Vísir - 29.06.1946, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Laugaráaginn 29. júní 19-10
E g k ý s f r e I s i 5.
Frásögn rússnesks embættís-
manns, er sagði skilið við
kommúnisman.
Af hverju birtast alltaf cðru hverju greinar um
jþað í heimsblHðunum, óg jafnvel heilar bækur, þar
sem fyrrverandi kommúnistar fordæma sína fyrri
stefnu og vara menn við að aðhyllast hana? Þessari
spurningu er ekki vandsvarað: Einræðisfyrirkomulag-
ið stendur svo íangt að baki lýðræðisfyrirkomulaginu.
Hér á eftir fer útdráttur úr grein, seni birzt hefir í
stórblaðinu New York Journal-American og vakti feikna
athygli, gnda er það rúgsneskur starfsmaður og fyrrum
kommúnisti, sém lýsir þar iífi sín,u og' reynslu af kómm-
únismanum í Iíússlandi.
i bók sinni, „Eg kys frels-
ið“, segir Vicfor Kravclienko
mjög ljósiega frá því, af
liverju hanu sneri baki við
kommúnismanum og öllu,
sem hann sncrti. „Félagi“
Kravchenko, nii hlátt áfram
nefndur hr. Kravchenko, sleit
iillu sambandi við Kreml fyr-
ir rúmum tveim árum, er
Iiann hafði verið sjö mán-
uði í Bandaríkjunum sem
meðlimur innkaupanefndar
Sovétríkjanna. 1 hók sinni
lýsir hann því, hver viðbrigði
])að urðu fyrir hann, að koma
rir heimalandi sínu, ])essu
TÍki lcommúnista-áþjánar, til
frjáls lands. Eru hér birtir
nokkurir kaflar bókarinnar.
„. . . Er eg var kominn á
leiðarenda fékk eg mér her-
hergi í horginni, og eg var
•ekki fyrr kominn þangað
inn en eg setlisl niður og
tók að rita skýrslu um flótta
minn. Mánudaginn 3. apríl
1944 höfðu svo nokkrir
fréttaritarar viðtal við mig
og seinna um kvöldið var
byrjað að prenta þær fréttir,
scm eg hafði að segja, á
fyrstu síðu stórblaðsins New
York Times. Fyrirsögnin
liljóðaði þannig: „Embættis-
maður Sovétríkjanna hér
segir upp stöðu sinni.“ Og
upphaf greinarinnar hljóðar
svo: „Victor A. Kravchenko,
■ stárfsmaður við rússnesliii
innkaupanefndina hér, hefir
trlkynnt, að hann sé hættur
að starfa fyrir Rússa og hef-
ir beðizt verndar ameríska
lýðveldisins. Kravchenko á-
sakar rússensku stjórniná um
tvöfeldni í utanríkismálum,
])ar sem hún þykist vilja hafa
samstarf við Bandaríkin og
Bretland og ásakar um leið
stjórn Stalins fyrir að hafa
ekki veitt rússnesku þjóðinni
stjómmálaleg og horgaraleg
réttindi ...
II.
„. . .Bvltingin í Rússlandi
úrið 1905 hafði mikil og var-
anleg álirif á framtíð mína.
Að visu var þessi bylting ekki
víðtæk. Faðir minn, sem var
járiihrautarverkamaður í
horginni Yekaterinoslav, var
j)ar í verlcfallsnefndinni og
stóð frenistur í flokki í ])ess-
ari vonlausu baráttu og galt
þunglega fyrir áliuga sinn.
Hann varð að fara huldu
tiöfði.
Við áttum erfitt uppdrútt-
ar á þessum árum, en alltaf
ræltist úr þótt itla liorfði
stundum. Nokkrir menn, sem
unnu við járnhrautina, komu
við og við mcð matvæli til
okkar og alltaf annað veifið
voru að herast matarsending-
ar frá föðurforeldrum mín-
um, sem hjuggu í Alexandr-
ovsk.
Svo var það dag einn í
ágústmánuði árið 1914. Eg
var nýkominn heim, þegar
skyndilega var barið áð dyr-
um. Amma opnaði fyrir
komumanni og með tárin í
augunum sneri liun sér að
okkur um leið og hún kall-
aði upp yfir sig: „Andrusha!
Sjáið þið, hver er lcominn,
Oörn, faðir ykkar sjálfur!“
Og þetta var vissulega satt.
Keisarinn halði skipað svo
fvrir, að ýmsir pólitískir
fangar og aðrir þeii’, sem á-
kærðir voru fyrir pólitísk
aíhi'ot, skyldu náðaðir. Einn
af þessum mönnum var fað-
ir minn. . .. “
III.
„. . . Og þrjú ár liðu, ár
styrjaldar og ógna.
Öveðursskýin færðust upp
á hyltingahimininn í marz-
byrjun árið 1917. Slagorð og
liei'óp lýðsins fylltu loftið:
Niður með átyrjatdir! Sig-
ur í heimsstyrjöldinni!
Erjálst land! Verksmiðjurn-
ar fyrir verkamennina! Allt
vald í hendur ráðstjórninni!
Ný orð spruttu upp og ný
nöfn áður óþekkt á meðal
oklcar. Bolshévismi, Mensché-
vísmi, Anarkismi, Byltingar-
sinnar .... Kerensky, Miliu-
kov, Lenin, Trotsky .. .
Rauði herinn .. .
Ræður voru haldnar á
liverju götuliörni, og faðir
minn lét ekki sitt eftir liggja.
Hann talaði til fjöldans og
gyllti fyrir honum framtíð-
ina: „Vinir og bræður, verka-
menn, bændur, menntamenn
og hermenn!“ Þannig byrj-
aði hann ræður sínar. Altir
virtust nú þekkja nafn hans
og’ allir hylltu Jiann. Þegar
hann hafði lokið ræðu sinni
lék hljómsveit franska bjdt-
ingarsönginn La Marseillaise,
og nnigurinn fagnaði ákaf-
lega. Eg olnbogaði mig í
gegnum mannþröngina í átt-
ina til föður míns og hróp-
áði af öllum lífs og sálar
kröftum: „Húrra, pahbi,
húrra.“ Eg var í gleðivímu
og pabbl hló hjartanlega um
leið og hann sagði: „Þarna
geturðu bezt séð, Victor, nú
verður þjóðin frjáls. Barátta
mín hefir ekki verið atveg
titgangslaus.“
„Þetta er of flókið fyrir
þig,“ sagði hann, „þú ert ekki
orðinn nógu gamall til að
geta skilið það. Þetta er bar-
átta um völd. Það skiptir
engu máli, fyrir hverja ein-
hver floklcur berst, það er
ávallt til hins verra, ef einn
flokkur hcr sigur úr hýtum.
Það mundi einungis hafa í
för með sér, að nýir drottn-
arar kæmu i stað hinnagömlu
— ofbeldisstjórn, en ekki
vilji fjöldans, sem réði. Það
er ekki vegna þessa, sem
byltingarsinnarnir fórnuðu
lífum sínum. Victor, mundu
alltaf, að ekkert slagorð, hve
gyllandi sem það er, gefur
neitt til kynna um raunveru-
lega stefnu þess stjórnmála-
flokks, sem að lokum nær
vöklunum."
—o—
Ilyin eignin hjá Ivorbino á
bökkum Dneipr-fljótsins, var
einn auðugasti og mest aðlað-
andi staðurinn í héraðinu
okkar. Eftir byltinguna var
landflæminu þar skipt upp á
milli bændanna, sem höfðu
yrlct ])að og var þannig gert
að sameignarbúi snemma á
árinu 1919 og ein af sam-
eignaraðilunum var fjöl-
skvldan mín.
A þessum . tímum óðu
kommúnistar uppi og liand-
tóku fólk og drápu í þús-
undatali undir yfirskyni tög-
regluvalds. Faðir minn féktc
tilhoð um að ganga í komm-
únistaflokkinn, en liann neit-
aði því eindregið og sagði
stuttaralega, að hann væri
andvigur einræði og ógnar-
ídjórn, jafnvel þó að hún
væri rekin % undir rauðu
flaggi.
Þegar eg var 18 ára gamall
fékk eg vinnu á efnarann-
sóknarstofu málmvinnslu-
verksmiðjunnar Petrovsky
— Lenin. Þegar eg hafði
starfað þar í eitt ár, var eg
gerður að verkstjóra, Við
þessa verksmiðju vann eg í
þrjú ár, eða þangað til eg var
kallaður í Rauða herinn, en
])að var strax og eg liafði
náð 21 árs aldri!!!
Nú var komið að því, að
Kravchenko gengi í Komm-
únistaflokkinn og honum
fengið verkefni að vinna í
þágu þjóðarinnar og Jivort
sem honum féll það ljúft eða
leitt, varð liann að sætta sig
við að læra verkfræði, því
það starf var honum ætlað
í framtíðinni. Hér var ekki
um neitt val að ræða heldur
fyrirskipun stjórnvalda, sem
! honum bar að hlýðnast mögl-
unarlaust. Og árin liðu Krav-
chenko liélt áfram námi sínu.
IV.
„Svo var það 1. desember
1934, að ungur kommúnisti,
Nicolayev að nafni hleypti af
örlagaríku byssuskoti. Sergei
Kirov, hinn raunverulegi cin-
ræðisherra í Norður-Rúss-
landi féll dauður fyrir þessu
skoti ung-kommúnistans.
Þetta skot átti eftir að berg-
mála lim allt Réissland í mörg
ár og hundruð þúsunda
mannslífa var fórnað vegna
þessa atviks. Sjálfur fór eg
ekki varhluta af þessum ógn-
um því að í mörg ár liékk
líf mitt á veikum þræði.
Loksins ‘rofaði til á liimni
ógnanna og eg varð óhultari.
— og nokkru eftir það fékk
eg verkfræðipróf og réttind-
in sem því fylgdu.“
„Þegar liér var komið liófst
nýr þáttur í lífi mínu. Eg
fékk skipun um að fara lil
Nikopol, en réði engu um
það sjálfur hvað eg tæki mér
fyrir liendur. Eg var nú orð-
inn 29 ára gamall, en var þó
þegar kominn hátt í mann-
félagsstiganum — því eg
byrjaði í Nikopol sem yfir-
maður við stórt iðnfyrirtæki.
Eg var í einni svipan gerður
að meðlim í yfirstétt ráð-
stjórnarríkjanna, varð einn
af um það bil milljón em-
bættismönnum á sviði iðnað-
arins og lögreglumálanna,
sem mynda áttu liinn nýja
aðal í Rússlandi. Mér var
fengið til umráða fimm her-
bergja hús, sem var um mílu
vegar frá verksmiðjuhúsinú.
Þetta hús var eitt af átta slílc-
um, sem ætluð voru æðstu
embættismönnum á staðnum.
Tckjur mínar voru milli
1500 og 1800 rúblur, og jafn-
vel meir. Til samanburðar
má geta þess, að verkstjórar
og faglærðir verkamenn við
verksmiðjuna, sem störfuðu
undir minni stjórn fengu
mest 400 rúblur í mánaðar-
laun og óbreyttir verkamenn
og verkakonur liöfðu milli
120 og 175 rúblur á mánuði.
Eg vann óskaplega mikið
meðan eg dvaldi þarna og
það gátu kallast lielgidagar
íijá mér, ef eg þurfti ekki að
vinna nema 12 klukkustundir
á sólarhring. Það kom fyrir
að eg ynni samfleytt 48
stundir og alll upp í 72 stund-
ir, að frádregnum nokkrum
mínútum, sem eg kann að
hafa dottað í skrifborðsstóln-
’im mínum.
Stundum lcom yfir mig ó-
þægileg blygðunartilfinning,
þegar mér varð hugsað til
verkamannanna og barná
þeirra og þess aumkunar-
verða lífs, sem þeir áttu við
að búa. Sérstaklega ásóttu
þessar hugsanir mig, þegar
eg var við mattiorðið, sem
fyllt var alls konar lcræsing-
um, því þá fannst mér þess-
ir menn hljóta að vera niér
réiðir — jafnvel hata mig.
Hvernig átti eg að útskýra
það fyrir þeim, að þessar
ándstæður, eymd þeirra og
munaður minn, væru ekki til
orðnar eftir minni ósk?
En við unnum ekki eftir-
litslaust, því alla tíð voru
liafðar á okkur strangar gæt-
ur. Sporhundar leyniþjónust-
unnar voru á hverju strái
og gerðu sér far um að vera
með nefið ofan í öllu. Leyni-
þjónustan í Nikopol var und-
ir stjórn Dorogans nokkurs,
ruddalegs náunga, sem var
skapofsi liinn mesti og var
einna áþekkastur liolabít í
sjón.
En það var ekki einungis
þessi leyniþjónusta sem vakti
yfir hverju fótmáli mínu.
Ivvöld eilt er eg var á gangí
í borginni sá eg hvar skrif-
stofustúlkan mín kom út úr
lögreglustöðinni. Eg hafði
aldrei verið í minnsta vafa
um það, að liún gaf henni við
og við upplýsingar um mig,
því það er eitt aðalstarf
skrifstofufólks í Rússlandi
að njósna um liúsbænd-
ur sína. Næsta dag haðst eg
þess að fá annan skrifstofu-
þjón, helzt karlmann, og
nokkrum dögum seinna kom
nýi skrifstofumaðurinn mcð
skilríki sín og fékk mér þyu.
XJtlit þess manns var i meira
lagi eftirtektarvert og það
f.yrsta sem mér datt í hug,
þegar eg sá hann, var:
„fuglahræða“.
„Eg veit, að eg lit ekki vel
út, félagi Kravchenko,“ sagði
maðurinn, „en eg hið yður
að virða mér það til vork-
unnar. Sjáið þér til, eg er
nýkomirin úr fangelsi, eftir
fjögurra ára innisetu. Upp-
lýsingaskrifstofan veit það.
Ef þér gefið mér tækifæri, þá
er eg viss um, að þér munuð
verða ánægður með starf
mitt.“
Þessi vesalihgs maður liafði
bersýnilega orðið að þola liin-
ar mestu liörmungar og þeg-
ar cg bauð lionum upp á te
og brauð, gat mér ekki dul-
izt, að liann átti fullt í fangi
Frh. á 7. síðu.