Vísir - 20.06.1946, Blaðsíða 2

Vísir - 20.06.1946, Blaðsíða 2
2 V I S I R Fimmtudaginn 20. júní 1940 JVokkur o#*ð tim saimat* f|árveitíaigai* til eflingat* íslenzkri þíádiEieiiiiingu. Sú var tiöin, aö ekkert var um það liirt, þó að þeir 'lifðu við mjög aumlegar á- stæður, sem tilhneiging höfðu og hæfileika til að gefa sig við einhverju öðru en Júnum vanalegu atvinnuveg- um, og þó því, scm ekki má njðri liggja, ef um menning- arlíf á að geta verið að ræða. Fyrstu málararnir máttu víst Feita nokkurskonar pislar- vottar, og eins skemmlilegur skáldsnillingur og Sigurður Breiðfjörð, lá banaleguna í úthýsi og við svo lítilfjörlega nðhlynningu, að nú á döguin mundi slikt vera talið óverj- andi, þó að ekki ætti í hlut jnaður lieldur skepna. Seinna varð nú að vísu jiokkur hreyting á þessu til hatnaðar, en þó ekki meiri en svo, að það var aðeins aneð eftirgangsmunum, sem tókst ajð fá Alþingi lii að veita «eins Ijómandi snillingi og Þorsteinn Erlingsson var, ti00(!) kr. skáldalaun. II. Nú eru í þessum efnum •orðin mikil umskipti. Nú get- tir t. d. málari haft milljón- aratekjur, og skáld verið svo vel stæð, að þau vilji ekki líta við 4000 lcr. heiðurslaunum úr ríkissjóði, telji sér sinán *en ekki lieiður að svo smá- munalegri fjárveitingu. Að vísu virðist nú svo, sem ein- iliverja gáfulegri aðferð mætti finna til að heiðra mikinn listamann, en þá, að veita honum einhverja lítilsháttar fjárfúlgu, sem hann er alls <ekki þurfandi fvrir. En þó væri þetta sök sér, ef ekki væri með slikum heiðurs- launum gengið á möguleik- ana til stuðnings við }>á sem Leinlinis þurfa fjárins með til að geta stundað list sína, a. m. kosti með minni frá- töfum. En það er einmitt ])etta sem á sér stað. T. d. skal nefnt, að meðal þeirra listamanna sem engan styrk Lafa lúotið, er málarinn Evj- úlfur Eyfells. Er þar þó um snilling að ræða, og því óvið- nrkvænrilegra að lionum sé cngin viðurkenning sýnd, sem liann mun á þessu ári eiga afmæli slikt sem nú er ©rðinn mikill siður (og góð- ur) að minnast með gjöfum ©g lofi. Eg ber nú að visu ©kki míkið skynbragð á mál- aralist, en meðal þeirra sem meira vit hafa á-sliku en eg, munu þó vera þeir, sem hik- laust taka undir, þegar Evj- ©lfur er nefndur snillingur, ©g jafnvel i tölu þeirra ís- lendinga sem t. d. bezt kunna að mála vatn. HI. Annar maður sem mér 1 þótti leitt að sjá ekki í tölu þeirra sem styrk hafa hlotið, er Borgfirðingurinn Þor- steinn Jónsson. Væri eg heð- inn að nefna einhvern hinna ungu rithöfunda, sem mér þætti betur rita íslenzku* en Þorsleinn á |Úlfsstöðum, þá I get eg það ekki. — Og þar er það sem eg ætla eklci að fara 1 að segja að eg hafi ekki vit á. Er það skað* mikill, að þessi framúrskarandi gáfu- maður skuli ’ekki hafa meiri j tíma til ritstarfa og til að húa sig undir ritstörf, en er. Þor- steinn virðist vera í dugleg- asta lagi við störf bóndans — !eg varð, satl að segja, alveg hissa, þegar eg frétti livað hann liafði heyað j fyrrasum- ar, án nokkurrar hjálpar fullorðinna við heyskapinn — en því má nærri geta, að fvr- ir slíkan mann er lítið um tíma afgangs, til að lesa og skrifa. Og óhætt er að segja, að það væri sérstaklega vel til fallið, að maður sem getur framleitt verðmæti er j)ýð- ingu hefðu fyrir islenzka þjóðmenningu á andlega (sviðinu, væri þannig studdur, (að stundirnar til andlegrar iðju gætu orðið fleiri. 17. maí. Helgi Pjeturss. Hrikalegir fjalladalir, græn- ir og gróðursælir, i allt að 4000 feta hæð yfir sjávarmál, og umhverfis himingnæfandi fjöll og tindar, beljandi ár og fossar i lirika-gljúfrum, þar sem hinir geysimiklu fjallaernir halda til .... I þessu umhverfi alast drengirnir upp meðal lirossa- stóðs frá barnæsku, verða góðir reiðmenn og tamn- ingamenn Jiegar i æsku og læra full skil á öllu, sem að liestum lýtur, hirðingu þeirra og meðferð allri. Og fjöl- |hreytt eru ævintýri þau, sem ,þeir lenda i, — en þó sérstak- lega Ken litli, Jiessi hægláti Jog duli, drauinlyndi snáði, 3 nýjar bækur Goö bók. Eg hefi nú lokið lestri bók- arinnar „Sörli sonur Toppu“ (eftir amerísku slcáldkonuna , Mary O. Hara, og þar sem t mér finnst saga Jiessi vera þess eðlis, að íslenzkir for- leldrar ættu að veita börnum jsínum J)á ánægju, að kýnn- , ast sögu þessari, vil eg fara um hana nokkurum orðum. Sagan af Sörla gerist svo hátt til fjalla vestur i Wvo- ming-fylki í Klettafjöllum Bandaríkjanna, að þar er vetrarriki geysimikið, fann- kingi og hríðarbyljir á vetr- um, eins og J)egar verst gerð- ist liér á landi fyrir áratug- um síðan. En sumurin eru þar áköf og ofsaheit, með þrumum og eldingum og stevpiflóðum..... Þarna gengur hestastóðið úti eins og á íslandi, en mun- urinn er J)ó sá, að þar cr þvi hleypt lieiin og gefið vel i hriðum og aftökum, enda leitar J)að J)á sjálft lieim til bæjar! Þar er einnig hætta inargvísleg á ferðum, úlfar, ernir og fjallal jón (púma eða kúgúar) og fleiri rándýr. Þarna er landslag og náttúru- far stórfenglegt og glæsilegt i auðugri fjölbreytni sinni. sem við köinnunst við úr 'sögunni um Toppu. — Nú er hann óðum að Jiroskast og Jverða að manni, gegnum I margvislegar raunir og á- j takanlega revnslu æskuár- (anna. Enda eru þau ærið (fjölbreytt og viðburðarík, og ævintýri hans óteljandi. Ævintýri Kens i Arnardal, Jiar sem hann er að leita að Sörla, verður fyrir árás arn- arins og finnur alveg óvænt Hvíting- gamla, mun verða ís- lenzkum drengjum ógleym- anlegl ævintýr, sem þeir sjálfir lifa með í liuga sér! Og Jiannig mun verða un\ öll viðskipti Ken’s og Sörla, frá þvi bræðurnir bera liann heim, nýkastaðan, og hann 'sýnir Jiegar villihestskenjar sínar og klæki. — Og sannast 'j)egar á Sörla lilla, að snemma beygist krókur, sem verða vill!....... Það er afar spennandi fyr- ir unga drengi að fylgjast með þroskaferli Jieirra beggja, Iíen’s og Sörla, og viðskiptuin þeirra um Jiriggja ára skeið, frá l>ví Sörli fæddist, síðla sumars, í úrhellis þruinuskúrum, mörgum mánuðum eftir venjulegan meðgöngutima, gegnum J)rautir margvisleg- ar og tamjúngu, vonir og vonbrigði, unz Ken verður að lokum að slcila honum aftur fúllþroska til upphafs sins, -—- villistóðsins efst í Arnardölum, fjarri manna- byggðum. — Sörli tók ekki tamningu, svo að treystandi væri. — Ilann var Ilvítingur langafi sinn endurborinn... Enda tólc hann ríki hans, eft- ir að hafa lagt liann að velli í ægilegri úrslitaorustu .... Öll er saga þessi óslitið ævintýr með lieillandi töfr- um fyrir hvern dreng á Jnoskaaldri, og sérstaklega fyrir J)á, sem uppvaxnir eru í sveit meðal dýra og gróð- urs náttúrunnar í öllum myndum. Þeir munu skilja siigu þessa til lilítar. Og hún mun verða' þeim dýrmætur þroskagjafi, lesi þeir hana með athjrgli og ihugun. Bj, B. BEZT AÐ AUGLYS AIVISI I. LOKUÐ SUND. FcrSo- sögur nokkurra íslendinga frá Þýzkalandi. Dr. Matthias Jónassón safnaði og hjó til prentunar. í bókinni eru átta sagnir, og þar lýst hinum ótrúlegu örðugleikum, er landar okkar áttu við að stríða, er þeir reyndu að brjótast heim að loknuin ófriði. Fyrirsagnir kaflanna eru Jiessar: Straum- rót, eftir Mattli. Jónasson, Flugsandur (Næturstaðir, Þrír.dagar i Rostock, Veik- indi, Sveitasæla, Flótlafólk, Brottföi’in, Á leiðarenda) eft- j ir Gabriele Jónasson. Brotn- ar eru borgirnar, eftir Matth. Jónasson. Hver er náungi minn? (Kjallarasamkvæmi, Einkennilegt næturlif, öng- þveiti, Gfænir samferða- menn, í hringiðu flóttans), eftir Mattli. Jónasson. Á flótta, M. J. rilaði eftir frá- sögn R. W. Þegar Hamborg brann, eftir Maríu Henckéll. Kynleg brúðkaupsferð, eftir .1. F: Ferðasaga Ingimundar Steinssonar (Rússarnir koma, Á prannna yfir Eystrasalt, Landtakan, Ingimundur fer aftur til Þýzkalands, Frá Flensborg til Kaupmanna- hafnar). Frásögn Jiessa ritaði dr. Matth. Jónasson eftir Ingimundi sjálfum. Dr. Matth. Jónasson segir svo frá l)vi hvernig hók Jiessi Varð til: „Sóllieiða daga og sunnubjartar nætur var niiargt skrafað á Esju, á leið- inni frá Kaupmannahöfn til Reykjavikur, 1.—8. júlí. Vin- ir hittust J)ar og frændur, sem ekki liöfðu sézt mörg ár, og liver liafði sína sögu að segja. Með látlausum orðum sögðu menn frá ferðalögum og örlagaríkum viðburðum, hættum og ólta, djörfung, þraulseigju og liamingju- sömum endalyktum. Og við vorum á leið heim, í riki hinna björtu nátta — heim til íslands. Var okkur ekki bezt að breiða blæju þagnar- innar yfir allt það, sem við höfðum orðið sjónárvottar að á liinum skuggalegu nóttum Mið-Evrópu? Var ekki skyn- samlegast að grafa Jiað í gröf regindjúprar gleymsku? .... En björt sumarnóttin lýsti inn í hugskot okkar, og jök- ulsvöl tign heimskautahim- insins seiddi frain liina trylltu og blóðheltu andstæðu sína frá suðrinu. Við gátum ekki Jmrrkað burt þær myndir, sem liöfðu grópað sig inn í vitund okkar. Þess vegna varð okkur skrafdrjúgt .... Það var við að lilusta á J)ess- ar frásagnir, að fyrst vaknaði hjá mér sú hugmynd, að þær ættu erindi til fleiri manna en Jiarna heyrðu þær.“ Þessi bók inun verða mikið lcsin. Hún er spennandi eins og skáldsaga og lýsir J)ó- ein- um ömurlegasta kaflanum i ævi J)jóðar og einstaklinga. 2. LILLI í SUMARLEYFI. eftir Þórunni Magnúsdóttur. Lilli er tveggja ára snáði, sem á lieima í Reykjavík. Ihmn er hár eftir aldri, grannur og fagurlimaður með slétt, glóbjart Jiár, blá augu og bústnar kinnar. Hann bjástrar aljan daginn, starfar og leikur sér, af J)ví að hann er heilbrigður og vinnuþráin er vöknuð í sál hans .... Manuna strýkur upp ljósa ennislokkinn, kvss- ir bjarta, breiða ennið og býður Lilla sínum góða nótt. „Sofðu ljúfa sólskinsbarnið mitt, svifðu inn á drauma- landið J)itt“. Mörg konan mun lesa J)essa bók fyrir börnin sín, og bæði móðir og barn hafa af J)vi mikla ánægju. . 3. LJóÐHEIMAR, eftir Einar Markan. Flestir íslendingar þekkja söngvarann Einar Markan. Hér gefst mönnum tækifæri til að sjá liann í nýju ljósi. Þetta er önnur Ijóðabók hans, röskar 100 hlaðsíður að stærð. Þeir sem safna Ijóða- hókum, mega ekki gleyma J)essari. Fyrri bók lians er uppseld. Bókaverzlun ísafoSdar DICHL0R0ÐÍPHENYLTRICHL0R0ETHAN sem er skammstafað DDT DDT er hið nýja heimsfræga skordýraeitur. DDT drepur flugur, allskonar pöddur, lýs o. fl. DDT er óskaðlegt og' má nota það á hænsni og önnur húsdýr. DDT verkar ávallt, svíkur aldrei. Fæst í tveggja, fjögra og fimm únsu glösum. Heildsöluhirgðir lijá: Cjeir CCtejáníóon & Co. Lf. Austurstræti 1, — Box 551, — Sími 5898. 2 sett af itiublum til sölu, annaS með leðurádekki. Hentugt fyrir skrifstofu. Uppl. ■ síma 1440.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.