Vísir - 27.07.1945, Blaðsíða 4

4
V 1 S I R
Föstudaginn 27. júlí 1945
VfSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Umferðarslysin í bænum:
Hér þarf 2 lögregluþjóna
á hverja 750 íbúa.
Og aESar vegfarenduo* verða
að sýna meiri gæfni.
Brezku kosningarnar.
þótt brezku koáningarnar hafi að vonuni
-^verulega þýðingu í Bretlandi, virðast þær
þó munu verða öllu örlagaríkari hér á landi.
Morgunblaðíð dregur þær ályktanir af úrslit-
unu'm, að brezki íbaldsflokkurinn bafi ekki
revnzt eins úrræðagóður og meiri hluti Sjálf-
stæðisflokksins, sem svo sem kunnugt er, hóf
samstarf við kommúnistana og Alþýðuflokk-
inn á síðasta ári. Sú er þó veilan í röksemda-
færzlunni, að brezki verkalýðsflokkurinn er
i engum tengslum eða skvldleika við kom-
múnistana, en viðhorf brezku þjóðarinnar
fii þess flokks kernur Ijóslega fram í úrslit-
um kosninganna, með því að tveir kommún-
istar hafa til þessa náð þingsæti, en ef sama
væri híutfallið liér á landi, virðist sem þing-
mannatala kommanna yrði brotahrot af ein-
um þiifgfulltrúa, og þá væntanlega vinsemd-
arvottur einlivers þingmannsins tii konnnún-
i.sta, en ekki beint flokksfylgi. Slik fvrir-
brigði þekkjast á þingi, svo sem samvinnan
ber vitni um.
Brezki y.erkalýðsflokkurinn befir ávallt ver-
ið þjóðlegur og borgaralegur flokkur, sem
starfað liefir á heilbrigðum grundvelli og'
varizt befir aliri áleitni kommúnista, enda
visað ebnni þráfaldlega á bug. Er þvi að-
staða bans allt önnur en Alþýðuflokksins
hér á landi, sem glatað befir stefnumálum
sinum að verulegu leyti, vegna ásóknar i
völd og vellíðan belztu forystumanna hans.
Aí þeim sökum hefir eftirleikurinn reynst
kommúnistum hér á landi áuðveldur. En
þrátt fyrir það, eru mildar líkur til að lieil-
brigður, frjálslyndur. umbótaflokkur, sem
starfaði í líkum anda og brezki verkalýðs-
flokkurinn, myndi geta ált mikla framtið bér
á laridi. Fylgi kommúnismans er stundar-
fyrirbriði, sem mun breytast fljótlega þjóð-
inni í bag og þá að sjálfsögðu með rénandi
fylgi kommúnista.
Alþýðuflokkurinn miklast mjög af sigri
brezka verkalýðsflokksins, og fer það að von-
um, en samkvæmt ofansögðu getur flokkui'-
inn engar ályktanir dregið af þessum sigri
sér í vil, með því að flokkurinn hefir liald-
ið á allan annan liátt á trompum sinum, ekki
sizt á síðasta ári, er flokkurinn tók upp sam-
vinnu við böfuðféndur sína kommúnistana,
á stað þess að standa a verðinum gagnvarl
þeim, að dæmi brezka verkalýðsflokksins.
I rslitiil í brezku kosningunum komu nokk-
uð á óvarl. Menn um heim allan munu bafa
:gert ráð*fyrir, að brezká þjóðin myndi fela
jrátarandi forsætisráðberra sinum og þjóð-
betju, að standa við stjórnvölinn þar til strið-
inu við Japan væri lokið. Þólt svo verði ekki,
nnm engin breyting verða á meginstefnu
brezku þjóðarinnar i þessu efni, en styrjöld-
in verða til Jykta leidd, svo sem gert hefir
verið ráð fyrir. Brezki verkalýðsflokkurinn
befir vafalaust mikið lært, frá ]>vi cr bann
skipaði forsæti í brezku stjórndnni fyrir stríð,
en þá þótti foryzta bans ógiftusamleg, svo
sem síðar kom í ljós. Nú er afstaða flokks-
ins önnur og sterkari. Þess verður að vænta,
að bún verði brezku stjórninni jafn heilla-
<irjúg og hún er sterk, enda vellur mjög á
þvi fyrir beim allan, að brezka beimsveld-
jnu megi vel farnast í stefnu og stjórn.
Nefnd sú, sem skipuð var
fyrir skömmu til að rannsaka
orsakir umferðarslysa, hefir
nú skilað áliti.
I útdrætti, sem ríkisstjórn-
in befir scnt Vísi, scgir m. a.
svo í skýrslunni:
„ . . . Herða verður eftirlit
lögreglumanna með því að.
umferðarreglum sé hlýtt.
Lögreglumenn þurla að Vera
á ferli í öllum hverl'um
Beykjavíkur til gæzlu laga
og til að skerast í leikinn,
þegar brotnar eru umferðar-
reglur. Mcga þeir ekki láta
undii- böl'uð leggjast að kæra
brot, sem þeir verða áskynja.
Eins og nú háttar sjást sjald-
an lögreglumenn í úthverfum
Reykjavíkur, og ófullnægj-
andi varðgæzla er á aðalgöt-
um. Orsök þessa er sú, að
Jögreglumenn eru of fáir til
hinna margháttuðu starfa,
sem þeim eru falin í hinum
víðlenda bæ. Verður að telja,
að þeir lögreglumenn, sem
lúta stjórn lögíeglustjórans í
Beykjavik, megi ekki vera
færri en 2 fyrir bverja 750
íbúa.
Æskilegt er að borgararn-
ir styðji lögregluna og til-
kynni frekleg brot á umferð-
arreglum. Rétt væri og að
leita meiri samvinnu en gert
hefir verið um umferðar-
málin við stjórnendur vá-
, tryggingafélaga þeirra, sem
[tryggja bifreiðar og bifreiða-
stjóra.
En þótt mikið velti á at-
höfnum lögreglumanna og
annarra, sem eftirlit hafa á
götum og vegum, þá er það
ekki veigaminni þáttur mál-
anna, sem ber undír ákæru-
valdið og dómstóla. Ekki er
allt fengið þótt brot sé kært.
Rannsókn verður að fara
fram og dómur að ganga,
svo sem landslög og réttur
stendur til. Og þegar dóriiur
er genginn, er eftir að fram-
kvæma hann.
Haldkvæmt mundi vera að
kveða á um, að skrá skuli á
ökuskírteini bifreiðastjóra
skýrslu um áminningar, refs-
ingar og önnur viðurlög, sem
þeim eru gerð vegna ávirð-
inga við akstur bifreiða.
Undanfarin ár hafa allt að
2000 tilkynningar og 900
kærur um umferðarsiys bor-
izt skrifstofu sakadómara i
Reykjavík. Liggur það í aug-
um uppi, að aukið starfslið
þarf til að rannsaka mál þessi
og koma fram viðurlögum á
hendur brotanJönnum. Aukið
eftirlit á vegum og götum
mun leiða til aukinna verk-
efna á skrifstofu sakadóm-
ara, og skapast við það nauð-
syn á auknu starfsliði og
búsnæði.“
Nefndina skipuðu Gissur
Bergsteinsson hæstaréttar-
dómari, Agnar Kofoed-IIan-
sen lögreglustjóri og Bergur
Jónsson sakadómari.
Ályktanir á ársþingi Í.S.L
Hér fara á eftir nokkrar af
tillögum þeim, er samþykkt-
ar voru á ársþingi l.S.1. á
Akureyri 1945:
Ársþing I.S.I. á Akureyri
28,—30. júní 1945 skorar á
Þingvallanefnd að láta nú
iþcgar befja framkvæmdir um
byggingu Icikvangs og suiid-
laugar á Þingvöllum, svo dð
hægt verði að heýja þar
íþróttaíaridsmót.
Ársþing Í.S.I. skorar á Rík-
isútvarpið að láta útvarpa
scm oftast frásögnum af
íþróttamótum og kappleikj-
um og fá kunnáttumenn í
íþróttum til flutnings.
, Ársþing I.S.l. skoypr á
íþróttabandalögin að beita
sér fyrir |>ví að leggja fram
iíe lil byggingar íþróttaheim-
lilis I.S.I., sem svari a. m. k.
1 kr. á bvern gjaldskyldan
féíagsmann árlega.
Ársþing I.S.I. Lýsir ánægju
sinni yfir því bindindissam-
starfi, sem verið hefir milli
Bindindisnefndar I.S.I. og
Stórstúku Islands.
Ársþing Iþróttasambands
Islands skorar eindregið á öll
sambandsfélög, að þau sæki
ekki um vínveitingaleyfi á
) skemmtanir sínar.
Ársþing I.S.I. skorar á rík-
isstjórnina að láta liéraða-
börin í áfengismálum koma
til framkvæmda þega'r í stað.
Ársþing I.S.l. skorar á Al-
þingi og ríkisstjórn að láta
loka Áfengisverzlun rí.kisins.
Ársþing l.S.I. skorar á
sambandsstjórnina að fella
nú þegar í burtu úr leikregl-
um bráðabirgðaákvæði um
klútrásmerki,
Þingið samþykkir að fela
stjórn I.S.l. að vinria að því,
að stofnuð verði sérsambönd
í hinum ýmsu íþróttagrein-
um á grundvelli 7. gr. laga
I.S.I.
Þingið samþykkir að fela
stjórn I.S.Í. að beita sér fyr-
ir ])ví, að stofnað verði
íþróttasamband íþróttafélaga
i skólum.
Þingið felur stjórn I.S.I. að
vinna að því að fá endur-
skoðuð íþróttalögin og beita
sér fyrir lagfæringum á
þeim, einkum 16. gr. þeirra.
Þingið samþykkir að fela
stjórn sambandsins að skylda
sérráð, . eða baridalög, þár
sem ])au eru ekki, til að bafa
spjáldskrá yfir alla félaga
sína.
Ársþing I.S.l. skorar á
sambandS’stjórnina að skipa
5 manna milliþinganefnd til
að samræma og fullkomna
lög I.S.Í. og hinna einstöku
bandalaga þess og sérráða.
Ársþing I.S.I. felur stjórn
sambandsins að skipa þriggja
manna nefnd til að gera til-
lögur um byggingu, rekstur
og fyrirkomulag fjáröflunar
til íþróttaheimilis I.S.I.
Ársþingið felur stjórn I.S.I.
að ætla sérstakan og ríflcgan
tíma næsta ársþings til um-
ræðfta um þær íþróttagreift-
ar, sem mest eru iðkaðar.
Ársþing I.S.1. 1945 sam-
þýkkir, að milliþinganefnd
sú, er tíridurskoða á lög sam-
Framh. á 6. síðu
Skáldalaun. Þegar mínnzt er á skáldalaun, er
venjulega einungis átt við það, sem
ríkissjóður lætur af hendi rakna til skálda og
rilhöfunda. Ekki er þó ætlun mín að bergmála
um það núna, enda hefir áður verið minnzt á
úthlutun þess fjár og þá óánægju, sem hún
hefir vakið meðal þeirra, sem féð hefir verið
úthlutað. Það, sem eg1 var að hugsa um að rabba
um að þessu sinni, eru verðlaun þau fyrir
skáldsögur, sem heitið hefir verið af tveim
slofnunum hérlendis, og eru hin fyrstu af
þessu tagi hér á landi, en algeng með öðfum
þjóðuin.
*
Eykur áhuga ' Það eru bókaútgáfa Mcun-
fyrir ritstörfum. ingársjóðs og Þjóðvinafélags-
ins og bókaútgófan Helgafell,
sem þarna hafa- riðið á vaðið, önnur stofnun-
in með tíu þúsund króna verðlaun og liin með
fimm þúsund krónur. Eru þetta álitlegar upp-
hæðir, jafnvel þótt reiknað sé með því, hve
mjög krónan hefir fallið' í gildi á siðustu ár-
um, og hafa vafalaust áhrif í þá átt, að auka
áhuga þeirra, sem langar til að gerasl rithöf-
undar, en hafa ekki haft framtak i sér til að
setjast við skrifborðið og koma þeim hugmynd-
um á pappirinn, sem hjá þeim hafa vaknað.
*
Verðlaun fyrir Að vísu eru verðlaun þessi
byrjendur. ekki eingöngu ætluð fyrir byrj-
endur, enda þótt Helgafell
lc-yfi ekki þeim þátttöku, sem látið bafa frá
sér fara vissan fjölda bóka. En byrjendurnir
niunii vissulega hugsa sér til hreyfings líka,
því að þarna standa allir jafnt að vígi. En
eg held, að það mætti gjarnan taka upp þanu
sið, að hafa sérstök verðlaun handá nýlið-
unum, veita sérstök verðlaun fyrir fyrstu
skáldsögu, þvi að það mundi áreiðanlega verða
til þess að við finnum ýmis rithöfundaefni,
sem að öðrum kosti mundi ekki koma fram
í dagsljósið.
*
fslenzkar bækur Úm tíma var varla liægt að
'og útlendar. opna hér blað eða lilýða á
útvarp nokkurt kvöld, án
þess að sjá%eða heyra viðkvæðið um að þjóð-
erni okkar væri í hættu fyrir erlendum áhrif-
um. Margt var lalið fram, sem átti að vera
róð lil að hjálpa þjóðinni til að standast hin
hættulegu erlendu áhrif, en hvergi sást á það
minnzt, að það hefði mátt vera citt ráðið, að
auka bókmenntaafköst þjóðarinngr, meðal ann-
ars til þess að vega upp á móti þeim flaumi
erlendra bóka, sem hér hefir yerið gefinn út
á undanfðrnum árum. Að visu er þar margl
gott innan um, en þó hefir rusliði verið gríðar-
Iega mikið, eins og hver sá veit, sem gert hefir
sér það ómak að fylgjast með framleiðslunni.
*
Lestur forn- Útvarpið hefir tekið sér fram
bókmen-ntanna. um að láta lgsa íslendingasög-
ur fyrir hlustendur, og gefin
hafa verið út fornrit af kappi miklu. En eng-
uin hefir til hugar komið að gera leit mcðal
þjóð'arinnar að góðum rithöfundaefnum, með
því að veita rifleg verðlaun þeim mðnnum,
sem semdii skáldsögur og hefðu ekki fengizt við
ritstörf áður. Það hefði verið ráð, sem hefði
miðað að því að vekja meiri eftirtekt á skáld-
sagnagerð okkar og jafnframt dreift alhygl-
inni frá hinni Qrlendu framleiðslu á því sviði.
*
Kosningarnar Eftir þriggja vikna bið fór fram
í Bretlandi. talning á atkvæðum í kosn. i
Brctlandi í gær, og leikar fóru
þann.ig, að íhaldsflokkurinn beið ósigur, tap-
aði fjölda þingsæta, sem nær öll féllu í hlut
verkamannaflokksins, svo að hann varð hlul-
skarpastur, og er einfær um að mynda stjórn.
Almennt mun hafa verið búizt við því að Vcrka-
mannaflokkurinn ynni á í kosningum þesspm,
en þó ekki eins mikið og hann gerði, enda
gerðu foringjar hans sér alls ekki vonir um
að geta aukið fylgi sitt svo stórkostlega, sem
raun varð á.
*
Löng bið. Þeir urðu að bíða lengi milli von-
ar og ótta, frambjóðondnrnir, eftir
að fá að vita, hyort þeir hefðu náð kosningu
eða ekki. Biðin stafaði af þvi, að kosningarn-
.ar fóru nú fram í öllum heimsálfum. Þær fóru
að heita má f'rani í fremstu víglínu á sumum
vigstöðvum í Asíu, og það var ekki hægl að
telja afkvæðin, fyrr en atkvæði hexmannanpa
úti um heitn voru komin til skila, því að þau
gálu ráðið úrslitum, þar sem glöggt stóð. En
frambjóðendum þótti biðin löng og í ensku
skopblaði var sagt, að þetta væri hin fyrsta
þolraun þjóðarinnar fyrir hina nýju þingmenn.