Vísir - 29.07.1946, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Mánudaginn 29. júlí 194í>
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN YlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Báglega tákst.
Ikingsetan varð skömm að þessu sinni, enda
* ekki til annars ætlast. Ríkisstjórnin fékk
heimild til að óska eftir inntöku í samband
hinna sameinuðu þjóða og vafalaust reynist
það þjóðinni til heilla, að leggja fram skerf
sinn í alþjóðastarfi, svo sem efni standa til
og af henni verður krafist með sanngirni.
Svo einkennilega vildi til, að nýsveinn einn
á þingi, sem á sínum tíma gerðist frægur að
endemum, cr sambandslagasáttmálanum hafði
verið sagt upp og lýðveldið var stofnað, hugð-
ist nú að rétta hlut sinn, og hefna þess á Al-
þingi, sem hallaðist í héraði. Bar hann fram
tiliögu er varðaði dvöl setuliðs Bandaríkjanna
hér á landi, og gekk í þá átt að krafist yrði
fyrirvaralausrar brottfarar þess. Fékk liann
kommúnista og framsóknarmenn í lið með
sér, jiótt þeini væri bent á, að hér væri tveim-
ur algjörlega óskyídum málum ruglað saman,
€ii auk þess væri hér um óviðeigandi hátterni
nð ræða af hálfu þingmanna, þar eð máhmum
yrði fylgt eftir hvoru í sínu lagi og eftir því,
sem'við ætti. Meiri hluti þings felldi tillöguna
og bjargaði þannig þjóðinni frá smán þeirri,
sem „sjálfstæðishetjan“ taldi viðeigandi, að
hún tæki á sig að þörfu eða óþörfu.
Eftir iið þingi lauk hefur Þjóðviljinn breytt
sig mjög út yi'ir afgreiðslu málsins, og reynt
?ið tclja fólki trú um, að Alþingi hafi gerst
sekt um föðurlandssvik. Gætti hlaðið jafn-
i'ramt vandlega, að gera sem minnst úr yfir-
lýsingu, er forsætisráðherra gaf, varðandi dvöl
sefuliðsins, og er gekk i þá átt, að ríkisstjórn-
in myndi fyrir sitt leyti vinna að lausn máls-
ins í samræmi við þá samninga, sem gerðir
hefðu verið á sínum tíma, og ættu að liafa
ondi, scm upphaf. Sanna slík skrif, að það eru
■ckki liagsmunir þjóðarinnar, sem fyrst og
fremst er barizt fyrir, heldur öllu frekar iútt
íið gera málið hæft til áróöurs á alþjóða vett-
vangi. íslenzka þjóðin i hcild æskir slíks ekki,
og telur það jafnvel skaðlegt fyrir affarasæla
lausn þess. Þjóðin vill eiga vinsamleg skipti
ein við Bandaríkin svo sem verið hefúr, enda
trcystir allur almenningur fyllilega þeim .lof-
orðum sem gefin hafa verið um hrottflutning
setuliðsins, er viðunandi öryggi í alþjóðamál-
um má lieita tryggt. l'riðarráðstelhan sczt nú
‘á rökstóla og er þá ekki ástæða til að ætla
íinnað, en að alþjóðamáhim verði skipað svo
örugglega, að dvöl erlcnds sctuliðs sé óþörf í
hlutlausum löndum, hvar á hnettinum, sem
■ þau kunna að vera. Gefst þá ísienzku komm-
únistunum vafalaust færi á, að bjarga Eystra-
sallslöndunum frá slíku höli, seni'Og öðrum
iöndum allt í kringum þann sjötta hluta jarð-
■•arinnar, sem telst innan vébanda ráðstjórnar-
rikjanna.
Brölt kommúnista á Alþingi verður að telj-
ast óþarfl og óviðeigandi. Þótt við Islending-
ar viljum halda óskertu sjálfslæði um al^ur
og ævi, og viíjum búa einir að landinu, kunn-
im við því illa, er innlendir mcnn leitast við
oð gera viðkvæmustu mál okkar að deilumál-
tm á alþjóðleguin vettvang og tcljum litil lík-
indi til að slíkt reynist hcilladrjúgt. Sjálfir
viljuin við reyna að leysa rnálin, áðiir en
öðrum er falið það, en óneitanlega tekst
kommúnistum báglega, að sannfæra menn um
föðurlandsást sina með ofangreindu atferli.
met á Drengjameistara
móti Islands.
K.R. fékk flesfa meisfara.
5. Drengjameistaramót Is-
lands í frjálsum íþróttum
fór fram nú um helgina.
Alls voru seti 5 glæsileg
drengjamet, en yfirleitt var
árangur mótsins talsvert
betri en nokkru sinni áður.
K.R. fékk tí drengjameist-
ara, Ármann og Í.R. 3 livort
og F.H. og Í.B.V. 1 hvort.
. Úrslit i einstökum grein-
um urðu þessi: laugardag-
inn 27. júlí: 100 m. 1. Hauk-
ui' Clausen, Í.R., 11,7 sek.
Háslökk: 1. Örn Clausen, I.
R., 1,70 m. 1500 metr.: 1.
Stefán* Gunnarsson, Á.,
4:34,tí mín. Kringlukast: 1.
Vilhj. Vilmundar, K.R.,
44,21 m. Langstökk: 1. Björn
Vilmundarson, K.R., 6,80 m.
(nýtt drengjamet og bezti
langstökksárangur ársins).
Sleggjiikast: 1. Pétur Krisl-
bergsson, F.FI. 38,48 m. —
110 m. gr.hlaup: 1. Óláfur
Nielsen, Á., 17,4 sclc. —
Sunnudagur 28. júlí:
1X100 m. boðhlaup: 1 Sveit
Í.R., 45,tí sek. (nýtt drengja-
met og bezti tími ársins). -
Slangarstökk: 1. ísleifur
Tónsson, Í.B.V., 3,20 m. —
Kúluvarp: 1. Vilhj. Vilmund
arson, Iv.R., 15,8tí m. 400 m.:
Síldifli:
Framh. af 1. síðu.
nótt með síld til verksmiðj-
anna á Hjalteyri, samtals
með um 10 þúsund mál. Er
það mesla magnið, sem bor-
izt licfir þar á lanrl á svo
skömmum tijna. Verksmiðj-
urnar liafa nú alls tekið á
móli 55 þúsund málum.
Aflaliæsti báturinn, sem
leggur upp Iijá verksmiðj-
unum cr Fagriklcttur með
8023 mál.
DAGVERÐAREYRI.
Frá því i gærmorgun hafa
11 skip komið með síld tii
verksmiðjunnnar á Dag-
verðareyri samtals með um
9000 mál. Fyrir helgi eða á
fösludag og laugardag var
veiði allgóð ,en í gær var
hún með minnamóti sökum
brælu, er var á miðunum.
Frá því að veiðar liófust
befir verksmiðjan á Dag-
verðareyri tekið á móti um
30—37 þúsund niálum. Afla-
hæsti báturinn er Freyja frá
Reykjavik. Hefir lnin aflað
um 6000 mál.
D.TÚPAVÍK
Engin síld hefir borizt til
verkslniðjanna á Djúpuvík
s.'I. viku. Stafar ]>að af því,
að skipin, sem leggja þar
upp, geta jafhfram lagt upp
á Dagverðareyri, en hún er
næn síldveiðisvæðinu. Frá
því, að veiðar liófust, hef-
ir verksmiðjunum á Djúpa-
vík borizl 15.063 mál síldar.
INGÓLFSFJÖRÐUR.
Mikil sild barst á land til
verksmiðjanna á Ingólfsfirði
1. Pétur Sigurðsson, K.R.
53,6 sek. (nýtt drengjamet).
Þrístökk: 1. Björn Vilmunð-
arson, K.R., 13,08 m. 300 m.:
1. Stefán Gunnarsson, A..
9:35,0 mín. Spjótkast: 1. As-
mundur Bjarnason, Iv.R.,
53,97 m. (nýtt drengjamet).
Mótið fór vel fram í hvi-
vetna, enda var veður frek-
ar gott. - Knattspyrnufélag
Reykjavíkur slóð fyrir mót-
inu.
SiveJsj samsæfi
Frk. Elisabeth Vestergaard,
forstöðukona húsmæðra-
skólans í Sorö, er nú á förum
Banmerkur.
Annað kvöld niunu ís-
lenzkir Sorö-nemendur,
menn þeirra og aðrir vinir
fi'k. Vestergaard halda lienni
kveðjusamsæti sem hefst kl.
7.30 e. h. Þátttakéndur í
kveðjusamsælinu, sem vafa-
laust verða margir, eru beðh-
ir að gera svo vel og skrifa
sig á lista fyrir kl. 4 e. h. í
dag í Bókaverzlun Sigfúsar
Eymundsen.
um helgina. Landað var um
7000 málum frá 8 skipum.
Síld þessi vciddist aðallega
á Grimseyj.arsundi. Var
mjög góð veiði þar í gær og
í fyrrinótt og sprengdu nolck-
ur skip nætur sínar í stór-
um köstum. — AIls liafa um
22 þús. mál borizt á land á
íngólfsfirði og er Grótta afla-
Iiæts með um 4700 mál.
HÚSAVÍK.
Fimm skip löndiíðu Iijá
verksmiðjunni á FKisavík í
gær samtals 800 málum.
Alls hcfir verksmiðjunni
borizt um 2500 mál sildar.
Síðastl. fimmtudag var byrf-
að að taka á móti sild og i
gærkveldi var byrjað að
bræða. Saltað hefir vcrið í
um 700 tunnur á Ilúsavík.
SEYÐISFJ ÖRÐUR.
í niorgun simar fréttaritari
blaðsins á Seyðisl'irði, að
öll samningsbundin skip
við síldarverksmiðjitna á
Sevðisfirði liafi fengið full-
fermi við Langanes i gær,
í gær var mjög mikil síld
báðum megin við nesið og
voru þar aðeins örfá skip
að veiðum. Frá þvi að vcið-
ar hófust hafa verksmiðj-
unni borizt um 15 þúsund
mál og eru allar þrær að
fyllast.
HEII.DARAFLINN.
Allar síldarverksmiðjur á
íandinu Iiafa nú tekið á
móti ca. 500 þús. málum
síldar, en það cr um 750 þús-
und hektólítrar. A sama tima-
í fyrra var bræðslusíldar-
aflinn 321 þús. hcktólítrar og
í hitteðfyrra ca. 159 þús.
hckkil.
Nýyrði. „S. G.“ hefir ritað bréf það, sem liér
fcr á cftir: „Síðustu mánuði og ár hafa
ýinis ifýyrði verið að skjóta upp kollinum i mál-
inu og væri ekkert við því að segja, ef þar
væri um orð að ræða, sem skýra ný hugtök, sem
við höfum eklti átt orð til yfir áður. En þau
„nýyrði“, sem eg ætla hér að minnást á, eru
þó ekki af þeim toga spunnin, þvi að þeim hefir
verið klambrað saman af einhverjum bögubós-
um, sem mér sýnist láta betur að -hugsa á er-
lendum málum én að halda sér við íslenzkuna.
*
Frið- Eitt þeirra orða, sem r.ú heyrast hvað
elskandi. eftir annað í útvarpi og btöðinn, er
„friðelskandi". Það er talað um friðelskandi
þjóðir og þar fram cftir götunum. F.g minnist
þess ekki að liafa lieyrt þetta orð fyrr en fvrir
svo sem einu ári. Aður töluðu mcnn um frið-
samar þjóðir, sem eg held, að tákni nákvæm-
lega það sama, því að livað er friðsöm þjóð
annað en þjóð, sem elskar friðinn? Eg held, að
það færi vel á þvi, að þetta „nýyrði" yrði graf-
ið án minnstu viðhafnar.
*
Frelsis- Ekki kann eg heldur við orðið „frels-
elskandi. iselskandi" og tel eg það þó ekki al-
veg eins meinbölvað og þetta, sem eg
minntist á hér að framan. Eg hekl bara að menn
ruglist litilsháttar í ástinni. Það, sem menn eiga
við, er „frelsisunnandi“, því að sagt er, að menn
unni frelsinu, en liinsvegar að menn elski koiui
(eða konur, sumir). Mér finnst líka síðara orðið
hljóma betur í munni. Það er því ekki svo
mikið, sem þarna þarfnast Iagfæringar, en af
þvi, er lika minni afsökun að finna fyrir þá,
sem nota óyrðið.
*
Meira En eg er ekki alveg búinn að gera
frelsi. frelsinu sk.il. Eg lield, aðyeg liafi les-
ið það i timaritinu Dagrenningu, að
ritstjórinn lial'i verið í Danmörku á „frelsisdag“
þjóðarinnar (og vafalaust hefi eg lesið það
viðar, þótt eg geri ef til vill meiri kröfur til
hans). Þetta er eitt „nýyrðið?, því að eg tel,
að við eigum fullsæmilegt orð á islenzku, nefni-
lea „þjóðhátíðardagur", því að það mun vera
átt við þarna. Enda he.fi eg aldrei heyrt annað
en að þjóðhátið væri lialdin til minningar um
fengið cða endurheimt frelsi.
*
Daijða- Eg er nú senn búinn ineð það, sem
slys. eg liefi safnað í sarpinn að þessu sinni
enda munu menn líka vera um það
bil búnir að fá nóg tfl að melta með sér í bili.
Þó vil eg ekki sleppa því að geta um „dauða-
slys“ — orðið en ekki atvik af þvi tagi, enda
mun nóg um slíkt hjá okkur, þótt eg hæti ekki
einu við. „Bani“ er gamalt og gott íslenzkt orð,
sem þarna á miklu betur við. Þá sjaldan við
neyðumst til að minnast á svona hörmulegan
atburð, eigum við að kalla hann „banaslys“. —
áleð jíökk fyrir birtinguna.“
*
Samþykkur. Iíg er því samþykkur, sem S. G.
segir hér að ofan, að við eigum
betri og réttari orð til yfir ]iau hugtök, sem
um er að ræða. Blöðin gela ekki hjá þvi kom-
ist að taka á sig drjúga sök af þvi, að þessi orð
skuli vera komin i notkun, en vonandi eru þau
ekki orðin svo rótgróin, að ekki sé unnt
að uppræta þau. A. m. k. vona eg, að Visir geri
sitt til þess, að'svo megi verða.
©
*
Skegg- ;„Skeggi“ skrifar mér gamansaman
vöxtur. pistil: „Mér er sagt, að áfengisnautn
auki skeggvöxt nianna. Vil eg þvi
skora á þá, sem rannsaka eiga álirif drykkju-
skapal' á þjóðarhaginn, að taka einnig með í
reikninginn, hv.að það auki raksturskostnað
(ath.: ekki rektsturskostnað) einstaklings, ef
hann fær sér einn gráan, og láta hækka vísitöl-
una i samræmi við það.“ Til þess er ætlazt, að
enginn láki. þetta alvarlega.