Vísir - 21.12.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guölaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar Blaðamenn Slmii
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri S ilnur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 21. desember 1943.
290. tbl.
Loftsóknin gegn
„Evrópuvirkinu
Brezkar flugvélar vopu yfir SV-Þýzkalandi í uótt.
Gífurlegt tjón af völdum
skriðufalls í Bitrufirði.
Tilviljun ein að skriðan féll ekki á
verzlunarhúsin á Óspakseyri:
Bandaríkjamenn réðust á Bremen og Sofia í gær.
TD rezkar flugvélar fóru
** til árása á ýmsar borg-
ir í Þýzkalandi í nótt. Var
ráðizt á fleiri en eina borg
og er það eitt út af fyrir sig
aerin sönnun þess, hvað
brezka flughemum vex nú
fiskur um hrygg, því að fyr-
ir tveim árum var aldrei
ráðizt á fleiri en eina borg
á sömu nóttu.
Aðalárásin var gerð á Frank-
furt og var rúmlega 2000 smál.
varpað á borgina. Auk þess var
gerð hörð árás á „tvibura“-
borgina Mannheim-Ludwigs-
haven. Loks fóru Moskítóvélar
i leiðangra til V.-Þýzkalands.
Bretar misstu 42 flugvélar.
Fyrstu frásagnir flugmann-
anna eru á þá leið, að mikið tjón
hafi orðið á þeim stöðum, sem
ráðizt var á, þrátt fyrir allmiklar
varnir Þjóðverja. Höfðu þeir
orustuvélar á lofti og voru
margar þeirra búnar rakettu-
byssum. Þær eru þó ekki mjög
skeinuhættar, því að þær eru
hægfleygar.
Flugmálaritarar ensku blað-
anna segja, að stjórn sprengju-
flugvélasveitanna sendi æ fleiri
flugvélar í hverja árás og brátt
muni reka að því, að brezki flug-
herinn muni geta gert stórárásir
á a. m. k. tvær borgir, ef til vill
iþrjár á sömu nóttu. Er þar átt
við það, að varpað verði niður
um 1500 smál. á hverja borg.
1 árásinni í nótt léku Bretar
sama bragðið og oft áður, að
þeir villtu vörnum Þjóðverja
sýn með því að látast ætla gera
árás annarsstaðar en þeir höfðu
ætlað sér.
Áráa 6 Sofia.
Flugvélar úr 15. flugher
Bandarikjamanna fóru i enn
eina árás á járnbrautarstöðvarn-
ar i Sofia í gær. Voru orustu-
vélar þeim til verndar.
Flugmennirnir segja, að stöðv-
arnar hafi verið gersamlega
huldar reyk, er frá var horfið.
Allmargar orustuvélar réðust á
amerísku vélarnar og voru sam-
tals ellefu þeirra skotnar niður,
en Þjóðverjar misstu 28 vélar.
1 órásinni á Innsbruclc og
Augsburg i fyrradag misstu
Bandaríkjamenn 11 sprengju-
vélar, en þær skutu niður 37
þýzkar vélar og e. t. v. 22 að
auki.
Japanir játa tap
Makin og Tarawa.
Japanir segjast nú ekki hafa
lengur neitt setulið á eyjunum
Tarawa og Makin í Gilberteyja-
klasanum.
Var sagt i tilkynningu her-
stjórnarinnaf, sem gefin var út
í gær, að Japanir hefði haft 3000
hermenn og 1500 verkamenn á
eyjunum og hefði þetta lið varizt
innrás Bandaríkjamanna, með-
an nokkur stóð uppi.
Segja Japanir, að þeir hafi
átt við ofurefli að etja, þvi að
Bandaríkjamenn hafi teflt
fram 50.000 manna liði, en þó
hefði bardagar staðið í 4 daga.
Loftárás að degi.
Sprengjur farnar! Sex fimm liundruð punda sprengjur falla
úr amérískri Marauder-vél, sem er að gera árás á þýzka flug-
siöð í Frakklandi.
Rnssar byrja árásir
anstiir af Ýitebsk.
Hörö álilaup Þjóðverja hjá
Kirovograd.
Seinustu fregnir frá Rússlandi í gær voru á þá leið, að
Rússar væri byrjaðir árásir fyrir austan Vitebsk og
stefna til borgarinnar þar. Upphafsstöðvar Rússa eru
þar í aðeins 30 km. f jarlægð frá borginni.
Þjóðverjum í Vitebsk stafar
þó einn mest hætta af þeim
sveitum Rússa, sem sækja fram
fyrir norvvestan borgina, því að
þær hafá möguleika til av kom-
ast á snið við liana og um-
kringja liana. Tóku Rússar um
70 bæi og þorp í gær.
Þjóðverjar kannast við það í
útvarpi, að þeir eigi í vök að
verjast á Nevelvígstöðvunum.
Var skýrt frá því í gær, að
fremstu hersveitir Þjóðverja
æri margar í mikilli hættu, eink-
um vegna þess, livað það sé
miklum erfiðleikum bundið að
koma nauðsynjum og skotfær-
um til þeirra.
Sumar framsveitir Þjóðverja
geta alls ekki fengið birgðir
nema loflleiðina, en þær geta
nema loftleiðiria, en þær geta j
ekki treyst því að fá þær, þvi
að flugveður eru stopul og oft
svo mikið fjúk, að ekki væri
hægt að finna stöðvarnar, þótt
flugmenn gæti komizt á loft.
Harður atgangur
hjá Kirovograd.
Þjóðverjar virðast hafa náð
frumkvæðinu hjá Kirovograd í
sínar hendur, því að Rússar segj-
ast liafa orðið að verjast mjög
hörðum áhlaupum þar í gær.
Var þeim flestum hrundið og er
þess sérstaldega getið, að Þjóð-
verjar liafi misst 39 skriðdreka
af 100, sem þeir tefldu fram í
einni árásinni.
Nýr texti
við Internationalinn.
Frá 15. marz næstkomandi
eiga Rússar að syngja nýjan
texta við Internationalinn. — 1
skipun stjórnarinnar urn þetta
segir, að texti sá, sem nú sé not-
aður, sé úreltur, því að hann
hafi ekki fylgt hreytingum í
landinu og sé ekki í samræmi
við hugsunarliátt fólksins.
Nýja Bretland:
flrawe llualraulin er
á uuldl bundiiuuu.
Búizt viö fleiri land-
gongum
Hersveitir bandamanna á
Nýja-Bretlandi hafa náð á vald
sitt flugbrautinni hjú Arawe.
Braut þessi er litil og liefir
ekki verið notuð siðan Japanir
tóku eyjuna, en skilyrði eru til
að gera hana nothæfa fyrir or-
ustuvélar að minnsta kosti.
Fluglið bandamanna lieldur
* áfram sókn sinni, enda ber nú
æ minna á flugvélum Japana,
og í tveim árásum í gær var
varpað niður rúmlega 400 smál.
sprengja á flugvöllinn á
Gloucester-höfða.
Ástralíumenn á Nýju-Guineu
reka flótta Japana, sem flýja í
ofboði eftir að Ástralíumenn
gerðu byssustingjaáhlaup á þá í
gær. Eru Japanir á leið vestur
T oftsókn bandamanna
var haldið uppi myrkr-
anna á milli frá Bretlandi
í gær. Var aðalárásin á
Bremen í Þýzkalandi, en
auk þess var ráðizt á f jöl-
marga staði í Norður-
Frakklandi og víðar.
Það voru amerísk flugvirki
og Liberator-vélar, sem gerðu á-
rásina á Bremen og nutu þær
verndar orustuvéla í leiðangrin-
um. Mikið tjón var unnið við
höfnina, i borginni og á járn-
hrautarstöðvum.
Loftvarnaskothríðin var mik-
il og auk þess var mikill fjöldi
þýzkra orustuvéla til varnar.
Skutu sprengjuflugvélarnar nið-
ur 21 orustuvél, ameriskar or-
ustuvélar 19 að auki„ en brezk-
ar orustuvélar aðeins 2. Þjóð-
verjar skutu niður 25 stórar
sprengjuflugvélar og nokkrar
orustuvélar.
Árásir á Frakkland.
Minni sprengjuvélar héldu
uppi árásum á stöðvar í Norður-
Frakklandi og Niðurlöndum i
allan gærdag. Er ekki getið sér-
staklega um árásarstaði, en þeir
munu einkum liafa verið flug-
vellir, hafnir og járribrautar-
stöðvar.
Sú árásin, sem var mikilvæg-
ust, var gerð af Marauder-vélum
á ónefndan stað í Norður-
Frakklandi. Yoru þær varðar
orustuvélum svo vel, að engin
þýzk vél komst í gegnum varn-
irnar. Misstu bandamenn aðeins
eina orustuvél í þessum leið-
angri. Þjóðverjar misstu átta
orustuvélar yfir Frakklandi og
Niðurlöndum.
I
7090 smál. sprengja
varpað til jarðar.
Þess er getið í sambandi við
þessa árás Marauder-vélanna,
að þetta hafi verið hundraðasta
árásin, sem þær gerðu, siðan
þær byrjuðu árásir sinar frá
enskum bækistöðvum í júlí á
þessu ári. Hafa allar þær árásir
verið gerðar á Norður-Frakk-
land, Holland og Belgíu.
I þessum hundrað árásum
liafa flugvélarnar varpað niður
um 7000 smálestum, en sé hver
einstök ferð talin, hafa flugvél-
arnar samtals farið 6700 ferðir.
Tjón liefir verið litið, því að
Þjóðverjar hafa aðeins getað
grandað 21 þeirra, en þær liafa
I hinsvegar skotið niður allmiklu
; fleiri þýzkar .vélar.
vfir Massaweng-ána og skilja
eftir mikið af liergögnum.
Ameríska liðið á Bougain-
ville-eyju hefir tekið nokkrar
liæðir í grennd við Empress Au-
gusta-flóa.
Búizt er við þvi að gengið
verði á land víðar á Nýja-Bret-
landi á næstunni, þegar húið
verður að tryggja aðstoðuna
fullkomlega á Arawe-skaga.
Japanir könnuðust loks við
það í fyrradag, að ■■ ■ nV-. vr -
hafin á Nýja-Brel':”'5;
þvi fram, að manntjón banda-
manna sé milcið.
Jónas Kristjánsson
læknir er fluttur með lækninga-
stofu sína á Gunnarsbraut 28.
S. 1. laugardag féll geysimikil skriða úr fjalli fyrir ofan
Óspakseyri í Bitrufirði, rann á fjárhús og hlöðu og gereyði-
lagði þau, og orsakaði síðan flóðöldu, sem skolaði burt tveim-
ur skúrum, sem lágu áfastir við verzlunarhúsin. Ýmsum fleiri
skemmdum olli skriðufall þetta. — Óttazt er að ný skriða
falli þá og þegar.
Tíðindamaður Vísis á Hólma-
vík skýrir svo frá þessum at-
hurði:
„Á laugardaginn kl. 3,30 féll
ægileg grjót- og vatnsskriða á
Óspakseyri. Skriðan rann úr
holtunum fyrir ofan verzlun-
arhúsin þar á staðnum. Þegar
skriðan féll var Þorsteinn kaup-
félagsstjóri staddur í búðinni,
ásamt mörgn fólki, en það
forðaði því frá tortímingu,
að fyrir ofan verzlunarhúsin, i
á að gizka 200 metra fjarlægð,
stóð fjárhúshlaða úr stein-
steypu, 27x28 álnir að ummáli,
er tók af þyngsta höggið.
Hlaðan færðist til um 4—5
álnir og mölbrotnaði inn í 200
kinda fjárhús, sem er áfast við
hana og gereyðilagðist það
einnig. Sem betur fór var ekkert
fé í húsinu.
Skriðan nær yfir 2—3 hundr-
uð metra hreitt svæði og þekur
yfir mikinn hluta túnsins, og er
allt að 50 álna þykk.
Mikill hluti skriðunnar rann í
sjó fram og orsakaði á að gizka
3ja álna háa flóðöldu, sem
gekk á land og flutti burt tvo
skúra, sem áfastir voru við sölu-
búðina. Tveir bátar, sem lágu á
kambinum fyrir neðan verzlun-
arhúsin, fóru á flot og fluttust
langt til. Brotnaði annar þeirra
í spón.
Hér er um stórkostlega eyði-
leggingu á jörðinni og tjón að
ræða. Ennfremur urðu síma-
skemmdir miklar. Úllit er fyrir
að ný skriða renni fram þá og
þegar.“
Kristján.
Ferðabók Engströms
til lslands komin út.
Hin alkunna ferðasaga AI-
berts Engströms, „Át Hackle-
fjá)l“, er nú komin út í íslenzkri
þýðingu og heitir þar „Til
Heklu“. Þýðandi og útgefandi
bókarinnar er Ásæll Árnason.
Þetta er allmikið rit, hálft
fjórða hundrað blaðsiður, með
mikluni fjölda ljósmynda og
teikninga.
Alhert Engström er eitt þekkt-
asla kímniskáld og kimniteikn-
arí, sem Svíar hafa átt. Hann
átli sæti í sænska akademíinu,
var prófessor i teikningu við
listaháskólann og heiðursdoktor
í lieimsþeki.
Ferðasaga lians til íslands
þykir með þvi skemmtilegasta
og hezta, sem útlendir höfund-
ar liafa skrifað um ísland. Ekki
svo að skilja samt, að liann beri
eintómt lof á Isléndinga, þvi að
gagnrýnin og biturleikinn í okk-
ar garð er viða nístandi, en mað-
ur hefir það þó á tilfinningunni,
að maðurinn segi okkur þá að-
eins til syndanna, þegar þörf
krefur og hann hefir rétt til
J.ess. Athygligáfa Engströms var
i ndraverð og kemur hún víða
fram í þessari hók, og léttur og
íyndinn stíll hans er frábær.
Teikningarnar, sem bókinni
fylgja, eru margar þess eðlis,
ii.3 þær einar koma manni í
golt skap.
UruuQarar
tukuir.
Þrír utanbæjarmenn hafa ver-
ið handteknir fyrir brugg, og er
verið að rannsaka mál þeirra.
Eins og nú standa sakir er
ekki hægt að skýra greinilega
frá þessu máli, en Björn Blön-
dal löggæzlumaður mun hafa
gert leit heima hjá mönnunum
og fundið brugg og eimingar-
tæld hjá sumum þeirra. Fer
rannsókn fram í lögsagnarum-
dæmi því, sem mennirnir voru
teknir í, og hefir Vísir upplýs-
ingar þessar frá viðkomandi
sýslumanni.
Árbækur Espólíns,
Árbækur Espólíns, 1. deild, er
nú komin út í ljósprentaðri út-
gáfu hjá Lithoprent.
Þessi deild er 182 bls. að
stærð, með itarlegum formála
eftir Árna prófessor Pálsson,
þar sem rakin er ævi og störf
Jóns sýslumanns Espólins.
Árhækurnar eru 12 deildir
alls, og verða þær gefnar út í 7
bindum. Fyrsta deildin nær yf-
ir árabilið frá 1262 til 1405.
Áður hefir Lithoprent sént frá
sér ljósprentaða útgáfú af
Fjölni og virðist vandað til
beggja útgáfanna í hvivetna.
Fjársöfnun handa
nauðstöddum börnum
Akureyri, i morgun.
Snorri Sigfússon, sbólastjóri
barnaskólans, bauð 18. þ. m.
tiðindamönnum blaða og fleiri
gestum til kaffidrykkju i barna-
skólanum, ásamt kennurum
skólans. I ræðu, sem hann
flutti yfir borðum, skýrði hann
frá því, að skólinn Iiefði geng-
izt fyrir fjársöfnun skólabarna
til hjálpar nauðstöddum börn-
um í hernumdu löndunum að
loknum ófriðnum. Hefðu börn-
in þegar gefið og safnað um
4 þús. krónum og auk þess búið
til mikinn fjölda muna á jóla-
bazar er haldimi yrði nðesta dag
og rynni allur ágóði af honum
í lijólparsjóðinn.
Job.
Leiðrétting-.
í ritgerð þeirri eftir mig um
Espólín og Árbækurnar, sem birtist
fyrir framan útgáfu Lithoprents af
Árbókunum, hefir ein setning brjál-
azt all-hroðalega. Á bls. 27 1. 14 a.
n. segir svo: „Það niá ekki heita
að hann vinsi úr þessum heimildum,
heldur tekur hann þær upp í rit
sitt þarinig, að venjulega þræðir
hann þær línu fyrir línu að efni til.“
En upphaf setningarinnar á að
hljóða svo: „Það er ósjaldan, að
ekki má heita að hann vinsi úr
þessum heimildum“ o. s. frv. —
Setningin er fjarstæð vitleysa, svo
sem hún nú er prentuð, og hefir
mér heldur en ekki yfirsézt um próf-
arkalesturinn að þessu sinni.
Ártpi Pálsson.