Vísir - 16.08.1946, Síða 2

2
V I S I R
Föstudaginn 16. ágúst 1946
Theódór Á rrmstPfft:
Aberdeeii með fiskílaiiia-
angaskipiiiii „Naría44.
i.
Við griltum stóran vita á
Iclettatanga sunnan við liafn-
íirinynni Aberdeen i ljósa-
skiptunum þriðjudaginn 12.
marz. Litlu siðar fór að glóra
i innsiglingarljósið norðan
jnegin iiafnarmjmnisins.
l>okumugga, þjösnalegur
kaldi af suðvestri og rudda-
sjór. Mig furðaði á þvi, að (
-enginn kom hafnsögumaður- J
inn til móts við okkur, þvi að |
<>g sá ekki betur en að bryti
íill-ógestrisnislega þvert um
liafnarmvnnið. Og eg lieyrði
itð Kristján skipstjóri tautaði
ú milli tanna sér:
„Ætlar ekki helvílis lóss-
inn að’þora út?“
Hann hafði þá tvívegis j
I;allað með hásum blæstri, en ,
])ó ekki minnkað ferðina. Og j
]>egar komið var fyrir opið
Jiafnarmynnið, beið hann
ekki boðanna heldur breytti
lúklaust stefnunni og lét
„Narfa“ ösla beint i hafnar-
jnynnið. Mér sýndist Jjað.ekk-
ert árennilegt og sizl að-
gengilegra en Hornafjarðar-
n sinn, í þau skipti sem eg
l efi farið um liann nú. Ilöfn-1
in var einmitt opin fvrirj
Jieirri átt, sem nú var á og \
l’afði verið undanfarna daga
og ólögin æddu inn úr liafn-
ítrmynninu, sem er ekkert
frýnilegt, þvi að klettaflasir
cru á báðar hendur og ó-
liöggnar klappirnar á vinstri
Iiönd (cða sunnanvert), en
örstuttur, stevptur garður á
hægri hönd, með innsigling-
ítrljósi. Ilafnarmynnið er þvi
íiðelns lítið eilt breiðara en
Iiöfnin sjálf, þ. e. fiskihöfnin,
sem fremst er „dolckanna“ og
okki allmiklu breiðara en j
Iiafnarmvnni Reykjavikur- j
liafnar. Og á móti okkur var
svo fossandi straumur út úr
Iiöfninni — á móli sjóunum.
Lóðs um borð.
„Narfi“ er fremur ólánleg-
tir kuggur, bæði á og i sjó,
<?nda var liann eitt sinn sand-
mokstursprammi á Siglu-
firði. Bót fannst mér það nú
vera i máli, að eg var búinn
að sjá það fvrir löngu, að
liann lætur vel að stýri og
vélin er örugg eins og krónó-
meter (230 liesta Aller Bed-
ford diselvél). Og það kom
sér vel nú, því að vegna þess,
liversu stuttur kuggurinn er
<>g kubbslegur, sótti liann
úlinur í að leggjast þvert i
straum og sjóa. Og vel kom
sér það nú líka að traustur
anaður var við stýrið og mik-
ill burðamaður, en það var
íi ldursforse ti skipsliafnarinn-
ar, Yigfús Yigfússon, Akur-
t'vringur, rösklega fimmtug-J
ur, risi að vexti. Þarna reyndi
hæði á þrek og snarræði að
stýra og eg átti ekki á öðru
von, en að þá og þegar myndi
„Narfi“ hendast upp á lclapp-
irnar á bakhorð, — og eitt ó-
lagið fékk hann óþvrmilegt
aftan á sig. Baráttan var ekki
löng, máske 3 eða 1 minútur.
En eg stóð á öndinni á með-
an. Og þegar komið var inn
í iiafnarh’gnuna bogaði svit-
inn af Yigfúsi og liann blés
eins og hvalur.
Spölkorn innan við þé.tta
ógestrisna liafnarmynni eru
svo tveir örstuttir slevptir
garðar — og í því mynni beið
hafnsögumaðurinn i smá-
kænu og kom glottandi um
borð, en luíðskjálfandi af
kulda.
„Pretty rough, captain —
ave?“ sag'ði hann, helvískur:
Kristján skipstjóra vantaði
enskan orðaforða til að svara
honum tilhlýðilega. En Yig-
fús talaði við hann íslenzku,
allflúraða og sagði meðal
annars:
„Þú værir ekki skjálfandi
eins og hundur ....“, svo
sem hann lcvað á „. . . . ræf-
iliinn þinn, ef þú liefðir gegnt
þínu starfi og handleikið stýr-
ið núna ....“. Orðhragðið er
ekki efíir hafandi.
Þegar inn er komið úr
hinu innra hafnarmynni er
liöfnin þessi, þar sem fram
fer afgreiðsla fiskiskipa, ærið
rúmgóð, þótt ckki sé hún
breið. En hún er all-löng, og
myndarleg hafnarhólvirki á
háðar hendur. Suður úr henni
eru svö aðrar „dokkir“, t. d.
„stóra dokk“ þar sem eru
miklar skipabyggingastöðvar.
Það var liljótt í höfninni,
þegar við komum að landi,
enda var dagur að kveldi
kominn og öll vinna hætt.
Yið liafnarbólvirkin á liægri
hönd lágu nokkur flutninga-
skip við kolakrana, en vinstra
megin, þar sem fiskmarkað-
urinn er háður, var fátl
skipa: 3 eða 1 sænskir bátar
fremst og var „Narfi“ látinn
leggjast fyrir innan þá, — en
þeir voru búnir að bíða af-
greiðslu í tvo daga, að þvi er
1 laf nsögumaðu ri nn sagði.
Fyrir innan okkur’ við ból-
virkið, var byezkur togari,
nýkominn, en þar fyrir inn-
an „Sæfinnur", 102 smálesta
bátur (Narfi er 83 smák), —
sem eins og „Narfi“ er í fisk-
flutningum fyrir Hornafjarð-
arútgerðina. Haf nsögumað-
urinn sagði mér að hann
væri búinn að bíða afgreiðslu
i tvo sólarhringa, eins og
sænsku bátarnir, j»vi að höfn-
in hefði verið full af brezk-
um togurum i byrjún vik-
unnar og þeir væri ylirleitt
látnir sitja fyrir afgreiðslu.
Fljót afgreiðsla.
Það stóð þess vegna alveg
sérstaklega vel á um komu
„Narfa“, því að til okkar var
kallað úr landi, að hann
myndi fá afgreiðslu strax í
hýti morguninn .eftir, hvað
sem Svíunum liði.
Yið komuin á áttunda tím-
anum um kvöldið, en ekki lét
afgreiðsluinaður skipsins svo
lítið að koma um borð. Heitir
fyrirtæki það „Bon Accord“,
sem Hornafjarðarútgerðin
hefir aðallega látið annast
fyrir sig' sölu fiskjarins. Brá
hér ö'ðru vísi vi'ð, en um af-
greiðslu „Sindra“, þegar eg
kom með honum til Fleet-
wood síðastliðið sumar. Kom-
um við ekki inn i liöfnina
fyrr en eftir miðnætti, en af-
greiðslumaðurinn, Campbell
gamli var kominn upp í hrú
til okkar jafnsnemma toll-
þjónunUm, og liafði þá þeg-
ar með sér gjaldeyri handa
skipshöfninni og tók við
pöntunarlistum hrytans og
vélstjórans.
s® «■ ^
Skipstjóri bað þvi tollþjón-
ana, sem til okkar komu að
gera forstjóra „Bon Accord'4
aðvart um komu okkar. En
vistasalinn, gamall skrjóður
og Gyðingur, kom fram á
hafnarhakkann og spurði
hvort okkur vantaði noklcuð
sérstaklega, ]>á um kvöldið.
En því var neitað.
Farið í land.
" Það liafði auðvitað verið
ætlun allra skipverja að fara
í land og skennnta sér þetta
kvöld, því að ekki var liklegt
að tækifæri yrði til þess næsta
kvöld. Þá yrðum við senni-
lega komnir til hafs, úr því
að svona leit vel út með af-
greiðsluna. Þeir voru því allir
blóðrakaðir og prúðbúnir
strákarnir, og raunar skip-
stjórinn líka, að ógleymdum
undirrituðum. En nú leit
ekki út yrir að mikið yrði
hægt að skemmta sér, J>ar
sem enginn kom gjaldeyrir-
inn frá afgreiðslunni. Fóru
menn nú að leita í „pússuin“
sínum að brezkri mynt, sem
afgangs kynni að hafa orðið
i fyrri ferðum. Útkoman varð
sú, að upj) voru drifin sam-
tals tvö pund tæp, og með
það fór svo liersingin í land,
— sjö skipverjar og eg átt-
undi maður — en Yigfús vildi
verða eftir um borð og gæta
„búsins“. Af hendingu hafði
slæðst í tösku mina, þegar eg
fór austur á land í vetur,
vegabréfið góða, sem eg hafði
haft á „Sindra“-förinni, með
uppáskrift brezka útlendinga-
eftirlitsins í Fleetwood, þa r
sem eg er talinn „ieporter“,
og tóku tollverðirnir jiað gott
og gilt, — og j>að með á-
nægju, svo að eg mátti fara
allra minna ferða i land.
Þetta var fríð fylking, sem
hér fór í land, því að alll voru
jietta ungir menn og sumir
all gjörfilegir. Og eg var upp
með mér af j>ví að vera í
þessuin hóp.
Þegar við komum að liafn-
arhliðinu. sáum við að opnar
stóðu útidyr á skrifstofum
Bon Accord-félagsins og ljós
var þar í glugga.
„Hann mun j)á vera kom-
inn hingað, helvískur,“ taut-
aði Kristján. „Bezt að tala við
dónann og fá hjá honum
aura.“
Ruddist svo öll hersingin
inn á skrifstofuna og var þar
fyrir forstjóri fyrirtækisins,
ungur maður, livatlegur og
liávaðasamur. Hann var
sýnilega nýkominn inn úr
dyrunum og bau'ð skipstjóra
vélkominn. Lítið var þó um
samræður, því að Kristján er
engiiin enskuhestur. Aðalat-
riðið var jietta: að við mynd-
uin verða afgreiddir fyrri
liluta næsta dags. Engan
flutning hafði afgreiðslu-
maðurinn getað útvegað
„Narfa“ að jiessu sinni,* og
var J)á ekki um annað a'ð
ræða, en að taka ís í skipið,
heim aftur. ’S'irðist þetta vera
fremur vandræðalegt, að vera
sér ekki úti um farma í skip-
in lieim, svo mikil sem flutn-
ingaþörfin hlýtur. að vera.
Nú, —• og svo fékk Iíristján
slcipstjóri hjá jæssum náunga
dálitla fúlgu fjár í eins-punds
seðlum. \'ar hann svo kvadd-
ur með tillilýðilegum virkt-
um. í anddyrinu var svo
hverjum manni útdeilt fáein-
um pundum, en j)að jafn-
framt bundið fastmælum, að
við skyldum lialda hópinn
um kvöldið. Því að j)ótt þetta
væri nú þriðja ferð þeirra fé-
laga til Aberdeen voru þeir
liarla ókunnugir, -— og ])að
sem verra var: Enginn þeirra
talaði enslcu og var eg því
sjálfkjörinn túlkur þeirra.
Yar svo lialdið upp í borgina
og var fyrst fyrir Breiðgata
(Broad Street), all vegleg og
stórborgarleg gata, með búð-
um og veitingahúsum á báða
hóga.
Ekki skal nú út í jiað farið
að ráði, að lýsa þessu kvöldi,
— sem var j)ó býsna
* Annars liafa skipin oft
flutning heim, og fullfermi.
Hefir j)að einkum verið cem-
ent, sem flutt hefir vérið.
skemmtilegt. En það er ekki
til ])ess ætlast, að eg skrifi
reyfara í J)essa dálka, liéldur
mun Jiað vaka fyrir ristjór-
anum, að eg haldi mér við
efnið á virðulegan hátt og tíni
aðeins til j)að, sem máli skipl-
ir. Og mér er illa við að láta
hann Jmrfa að strika mikið
út af J)ví, sem eg hefi skrifað,
þó að liugsanlegt væri, að
einhverjir hefði gaman af
sumu j)ví, sem eg verð að
geyma í pokaliorninu.
íslendingar
fá ekki afgreiðslu.
Þess verður j>ó að geta, að
ekki vildu J)essir félagar mín-
ir hta við neinum „smá-
sjoppum1 eða knæpum. Nei,
— ó-ekki!“ Þeir voru allir
svo vel búnir, að þéir hefði
liiklaust farið inn á Borgina
heima, óátalið, hvenær sem
var, og verið J)jónað þar sem
liinum prúðustu gestum. Og
auðvilað ætluðu þeir fvrst að
væta i sér hverlcarnar. Þeir
vissu um veglega veitingasali
um það hil á Breiðgötu miðri,
og var þangað stefnt. Þetta
virtist vera mikið fyrirtæki
og veitingasalir stórir á þrem
hæðum. N'ar lialdið upp á
þriðju hæð, J)at- sem gestir
sátu við borð að mat og
drykk. En þar var livert sæti
skipað. .A miðhæðinni var
danssalur, — en }>a r var bara
ekki dansað J)etta kvöld. Það
var J)á ekki um annað að
gera, en að láta sér lynda
„harinn“ á neðstu liæð. Er
það eitthvert hið stærsta bar-
gímald, sem eg liefi séð og
virtist vera troðfullur salur-
inn. Stóðu menn ]>ar eins og
rollur við jötu, upp við gríð-
a rs tó ran n s po rösk j ulagaða n
„bar“ eða sátu við borð út
við veggi. Stúkur voru þar
nokkrar og fundum við auða
stúku nálægt dyrum, ])ar sem
pláss Var fyrir okkur alla, og
settumst þar, liróðugir. En
ekki vorum við fvrr búnir að
tylla okkur, en að okluir
ruddist gráskeggjaður þjóns-
skrjóður og sagði með írafári
og handapati:
„You can’t sit liere! Ice-
landers are not served liere!“
Félagar mínir skildu þetta
strax og ætluðu að standa
upp. En mér fannst þetta
Jiurfa skýringar við og spurði
skarfinn, liverju það sælti, að
Islendingum væri ekki veitt
á Jiessum stað. Hann gaf J)á
skýringu, að fvrir nokkrum
kvöldum liefði íslenzkir sjó-
menn verið J)arna inni, sett
allt á annan endann og brot-
ið rúður. Eg bað gráskegg að
lofa mér að tala við yfir-
þjóninn, en sá strax 58 lion-
um var ekkert uni það. Bað
eg þá félaga mína að sitja
sem fastast á meðan eg
grenslaðist um þetta. Hitti eg
fljótlega yfirþjóninn og
sagði honum okkar farir ekki
sléttar, íslendinganna: Við
kæmum hér prúðir og prúð-
búnir eftir fjögra sólarhringa
Erh. á 4. síðu.