Alþýðublaðið - 04.08.1928, Side 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Í ALÞÝÐUBLAÐÍB:
í kemur út á hverjum virkum degi. |
J Afgrelðsia i Alpýðuhúsinu við [
! HverHsgötu 8 opin frá kl. 9 árd. |
; tii kl. 7 siðd. t
í Skrifstofa á sama stað opin kl. |
} 91/, —10!/s árd. og ki. 8—9 síðd. t
< Slntar: 988 (afgreiöslan) og 2394 *
J (skrifstofan). t
j Verölag: Áskriftarverö kr. 1,50 á ►
I mánuði. Áuglýsingarverðkr.0,15 t
! hver mm. eindálka.
; Prentsmiðja: Alpýðuprentsmið}an !
Shildmoanesbóndinn
Irefir fengið vatn úr vatns*
ieiðslu bœjarins, pótt
Kaplskýlingar hafa beðið
árangurslanst.
Grcinar Alþýðublaðsins um
vatnið eða réttara sagt vatnsleysið
í Kaplaskjóli hafa vakið alment
umtal i bænum. Ýmsir vissu áð-
ur, að ástandið var. ilt, en aið
a)menningsbrunnurinn væri alveg
purr, að vatn fengist að eins í
tveimur einkabrunnum og ab það
væri óhæfilegt neyzluvatn vegna
járns og seltu, um alt þetta var
almenningl ókunnugt með öllu.
Rannsófcn efnarannsófcnarstofu
riki.sins leiddi i ljós, að i vatniinu
\ar, auk óhæfilegra óhreininda,
járns og salts, greinilegur vottur
saltpétur'ssýru, sem er sönnun
þess, að í vatninu eru lífræn
efnasambönd, sem gerlar, skað-
legir eða óskaölegir, hafa leyst
sundur. Ritstjöri Alþýðublaðisins
Snéri sér því til N. P. Dungals
á efnarannsóknarsto'fu háskólans
og bað hann rannsaka gerlagróð-
urinn í vatninu. Lofaði hann því
fúsiega.
Víkur nú sögunni til yfirvalda
bæjarins, borgarstjóra og heil-
brigðisnefndar.
Pegar borgarstjóri varð þess
var, að ■Imenningi var orðið Ijóst,
hve ilt og hættulegt ástandið var,
brá hann við óvenjuskjótt og
gerði ráðstafanir til þess að byrj-
að yrði þegar að grafa nýjan
brunn. Ekki taldi hann neina þörf
á að rannsaka fyrst gerla og sótt-
kveikj'ugróður í vatninu.
Heilbrigðisnefnd ákvað aftur á
móti á fundi1 á miðvikudagskvöld
að láta fara fram fullkomna rann-
sókn á geriagróðri vatnsins, svo
að séð væri, hvort í því væri
sóttkveikjur.
Á fundi bæjarstjórnarinnar í
fyrradag flutti Ólafur Friðri'ksson
svolátandi tillögu:
Bæjarstjórnin ákveður að láta
nú þegar leggja vatnsleiðslu til
Kaplaskjóls.
Borgarstjóri andmælti lillögu
þessari, vildi fyrst láta grafa
brunn fyrir 1000—1200 kr. og
svo leggja vatnsæð að Kapla-
skjóli, „ef efcki fæst rraeð brunn-
greftriraum vatn, sem getur tal-
ist að nægja þeim býlum, sem
nú þurfa að nota almennings-
brunnirin þar“, eins og hann orð-
aði það í tillögu siranl' Kvað
hann þarfleysu eina að raransafea
sóttkveikjugróður í vatninu. Vatn-
ið hefði áður verið rannsakað og
engir „skaðlegir“ gerlar fundist.
Jámið hélt hann að stafaði frá
mýravatni og saltið frá fiskverk-
unarstöðmni. Viðurkendi, að jarð-
vatn rynni í brunninn í rigninga-
tíð. En hslzt var að heyra á hon-
um, að óþarfi væri að gera há-
vaða út úr öðru eins smáræði og
þessu máli. í íyrra hefðu ýmsir
fcvartað, en engir í ár. Hann upp-
lýsti einnig að Eggert Claessen í
Skildinganesi, sem er utan tak-
marka bæjarins, feingi vatn úr
vatnsleiðslu bæjarins, svo og
Þormóðsstaðir.
Haraldur benti á, að ekki væri
geðslegt að leggja sér til munns
skolplitað vatn, blandað mýra-
rauða, frárensli frá fiskverkunar-
stöð eða öðrum húsum eða ofan-
jarðarvatni, jafnvel þótt ekki
væri beinlinis sannað, að í því
væri stórhættulegar sóttkveikjur,
og að lítil huggun væri í raran-
sókninni frá 1926, því að brunra-
urinn, ^em þá var raransakaður,
væri nu þurr. Ástæðan til þess
að eugir hefðu kvartað í ár við
borgarstj. myndi vera sú, að Kapl-
s’kýlingar hefðu verið orðnir
þreyttir á því að biðja hann á-
rangurslaust að bæta úr vatns-
leysinu. Taldi sjálfsagt að ieggja
nú þegar vatmsæð að Kaplaskjóli
og benti á, að í öllu falli næði
það ekki nokkurri átt að grafa
nýjan brunn fyrr en lokið væri
rannsókraum þeim á gerium i
vatninu, sem heilbrigð'isnefnd
hefði ákveðið að Iáta framkvæma,
því að víst mætti telja, að rann-
sóknin irayndi sýna, að vatraið
væri óhæfilegt til neyzlu. Sýndi
hann fram á hver óhæfa það er,
sem bæjarstjóm hefir framið við
Kaplskýlinga, að neyða þá til að
nota ónothæft vatn eða sraíkja
það ella í húsum inni í bæ og
flytja heimi til sín í tunnum.
Lauk málinu svo, að tillaga Ól-
afs var feld, svo og tillaga borg-
arstjóra um brunngröftimn, en
samþyktur skilyrðislaust fyrri
hluti hennar, um að leggja 1 J/j
þuml. viða vatnsœð að Kapla-
skjóli.
Þótt vatnsæðin sé mjó, er að
þessu mikil bót. En hart er að
hugsa til þess, að Kaplskýlingar
skuli hafa orðið að bíða þess
árum saman að fá vatn úr vatns-
leiðslum bæjarins, eftir að Ciaes-
sen Skildinganesbóndi og Þor-
móðsstaðabóndinn hafa femgið
vatn úr henni.
I sb ki 1 e B8 d íiðíndi.
4^ FB„ 1. ág'úst.
A'l'iracranur grasbrestur á Aust-
fjörðum. Otlit um heyafla afar
slasmt. Þegar hafa verið gerðar
ráðstafan ir td kjarnfóðurkaupa í
stórum stíl. Komið hefir til orða
að Ieita samvinnu við landsstjórn-
ina til að afstýra vandræðum í
vetur vegraa fyrirsjáanlega lítils
heyafia.
Tilraunir með heypurkunarvél.
Eims og kunnugt er var Jó-
hannesi Reykdal á Setbergi veitt-
ur styrkur til þess að kaupa hey-
þurkunarvél frá Englandi. Er vél-
in hingað komin og undirbúningi
uirdir heyþurkunartilraunirnar um
það bil lokið. — Af hálfu Búnað-
arfélags Islánds verður við til-
rauraimar verkfæratilraunanefnd-
in, em í henni eru Árni G. Ey-
larads verkfæraráðunautur, Hall-
dór Vilhjálmsson skólastjóri á
Hvanmeyri og Magnús Þorláksson
bóndi á Blikastööum. (FB.)
Ávarp til ísienzkra kvenna.
Samkvæmt áskorun Kvenrétt-
indaféJags íslands til allra kvein-
félaga Reykjavíkur og til Barraa-
vinafélagsins, hafa þau öll, að
einu undanskildu, kosið fulltrúa
í sameigintega nefnd til að ræða
um samviranu þeirra á milli, í
því skyrai að koma í framkvæmd
hugmyndinni um almenna ekkna-
styrki, eða styrki greidda af op-
inberu fé til einstæðra rnæðra.
Höf'Him vér undirritaðar verið
kosnar fuilltrúar í nefnd þessa.
auk þess njótum vér samviranu
konu úr félagi því, sem ekki gat
komið því við að senda löglcgan_
fuílltrúa og væratum vér að það
sendi löglegam fulltrúa með haust-
iinu, þegar fimdir hefjast. Hafa því
öll fcverafélög Reykjavífcur saira-
einað sig um þetta mál og eru
þau skipuð koraum af öllumflofck-
um.
Eiiras og möranum er kuranugt
má heita að hér á laradi séu eri'gir
alimenrair ekknastyrkir til. Slysa-
tryggnragalögiin raá að eins til
: vlssra stétta og dauðaorsaka og
getur sá styrkur sem veittur er
samkvæmt þeim, ekki talist ann-
að en hjálp í bili Eftirlauu eWcnji
starfsmarana og embæittismarana
eru lág ©g ófullraægjandi, iraá þar
sérstafclega raefina eftirlaun prests-
ekfcna. Hefir ailiþingi sjálft viður-
fcent það í verfcinu rraeð því að
vei.ta f jöildamörgum efckjum aufca-
styhki.
Það má heita sameigiintegt mál
fyrir allar eigraalausar konur hér
af öllum stéttum, sem verða efckj-
ur og eiga fyrir uragum börnum
að sjá, að þá verða þær annað
hvort að f’lýja á néðir ættingja
eða að teita til sveitariranar. Get-
ur hún þá flutt þær nauðugar í
ókunnug héruð, á hrepp manns-
ins, þar sem þær eru yfjrleitt ver
settar t.i.1 að háfa ofan af fyrir
sér, en í dvalarsveit þeirra, og er
irörnuniim þá allajafna sfcift raið-
úr. Gera iraeran sér ekki ahnent
ljóist að þetta skuli eiga sér stað
enn í dag.
Þegar stórkostleg slys ber að
höndum, e,ins og manraskaðana í
ve,tur, er oft efnt til samskota,
sem geta verið til mikillar hjálp-
ar í bili, en ná skamt og koma
misjafnt niður. Hin mikla samúð
með ekkjunum í vetur varð tili
þess að menn fóru að hugsa um
kjör ekkna yfirleitt og að nauð-
syn bæri til þe,ss að finna ein-
hver ráð til að hjálpa þeim á
annan hátt, sem væri til fTambúð-
ar og kæraii jafnar niður.
Væntum vér því að almenra-
áragur taki vel kröfuni vorum um
aimenna ekknastyrki.
Vér lítum svo á, að ekkert starf,
sem leyst er af hendi fyrir þjóð-
fólagið, sé þýðingarmeira era starf
'móðurinnar, sem ainnast líkamlega
og andtega heilbrigði bamanna og
undirstöðuraa uradir allri fræðslu
þeirra. Teljum vér, að enginra geti
komið börnunum í góðrar móður
'stað, og að þjöðfélaginu beri að
styrkja móðurina til að halda
heimilinu saman og ala upp börn
sín, sé hún hjálparþurfa og hafi
míist aðstoð föður barnanna, en að
öðru leyti fær um að ala upp
börn. Væri sá styrkur viðurkeran-
ing á starfí henraar fyrir þjóðfé-
lagið og hefði ekki í för íraeð sér
neinn réttiradamissi eða teldist fá-
tæfcrastyrkur.
Kostnaðinum við þetta teljum
vér að skifta mætti milli 4 aðálja:
einstaklinganna með sérstökum
skatti eða iðgjöldum, ríkissjóðs,
sveita- og bæjarsjóða og atvinnu-
vegarana. Er augljóst, að slíkt fvr-
irkomulag myndi spara sveita-
sjóðuira miikið af fé því, sem nú er
varið til fátækraframfæris, þá eru
og líkur tii að bætt lifskjör bam-
anna og mæðra þeirra yrðu til
þess að heiibrigði þeirra ykist og
myndi það spara ríkissjóði út-
gjöld tii berklavarna og heil-
brigðisráðstafaraa, atvinnuvegiFnir
myndu fá betri starfskrafta og
einstaklingarnir myradu geta spar-
að mikið af fé því, sem nú fer
til líftrygginga, ef borgið væri
framtíð ékfena og barraa þeirra
með slíkum almennum styrkjum
eða tryggingum. Muraum vér síöar
gera raánari grein fyrir þ\-í, hvem-
ig vér hugsum oss að ivostnaði
þessum yrði sfcift milli þessara
4 aðilja.
Treystum vér því, að allar
íslenzkar koinur murai skilja nauð-
syn þessa máls og muni hver eira-
asta þeirra vilja ljá því lið eftir
því, sem hún getur.
Geta feoraur stuðlað að frarai-
gangi þess á tveranan h'átt:
1. Með því að safraa sem bezt-
uim gögraum um hagi einstæöra
fevenraa, svo hægt sé að gera sér
nákvæma grein fyrir því, hve víð-
tækir styrkir þessir þyrftu áð vera
og reikna út kostnaðinn hlutfalls-
lega eftir því. .
2. Með því að vekja áhuga al-
mennings fyrir málirau og skapa
þar svo ste.rkan þjóðarvilja, að
hann beri það fram tiL sigurs.
Væntum vér, að konuir muni
fúslega svara fyrirspurnuim þeirai,