Vísir - 24.07.1945, Blaðsíða 3

Þriðjudaginn 24. júlí 1945
V I S I R
3
Málmiðnaðarverkfallið hefir stór-
lamað útfluthingsmöguleika Svía.
ísl. sendiráðið s Stokkhólmi
hefir verið önnum kafið
sfríðsárin.
Viðtal við fil. lic. Ástvald EydaL
pyrir nokkru er kominn
heim frá Stokkhólmi í
SvíþjóS ÁstvaldurEydal fil.
íic. Hann hefir stundaS
nám í náttúruvísindum um
langt skeiS á Norðurlönd-
um og tekið mjög fjölþætt
próf í þeim efnum.
Nú á annað ár hefir Ey-
dal unnið hjá sendiráði ís-
lands í, Stokkhólmi, eftir að
liann lauk prófi. Hann kann
frá mörgu að segja frá dvöl
sinni á Norðurlöndum slj'rj-
aldarárin og fyrir þann
tíma, en því miður verður
ekki unnt að koma inn á
það allt í stuttu viðtali. Ey-
dal hefir skýrt tíðindamanni
Vísis frá, ýmsu, er á dagana
liefir drifið hin mörgu fjar-
vistarár hans, og fer það við-
i-al hér á eftir:
Nám í Svípjóð og Noregi.
-----Á fvrstu mánuðum
slyrjaldar þeirrar, sem nú er
fyrir skömmu lokið í Evrópu
fór eg til Noregs og Dan-
merkur til að ljúka þar við
náiii mitt. Áður hafð'i eg
stundað nám í náttúruvís-
indum i Höfn um 8 ára skeið.
Seinna' laulc eg magister-
prófi i Sviþjóð i iandafræði,
uppeldisfræði, jurtafræði. og
jarðfræði. Siðan kenndi eg
talsvert við sænska skóla.
Jafnframt liafði eg með
liöndum jarðfræðirannsókn-
ir i Suður-Svíþjóð um nokk-
urt skeið. Skilaði eg um þær
rannsóknir alllangri ritgerð
til Háskólans í Slokkhóhni
og hlaut fyrir liana gráðuna
fil. licentiat.
Bólc um silcL. . .
vafasamt, hvort ekki tekur
jafnvel ár'fyrir þá að vinna
það upp, er sjálft verkfallið
orðið svo dýrt, að það mun
vera nálega einsdæmi um
verkföll þessarar tegundar.
Nokkrir verkamenn liafa
farið til annara starfa, en
langflestir hafa þó beðið, i
voninni um að verkfallið
myndi leysast þá og þegar.
Tajiið við það að láta verk-
smiðjurnar sjáffar og öll þau
tæki, sem þeim fylgja, ónot-
uð, er líka mjög mikið. Stór-
kostlegasta tapið er þá alveg
vafalaust fólgið í því, eins
og fyrr segir, að eyðilagðir
liafa verið útflutningsmögu-
leikar, sem ilhnögulegt er að
bæta upp aftur, hversu vel
sem á málum er lialdið. í
svipinn er mjög almennur
skortur á mörgum vöruleg-
undum. Ýmis fyrirtæki, sem
verzla með málmvörur, liafa
i'gefið viðskiptavinum sinum
þau svör, að ekki sé unnt að
þau geli afgreitt fvrr en eft-
ir 1—2 ár.
Verkfallið og
íslandsviðskiptin.
— í sambandi við við-
skipli Svía og íslendinga,
liefir verkfallið haft víðtæk
áhrif. Einna gleggst munu
þó áhrif þess vera í sam-
bandi við afgreif^slu íslenzku
fiskihátanna, sem, eins og
kunnugt er, hefir dregizt
Jangt fram úr því, sem Upp-
haflega var ge'rt rað fyrir.
Gert var ráð fyrir, að um
það hil þriðjungur ■ þeirra
báta,sem pantaðir voru, yrðu
tilbúnir í vor og kæmust til
íslands fvrir síldveiðar.
Vegna verkfallsins er alger-
lega vonlaust um það nú.
Vélar hátanna verða elcki til,
þótt bátarnir kynnu að verða
- Fyrir skömmu kom út: ]angt komnir sjálfir. Svip
i Svíþjóð bók sú, er eg skrif
aði um sildina. Áður hafði
eg unnið áð rannsóknum i
þeim efnum. Fjallar bókin
meðal annars um sildveiðar
og síldárverkun. Auk efnis
hókarinnar' hefi eg ritað all-
mikið um íslenzku síldina
i sænsk hlöð og tímarit.
Bók þessi, sem lieitir „Ha-
vets Silver", hlaut mjög góða
dóma í sænskum blöðum, og
mun þar að auki vera eina
bókin, sem Islendingur hefir
ritað á sænsku. Efni hókar-
innar er aðallega lielgað líf-
fræði síldarinnar, lifnaðar-
liáttum og næringargildi
síldarinnar. Ennfremur nýj-
ar og, gamlar vérkunarað-
ferðir, sildarverzlun í liinum
ýinsu Iönduin og saga henn-
ar í stórum dráttum. Þá eru
í bókinni kaflar um sildar-
rétti og neyzlu síldar í ein-
um 10 löndum.
Járniðnaðarverkfallið.
— Járniðnaðarverkfallið
hefir liaft mjög víðtæk áhrif
í Sviþjóð. Tjónið af því er
talið ómetanlegt í alla staði.
Verkfall þetta mun vera
lengsta verkfall síðan 1916.
Auk þess sem það hefir skað-
að útflutningsmöguleika
uðu máli
greiðslumöguleika
um af-
Svía á
öðrum málmvörutegundum
á næstunni. Virðist þar vera
um að ræða erfiðleika, sem
ekki rætist úr fvrst um sinn.
/ íslenzka sendiráðinu.
— Eins og eg sagði í upp-
hafi, vann eg á íslenzka
sendiráðinu í eitt og hálft
ár, eftir að hafa lokið prófi.
Sendiráðið átti talsvert ann-
ríkt yfirleitt. Það var eina
sendiráðið á Norðurlöndum,
sem raunverulega hafði
beint samhand við heima-
landið, en mikið var hins-
vegar af löndum, bæði í Dan-
mörku og Noregi, sem þurftu
margskonar aðstoðar við.
Var hæði peningum og alls-
konar erindum að sjálfsögðu
komið áleiðis til þeirra fyr-
ir milligöngu sendiráðsins .i
Stokkhóhni. Var yfirleitt
leitast við að hraða slíkum
fyrirgreiðslum af forráða-
mönnum sendiráðsins eins
og unnt var í hvert sinn.
íslendingar í StolckhólmL
— Alls munu uin 120 ís-
lendingar vera í Svíþjóð.
Allmargir þeirra komu nú
Svía svo mikið, að mjög erheim með Esjunni, og enu
aðrir eru orðnir sænskir rík_
isborgarar. Flestir ’íslending-
anna eru í Stokkhólmi. Þeim
líður yfirleitt vel og hafa
ekki vitað neitt verulegt af
styrjöldinni, fréniur en raun-
ar aðrir þeir, er dvalið liafa
í Svíþjóð stýrjaldarárin.
Svíar og fólk af íslenzku
hergi brotið, hefir gifzt taJs
vert mikið saman. Má af þvi
marka, ef til vjll, hversu ís-
lendingar og Svíar eiga vel
saman. Annars njóta íslend-
ingar mikilla vinsælda með-
al Svía, og eru námsmenn-
irnir íslenzku þar sízt und-
anskildir. Njóta þeir yfirleitt
mikils trausts í Svíþjóð og
liafa i fjölmörgum efnum
ldotið þar góða fvrir-
greiðslu. Stúdentafélag lief-
ir einnig verið starfandi i
Stokkhólmi að imdanförnu
með allmiklum hlóma.
Lgðveldisstofnunin.
í sambandi við lýðvéldis-
stofnunina hér heima í fyrra,
var allmikið rætt um sam-
bandslit íslendinga við Dani
í sænsku blöðunum. Kenndi
þar ýmsra grasa, eins og oft
vill verða,ef aðilar ræða mál,
sem þeim er ekki nógu kunn-
ugt. í sambandi við þessar
umræður, sendi sendiráðið
í Stokkhólmi frá sér allýtar-
lega greinargerð um málið,
þar sem getið var helztu raka
og ástæðna fvrir sambands-
slitunum af liálfu íslendinga.
Var þessari greinargerð yfir-
leitt mjög vel tekið af öllum
þorra sænsku blaðanna, og
var skrifað af mun meiri
skilningi um sambandsmál-
ið og áífstöðu íslendinga í
þeiin efnum af sænsku blöð-
unum eftir það. Má i það
heila tekið segja, að sænsku
blöðin voru að öllu saman-
lögðu mjög vinsamleg í garð
íslendinga í flestu, er við-
kom samningsslitum Dana
og íslendinga, eftir að um-
ræður hófust um málið i
blöðunum fyrir alvöru, og
athygli þeirra liafði verið
vakin á röksemdum íslend-
inga i þeim efnum.
Smjóar í fgöll
M í?'* ••
nd
Æmsjím sélei«. shipÍM i höfst
s-£ö íe&mel*
1 nótt snjóaði mikið í fjöll
við Siglufjörð og víðar norð-
anlands. Hvass sformur og
hellirigning hefir verið á
norðvesían síðan um miðjan
dag í gær.
Framkvæmdarstjóri ríkis-
verksmiðjanna á Siglufirði
tjáði Vísi þessi tíðindi í morg-
! un. Engin sild hefir borizt á
land þennan sólarhring. öll
skip, sem þess hafa átt kost,
hafa leitað til hafnar annað
livort á Siglufirði eða Rauf-
iarhöfn. Munu um 20 skip
! vera á Raufarhöfn, en all-
miklu fleiri liggja á Siglu-
firði. Þau skip, sem elcki hafa
, náð til hafnar, hafa leitað
vars við land meðfram norð-
urströndinni.
Um 11-leytið í gærkveldi
heyrðist til skipa, bæði á
Húnaflóa og Skagafirði, sem
voru á leiðinni í var undir
landi. Var veðrið orðið svo
slæmt þá, að engin leið var
talin að fara í báta, þótt síld
hefði sézí, en engar fréttir
hafa horizt af þvi, að síldar
hafi orðið vart á þeim slóð-
um, l'rekar en austar á mið-
unum síðasta sólarhring.
Menn eru yfirleitt ekki
mjög hnuggnir yfir þessu ó-
veðri, því þeir íelja, að eftir
að því slotar muni geta ræzt
úr um síldveiðina. Yfirborð
sjávarins hefir verið óvenju-
heitt undanfarið eða um 11
stig. Er það talið allt of heilt
| iil að síld vaði, eiida hafa
[skipin varla orðið vör við
vöðusíld, heldur aðeins stökk-
síld á strjálingi. Meðalhiti til
jað síldin geti vaðið af þeim
sökum er talinn þurfa að vera
| um 8 stig. Gera menn sér al-
jmennt vonir um að yfirborð
jsjávarins muni kólna við
jietta illviðrakast og að síld-
in muni af þeim sökum vaða
meira hér eftir en til þessa.
manna urvaís-
kariakórs tiS Norðurlanda.
Setsn hsssse£ ish kísrieskós'es
VÍSi ÍÚ SÖMtfj£i€*9&Bl-£329€B v£Ö
sigriiiðu Rn©ð
Frá frétlaritara Visis.
Vestmeyjnm í morgun
f gær og fyrradag fór fram
bæjarkeppni í frjálsum
íþróttum milli Hafnfirðinga
og Vesímannaeyinga. Keppn.
inni lauk í gær og sigruðu
Vestmannaeyingar með 146
stigum.
Hlutu þeir 12.271 stig, en
Hafnfirðingar 12.133 slig.
Keppnin var ákaflega tvísýn
og hörö, fyrri daginn unnu
Hafnfirðingar með 165 stig-
um, en Vestmanmeyingar
unnu það upp í kringlu- og
sleggjukasti seinni daginn.
í dag fara Hafnfirðingarn-
ir i hoði Sigurjóns Ingvars-
sonar skipstjóra í kringum
Eyjarnar. Þeir munu fara
N ý i r k a u p e n d u r
Vísis fá blaðið ókeypis til næstu
mánaðamóta. Hringið í síma 1660
og tilkynnið nafn og heimilis-
fang.
Samands ísl. karlakóra
var haldinn í Félagsheimili
verzlunarmanna föstudaginn
29. júní s. 1. Fundarstjóri var
Björn E. Árnason, endur-
skoðandi.
Formaður sambandsins,
Ágúst Bjarnason, gaf skýrslu
um störf þess á liðnu starfs-
ári. Höfðu 4 söngkennarar
starfað meira og minna á
vegum sambandsins, en jió
Iiefh’ hvergi nærri verið liægt
að veita eins mikla söng-
kennslu og æskilegt hefði
verið. Var það einróma álií
fundarmanna, að þá fyrst
yrði söngkennslumálinu
komið í viðunanlegt horf, er
sambandið hefði 2 fast-
ráðna söngkennara, sem
störfuðu alll árið. Nrar fram-
kvæmdaráði falið að reyna
ýmsar leiðir til úrbóta og
einnig var skor.að á Tónlist-
arfélagið að ráða söngkenn-
ara að Tónlistarskólanum
liið allra fyrsta.
Á fundinum var samþykkt
svohíjóð.andi. tillaga frá
Söngmálaráði:
„Aðalfundur Sambands ís-
lenzkra karlakóra haldinn 29.1
júní 1945. sámþýkkir, að
sambandið gangisl fyrir!
söngför ca. 40 m.anna úr-!
valskarlakórs til Norðurlanda
á komandi vori, eða síðar
jiegar ástæður leyfa.
Skulu aðalmenn fram-
kvæmdaráðs og söngmálaráð
annast framkvænidir sam-
eiginlega á þtnn hátl, sem
ráðin koma sér saman um.
Ileimilar fundurinn fram-
kvæmdaráði sambandsins að
verja til fararinnar alll að
kr. 10.000.00 úr sjóði þess,
auk þess, sem ráðin fari þær
aðrar fjáröflunarleiðir, sem
færar þykja, til þess að stand-
ast straum af kostnaði farar.
innar.
fyrir rímar 111
þús. i si. vsku.
Frá því að Vísir birti yfir-
Iit um sölu á ísfiski í Eng-
landi, hafa verið fluttar út
1847 smálestir fiskjar, fvrir
sai^itals 64.348 pund st., eða
í íslenzkri mynt fyrir um
rúmar 1.600 þúsund krónur.
Af þessari úpphæð fluttu
íslenzkir togarar isfisk út
fyrir 53.774 pund, en færevsk
fiskiskip fyrir afganginn, eða
rúmlega 10 þúsud pund. —■
Sala togaranna cr scm hér
Óli Garða seldi 192 smál.
fyrir 4433 pd., Skinfaxi seldi
175 smál. fyrir 8128 pd.,
Haukanes seldi 174 smálestir
fyrir 10.423 pd., Baldur seldi
196 smál. fyrir 3739 pd., Bel-
gaum seldi 191 smál. fyrir
7877 pd., Faxi seldi 195 smál.
fyrir 5418 pd., Júní seldi 193
smál. fyrir 8602 pd. og Ilaf-
steinn seldi 193 smál. fyrir
5124 pd.
84 ára
verður á morgun ekkjan Bjarg-
hildur Magnúsdóttir frá Eyrar-
bakka, nú til heiniilis á Njáls-
götu 43.
Alm. Fasteignasalan
(Brandur Brynjólfsson
lögfræðingur).
Bankastræti 7. Sími 6063.