Vísir - 30.01.1946, Blaðsíða 4

#
V I S I R
Miðvikudaginn 30. janúar 1946
VISIR
DAGBLAÐ
tJtgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Dýibeypi reynsla.
■JJæjarstjórnarkosningarnar urðu kommún-
istum dýrkeypt reynsla á fleiri en einn
veg. Aldrei hafa þeir varið meira fjórmagni
né meira starfi til nokkurra kosninga, og
aldrei hefur verr til tekizt um árangur af
öllu þessu vafstri. Jafnvíst er liitt að afleið-
ingarnar af þessum eindæma kosningaósigri
eiga eftir að koma bétur í Ijós, og það máske
í'yrr en varir. Kommúnistar voru frajnlágir,
er-talningu var lokið, en liöfðu þó ekki ýkja-
mörg orð um ósigurinn. Þeiu voru eins og
lamaðir eftir mikið áfall, en tvo síðustu dag-
ana hafa þeir heldur hjarðnað við og liafa
nú stór orð sín í milli um flokkshreinsun.
Vitað er að í kommúnistaflokknum takast á
tvö öfl, annarsvegar þeir, sem mest meta
hlýðnisskylduna við erlenda aðila, cn hins-
vegar frávillingarnir, úr Alþýðuflokknum. I
hjarta sínu líta flokksmennirnir svo á í hvorri
deildinni, sem er, að hin deildin sé óalandi
og óferjandi. Stendur flokkurinn nú í sporum
•Alþýðuflokksins um það bil, er kommúnistar
efndu þar til klofnings. Aldrci þessu vant
viðurkennir Þjóðviljinn mistökin og er nú
farinn að hafa á orði að nauðsyn sé, að
þessir flokkar báðir sameinist. Það þýðir að
frávillingarnir vilja snúa til sinna föðurhúsa
og varpa Moskvádeildinni fyrir róða.
Kosningaósigur kommúnista kennir þeim
mörg auðsæ „vísindi“, sem ])eim hefur dulizt
til þessa. Fylgi flokksins verður ekki aukið úr
þessu, með þeim baráttuaðferðum, sem flokk-
airinn hefur notað. Nú var teflt fram öllu
því, sem til var, en allt fór þetta á eina leið.
Við blasir hrun og fylgistap stófelldara cn
<Iæmi eru til. Það mun sannast í Alþingis-
kosningunum á næsta vori. Sumir ráðamenn
kommúnista telja brýna nauðsyn, að þeir losi
sig- scm fyrst' úr stjórnarsamvinnunni, þannig
að þeir geti komizt í stjórnarandstöðu og unn-
ið að niðurrifsstörfum sínum án nokkurs til-
hts til annars en beinna flokkshagsmuna.
Algjörlega er óvíst hvort slík stefna verður
ofan á, en það eitt er vist að nú eru góð ráð
dýr. Ekki tekst kommúnistum að auka á
■fylgi sitt mcð frávillingum í'rá Alþýðuflokkn-
um. Hann er þégar kominn niður í öldudalinn
og tekinn að vinna á. Er það í sjálfu sér
ánægjuefni, miðað við lieilbrigða flokka-
skiptingu, með því að takist Alþýðuflokknum
að fara að dæmi slíkra flokka á Norð-
urlöndum, hefur hann miklu lilutverki að
gegna, en fyrir því hafa forystumenn flokks-
■his barizt og þolað fyrir. þungar raunir og
hrakninga. Stefna þeirra hefur sigrað og
sannað sigur sinn þcgar í ])essum kosningum.
tlr þessu verður ])að Alþýðuflokkurinn, sem
tekur fylgið frá kommúnistum cn ekki öfugt.
1 þessum kosningum er sigur Sjálfstæðis-
flokksins stærstur, og standi hann við öil
sín loforð sem ekki er að.efa, mun flokkur-
inn enn eflast til stórra muna, nema þvi
aðeins að óheppileg stjórn flokksins komi í
veg fyrir slíkt, en engin ástæða er til að ætla
að svo verði. Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn eiga framtíðina. Kommúnistar eru
úr sögunni sem áhrifaflokkur og Framsókn
á feigum fótum. Mun mörgum þykja sú
3'eynsla dýr fyrir háða þessa aðila, en svo
lekst, sem til er stofnað,
Islenzk listakona
fær góða dóma.
I tilefni af málverkasýn-
ingu ungfrú Nínu Tryggva-
dóttur í New York fyrra
hluta nóvember 1945, birtu
mörg blöð gagnrýni á list
liennar, og fer hér á eftir
útdráttur úr ummælum
merkustu blaðanna:
The Times, 4. nóv.:
Islenzk listakona, Nína
Tryepvadóttir, sýnir um
þessar mundir hálf-express-
jóniskar og hálf-abstrakt
myndir, karlmannlega gerð-
ar, í New Art Circle. Svo
öflugar eru myndirnar, að
það er erfitt að hugsa sér
að þær séu verk listakonunn-
ar sjálfrar, sem er ung, ljós-
hærð stúlka. Verkin hera
vitni um sjálfstæðan lista-
smekk og persónuléga af-
stöðu til viðfangsefnanna.
Herald Tribune, 11. nóv.
Auðlegð í litum.
Nína Tryggvadóttir, ís-
lenzk listakofia, sem komin
er hingað til lands til að
þroska hæfileika sína, sýnir
nýlega olíumálverk sín i
New Art Circle. Hún byggir
myndir sínar upp með ein-
földum formum . . . . og bera
þær vitni um hæfileika til
að skapa hálf-abstrakt
mynztur .... auðlegð í lita-
meðferð ber litasmekk lienn-
ar gott vitni.
Art News, 15. nóv.
Sýning Nínu Tryggvadótt-
ur á landslagsmyndum, —
kyrramyndum og lifandi ver-
um lofar góðu um framtíð
hennar. Hún hefir unnið i
Kaupmannahöfn og París og
lært að ,nota aðferðir kúbis-
ma og frumstæðrar listar í
rösklegum, stuttaralégum
samstillineum. Ann hún
mjög löngum pensilstrikum
og grófgerðum flötum í ó-
væntum litum .... Hún sýn-
ir frumleg tök á efninu og
óveniulega tilfinninguT
Art Digest, 15. nóv.
Dóttir Islands.
Islenzkt stúlka, Tryggva-
dóttir, sýnir málverk í New
Art Circle í New York ....
A sýningunni gætir mest
abstraktra og hálf-abstraktra
mynda af lífverum og kyrra-
lífi. Hún er ekki rög við
litina, notar þá óspart og þó
viturlega, skápar rúm og
form með djörfum pensil-
strikum. Litirnir .... eru
ýmist fínlegir eða í hörku-
legri mótsögn. Forstjóri sýn-
ingarskálans, J. B. Neumann,
getur þess að islenzka rikið
hafi kostað listakonuna til
náms hér i landi. — B. W.
The New Yorker, 17. nóv.
.... Og rétt til að svna
ykkur, hve listaheimurinn er
stór, má géta þess að í New
Art Circle er sýning á mál-
verkum íslenzkrár stúlku,
sem heitir Nína Trvggvadótt-
ir og er nýlega komin hineað.
Þó að verk hennar eigi að
mörgu skylt við forystu-
menn þýzka expressjónis-
mans, þá «etur þarna að líta
hófsemi í tilfinningum, sem
C'f ímynda mór að sé nor-
rænt cinkenni. Þegar þess er
gætt að hér er um fyrstu
sýningu að ræða, þá verð eg
að segja að hún gefur’mjög
góðar vonir. —
Robert M. Coates.
The New York Times
flutti 27. des. s. 1. langa og
fróðlega grein um Háskó'la
Islands undir fyrirsögninni
„Háskólanám kostar Islend-
inga 2 dollara." Er þar sagt
frá starfstilhögun háskólans
og hanpdrætti hans og loks
minnzt á nám íslenzkra
stúdenta vestan hafs. Greinin
er eftir fréttaritara frétta-
stofunnar Associated Press í
Beykjavík.
Reykjavík, 28. jan. 1946.
Valete Studía.
Þegar stúdentafélagssöng-
bókin gamla koma út i fyrsta
skipti 1894, vakti hún mikla
athygli. Það þurfti ekki
mikið til þess í Reykjavík
þá. Þar voru ekki nema 4000
manns og l'ásinnið slikt, að
menn urðu að gera sér um-
talsefni úr öllu, enda var, eí
út í það er farið, fátítt að
bók kæmi út í þá daga. Þá
voru góðtemplarar enn þá
meiri mektarmenn en ])eir
eru nú, og hneyksluðust þeir
mjög svo á efni hókarinnar,
sem mjög iaut að því að vín
gleddi mannsins hjarta jafn-
vel þótt ekki væri hóflega
drukkið. Festu þeir við hana
nafnið brennivínsbókin, og
liaí'ði hún sízt tjón af því.
Hún scldist nefnilega upp
svo að segja strax. 1 henni
eru sum fjörugustu og
skemmtilegustu samkvæmis-
ljóð íslenzk sem til eru. Það
er því hrein furða, að hún
skuli ekki hafa verið prentuð
upp fyrir lörigu. Síðan er
komin út önnur sjúdenta-
söngbók, sem licitir „Car-
mina canenda“, og er það
undarleg látína, en efni
hennar er að vísu fullgott.
Þó finnst mér aldrci nein
stúdentasöngbók vera sú
rétta önnur en bin gamla,
eina, sanna brennivínsbók.
Nú er búið að ljósprenta
Iiana, er hún því "alveg með
sömu ummerkjum og hún
var áður, og eg efast lieldur
ekki um, að hún muni njóta
sömu vinsælda. Frágangur-
inn er allur hinn bezti, cn
betur hefði eg þó kunnað
við, að hún hefði í nýju út-
gáfunni lilotið naínið,, —
„hrennivínsbókin“ —heldur
en „Valcte studia“; nú, hvað
um það, því það er gamli
lögurinn á leginum, hvað
scm hann er kallaður.
Guðbr. Jónsson
Peysuíataefni.
XJerzíunin JJt)ísajoií
Grettisgötu 44A.
FRANSKUR
tenór-saxofórm
til sölu Miðtúni 13, niðri,
kl. 7—9 í kvöld.
Kosninga- Ó-já, eg er ekki alveg búinn að kríta
veðmál. allt. um kosningarnar, sem eg þart'
að koma frá mér. Margt hefir lika
verið lálið ósagt ennþá, sem sjálfsagt er að
rabba um iífillega, margt liægt að rifja upp í
sambandi við daginn og allan „habitinn“ í mann-
fólkinu þann dag. í þetta sinn ælla eg að byrja
á því að segja svo lítið frá veðmálum í sam-
bandi við kosliingarnar. Þau eru algengt fyrir-
brigði erlendis, þekkjast líka hér, en munu aldr-
ei liafa verið eins aigeng og að þessu sinni.
*
Veðmál og Samband íslenzkra berldasjúklinga
happdrætti. gerði kosningadaginn að þessu
sinni að sínum degi. Það sendi
fjölda-manna út af örkinni til að selja liapp-
drættismiða sína, þvi að nú verður drcgið i
happdrætti þess á föstudaginn. Það hvatti fólk
til stuðnings við sig með tilkynninguml útvarp-
inu og ulan á Búnðarfélagshúsið var festur há-
talari og fólkið, sem á kjörstað kom, minnt á
málefnið. Og svo voru menn hvattir til að greiða
kosningaveðmál sín með liappdætismiðum í stað
peninga. ,
*
Mikill Þessi sókn Sambands berklasjúklinga
árangur. bar góðan og mikinn árangur, að þvi
er starfsmenn þess segja, og síminn
gekk alla nóltina á skrifstofunni hjá því. Menn
.voru að panta miða, vegna þess að þeir hö'fðu
verið að veðja um kosningaúrslitin og ælluðu
að láta peningana renna til Vinnuheimilisins að
Reykjalundi og vildu fá miða fyrir gjaldmiðil.
Var þetta vel til fundið og er gott til þess að
vita, að/SíBS verður styrkur að þessu, því að
það er fleirum styrlcur en þvi einu.
*
Á vinnu- Á mörgum vinnustöðum í bænurn
stöðum. voru veðmál algeng, og eins og gef-
A ur að skilja, var fýrst og fremst veðj-
að um úrslitin hér í Beykjavík, þótt menn, seiii
eru utan af landi, hafi einnig veðjað um úrslit-
in í heimahögum. Hæstuin upphæðum mun einn-
ig hafa verið veðjað um úrslitin í Reykjavik, og
hefi eg heyrt sagt frá furöulega- háum upphæð-
um. Einn mann heyrði eg nefndan, sem bauðst
lil að veðja þúsund krónum gegn hundrað um
að sjálfslæðismenn héldu meirihluta sínum hér
í höfuðsíaðnum.
*
Hundrað Hann kvaðst lika vilja veðja sömu
gegn einni. upphæð um þáð, að sjálfstæðis-
menn fengju ellefu þúsund atkvæði.
Þar sem hann bauð þetta, vildi enginn laka veð-
málinu. Hann var nefnilega innan um eintóma
sjálfstæðismenn. En á öðrum vinnustað veðj-
uðu menn, sem þóttust vissir um sigur Sósíal-
istaflokksins — eða að minnsta kosti mikinu
framgáng hans — hundrað krónum gegn einni
um að hann mundi fá sex menn kjörna og jafn-
vel 250 krónum gegn 50 um að hánn mundi fá
sjö fulltrúa í bæjarstjórninni.
* *
Sá sjöundi Já, sumir menn voru svona vissir
er að falla. um sigur sinna manna, þólt allir
geti ekki liaft á réttu að standa
í slíkum málum. Það gengur nú svoi En þó held
eg, að eg hafi sjálfur hitt einhvern bjartsýn-
asta kommúnistann liér í bænum á sunnudags-
kveldiði. Við erum málkunnugir, og þcgar hann
kom auga á mig niður í.bæ þá um kveldið, lagði
Iiann lykkju á leið sína, til að segja mér nýj-
ustu fréttir. Hann sagði, að nú væri svo koinið,
að sjöundi maður „íhaldsins" væri alveg að falla!
4-
Lögreglan. Líklega má nú ekki gleyma lögregÞ
unni, þegar talað er um kosning-
arnar á sunnudaginn. Hún hafði skyldum sínum
að gegna, eins og aðra daga, en þó var sá mun-
ui á þenna dag, að hún hafði margfalt meira
að gera en aðra daga. Hundruð bila voru á ferð
og flugi.um bæinn og öll umferðin beindist að
litlum bletti í Miðbænum, Miðbæjarskólanum og
götunum umhyérfis hann. Þvargið þar var ægi-
legt, og má kalla það mestu furðu, að umferðin ,
í grennd við skólann skyldi ganga eins greið-
Jega og raun varð á.
*
Engin slys. Aukin umferð, fleiri slys! Það er
reglan að öllum jafnaði. En hún
sannaðist ekki á sunnudaginn, nema umferðin þá
hafi einmitt verið sú undantekning, sem sannar
hana. Lögreglustjórinn hefir skýrt mér frá því,
að ekkert slys hafi orðið á kosningadaginn, að
minnsta kosti svo, að lögreglunni sé luinnugt,
og er gott til þess að vita. En það var lika ær-
ið að gera hjá lögregluþjónunum, sem átlu að
gæta umferðarihiiar og draga þar með úr slysa-
hættunni. Víst ér um það!