Alþýðublaðið - 08.08.1928, Blaðsíða 3

3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Lybby’s mjélk
Alt af jafn-góð
Alt af bezt.
Libby’s tómatsósa.
próf. Mikili þorri stúdenta er í
verklýösfélögunum. Það er al-
gengt, að. stúdentarnir séu giftir
og eigi fyrir fjölskyldu að sjá.
Allir ganga þeir vinnuklæddix.
Verklýðsféliögin rússnesku beita
sér mjög fyrir alLskonar mcnn-
ingarstarfsemi. Þau halda uppi
skólum, vinna að lestrarkenslu
fuflorðinna, láta halda fyrirlestra,
stofna bókasöfn, halda námissikeið,
stofna námisbópá, auk þess, sem
þau, eins og áður segir, leggja fé
til háskólanna, undirbúa menn og
styrkja tll haskóianáms. Síúdent-
^rnir í verklýðsfélögunum eru lif-
ið. og sálin í þessari menningar-
starfsemi allri. Uppvaxandi kyn-
slóðin öll í Rússlandi fær nú
skólamentun.
Um ástandið alment í Rúss-
landi get ég lítið sagt. Til þess
er ég ekki nógu kumnugur, enda
erfitt að Jýsa því í stuttu máli.
Menn verða að mum, að mestur
hluti rússnesku pjóðarinnar var
ólæs þegar byltingin varð og að
henni svipar yfirleitt meira tii
Austurlandaþjóða en Vesturálfu-
þjóðanna.
Það sem mest stingur í augun
þegar maður kemur til rússnesku
stórborganna, t. d. Leningrad, er,
að óhófið, íburðurinn, gyllingin,
hið fágaða yfirborð, sem einkenn-
ir stórborgir Vestur-Evrópu, er
með öllu horfið. Allir ganga
vinnukliæddir, iíkt búnir. Hvergi
varð ég þess var, að fólk ekki
hefði mægilegt að borða, en sum-
staðar var hrauð skamtað. Ástæö-
an 'tU þess að Rússar þurfa nú
að flytjá inn korn er meðal ann-
ars sú, að síðan stórjörðunum
var skift meðal bænda og þeir
fengu sjálfir umráö yfix uppsker-
unni, þá hugsa þeir fyrst og
fremst um að liafa nóg að borða,
áður e*n þeir selji af korninu.
Áður var kornið tekið af þeim
og urðu þeir því oft að svelta
heilu hungri. Auk þess er þess
að gæta, að mjög tilfinnanlega
vantar vélar tii jarðræktar, og að
skifting í smájarðir gerir stór-
yrkju með vélum erfiðari.
Yfirleitt voru allir þeir ,sem ég
kyntist, ánægðir með hag sinn
og vongóöir um framtiöina. Þeir
viðurkendu, að margt vantaði og
marga örðugleika þyrfti enn að
yfárstíga, en þeir voru þess fu'Iil-
vissir, að bætt yrði úr vöntun-
inni og erfiðteikarnár yfirstignir.
i
Þó hitti ég ökumanin einn, sem
kvartaði sáran. Hann mintist með
söknuði fyrri ára undir stjórn
Zarsins, þegar ökumenn \oru
skreyttix gyltum borðaleggingum
og hnöppum og fengu ótaliið þjór-
fé fyrir að snúast méð aðalsmenn
og auðborgara. Honum var mein-
illa við stórnina.
Þáð sem mér ótti eftirtektar-
verðast var áhuginn, starfsiglieðiin,
siigurvissan, trúin á framtíðina,
sem einkennir yngra fólkið flest.
Ýrnsir sögðu við mig: Ríkið
er fátækt, margt skortir, en með
ötulu starfi /ska! úr því bætt. Nú
vinnur verkalýðurinn fyrir sjálfan
sig, sér til hagsbóta og menning-
arauka. Við erum að skapa nýtt
Rússland, nýja þjóð, nýja menn-
ingu —- ve rkal ýðsmenningu.
—o—
Andersen Nexö, rithöfundurinn
fTcégi, kallar Rússana einhvers
staðar í rituim símim hina syngj-
andi þjóð. Æskumennirnir og
konumar ganga syngjandi til
starfsins, eins og tiil leiks, segár
hann. Hann likir þjóðinni við ung-
ling, sem finnur til máttar sins og
nýtur þess að neyta haras.
Sacco og Vanzetti.
Eins og menn muna, stóð mál
þeirra Sacoós og Vanzettis hæzt
um þetta ieiti í fyrra sumar. Alls
staðar vakti mál þeirra mikla at-
hygli. Öll blöð fluttu daglega
fregnir um gang málsins, og míll-
jónir manna um heim allan mót-
mæltu harðlega meðferð ameríska
auðvaldsins á þeim félögum. En
þrátt fyri* öJI mótmæli réttsjýnna
manna létu amerískir stóriðju-
höldar lífláta þá um 20. ágúst.
— Eftir líflátið í rafmagnsstóllnum
voru þeir brendir og systir Van-
zettis fór með ösku hans heirn
til ættlands hans, italiu.
Einn af þeim mönnum, er djarf-
legast barðist gegn réttarmorðun-
um, var ihinn heimskunni rithöf-
undur og jafnaðarmaður, Upton
Sinclair. Hann ritaði eldheitar
blaðagreinar um mál þeirra og
safnaði öllum gögnum, er hægt
var að fá til að sanna sakleysi
þeirra.
Nú hefir Upton Sinclair skrifað
bók um Sacco og Vanzetti, og
nefnir hann hana „Boston“, þ\i
að það \’ar í borginni Boston,
er þeir félagar sátu fangelsaðir,
og þar fór fram allur rannsóknar-
skrípaleikur auðvaldsins.
„Boston“ er rituð í sama anda
og „Olia", hin fræga bók Sin-
clairs; hún er skrifuð í sögu-
formi, en tekur til meðferðar öll
þau málsskjöl, er fram komu, og
alla „réttarrannsóknina" í heild
sinni. s
í blaði, er Sinclair hefir sent
Alþýðublaðinu, segir, að „Boston"
verði fyrst birt í ýmsum alkunn-
um amerískum blöðum, og byrji
hún að konrn út um miðjan þenna
mánuð. Síðan verður hún gefin
út sérprentuð.
v Eins og kurinugt er, hefir Sin-
clair gefið Alþýðufíokknum
einkaleyfi hér á landi á útgáfu og
þýðingu bóka sinna, og verður
þessi saga hans þýdd á islenzku
síðar.
Eftir hálfan mánuð eða svo
hefst hér í blaðinu neðanmálssaga
eftir Sinclajr. Heitir hún Jimmy
Higgens og hefir verið þýdd á
flest heims.ins tungumál.
Innlend tldiixdi.
Úi Borgarfirði.
FB., 4. ágúst.
Heyskapur gengur alls staðar
vel; hey eru hirt eftír hendinni.
Flestir búnir að slá það í túnum,
sem slegið verður að sínni. Snögg-
ustu blettina hafa margir beðið
með að slá. Á Hvanneyri eru
komnir upp undir 2000 hestar í
hlöður. Töðufengur allmikið minni
en vanalega. í fyrra heyjuðust á
Hvanneyri 4400 hestar, en verður
varla meira en 3400—3500 hestar
,, «r.
Stúlkan Anna Gunnarsdóttir, frá
Gíslakoti í Ásahreppi, synti ný-
lega yfir Borgarfjörðinn innarlega,
frá Kóngshól vestan fjarðariras að
Ásgarðshöfða i Hvanneyrariandi.
Útfail var komið, er hún þreytti
sundið. Straumþungi er mikill í
innfirðinum, og þykir sundþraut
þessi talsvert afrek. Stúlkan er
nemandi á Bændaskólanum, fyrsta
stúlkan, sem stundar nám á
bændaskóla á islandi.
I Hvítá er verið að steypa stöp-
ul þann hinn mikla, sem verður
undir miðri brúnni. Áætlað var,
að sögn, að fara myndu 1500
sementspokar til stöpuisteypunn-
ar. Gengur brúarsmíðin vel .
Vegagerð er um það bil að
hætta í Norðurárdal. Verður
hætt þegar vegu.rinn er kominn
yfir Sanddalsá, sem verið er að
brúa. Fára vegagerðamennirniir
síðan að bæta verstu kaflana á
Holtavörðuheiði, til þess að gera
þá greiðfærari bifreiðum. Enh
fremur er .verið að ryðja Stóra-
vatnsskarð. Verður þá allvel fært
bifreiöum allá leið úr Borgarnesi
til Skagafjarðar. Bifreið r fara nú
úr Borgarnesi til Blönduóss eftir
hverja bátsferð. — Tvisvar er nú
búið að fara fram og aftur í bif-
reið til Stykkishólms. Er nú verið
að ryðja veginn á fjállinu, svq
hann verði nokkurn veginn . fær
bifreiðum.
Siglufirði, FB., 6. ágúst.
Stormasamt síðast liðna viku,
lítil veiðj. Á sunnudag á hádegi
saltað 11210 tunnur kryddaðar,
sykursaltaðar 2288, bræðslusífd
ca. 45000 mál, alt miðað við Siglu-
fjarðarumdæmi. — Þorskaflí
fremur góður.
Kínverjar halda ráðstefnu
Khöfn, FB., 7. ágúst..
Frá Shanighai er símað: 1 Nan-
king stendur yfir ráðstefna Kuo-
mintang-fio.kJtanna. Samkomulag
hefir náðst á milli Chiang Kai-
sheks og Yen-hsi-shans. Hinn síð-
arnefndí var/sökhím veikinda for-
fallaður frá að taka þátt i rá'ð-
stefnunni. Yms stórmál biða úr~
lausnar. Fullkominn innanlands-
friður óhugsanfegur. fyrr en sam-
komulag næst við Chianig-hSiU-
chliang, hæstráðanda í Marasjúríu.
Krassfn bilar enn.
Frá Tromsö er símað: Krassin
kom hingað í gær, fer héðan tiil>
Stafangurs tM á áð gizka f jögurra
claga viðgerðar á skrúfu og stýri.
Frá Olympíuleikunum.
Frá Amsterdam er sírnað: i
fjögur hundruð metra kvenna-
frísundi vann Marte Norelius frá
Bandaríkjunum, setti nýtt heims-
met. I fimtán hundruð metra
karla-frísundi vann Sveinn Arné
Borg, setti nýtt olympíumet, ann-
ar varð Carlton frá Ástralíu.
Kafbátur sekkur.
Khöfn, FB„ 8. ágúst.
Fxá Rómahorg er símað: Itaiski
flotinn hefir verið við flotaæf-
ingar í Aclríahafi. í gær rakst
kafbátur á tundurspilli og söiklc
kafbáturinn þegar til botns. Björg-
unarstarf var strax hafið, átti að
Teyna að draga bátinn upp.í stál-
taugum. Skipshöfn kafbátsinis
hafði í fyrstu stöðugt samband
við kafarana með höggamerkjum,
en, skyndilega hljóðnuðu merkin
frá skipshöfninni.
Síðustu fregnir herma, að kaf-
báturinn hafi verið dreginn upp á
yfirborð sjávar. Skipshöfnin, 31
manns dánir.
IJiei daglxm og vegxnix.
Influensa
geysar nú á Akureyri og legst
þungt á menra.
Jón Leifs
kemur hingað íil lands í lok
þessa mánaðar til þess að taka
íslenzk þjóðlög á hljóðrita fyrir
„Phonograin“-safn ríkísms í Bsr-
lín. Þýzka visindasambandið
„Notgemeinschaft der Deutschen