endur samið um samvinnu við
S. I. F., og fer sala afurðanng,
ef til kem,ur, fram i gegnum
S. í. F.
En eins og verðlagi á hrá-
efni er nú háttað, er ekki hægt
að vinna neitt í þessarl grein.
Ef liægt væri að starfrækja
slíka iðju sem þessa, veitir hún
mikla atvinnu. En mjög er óvíst
að þessi framleiðsla geti borið
sig á nxeðan stríðið stendur, og
þó engan veginn nxeðan það
geysiháa verð er á fiskinum,
senx nú er.
Mai’gra liluta vegna er Akra-
nes kjörinn staður fyrir slikan
iðnað sem þenna, livað fiskaf-
ux’ðum við kemur. En eftir þvi
sem iðnaður vex þar og verður
fjölbreyttari, finna Akurnesing-
ar nxjög til að vei’a bæði vatns-
leiðslu og rafmagnslausir (raf-
magn er aðeins framleitt með
olíumótor, freklega til ljósa).
Vaka,
félag lý'ÖræÖissinnaðra stúdenta,
heldur dansleik í Oddfellow i kvöld
kl. io. Vegna húsnæðisskorts verð-
ur þetta a'Ö likindum sí'ðasti dans-
leikur stúdenta á þessu ári. Þar
sem. búðir verða opnar til kl. 12.
hafa stúdentarnir fengið leyfi til a'S
íresta lokunartima til kl. 12 á mi'Ö-
nætti. Búast má við mikilli aðsókn
og því vissara að tryggja sér niiða
í -tíma. Vinveitingar verða á staðn-
um. Sjá augl. í blaðinu í dag.
Krötur ÞjóðTerja. ;
til Vichy-stjórnariimar.
Úrslitaátökin innan Vichy-stjórnarinnar standa yfir þessa
daga. Ráðuneytisfundir eru haldnir hvað eftir annað, en Þjóð-
verjar hafa stöðvað allar samgöngur milli þess hluta Frakk-
lands og Vichy-hlutans. Fregnir hafa einnig borist um, að Þjóð-
verjar hafi viðbúnað til að handtaka alla helstu áhrifamenn
Frakka, sem ekki vilja beygja sig fyrir þeim, ef samningar ætla
að fara í strand, vegna mótspymu þeirra. Bendir þetta hvort-
tveggja til þess, hversu Þjóðverjar telja það nauðsynlegt, að
Frakkar gangi að kröfurn þeirra.