Vísir - 05.06.1946, Blaðsíða 4

V I S I R
Miðvikudaginn 5. júní 1946
'0
4 '
VÍSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAtTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Brunahætta og bætui.
Til skamms tíma hafa flcst lu'is í kaupstöð-
um landsins verið byggð úr timbri og cr
hrunahætta mikil víðast hvar. Gömul timhur-
hús eru tíðast tilvalinn eldsmatur og fuðra
upp á skammri stundu, cn hending ein ræð-
ur, livort stórslys vcrða af eða ekki. Þcgar
svo cr ástatt, verður að krefjast að allar ör-
vggisráðstafanir hafi vérið gerðar i tæka tíð,
jafnt af einstaklingum, scm bæjarfélögunum.
Hefyr Slysavarnafélag Islands hvatt lil þcss
ú undanförnum árum, að björgunartækjum
yrði scm víðasl fyrir komið og þá sérstaklcga
i eldfimum timburhúsum. Er þegar nokkurt
■öryggi að brunaköðlum, sem fystir eru á að-
gengilegum stað í hverju lierbergi og að öðru
levti svo um búið, að þeir gcti komið að fullu
gagni, ef bruna ber að liöndum. Mun óhætt
að fullyrða, að slíkir kaðlar geti komið að
verulegum notum og hjargað mannslífum i
flestum tilfellum.
Nýlcga varð stórbruni á Isafirði, sem leiddi
til hömiulegra slysfara. Er auðsætl. að unnt
hefði verið að afstýra sumum þessara slysa,
ef umbúnaður hefði verið viðunandi og þá
sérstaklega hafðir brunakaðlar á efstu hæð-
um húss þess, sem fvrst kviknaði i. Fjöldi
inanns verður að kasta sér út um glugga hins
-brennan<li iuiss og sumir lcita niður á göt-
una í nokkrum áföngum. Af þessum sökum
jfótbrotnuðu menn og slösuðust, en sýnilegt
<cr, að ef kaðlar hefðu verið við hcndina, hcfði
■ekki orJiið að meini, en mennirnir bjargasl
nokkurnvcginn örugglega til jarðar. Ekki tjó-
sir að sakast um orðinn hlut, en því aðeins er
•hér að þcssu vikið, að dæmið getur orðið al-
anenningi til varnaðar. Eigcndur timburhúsa
;ættu að sjá svo um, að björgunartækjum verði
'ívrir komið í husum þeirra, og þá sérstaklega
þeim, sem litið fé kosta, en geta gert ómet-
anlegt gagn, ef út af bcr. Umbúnaður hruna-
kaðla er mjög einfaldur, en að sama skapi
öruggur, er rétt er frá gengið. Ætti Slysa-
varnaíelagið að birta myndir af slíkum lil-
búnaði í öllum blöðum landsins, en það liefur
'áður kénnt og útvegað almenningi slík tæki.
Eimm manns létu lífið í brunanum á Isa-
lirði, nokkrir menn meiddust, 60 -70 manns
eru heimilislausir og flestir þcirra hafa misst
-aleigu sína. Hér verður úr að bæta eftir því,
sem við verður komið. Nokkrir menn hafa»
gengizt fyrir samskotum (il handa þessu nauð-
istadda fólki, og cf marka má undirtektir al-
mennings þegar í upphafi, mun safnast all-
nokkúð fé, til þess ,að ráða hót á hrýnustu
þörfum þessa nauðstadda fólks. Hin voveif-
legu slys verða ekki hætt mcð fé, enda er það
x kki tilgangurinn, en eignamissi má bæta og
greiða jafnframt úr fyrir hinu húsnæðislausa
fólki, þannig að það geti fengið varanlegt
þak vfir höfuðið, en því hefur vcrið komið
1‘yrir til bráðabirgða í skólabyggingum Isa-
fjarðarkaupstaðar. Eorfeður okkar komu á
hjá sér fullkomnum tryggingum þegar á
Köguöld. Yrðu menn fyrir tilfinnanlegu tjóni,
til dæmis vegna eldsvoða, var það bætt af
nlþjó.ð með nefskatti. Nú er efnt til frjálsra
samslota. Alþjóð skilur Jiörfina og allir numu
með glöðu geði láta nokkuð af hendi rakna.
Framh. af 2. síðu.
ar megi verða okkur og þjóð
okkar til sóma og búum okk-
ur undir það eftir bcztu getu,
Því fara nú allir snemma í
háttinn. — Góðar ijætur.
Stokkhólmi 19. mai.
Föstudagurinn síðastliðni
rann upp bjartari og hlýrri
en dagarnir hafa verið hér
að undanförnu, Jiví að Svíar
hafa haft kalt vor. En J>að
var lieldur þyngra yfir oldr-
ur Islendingunum, a. m. k.
framan af dégi. Eg segi fyr-
ir mig: Eg hafði allt á horn-
um mer, og í hvcrt sinn, sem
mér datt í hug „Báran blá“,
þá fór taugakerfið allt í vit-
leysu. Við liölðum æfingu
um morguninn, og okkur
fannst allt að öllu. Mér duttu
í hug heræfingarnar hans
„Sveins dulu . Ska])ið batn-
aði ])ó Iieldur, er á dag-
inn lcið, og um kvöldið, er
við gengum inn á sviðið í
hinum glæsilega sal í „Kon-
cert-luisct“, sem var J)étt-
skipaður vingjarnlegum á-
heyrendum, þá vorum við
aílur orðnir lcttir í lund og
sigurvissir. Okkur var þegar
tekið með miklum fögnuði
eltir ])jóðlagasyrj)una, og
lagnaðarlælin juluist við
hvcrt lag úr ])ví, og að lok-
um ætlaði ])eim aldrei að
linna. \ ið sungum mörg
aukalög að lokinni söng-
skránni, og mörg lög varð
að endurtaka. Þá var Rögn-
vgldi heldur ekki amalcga
lekíð, enda var liann í css-
inu sínu, og naut sín nú enn
hetur cn í Höfn. Enda hafði
hann fengið fyrsta fiokks
Beckstein-flygil, og sá átti
nu erindið í hendurnar á hon-
um! I Höfn var-ekki hægt að
la handa lionum nema Horn-
ung og' Möller flygil, .og
sagðist hann aldrei hafa
vcrið eins nervös, cins og í
glimunui við það „verkfæri“,
þó að frammistaða hans
væri það sinn einnig dáð af
öllum. Að Jokinni hljómlcik-
unum köm redaktör Ljung-
berger fram á sviðið, flutti
skörulega ræðu og færði
kórnum forkunnar fagran
blómsveig frá karlakórasam-
bandi Svía. Eararstjórinn
])akkaði nieð néðu, en við
sungum að lokum „Sveriges
Flagga".
Að loknum hljómleikunum
fréttum við að 1700 Norð-
menn væru saman komnir
í glæsilegasta samkomusal
horgarinnar til hátíðahalda.
En þetta var 17. maí, þjóð-
hátíðadagur Norðmanna.
Jón Sigurðsson læknir, scm
átti í þeim hópi marga
kunningja og starfshræður,
kom lil l’undar við okkur og
mæltist til ])ess að við færum
á fund Norðmanna og flytt-
nm þcim kveðju Islands með
söng. ð'ai> það samþvkkt ein-
róma. Okkur var tekið með
kostum og kynjum af Norð-
mönnunum, sem áttu ekki
von á slíkri heimsQkn, og
húrrahrópin glumdu við úr
öllum áttum þegar við geng-
um inn í salinn. Við sungum
„Slaa Ring um Norig“ og
fagnaðarlætin á effir eru
ckki lík néinu sem eg hefi
áður upplifað. Húsið lék á
á reiðiskjálfi og allt ætlaði
bókstafléga af göflunum að
ganga. — Þvílíkar þrumur
heíi eg aldréi heyrt. Við átt-
um ekki að la að fara íiftur,
en hélduni fast við ])ann
ásetning að hverfa jafn
skjótlega og við höfðum
komið og það tókst að lok-
l,ni eftir að mannfjöldinn
haíði hylt Island með ní-
földu húrrahrópi. Eg cr
viss um það, að |)essi cina
heimsókn okkar til Norð-
mannanna á ])jóðhátíðardegi
þeirra hefir skapað meiri
samhug Norðmanna í garð
Islendinga en margar söng-
ferðir gætu gjört.
Söngdómar blaðanna um
hljómleika okkar voru svo
einróma loi, að við urðum
orðlausir. Að vísu vorum við
sjálfir ánægðir með hljóm-
leikana, en okkur kom
aldrei til hugar að hinir
„krítisku" Svíar myndu hæla
okluir svo, sem ]>eir gjörðu.
Og söngdómarnir voru allir
á cinn veg.
I gær vörðum við deginum
lil ])ess að skoða Stokkhólm,
fórum í 2 tima siglingu
um og umhverfis bórginp í
dásamlegu veðri, og skoðuð-
uni hugfangnir þessa leg-
urðstu borg Norðurlanda
jú, sem margir telja fcg-
urslu horg Evrój)u.
I gærkveldi gekksl Islend-
ingafélagið fyrir borðhaldi
og dansleik fyrir kórmenn
og aðra Islendinga í cinum'1
af gildaskálum borgarinnar.
Eór samkvæmi ]>að hið bezta
lram — mikið sungið og
margt skrafað og varð öll-
um til óblandinnar ánægju.
A þriðja deginum fórum við
svo lil Finnlands.
Skrifa næsta bréf um þá
lör. AUir eru í sólskinsskaj)i
og biðja fyrir kveðju heim.
•> 7 i*ts
4ii
ÚÍÍtMttdeE.
Flugfélag Islands hefir nú
flutt 57 farþegar til útlanda
frá því er félagið hóf milli-
Iándaflug fyrir rútíiri viku.
Af ])cssum 57 far])cgum
fóru 11 lil Kaupmannahafn-
ar og 16 til Skotlands.
Nokkru færri hafa komið
heim.
Flugvélin fór í 4. ferð sína
í gau'inorgun og er vænfan-
leg aftur i dag. Er luin full-
skipu'ð fárþegúm háðar
leiðir.
Liðinu fylkt. Það er búið að fylkja liði fyrir
Ilcljarslóðarorustuna, scm háð
verður hcr á landi síðasta sunnudaginn í þess-
um mánuði 30. júní. Flokkarnir Iiafa valið menn
þá, sem þeir ætla sér að senda „í eldinn". Þeir
eru næstum hálft þriðja hundrað, sem fremst
starida í baráttunni, en þá eru ótalin þau hundr-
uð og vafalaust þúsund, sem starfa að baki víg-
völlunum að méstu. Já, þeir eru margir, sem
lcggja á sig ólaunuð aukastörf fyrir kosningarn-
ar — störf, sem þeir immdu krefjast launa fyr-
ir, ef annar en ',,flokkurinn“ ætti hlut að máli.
*
Mikið Það gengur mikið á þessa dagana, og
gengur á. er þó ekki mikið í samanburði við
það, sem búast má við að verði sið-
ar i mánuðinum, ])cagr verulega fer að stytt-
ast til kosninganna. Þá byrja átökin fyrir al-
vöru, fara dagvaxandi, unz þau ná hámarki á
sjálfan kosningadaginn, þegar fóllc streymir að
kjörborðinu til þess að kveða upp dóm sinn
yfir flokkum, mönnum og málefnum. Það ér
Iiáð taugastrið, eins og það kallast á frétta-
máli, unz komið er að kollhriðinni.
*
Fyrirfram- Eitt atriði í kosnirigum hér á landi,
kosningar. sem nnin litt eða ekki þekkt erlend-
is, eru fyrirframkosningar, Sums
staðar er yfirleitt alls ekki um kosningar að
ræða, i þeirri merkingu, sem við og aðrar frjáls-
ar þjóðir leggja í það orð. En fyrirframkosn-
ingarnar eru gott tákn þóss, að við íslending-
ar njótum heilbrigðs lýðræðis, — mönnum er
gefinn kostur á að láta i Ijós skoðun sina, ])ótt
þeir geti hvcrgi vcrið nærri atkvæðakassa sjálf-
an kosningadaginn.
*
Lokunartími. Um næstu lielgi verða tveir helgi-
dagar — hvitasunnan. Ilúsmæð-
urnar þurfa þá að hugsa um matarkaup fyrir-
fram til tveggja daga og vel það, því að laug-
ardagurinn er ekki nema liálfur! í reglúgerð-
inni um lokunartima vcrzlana i Reykjavik er
gert ráð fyrir þvi, að verzlanir sé opnar lil kl. 4
síðdegis á laugardaginn fyrir hvítasunnu, cn fé-
lög smásöluverzlana hér i bænum liafa tekið
slg saman um að loka á hádegi, eins og aðra
laugardaga að sumarlagi.
*
17. júní. Þetta ættu luismæðurnar að muna nú
um helgina, og einnig það, að 17. júní
— þáð cr annan mánudag — vcrður lokunar-
tíma sölubúða einnig hagað öðru vísi en reglu-
gerðin um það efni scgir. Reglugerðin heimil-
ar, að verzlanir sé óþnar til hádegis á þjóðhá-
tíðardaginn, en sömu félög og að ofaii getur,
Iiafa ákveðið að verzlanir skuli alls ckki opn-
ar þenna dag. Mun það yfirleitt mælast vel fyr-
ir, að menn skuli geta átt fri frá störfmn all-
an ])cnna dag.
*
Lokunartími Það hefir ekki komið fram opin-
hjá öðrum. berlcga, að önnur félagasamtök
aKinnurekenda hafi ákveðið fri
hjá sér, enda er enn iiökkur tími til stefnu, en
þó hefi eg heyrt um einstök fyrirtæki, sem tek-
ið hafa ákvörðun um þetta, og þurfa þau vitan-
lega eklci að tilkynna ncitt um það, frekar en
þau sjálf óska eftir. En enn eru þeir ]ió margir,
sem vita ekki, hvort þeir eiga að fá daginn all-
an eða hálfan, og þarf vist ekki að taka það
'fram, að alla langar í heilan frídag.
*
Úti éða inni. Mönnum er engan véginn sama,
Iivort þeir eru inni eða úti, þurfa
að vinna eða eiga ii'i á slikum dögum sem 17.
júní. Eg segi fyrir mitt leyti, að ir.ér þykir oft
nóg um frídagana hjá okkur, en 17. juui vil cg
fá að eiga. Eg geri ráð fyrir, að m.irgir sé þar
á sama máli. Það eru aðVisu ekki lil lagafyrir-
inæli um að 17. júiií skuli vera almennur fri-
dagur, en eg liefi það á tilfinnirigunni, að hánn
muni verða það sjálfkrafa — það vérðl þegj-
andi samkomulag uni það.