Vísir - 17.06.1944, Qupperneq 14

14
víSIR
ÞJÓÐHÁTlÐARBLAÐ
er á’ður hafði komizt fyrir i 4
kennslustofum og var svo að
vísu hin fyrstu ár, þótt vér þá
liýstum lærdómsdeild Mennta-
skólans, sakir hernámsins á
húsum skólans, og allmarga
stúdenta eftir hernám stúdenta-
garðsins. En nú skal þeim, sem
eru ókunnugir rekstri háskól-
ans, sýjit”fram á, að hann, eins
og rektor spáði, hefir fært all-
mjög út kvíarnar og að hann nú
er alsetinn bæði hátt og lágt.
Fyrst er þá að geta þess, að
nú eru, eftir siðustu skýrslu (frá
’43) 312 slúdenlar innritaðir við
háskólann, þar af 28 í guðfræði-
deild, 96 í læknadeild, 81 í laga-
deild, 46 i liagfræðideild, 48 í
heimspekideild og 13 í verk-
fræði. En þeim, sem ókunnir eru
húsinu og notkun þess, skal nú
sagt nokkuð gjörr frá því. Fyrst,
þegár komið er inn í húsið, er
hið mikla og fagra anddyri þess
á miðri austurhlið með blárri
og silfurmerlaðri hvelfingu upp
í mæni, breiðum stigum úr
fægðum ísl. grásteini til beggja
handa, upp á hinar efri Iiæðir, en
brjóstmynd af Jóni Sigurðssyni
uppi yfir ínngangi að hókasafni
háskólans, er blasir við manni,
þegar inn er komið. Til vinstri
á gólfhæð er skrifstofa háskóla-
ritara, biðstofa og setustofa
rektors, þá kennaraslofa, eí'
rúmar 30 menn í sæti, þá 11
kennslustofur, stærri og minni,
á 1. og 2. hæð. Til hægri, þegar
inn er gengið, eru rannsóknar-
stofur í lífeðlisfræði, 5 talsins,
en gegnt þeim matvælarann-
sóknir í 3 herbergjum. Á sama
gangi eru 3 herbergi fyrir lyfja-
rannsóknir.
Á 2. liæð t. v. er fyrst herbergi
Stúdentaráðs, þá kennslu-
stofa guðfræðideildar, en gegnt
henni kapella á tveim hæðum. 1
suðurenda er kennslustofa
heimspekideildar. Fyrir miðju
er hinn fagri, en þó látlausi há-
líðasalur liáskólans, einnig á
tveim liæðum, 2. og 3. hæð,hann
rúmar um 230 manns í sæti, en
út af honum 4 smálierb. uppi og
niðri. T. h. í norðurenda eru
kennslustofur lianda læknadeild
og verlcfræðingum.
Á 3. hæð til vinslri, í suður-
enda, eru 14 kennaraherbergi,
smá en nolaleg, þar sem kenn-
arar geta setið ótruflaðir að
fræíiiiðkunum sínum öllum
stundum, er þeir kenna ekki.
Söngpallar tilheyrandi kapellu
og hátíðasal fyrir miðju. En í
norðurenda teiknistofur verk-
fræðideildar í 2 stofum og önn-
ur 2 lferbergi handa stúdentum.
Hinum megin gangsins 1
kennslustofa og einkaherbergi
fonnanns verkfræðideildar.
Loks Tannlækningadeild, sem
nú er um það bil að byrja, í 2
herbergjum með biðstofu og
gangi.
Snyrtiklefar og salerni eru á
öllum hæðum og eins í kjallara.
1 kjallara, suðurenda, er fyrst
íbúð húsvarðar með 3 herb. og
eldhúsi, en slcrifstofan á 1. hæð.
Þá fatageymsla og mötunevti
stúdenta í 3 stofum, auk eld-
liúss og búrs. í miðjum kjallara
miðstöð og kolageymsla. En í
norðurenda Húsmæðrakenn-
araskóli Islands, 3 herbergi. Þar
innar af 4 smálierbergi handa
stúlkum frá mötunevli stúd-
enta. Hinum megin við ganginn
er likskurðarstofa og 3 rann-
sóknarstofur. Eitt herbergi fyr-
ir tilraunadýr og fóðurgeymsla.
Undir bólcasafni i kjallara er
geymsla Rauða Kross íslands og
2 herb., sem háskólinn notar, og
smíðastofa.
í húsi þessu fara nú fram
kennsla og rannsóknir öllum
stundum. En auk þess liafa við
og við verið fluttir fyrirlestrar
fjTÍr almenning af innlendum
og erlendum mönnum, bæði í
bátíðasal og í stærstu áheyr-
endastofum. Fyrirlestrar kenn-
ara fyrir almenning hafa verið
gefnir út í sérstöku riti: Sam-
tíð og sögu, I—II. Auk þessa
hafa hljómleikar farið fram í
hátíðasalnum, bæði fyrir stúd-
enta og almenning, og flokkar
fyrirlestra verið haldnir um
listræn efni, einkum málaralist
o. fl. Ýmis fræðá- og vísinda-
félög hafa fengið að halda fundi
í háskólanum endurgjaldslaust,
auk stúdentafélaganna, og verð-
ur því ekki annað sagt en að
húsið, svo stórt sem það nú er,
sé þegar notað til hins ýtrasta.
En uppi undir þaki sitja 14
—15 menn, eins og munkar í
stúkum sínum, í minnstu her-
bergjunum, við skrift og lestur
og ýrnisskonar fræðiiðkanir,
símalausir og allslausir, nema
að bókum, pappír og ritföngum.
Það eru hinir föstu kennarar
háskólans, og una þeir þar vel
hag sinum, eins og hann nú er
orðinn.
V. Ævintýrið.
Nýi stúdentagarðurinn.
Eins og kunnugt er, hafði
gamli stúdentagarðurinn verið
hernuminn þegar í upphafi
stríðsins, en vaxandi húsnæðis-
skortur í bænum, svo að stúd-
entar fengu nauðulega inni
nema þeir 20, sem fengu kjall-
aravist, ög hana fremur illa, í
háskólanum. Það var því nauð-
ugur einn kostur, að hugsa til
liúsbyggingar. Eins og á stóð,
var þetta auðvitað hin mesta
fífldirfska. Byggingarnefnd var
kosin og liún hóf allan undir-
búning, útvegun efnis og ráðn-
ingu byggingamanna, svo og á-
róður mikinn um land allt.
Fyrstu skóflustungur að grunni
hins nýja garðs voru stungnar
á fögrum maídegi 1942, en
garðurinn fullbúinn og vígður
31. júlí 1943 að viðstöddum rik-
isstjóra og fjölda góðra gesta.
Nýi garður, sem er prýðilegt,
þrílyft hús með kjallara,- kost-
aði um 1200 þús. krónur. Yfir
600 þús. bárust byggingarnefnd
í gjöfum frá bæjar- og sýslufé-
lögum, bönkum og einstakling-
um, i minningu ýmissa góðra
manna, en annarra 600 þús. vai-
aflað' hjá þingi og stjórn, liá-
skólanum og víðar að. Svo að nú
stendur Nýi garður, sem veitt
hefir upp undir 100 stúdentum
vist í vetur, að mestu skuldlaus
uppi, viðbúinn að veita nemend-
um háskólans húsaskjól um
langa tíð.
Gott er til þess að vita, þegar
slík ævintýri gerast með þjóð
vorri, því að þau bera vott um
allt í senn, áræði, fórnfýsi og
höfðingslund.
VI. Þrjár óskir.
Þrjú Grettistök.
En enn eigum vér háskóla-
menn eftir þrjár óskir, háskól-
anum og þjóðinni til handa,
sem, þótt þær séu all-slórar, þó
er nokkur von um að rætist í
náinni framtíð, sökum þess, að
Happdrætti háskólans hefir enn
verið framlengt um nokkurt
árabil, eða til ársloka 1959. En
þctla eru þrjú stærðarhús,
íþróttahús, náttúrugripasafn og
þjóðminjasafn.
Leikfimi og íþróttir hafa nú
verið lögleiddar sem skyldu-
námsgreinir við háskólann
fyrstu 2 námsárin, en af þvi
leiðir, að þörf er á miklu leilv-
fimishúsi, ásamt leikvöllum og
böðum. Þetta er, ásamt læknis-
skoðun og heilsuvernd stúdenta,
gert til þess að styrkja þá og
hressa og halda þeim andlega
vakandi, þvi að ekkert er betra
ráð til heilbrigði og langlífis en
hollar og góðar líkatnsæfingar.
Þá hefir Náttúrufræðifélagið
farið þess á leit við háskólaráð,
að náftúrugripasafn yrði reist á
háskólalóðinni og því svarað
játandi með þvi skilyrði, að þar
gæti farið fram kennsla í nátt-
úrufræði og ýmsar náttúru-
fræðitilraunir og mælingar.
Sérslaklega er mér um það hug-
að, að þar gætu farið fram ætt-
gengisrannsóknir og kynbætur
á jurtum og dýrum. Það væri t.
d. ekki lítið í það varið fyrir alla
framtíð lands og þjóðar, ef
unnt væri með víxlfrjóvgun
milli melgresis og byggs að búa
til nýja kornjurt, er yxi um alla
sanda vora sunnanlands og
breytti þeim í akra. Ekki væri
síður í það varið, ef vér gætum
kynbætt og hreyst búfé vort,
sauðfé, kýr og liesfa. Og hér
mætti, sökum fámennis, koma
upp hinni ágætuslu ættgengis-
stofnun fyrir heilar fjölskyldur
og ættir með því að mæla menn
og prófa, andlega og líkamlega,
og búa til spjaldskrár yfir kyn-
kosti þeirra og kyngalla. Ótal
margt fleira gæti slík stofnun
haft með höndum, en til þessa
þarf bæði mikla kunnáttumenn
og vísindalega þjálfaða.
Síðast, en ekki sizt, ætlum vér
á þessum merkilegu tímamót-
um, er vér nú lifum, að láta ekki
dragast Iengur að byggja yfir
þjóðminjar vorar að fornu og
nýju. Þjóðminjasafn vort hefir
jafnan verið á flækingi, illa hýst
og óvarlega, síðan er það fyrst
varð til. Fyrst var það liýst á
kirkjulofti, síðan á efsta lofti
Alþingishússins og loks á efsta
lofli Safnahússins, einmitt þar
sem því er hættast á tímum loft-
árása. Og þó er þetta eitt hið
merkasta safn fvrir alla sögu
vora. Ætti þing það, er nú
kemur saman, að sjá sóma sinn
í því að veita nú þegar all-veru-
lega fjárhæð til þjóðminjasafns-
byggingar á liáskólalóðinni
norðanverðri og jafnframt að
leggja þá kvöð á komandi þjóð-
minjaverði, að þeir kenni þjóð-
minjafræði við háskólann og
flytji fyrirlestra um gripi safns-
ins öðru hvoru.
Þegar allt þetta er komið í
framkvæmd, verður ekki annað
sagt en að háskóli vor sé oi'ðinn
að stærri og myndarlegri þjóð-
skóla cn Jón Sigurðsson dírfðist
nokkuru sinni að dreyma um.
En einmitt í þessu er öll þróun
og framför fólgin, að hugsjónir
vorar rætist fram yfir allar þær
vonir, er menn áður liafa gert
sér. Og einmitt í þessu ættum
við öll að vera samhuga og
samtalca.
Þá mun sá Guð,
er veitti frægð til forna,
fósturjörð vora
reisa endurborna.
Þá munu bætast liarmasár
þess horfna,
hugsjónir rætast.
Þá mun aftur morgna.
Og þá verður háskóli vor að
sannkölluðum þjóðskóla.