Vísir - 29.07.1946, Side 2

2
V I S I R
Mánudaginn 29. júlí 1946
Yfir humlrað íslenzkar konur hafa stundað
nám við hiísmæðraskólann á Sorö.
ViðfaE við frk. Wesfergaard
forsföðsjkomi skóSans.
prk. Ehsa'oeth Westergaard, forstöSukona hús-
mæðraskólans í Sorö í Danmcrku kom hingað
til lands í byrjun júlímánaðar og heíir dvalið hér
síðan. Fréttaritari Vísis hafði tal af ungfrúnni fyrir
nokkrum dögum og bað hana að segja- lesendum
Vísis emhverjar fréttir. Hér fer á eftir viðtal við
frk. Westergaard.
— Hafið þéi’ koniið til ís-
'lands fyi’r?
— Nei, eg hefi aldrei til fs-
lands koinið fyrr en nú, en
. engu að síður liefi eg haft
náin kynni af islenzku kven-
þjóðinni, því á skólanum hjá
mér hafa lært samtals 129
konui’. Eg hefi ávallt gert
mér far um að lialda vin-
fengi við . nemendur mína
eftir að þeir liverfa frá skól-
anura, livert á land sem þeir
fara. Eg liefi skrifazt á við
marga þeirra og einnig er
gefið út blað í skólanum,
;sem sent er til allra nem-
ænda skólans, eldri og yngri.
Nemendur mínir frá fslandi
hafa vei’ið víðast livar að af
landinu, frá Reykjavík, Ak-
ureyi'i, Vestmannaeyjum,
ísafii'ði, Seyðisfirði og svo
mætti lengi telja. íslenzku
stúlkurnar iiafa allar ver-
ið liinar yndislegustu í
minn garð og á eg margra
glaðværra stunda að minn-
ast með þeim, þó ekki sízt
núna þessa daga sem eg
hefi dvalið hér á landi. Þær
fiafa hókstaflega borið mig
á liöndum séi', hvar sem eg
liefi farið. Alls staðar lieíi
eg mætt sama hlýja viðmot-
inu, gestrisninni og ein-
skærri alúð.
Satt að segja datt mér
það ekki í hug, að ísland
væi'i eins yndislegt og ]xað er,
en svo lengi læi'ir maður
sem lifir. Eg liefi ferðazt um
Evrópu þvera og endilanga
og skoðað þar liina frægustu
staði, en hvergi liefir mér
fundizt eins tilkomumikið
landslag og á íslandi. Það
er í einu orði: draumalaúd.
— Hafið þér ferðazt mik-
ið um landið?
— Já nokkuð. Eg fór til
Akureyrar nokkru eftir
komu mína hingað til lands
og dvaldi eg þar í 8 daga í
bezta yfirlæti. Svo fór eg til
/Ifveragerðis og sá Grýtu
gjósa. Það fannst mér til-
komumikil sjón. Einnig fór
eg að Gullfossi og Geysi og
til Þingvalla.
— Hvað viljið þér segja
mér af skólanum yðar?
— Það er nú margt og mikið
se.n eg gæti sagt urn hann.
því þar er lif mitt allt. Eg
elska þetta lif, sem guð lief-
ir búið mér hér á jörðinni.
Mér finnst það hafi verið
köllun min að vera fóstur-
móðir ungu kvennanna sem
sækja skóla minn heim og
eg hgga mér eftir því. Eg
kalla þær dætur mínar og
mennina þeiri’a tengdasvni
Frk. Elisabeth Westergaard.
og eg veit ekki betur, en við
séum öll ánægð með að hal'a
það svona.
Jæja, hvað um það. Eg tók
við skólastjórninni áiið 1918
og liefi verið við liapa óslit-
|ið síðan. Húsmæðraskólinn i
Soiö, sem er sá stærsti í
Danmöi'ku þeirrar tegundar,
var stofnsettur árið 1897, og
tók hann þá í heimavist 38
nemendur. Árið 1929 lét eg
svo byggja við liann og
seinna aftur árið 1942 og nú
er liann nærri þrefalt stærri
en hann var, er eg tók við
honum, og rúmar 95 nem-
endur í heimavist. Þetla er
einkaskóli minn og vei'ð eg
persónulega að bera nærri
allan reksturskostnaðinn,
því danska í'íkið er lieldur
íhaldssamt um fjárgreiðsur
til skólanna.
•— Hvað um starf skólans?
— Hann starfar árið um
kring. Hefi eg alla tíð
hagað þvi þannig, að halda
náinskeið sem standa yfir
fimm mánuði i senn. Eins
og geta rná næri'i er þetta
alltof skammur timi til að
halda uppi viðtækri kennslu
og hefi eg þvi lagt aðalá-
herzluna á það, að kenna
ungu stúlkunum þau atriði
húsmóðurstarfsins, sem
nauðsynlegust eru hverju
heimili. Kepndur er matar-
tilbúningui', uppþvottur,
strauning, lireingerning og
barnfóstrun. Eg var sú fyi'sta
sem kenndi barnfóstrun í
Danmörku og var sá þáttur
kennslunnar tekinn upp við
skólann árið 1927, og eftir
það var liann einnig 'tekinn
upp í öðrum húsmæðraskól-
um í Danmöi’ku. Eg hefi
ekki lagt ríka áherzlu á að
hafa mikla kennslu í sauin-
um, heldur aðeins það ein-
faldasta, því mín reynsla er
sú, að ef fullnægjandi rækt
á að leggja við saumana, þá
eru þessir fimm mánuðir
allt of stuttur tími til þess,
og sem skyldunámsgrein
myndu þeir rýra gildi hinna
námsgreinamia.
— Er þetta einungis
heimavistarskóli sem þér
starfrækið?.
— Já, eg er þeirrar skoð-
únar að heimavistárskólar.
Iiafi marga góða kosti fram
yfir hina skólana. Sérstak-
lega vil eg minna á, liversu
auðveldara er fyrir forstöðu-
fólk skólanna og kennara að
fylgjast með nemendum,
framförum þeirra og starfi.
Svo er og annar kostur sem
má sín mikils og það er
gagnkvæm kynning nem-
cndanna. Það verður ekki í
cfa dregið að heimavistar-
skólinn á drýgstan þátt í var-
anlegri kynningu skólasyst-
ikina, því hann veitir aðilum
betri möguleika til að kynn-
ast skapferli og framkomu
hvert annars og skapa vin-
áttu þeirra i milli.
— Svo við snúum okkur að
öðru, hvað um . norræna
samvinnu ? '
— Eg hefi alla tið verið
síakur unnandi samstarfs og
bræðralags þessara frænd-
þjóða og það er von mín og
ósk, að sú samvinna sem nú
er að vaxa upp úr rústum
stríðsáranna megi blómgast
og eflast í nútíð og framtíð.
Eg hefi liaft nemendur frá
öllum Norðurlandaþjóðun-
um, jafnvel frá Finnlandi og
Færeyjum og mér liefir
fundizt skyldleikinn með
þessúm norrænu stúlkumj
svo náinn í sjón og raun, að
vart getur hann nánari ver-í
ið.
— Hvað finnst yður umj
húsmæðraskólana hér á ís-
landi?
— Mér lízt ágætlega á þá,
cn þó finnst mér nýi hús-
mæðraskólinn á Akureyri
taka þeim öllum fram. Hann
(fullnægir að öllu leyti kröf-
um nútímans um fyrirkomn-
lag slikra skóla. Þar liefir
verið komið fyrir „einstakl-
ingseldhúsum“ eftir fyrir-
inynd „Klasse-kennslunnar“
sem eg tók fyrst upp í Dan-
mörku árið 1908, en þá starf-
aði eg - við unglingaskóla í
Kaupmannahöfn. — Þessi
kennsla er fólgin í því, að
eldhús húsmæðraskólans er
;nnréttað þannig, að hver
nemandi hefir sitt sérstaka
eldhús innar af almenn-
ingnum og sín sérstöku á-
liöld og hver um sig vinnur
sjálfstætt. Með þessari verk-
rænu aðferð fæst miklu betri
árangur en ella. Þessi
kennsla hefir nú verið lög-
boðin í Danmörku, og ganga
þau lög í gildi árið 1948.
Ekki get eg svo minnzt á
húsmæðraskólana hér að eg
ekki minnist einnig á for-
stöðukonur þeirra, sem
gegna störfum sínum með
mestu prýði. Eg liefi hitt hér
frk. Helgu Sigurðardóttur og
meðan eg dvaldi á Akureyri
liitti eg skólasystur mína
Jóninu Sigurðardótlur og
einnig hefi eg liaft tal af
Jónínu Guðmundsdóttur,
formanni Húsmæðrafélags-
ins. Ýmsar fleiri forustu-
konur á sviði lmsmæðra-
skólanna Iiefi eg rætt við og
hefir það orðið að ráði með
mér og þeim, að eg kæmi
liingað aftur í liaust og héldi
liúsmæðrakennaranámskeið
á Akureyri. Eg býzt við að
fara héðan að þessu sinni
þann fyrsta ágúst, en kem
svo aftur, ef guð lofar, í
október.
Eg þarf ekki að orðlengja
það, en eg liefi niikinn hug
á að dvelja liér oftar og
kynnast betur hinni íslenzku
þjóð og hinu gullfagra landi
liennar. Eig lilakka eins mik-
ið til að koma aftur, og
mér leiðist að þurfa að
hverfa liéðan núna. Hver
dagur, sem eg hefi dvalið
liér, hefir verið sem æfintýr
og vináttuhugur nemenda
minna gagnvart mér er með
éindæmum. Um daginn fór
eg í skennntiferð til Þing-
valla ásamt gömlum nem-
endum mínum og hvork?
meira né minna en 44 af 120
konum tóku þátt í þessari
ferð. Eg er ekki klökk að
eðlisfari, en vart gat eg tára
beitni mín gegn frekju her-
mannanna liafi þar miklu
um ráðið. Eg segi þetta ekki
til að hrósa sjálfri mér, eða
reyna að koma þvi inn hjá
fólki, að Þjóðverjar liafi
liræðzt mig öðrum fremuiy.
heldur vegna þess að eg fékk
fulla vissu fju’ir þvi, af
rej'nslu minni, að Þjóðverj-
ar veigruðu sér við að ganga
á rétt þeirra manna, sem
mættu þeim með fullri ein-
urð, en hopuðu ekki fyrir
þeim með undanlátssemi og
ótta.
— En fengu Þjóðverjar
ekki illan bifur á yður,
vegna mótstöðu yðar?
—- Jú, vissulega átti eg
ekki upp á pallborðið hjá
þeim og víst var um það, að
þeir sátu um hvert færi til
að koma mér í úlfakreppu.
Nokkrum sinnum fékk eg
heimsóknir þýzkra her-
manna og danskra Hipo-
manna. Þeir tóku sér meira
að segja bólfestu í setustof-
unni minni og fylgdust með
öllu sem fram fór á skólan-
um, i von um að geta sann-
reynt það, að eg hefði í
frammi stríðsáróðlir við
nemendur mina. En svo
sem guð er yfir mér hafði
mér aldrei komið slíkt til
hugar. Þeir spurðu Jivort eg
'fengi ekki óleyfileg blöð. Jú,
eg neitaði því ekki að mér
bærist þau eins og öðrum —
og eg læsi þau, livert orð, en
að því búnu brenndi eg þau,
svo nemendurnir gætu ekki
komizt yfir þau. Það var
drglegt brauð að fá liótun-
arbréf um dauða og tor-
límingu.
— Voru engir föðurlandk-.-
Húsmæðraskólinn í Sorö.
bundizt, þegar þessar fóstur-
dætur mínar færðu mér að
gjöf forkunnarfagurt mál-
verk og mér varð að orði:
„Hin hlýju hjörtu þeirra
eru í ætt við hina lieitu
hveri landsins.“
— Hvað um Danmörku og
skólann á stríðsárunum?
Skólarnir fóru ekki var-
hluta af ásælni og yfirgangi
Þjóðverja frekar en aðr-
ir á styrjaldarárunum. Að-
eins sex skólar í öllu land-
inu komust hjá því að vera
notaðir af Þjóðverjum.
Einn af þessurn sex var sem
betur fer.minn skóli. Eg veit
ekki hverju eg á það að
þakka öðru frekar, en helzt
er mér að halda að ein-
r. . : .Oiriúí);li')l ú-i'iiorio
svikarar innan skólans?
— Jú, því er nú verr og
miður, að skólinn gat ekki
komizt lijá þvi óláni. Það
voru tvær systur á skólanum
sem fylgdu Þjóðverjuim
í einu og öllu. Eg vissi
fyrir víst að þær sendu við
og við ósannar fregnir frá
skólanum og þá brást það
ekki, að Þjóðverjarnir komu
að vörmu spori. Þeir leituðu
hátt og lágt um allan skól-
ann að ímynduðum áróðurs-
plöggum og öðru þess hátt-
ar, snéru öllu við í herbergj-
um og liirzlum — en fundn
aldrei það, sem þeir leituðn
að.
Frh. á 8. síðuu
• ÓÍ VKÓúíil !;.->I|lÍU'»V