Vísir - 12.04.1946, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Föstudaginn 12. apríl 1946
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aunir.
________Félagsprentsmiðjan h.f.____
Vantraustið.
Tlramsóknarflokkurinn hefur borið fram van-
“ traust á ríkisstjórnina, cn virðist hafa orð-
ið síðbúinn til átakanna, með því að ætlað
var að fjórir virkir dagar væru til þingslita,
er vantraustið var horið fram. Ljóst er, að
það eitt vakir fyrir flokknum, að nota um-
ræðurnar til áróðurs fyrir flokksmenn sína,
og svo ennfremur að fá markaða afstöðu ein-
stakra þingmanna til ríkisstjörnarinnar við
atkvæðagreiðslu um vantrauststillöguna. Ann-
að er ekki upp úr þessu hafandL Vitað cr
jjó, að allur vinskapur á milli stjórnarflokk-
anna er tekinn að versna, ])ótt eldi heitari
hafi friður. l>runnið með illum vinum
það sem af er. Kunnugir telja, að Alþýðu-
flokkurinn sé nú þriklofinn, og hafi það kom-
ið greinilega fram í ýmsum atkvæðagreiðsl-
nm að undanlornu, en þrátt fyrir það drusl-
ast öll flokkshrotin vafalaust lil að veita rík-
isstjórninni fullan stuðning. Kommúnistar eru
aðeins tvíklofnir, en sá k-lofningur heinist á
cngan hátt gcgn ríkisstjórninni, en markast
af afstöðunni til Ráðstjórnarríkjanna og
hlýðnisskyldunni við þau, en loks ráða þar
■einkahagsmunir tækifærissinnaðra henti-
stefnumanna nokkru um, svo sem ritstjóra-
skiptin við Þjóðviljann henda eindregið til.
Framsóknarflokkurinn er einnig klofinn. Má
segja, að flokkurinn Iiafi þegar holað Jónasi
Jónssyni úr leik, en einnig Sigurði Þórðar-
svni, sem ekki var flokksstefnunni nægilcga
auðsvcipur. Þótt þingfylgi þcssara manna sé
ckki mikið, má gera ráð fyrir að þeir eigi all-
mikil ítök meðal kjósendanna. Loks skal við-
urkennt, að brotalamir eru á Sjálfstæðis-
Uokknum, en hvort fil klofnings dregur, mun
skýrast á sínum tíma, en Iivorttveggja getur
orðið þegar frá líður. Allt þetta ástand
hendir eindregið til, að ný flokkaskipan sé í
deiglunni, en hún kemst ckki á fyrr cn syndg-
að hefur verið nóg á náðina og níðzt við þol-
inmæði almennra kjósenda, svo sem flokk-
iirnir allir hafa gert vel og dyggilega um
Janga hríð.
Þótt Kommúnistaflokkurinn muni ekki
greiða atkvæði með vantrauststillögu. Fram-
sóknar, getur fai'ið svo, að flokkurinn lclji
Iiqgkvæm't að draga sína menn út úr ríkis-
stjórninni. Eru kommúnistar að þreifa fyrir
sér um fylgið og hentug stefnumál til fylgis-
aukningar og hafa þar hcrstöðvamálið cfst á
blaði. Þetta cr út af fyrir sig hroslegt, mcð
því að málið verður aldrei afgreitt, án ]>ess
:ið þjóðin lái að taka afstöðu til þess sér-
sstaklega, og án þess að málið verði gert að
flokksmáli. Kommúnistar vita, að þeir tapa
stórlega fylgi við næstu kosningar, ncma því
nðeins að þeim takist að slá kcilur á hei'-
stöðvamálinu. Því snúast þeir gegn því inn-
an ríkisstjórnairnnar, að plöggin verði lögð
ú borðið, cn nota svo þögnina til að fiska í
óhreinu vatni, scm er þeirra eina von til að
íifla annarra atkvæða cn múlbundinna flokks-
manna. Nýsköpunin stendur dálítið í komm-
únistum, svo sem Þjóðviljinn lýsti átakanlega
í gær, er hann viðurkenndi, áð allir dollarar
væru upp étnir, cn vörur ekki fáanlegar nema
fyrir dollara. Allt þetta getur leitt til sam-
vinnuslita, en verið vissir um, að ekki verð-
itr óskemmtilegur handajivóuíirínn hjá
kommúnislum í kosningabaráttunni.
Kiækiber eftii
Siguijón Jónsson
Sigurjón Jónsson banka-
ritai'i, liefir fátt eitt látið frá
sér fara af ritverkum á sið-
ari árum, en margir munu
kannast við „Silkikjóla og
vaðmálsbuxur“, sem á sinni
tið ollu nokkurri hræringu
á liugum fólksins, og önnur
verk fleiri. Nú hefir hann
látið frá sér fara ljóð á veg-
um Víkingsútgáfunnar, ekki
fyrirferðarmikil að vöxtum
og' aðallega lausavíspr, en
auk þess nokkur ljóð, sem
túlka lífsviðliorf skáldsins
öllu betur en lausavísurnar,
sem ýmsar munu þykja
nokkuð beiskar.
Gamla heim eg verzla við.
Við eruin svona
málkunnugir.
Ekkert til, sem um eg bið.
Eru þó báðir góðmálugir.
Sigurjón liefir ýmigust á
hóglífi og þeirri veUiðan,
sem fyrirhafnarlítil auð-
söfnun skapar:
Þú gengur hægt
til hurðarinnar,
þótt hralt sé kvatt,
því sæla lifið sæmdai þinnar
er satt og latt.
Þá fá stjórnmábuneun-
jrnir sitt:
11j á s lj ó rnmálam önnum
er stundum glatt,
þeir strípaðir ganga
uni alinenuinga
Og s'nelfileg ósköp
segja þeir satl
um sína andstæðinga.
Bók Sigurjóns hefir inni
að halda dægurflugur, scm
höfundurinn liefir mólað vi'ð
störf og strit. Hann ætlasl
ekki lil að þær verði laldar
mikill skáldskapur, og eiu
]>að heldur ekki. Menn mumi
hafa gaman af þeim, og þá
mun tilganginum ver; náð,
— jafnvel þótt einhverjum
kunni undan að svíða
— Éseif*»íti
Framh. af 2. síðu.
sem eru við innanverðan
Breiðafjörð að norðan, og
inn í ])ær er fléttað lýsing-
um á þjóðháttum og siðum,
vinnuhrögðum og atburðum
og mönnum. Er þar ýmsu
haldið til haga, sem annars
mundi hafa glatazt og er
bókin i senn látlaust og
skemmtilega skrifuð. Fjöldi
mynda prýða hana.
Eftir Þorlák Einarsson
frá Borg er nýkomin út bók,
cr nefnist „Glens og gaman“,
einskonar framhald af fyrri
bók hans „Kýmnisögur“, og
er hér að l'inna ýmsar stuttar
gamansamar frásagnir og
kviðlinga, sem hafa ckki
komið á prent áður.
Innán skamms er væntan-
legt á markaðinn nýtt bindi
af „Byggð og saga“ hinu
stórmerka safni háskólafyrir-
íestra, cn áður hafa komið'
út af því tvö bindi.

Um svipað leyti kemur út
bók eftir dr. Matthías Jónas-
son uppeldisfræðing „Lokuð
sund“, hejtir hún og segir
frá örðugleikum þeim, sem
íslenzkir menn og konur áttu
í, er dvöldu úti í Mið-Evrópu
um stríðlokin, og hvílíkum
vandkvæðum það var bundið
fyrir að komast licim til ætt-
jarðarinnar.
ísafoldarprentsmiðja h. f.
kostaði í vetur ljósþreötun á
Forskriftarbók Benedikts
Gröndals og núna gaf hún
út Ijósprentun á Fingra-
í'ímu Jóns Árnasonar Skál-
holtsbiskups. Erii þetta
hvorttveggja fallegar hækur,
sem mörgum mun þykja
garnan að skoða og eiga.
Nýlega er komin út
„Stærðfræði“ fyrir nemcndur
Stýrimannaskólans, sem Jón-
as Sigurðsson kennari hefir
samið. Ennfremur mikið og
veglegt rit „Læknar á Is-
landi“, sem þeir Vilmundur
Jónsson landlæknir og Lárus
Blöndal bókavörður hafa
skráð. Eru þetta ævir ís-
lenzkra lækna, og fylgja
myndir af þeim fleslöllum.
„Læknar á Islandi" fylgdu
upphaflega Sögufélagsbókun-
um 1944, en hefir nú verið
endurprentuð og bætt inn í
hana leiðréttingum og við-
aukum. Auk ])css er luin nú
í stærra broti og prentuð á
miklu bctri pappir.
Það mun líklcga vera cins-
dæmi að nokkurt hérlent
útgáfufyrirtæki hafi á ein-
um ársfjórðungi gefið út
bækur 20 innlendra höfunda,
enda er Isafoldarprentsmiðja
h. f. eitt stærsta útgáfufyrir-
tæki landsins.
Eldur á Skóla-
vöa'ðustsg 3
Á fimmta tímanum í gær
kom upp eldur í kjallara
hússins Skólavörðustíg 3.
Þegar slökkviliðið kom á
vetlvang var mikill reýkur í
öllu húsinu, svo að ekki var
viðlit fvrir fólkið á efri liæð-
um hússins að l'ara niður
stiga. Lagði slökkviliðið því
stiga upp með húsinu og
hjálpaði fólki út með því
móti. Varð liðið að brjóta
rúður á efri hæðunum lil að
komast inn.
Vegna reyksins gckk einn-
ig verr en ella að komast að
eldinum, cn hann var i
spýtnarusli j kjallaranum.
Brann kjallarinn talsvert að
innan og komst eldurinn í
gólf neðslu hæðar, en búið
var að ráða niðurlögum lians
eflir svo sem klukkustund.
Berklavörn
heldur skemnitifund í Tjarn-
arcafé í kvöld kl. 8.3(1. Fjölbreýtt
skemintiskrá.
Fyrirlestur.
Sigfús Eliasson flutti 1. fyrir-
lestur sinn á vegum fél. Alvaran
í húsi Guðspckifél. í gær. Hús-
fyllir vo)\ Annað crindið vcrðun
flutt á sunnudag á sania stað og
tima.
Fæöiskaup. „Meðlimur“ i Fæðiskaupcndafélagi
Reykjavíkur hefir scnt Bergináli
eftirfarandi línur: „Fyrir nokkru fór Fæðis-
kaupendafélag Reykjavíkur fram á það við bæj-
ai'stjórnina, að hún veitti aðstoð tii þess að
koma upp almenningsmötuneyti fyrir fæðiskaup-
cndur liér í bænum. Bæjarstjórnin hefir tekið
vcl í málið, cn siðan hefir Samband vcitinga-
liúsa- og gistiluisaeigenda komið til skjalanna og
óskað eftir þvi, að bæjarstjórnin taki ekki á-
kvörðun um aðstoð í þessu máli, án þess ao
tala við sambandsstjórnina áður.
*
Lítil Eg fyrir mitt leyli er hvorki svo hrif-
hrifning. inn af matnum á ýmsum matsölustöð-
um í bænum og þvi siður af verðinu,
að mér þyki æskilegt að þetta samband komi
þarna nærri eða liafi þar neina íhlutun. Eg
fæ ekki annað séð, en að bærinn geti ákvarðað
aðstoð sina alveg á eigin spýtur og að fæðis-
kaupendur séu sjálfráðir um það, livort þeir
stofna sitt eigið mötuneyti eða ekki. Ef veitinga-
og matsöluhúsin í bænum verða eftir sem áð-
ur samkcppisfær um matargæði og verð, þá er
ástæðulaust fyrir þau að leggja nokkurn steia
í götu þessa ágæta fyrirtækis.
*
Gæði og- En komi hinsvegar í Ijós, að fæði í
verðlag. almenningsmatsölu sé bæði betra og
ódýrara, hví má almenningur þá ekki
börða bæði bctri mat og ódýrari? Hvaða skyn-
samleg rök mæla á móti þvi? — Hér cr verði
á matsöluliúsum þannig liáttað, að naumast vcrð-
ur hjá þvi komizt að greiða a.m.k. 600 kr. á
mánuði, með þvi að lifa nokkuð spart, cn niiklu
meira fyrir þá, sem gera meiri kröfur til matar-
æðis. 1 flestum matsöluhúsum er þó aðeins sehl-
ur miðdegisverður, þ. c. heitur réttur með súpu,
en ekki kalt borð.
*
Háir út- Þessi úlgjalduliður er svo liár hér
gjatdaliðir. fyrir allan þorra manna, ekki sízt
ef menn þurfa í þokkabót að borga
3—500 krónur i húsalcigu, að hann er þeim í
raun og veru ofviða. Það virðist þvi vera fuil-
komin sanngirniskrafa og í þágu brejarins sjálfs,
að þessi útgjaldaliður útsvarsgrciðenda verði
lækkaður eftir föngum, enda þarf ckki að efa, að
bærinn líti þarna fyrst og fremst á liag fjöld-
ans, sem hefir verri aðstöðu til að fara spar-
lega með fé sitt en megnið af bæjarbúum."
*
Smámyntin. Eins og nokkurum sinnum hefir
verið gctið í Vísi, er nú mikill hörg-
ull á smámynt í landinu. Kaupsýslumaður einn
hefir í því sambandi sent Bergmáli fyrirspurn
mn það, hvenær nýju skiptimyntarinnar, sem
boðað liefir verið, að senn muni verða slegin,
sé von lil landsins. Telur kaupsýslumaðurinn,
að skiptimyntareklan geri öll viðskiþti miktu
crfiðari en þyrfti að vera.
*
í sumar Eg hcfi leitað upplýsinga um þetta
eða haust. efni hjá þeim fulltrúa i fjármálaráðu-
neytinu, sem fjallar um jicssi mál.
Hann gaf þau svör, að nýja skiptimyntin vapri
tæplega væntanleg til landsins og i uniferð, fyrr
en seint í sumar eða með liaustinu. Myntin verð-
ur af nýrri gerð, það er aðrar myndir á pening-
unum en áður, en gildið verður vitaskuld hið
saina og áður —- 2 kr., 1 kr. o. s. frv.
♦
Gamla Þama munu menn mcðal annars losna
myntin. við allar kórónur, sem mörgum cr að
vonum illa við, að eru cnn sjáanlegar
í sambandi við lýðveldið ísland, cn flcira er
ekki liægt að segja að svo komnu máli uni út-
lit nýju peninganna. En því má brela við, að
ekki er■ gert ráð fyrir, að éldri jieningar verði
leystir inn allir í einu, licldur sniám sanian,
jafnóðum og þeir berast til bankanna.