Vísir - 08.07.1946, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Mánudaginn 8. júlí 1946 '
Jkshiey Montague og M*ete Martin:
æfileikar kvenna og karla.
Þið haldið að telpukornið skorti. heila og seiglu á borð
við ykkur piltana?
Hagskýrslur og rannsóknir sýna annað.
M. T. ÁSHLY MONTAGU
er fædd 1S05 í Lundúna-
borg. Hann er nú kennari í
iíffærafræði við lækna-
skóla í Fíladelfíu. Auk
þess er hann rithöfundur
og ritdómari. — PETE
MARTIN starfar við viku-
blaðið „The Saturday
Evening Post“.
Amerískir karlmenn (og
fleiri) hafa skrítnar skoðan-
ir á kvenþjóðinni. Væri kon-
an eins og þeir hugsa sér,
þyrfti hún að leita sér heilsu-
bótar, fá betri heila, og
flengingu við og við. Og sé
þeir að spurðir, segja þeir að
kvenfólk sé snyrtilegt og að
gaman sé að koma heim til
þess, en það sé dæmalausir
klaufar að aka, óhagsýnt, lin-
gert líkamlega, og hjátrúin
sé ólæknandi. Þær eru líka
sagðar æstar á skapsmunum,
nötrandi og hlóðláusar.
En við karlmennirnir er-
um nú líka þéttir fyrir,
traustir og heilbrigðir á taug-
um, og erum fúsir til að
borga lækninum fyrir móð-
ursýki kvenna okkar og vol-
æði. Við erum hagsýn ofur-
menni og þær mega gjarnan
gráta við barm okkar.
„Brothættar“.
En umkomuleysi kvenna
er hvergi að finna nema í
ímyndun karlmanna. Þær eru
sagðar „brothætt gler“, úr-
ræðalausar og þálfgerðir
sauðir, en sé betur að þessu
gáð, kemur í ljós að þetta er
þvættingur einn. Það, að
konan hefir ekki eins öfluga
vöðva og karlmaðurinn,
kemur ekki af eðlismun kynj-
anna, heldur af uppeldi kon-
unnar. Með sumum frum-
stæðum þjóðum vinna konur
allt það, sem erfiðast er, og
þær geta líka státað af vöðv-
unum, en karlar þeirra skjóta
af boga og dansa. En jafnvel
þar sem konan býr í skjóli
karlmannsins, er viðnám
hennar og seigla gagnvart
sjúkdómum meiri en karla.
Og það er þýðingarmikill
styrkur.
Þær eru lífseigari.
Meybarnið lifir yfirleitt 5
árum lengur en sveinbarnið
og kvenkynið er langlífara.
Um þritugt mega konur
vænta þess, að líf þeirra sé
8.41 lengra að árum en karla.
Þessi tala lækkar dálítið um
fimmtugt (er 2,76), en um
sjötug er konan samt fremri
körlum um 1.08. Þetta bend-
ir til þess, að konur verði
smátt og smátt fleiri en
kariar.
Ef konur væri óhraustari
mundu tryggingarstofnanir
heimta af þeim hærri iðgjöld
(það eru engin flón, sem
stjórna þar). En konur horga
sömu iðgjöld. Eitt trygging-
arfélag skýrir frá því, að
margar konur, scm ]>eir
tryggi, fáist við kaupsýslu.
„Þær hafa sömu áhyggjur og
karlmenn og meðalaldur
þéiiTa er því talinn á við
meðalaldur karla.“ Það sýn-
ir, að konur eru ekki veikari
fyrir, ]jó að þær beri sömu
byrðar og karlmenn. Jafnvel
á þeim árum er álitið var að
kQnur eyðilegði heilsu sína á
stöðugum bameignum og
hefði þar að auki allt of
þröngt um sig, var meðal-
aldur kvenna hærri en karla.
Aldur kynjanna.
Árið 1854 var meðalaldur
karla í Englandi og Wales
39.9, en kvenna 41.85. Þessi
hlutföll hafa haldizt nokk-
urnveginn. Og árið 1943 voru
þau þessi: Konur 68.6, karl-
ar 63.6.
Konur hafa í mörgu að
snúast heima fyrir, halda
hreinu, taka til eftir leiki
barnanna, sjá um þrjár mál-
tíðir á dag, fara í búðir og
annað snatt. Þær kvarta líka
stundum. En karlmenn eru
alveg uppgefnir, þegar þeir
hafa farið í nokkrar búðir til
þess að velja jólagjafirnar.
Það er mikil þrekraun að
ala börn. Styrjaldir leggja
miklar þjáningar á menn, en
ekkert, sem karlmenn verða
að þola undir venjulegum
kringumstæðum, getur jafn-
azt á við barnsburð. Læknir
einn hefir látið svo ummælt:
„Ef karlmenn ætti að ala
hörnin, mundu þeir allir
deyja af barnsförum og börn-
in öll verða að fara á hæli
fyrir vangæf börn.“
Slysahættan.
En karlmenn eru trýggir
við hleypidómana. Og einn
af þeim er það, að kvenfólk
sé klaufar við stýrið. Skýrsl-
ur sýna þó annað. Menn
munu nú segja sem svo, að
karlmenn við stýrið sé fleiri
en konur, þeir aki miklu
fleiri mílur. En sé sá mæli-
kvarði lagður á, verður þó að
líta á það, að á stríðsárunum
voru konur fleiri við akstur
sökum þess að karlmennim-
ir bjuggust einkennisbúningi
og fóru af landi burt. Og ár-
ið 1943 voru þau slys sem
konur voru við riðnar, aðeins
10,5 af öllum ökuslysum í
Bandaríkjunum.
Eitt af því sem karlmenn
segja um kvenfólkið ér að
það skorti alla hagsýni, sé
græningjar í reikningshaldi | taugakerfi þeirra er liprara.
og blindir kettlingai* í pen-
ingamálum.
Þær fara í búðir.
En þetta er bara sjálfs-
blekking. Konur kaupa síður
en karlmenn lélega vöru,
hvort sem varan er kjöt eða
álnavara. Þær líta á gæðin,
og eru miklu líklegri til þess
að gera sér það ómak að
ganga í búðirnar til þess að
bera saman verð. Og þær vita
ofur vel að hagur heimilisins
hvílir mest á þvi hversu vel
er haldið á peningunum.
Það er sitt hvað, að koma
Iieim með feldinn af héranum
eins og pabbi gerði forðum,
eða að teygja feldinn svo, að
hann nægi í föt lianda allri
fjölskyldunni.
Laust eftir aldamót voru
karlmenn við bókfærslu i
flestum peningastofnunum
Bandaríkjanna. En nú eru
konur í mörgum af þessum
stöðum, og bankar sem
spurðir hafa verið, telja kon-
ur ágæta starfsmenn og ná-
kvæmari í smáatriðum en
karla. I Bandarikjunum
stunda 5.000 konur banka-
störf, margar þeirra hafa eft-
irlit með höndum og tala
þeirra fer vaxandi. Þær eru
bæði formenn í bankaráðum
og skrifstofustjórar.
Hugarburður.
Margt af því sem karlar
segja um konur er framborið
i sjálfsvarnarskyni og flest
hugarburður. Karlmenn við-
urkenna fúslega ágæti eigin-
konu sinnar, en þeg'ar rætt
er um konur í heild, þá er
annað upp á teningnum. I
sinn hóp halda þeir þvi fram
að kvenfólk sé taugaveiklað,
tilfinninganæmt um of og
uppstökkt. Sannleikurinn er
sá að konur eru geðhraustari
en karlmenn og margt bendir
til þess að þær séu hraustari
á taugum. Fjórum sinnum
fleiri karlmenn hafa maga-
sár og fimm sinnum fleiri
af þeim s.tama — og hvort-
tveggja telst til taugasjúk-
dóma. Á geðveikrahælinu í
New Yorkríki eru 10% fleiri
karlar en konur. Og tala
karla sem deyja af sjúkdóm-
um á taugakerfinu er 30%
hærri en tala kvenna.
Ein af ástæðunum fyrir
því að karlmenn álíta að kon-
ur séu viðkvæmar og- van-
stilltar er sú, að þær eru grát-
gjarnari. En að líkindum er
það einmitt þetta, hversu
auðveldlega þær tárast, sem
gerir að þær eru geðhraust-
ari en karlar. Það léttir á
þeim, en karlar melta og
sjóða með sér og áreynslan
verður þá meiri. Konur eru
næmari fyrir á tilfinningum,
Þær svigna undan stórmun-
um tilfinninganna, en karlar
brotna þegar þrýstingurinn
verður of mikill.
Slúðrið.
Það er margt í trúarjátn-
ingu amerískra karla, sem
ekki er jafnauðvelt að af-
sanna og þetta. Þeir segja:
„Kvenfólkið er meira gefið
fyrir slúðursögur." „Þær eru
óheiðarlegri í smáatriðum.“
kvenna jafnist fullkomlega á
við vitsmuni karla.
Listir.
Oft hefir verið spurt í þessu
sambandi: „En fyrst kven-
fólk er 'svona gáfað, hvers.
vegna ber þá ekki meira á
þvi í listum?“ Sumir lialda
því fram, að sköpunarþörí
kvenna komi fram í því að
eignast börn og ala þau upp,
en karlmenn komi upp hin-
um „andlegu börnum“ svo
sem málverkum, höggmynd-
um, hljómkviðum. En að
halda því fram, að konur sé
yfirleitt minni fyrir sér á
listasviðinu er villandi. Til
lista teljast eklti einungis
málverk, tónlist og högg-
myndalist, heldur og leiklist,
„Þær leggja persónulegan
mælikvarða á allt.“ „Konur hijóðfaeraleikur, dans, bók
eru hjátrúar fyllri en karlar.“ menntir og söngur. Og þeir,
Og syo kemur eitt sem þeir sem neita ag viðurkenna
hugsa alltaf þó að þeir segji snilli Mariu Anderson, Galli
það ekki hátt: „Konur eru Curci, Sigrid Undset, - Selmu
ógreindari.“
Við hugsum okkur, að það
sé aðallega kvenfólk sem læt-
ur spá fyrir sér. Og það getur
verið að sumar konur geri
það oft á ári. En fjárhags-
stuðningur stjörnuspámanna
og kristallskúlu-sjáanda kem-
ur aðallega frá kaupsýslu-
mönnum, miðlurum — og
Lagerlöf, Ednu St. Vincent
Millay, Willu Cather, Pavl-
ovu Baranovu, Toumanovu,
Söru Bernhardt, Duse, Ca-
therine Cornell, Helen Hayes
og Ingrid Bei’gmann eru
orðnir steingerfingar — sök-
um hleypidóma.
Þeir, sem spyrja: „Hvers-
vegna er kvenfólk ekki mikl-
þeim sem „spekúlera“ í verð- ir málarar?“ gleyma því, að
bréfum, einkanlega. Evangel- J tii voru Rosa Bonlieur, Doris
ine Adams var fræg stjörnu- ■ Lee, Georgia O’Keefe, Marie
spákona um 1920, og beztu Laurencin og Berthe Morisot.
viðskiptamenn hennar voru Málarar og listgagnrýnendur
kaupsýslumenn. Sjómenn, í-1 efa ekki getu kvenmálara.
þróttamenn, fjárhættuspil- Það eru bara karlmemi yfir-
arar, leikarar og hermenn eru leitt sem það gera. Þegar á
ákaflega hjátrúarfullir. Þeir
bera á sér heilla- og verndar-
gripi, eru fegnir þegar þeir
finna skeifu og festa hana
upp yfir útidyrunum heima
hjá sér.
Gáfur.
En þegar rætt er um skarp-
leika eða vitsmuni kynjanna
er það of margþætt mál til
þess að hægt sé að gera því
skil með þvi einu að segja
eins og karlmenn gera:
Konur eru ekki skarpar,
þær liafa bara liugsýn.“
Skólastjóri 1 samskóla ein-
um í austanverðum Banda-
ríkjunum heldur því fram,
að stúlkur standi sig betur en
piltar. Því er við borið að það
geti vel verið af því að stúlk-
ur sé iðnari við námið. Og
einnig þvi að piltar stundi
allskonar leika, sem glepji
fyrir þeim.
Það verður því betri mæli-
kvarði að atíiuga niðurstöð-
ur stofnana, sem hafa marg-
ar þúsundir karla og kvenna
i vinnu. Forstöðumenn slíkra
stpfnana halda þvi fram, að,
mjög sé líkt ákomið um karla
og konur. Tvær stofnanir,—-
önnur i New York-borg, en
hin i Washington D, C„ hafa
það hlutverk að pi’ófa vits-
muni manna og starfshæfni.
Þær láta þá skoðun í ljós, að
ekki sé verulegur munur á
útkomu þessara prófa hjá
dögum Loðvíks XVII lxafði
Vígée Lebrun í fullu tré við
Ingi-es og Bouclier. Og um
siðustu aldamót var Mary
Casatt jafnað við hina mildu
málara Monet, Manet, Ce-
zanne og Renoir.
Það væri nær að spyrja:
„,Úr þvi að þær eru svona
snjallai*, hvers vegna liafa
þær þá ekki gert betur?“
þegar um er að i-æða sarnri-
ingu tónverka, hljóðfæi’aleik
og höggmyndalist. Þéir, sem
svo spyi'ja virðast ekki nægi-
lega vel að sér. Hljómlistar-
menn viðurkenna, að Myra
Hess jafnist á við mestu
snillinga i píanóleik og Nadia
Reisenberg og Olga Samaroff
eru taldar skara fram úr
mörgum afbragðs leikurum
af karlkyninu. Frú Chani-
made og frú Boulanger voru
mikil tónskáld og Renée Sin-
tenis og Jane Toupelet voru
þekktar i lieimi myndliöggv-
ara. En karlar verða þó i
fleirtölu i hópi listamanna.
Rithöfundar.
En þó að svo sé, er ekki
Frh. á 4. síðu.
það sýnir ekki skört á jafn-jkörlum og konum. Þáð virð-
vægi, heldur aðeins það að ■ ist því svo sem . vitsmunir
TELPU-
DRAGTIR.
VeizL Regio,
Laugavegi 11.