Vísir - 21.08.1946, Blaðsíða 2
2
VISIR
Miðvikudaginn 21. ágúst 1946
Einsi lieiiktasti
dvelur
myndhöggvari
íslandi.
Aage ^ielsen Edvyin var kværstnr
ísienzkri konta, en hefnr aldrei
komið tiS Sslands fyrr.
«|inn þekkti danski myndhöggvan, Aage Nielsen
Edwm kom fyrir nokkru hingað til lands og
hyggst dvelja hér um nokkurra mánaSá skeið til
að kynna sér land cg þjóð. Hárm var kvæntur ís-
lenzkn konu, sem nú er látin, og hefir hann aldrei
heimsótt æskustöðvar hennar fyrr. Blaðamaður
frá Vísi hafSi tal af Edwin fyrir nokkrum dcgum
hér er árangurinn.
cg
um við tal saman.
Eg legg'leið mína upp í minni er svarað með
Ingólfsstræti 3. Eg hafði á-[feldu jákvæði og svo
kveðið að ná tali af mynd-
höggvaranum Aage Nielsen
Edwin. Hann er búinn að
dvelja hér um nokkurn tíma
og þó merkilegt megi virðast
hefir enginn blaðamaður lát-
ið svo lítið að heilsa uþp á
Iiann á Idaðamannavísu, —
við-
tök-
Aage Nielsen Edwin.
hvað sem hinu líður. Mér
Iiafði verið sagt að þessi
kunni myndhöggvari hefði
ekki farið alveg varhluta af
Iiúsnæðiseklunifi hérna í
bænum og nú hýrist hann í
kjallarakyrtru upp í Ingólfs-
stræti. Jú, það var ekki um
að villast. Eg jnirfti að ská-
skjóta mér inn um útidyrn-
ar, sem heldur virðast vera
gamlar pakkhúsdyr, heldur
en mannabústaðar. Og svo
lágt var til lofts þegar inn
var konúð, að hvergi mátti
maður uppréttur >ganga, ef
maður vildi halda ■ heilu
Iiöfði eftir. Þetta eru engar
ýkjur — og rétt er að geía
þess einnig, að eg er aðeins
meðalmaður á hæð.
Eg ber upp á dyrnar sem
eru fyrir gangendanum og
að andartaki íiðnu eru ‘þær
opnaðar og núkilfenglegt
andlit listamanUsins birtist í
gættinni. Og svo er eg kom-
inn inn í leyndardóm þcssa
gamla húss, sem geynúr list
myndhöggvarans þekkta. Eg
hið um leyfi til að tala við
hann f^ein orð úm lisf hans
og skoðanir á mönnum og
málefnum. Þessari bcn
Bernska.
Hann er fæddur í Kaup-
mannahöfn þ. 17 júlí árið
1898. Faðir hans var kaup-
maður j>ar í borginni. Edwin
hafði tæpast fengið vald á
hönd sinni er hann byrjaði
að teikna myndir og móta
fyrirbæri lífsins í leir. Nám
hans í myndhöggvaralistinni
var ekki veigamikið, en list-
eðlið, sem hann hafði fengið
í vöggugjöf hætti honum
það upp, sem á vantaði til
þess að hann gæti orðið stór-
fenglegur listamaður. Hann
var skamma hríð á Konung-
lega Akademiunu í Kaup-
mannhöfn og lærði J>ar
undirstöðuatriðin í mynd-
höggvaralistimú. Hann var
aðeins 17 ára þegar hann
hætti þessu námi og hóf lífs-
starf sitt af kappi. Það var
strax ljóst, að hér var á ferð
maður, sem hafði meira til
brunns að bera í list sinni,
en meðalmennskuna eina.
Afkastamikill
Iistamaður.
Og árin liðu. Nafn Edwins
var orðið frægt nafn í Dan-
mörku og víöar. Hann gekk
ótrauður- listabrautina og
afköstin voru mikil, enda er*
nú svo komið að hann hefir
enga tölu á j>ví, hve margar
myndir hann hefir búið til.
Hann segist gera ráð fyrir að
stórar höggmyndir eftir sig
séu um 15 lalsins, en þorir
ekki að fullyrða það fyrir
vízt. Ögrynnin öl! hefir hann
gert af veggskjöldum og
minni höggmyndum. . Meðal
þeirra eru myndir af íslenzk-
um mönnum t. d. Hannesi
Hafstein, Jónasi Hallgríms-
syni og nú á næstunnl ætlar
hann að gera mynd af Bjarna
Thorarensen. Eina mynd hef-
ir hann gert, sem valdið hefir
meiri blaðadeilum, en nokk-
ur önnur riiynd í Danmörku.
Er það þöggmyndin „Drcng-
ur með fugla“, sem mynd
birtist af hérna í blaðinu.
Hún stendur nú við österbro
í Kaupmannahöfn. Þessi
mynd kom af stað hinni
mestu rimmu milli mynd-
höggvara í Danmörku og
dýraverndunarfélagsins þar.
Þótti dýraverndunarfélaginu
sem hér væri hafin áróður
gegn starfssemi sinni með
uppsetning þessárar myndar
og var það sérstaklega ein
kunn forvígiskona félagsins
sem hafði horn i síðu henn-
ar. Að sjálfsögðu var þetta
hégómamál hjá dýravemd-
unarfélaginu, sem engan
hljómgrunn fékk hjá danskri
alþýðu, því myndin er álitin
eitt bezta listaverk Edwins,
og listgagnrymandinn Arne
Bang segir um hana: „Hún
gæti verið tákn Jesúsbarns-
ins sem bjargaði leirfuglun-
um sínum í sögukorninu
hennar Selmu Lagerlöf . . . . “
Island og
íslenzka þjóðin.
Og svo spyr eg hvernig
lionum geðjist að -landi og
jijóð konu sinnar. Honum
finnst j>að mikilfenglegt og
hann saknar ekki skóganna
— honum finnst j>að enn .til-
komumeira og hrikalegra
vegna ]>ess að hér eru að-
eins fáir og lágvaxnir skóg-
ar.
Og hvað um Islending-
anna? Jú, þeir eru ágætir,
hann segist hafa kynnst
mörgum íslendingum um
æfina, hæði hér og úti í Dan-
mörku, en á hinu dansk-
íslenzka heimili lians þar,
voru þeir alla tíð auðfúsu-
gestir.
íslenzkir
myndhöggvarar.
Edwin verður tíðrætt um
íslenzku listamennina. Hann
segir að visu séu þeir mis-
jafnir, en margir þeirra séu
líka ágætir. Hann hefir haft
persónuleg kynni af Ásmundi
Sveinssyni myridhöggvara og
telur hann vera afbragðs
listamann. Eru j>eir Ásmund-
ur beztu vinir og hafa dvalið
’saman bæði í Kaupmanna-
hön og Paris. Einnig telur
hann Nínu Sæmundsson, sem
er persónulegur kunningi
hans vera ágæta listamann-
eskju. Það sem hann segir
sér j>yki leiðinlegast við veru
sína hér ennþá, er það, að
honum hefir ekki gefizt kost-
ur á að sjá safn Einars Jóns-
sonar, myndhöggvara. Hann
segist þekkja Einar lítilshátt-
ar, en vegna þess að Edwin
er að eðlisfari feiminn, segist
hann ekki hafa fengið sig til
að fara til hans og fá að sjá
safnið, fyrr en það verður
opnað aftur fyrir almenning.
Eg segi Edwin að hann skuli
ekki veigra sér neitt við að
heimsækja Einar, hann muni
áreiðanlega ekki vísa honum
út þó safnið sé ekki o]úð fyr-
ir almenning — og Edwin
felst á að slá af óframfærni
sinni.
Islenzkir
málarar.
Eg álít Jón Þorleifsson
mjög góðan málara, Þorvald-
u r Skúlason er mjög sér-
kennilegur og hið sama er að
Aage Nielsen Edwin: Etude.
segja um Jón Engilberts,
segir Edwin, J>egar eg spyr
hann um skoðun lians á is-
lenzkri málaralist. Og Kjar-
val er eitthvað svo rannnis-
lenzkur og® j>jóðlegur, að
maður fyllist ósjálfrátt lotn-
ingu fyrir myndum lians —
mér finnst hann lýsa íslandi
langbezt, og ekki má eg
Aage Nielsen Edwin: Dreng-
ur með fugla.
gleyma Jóni Stefánssyni, sem
er í fremsta flokki málara.
Eg undrast eitt sérstaklega,
lieldur Edwin áfram, en það
er, hve j>essi fámenna þjóð á
marga góða listamenn og
duglega. íslenzka j>jóðin má
sannarlega vera hrevkin af
listamönnum sínum. Dugleg-
asli íslenzki listamaðurinn,
sem eg hefi kynnzt er mynd-
höggvarinn Sigurjón Ólafs-
son, en hann lútti eg oft úti
í Iíöfn. Hann er hlátt áfram
yfirnáttúrlega afkastamikill
maður.
Reykjavík.
Eitt er það, sem Edwin
fannst sérstaklega athvglis-
vert við ísland, en j>að er hve
framfarir liérna eru mikl-
ar og örar. Þess vegna
finnst mér landið meira
aðlaðandi og sérkennilegt,
segir liann. Eg hafði
oft áður en eg kom hingað
heyrt talað um bárujárns-
klæddu húsin i Reykjavík og'
mér var sagt, að þau væru
til mikillar óprýði fyrir bæ-
inn. Eg er persónulega á allt
öðru máli. Mér finnst bærinn
fallegur — segi fallegur, ein-
mitt fyrir það, að andstæð-
urnar eru svo skemmtilegar
— Bárujárnsklædd liús og
nýtízku steinbyggingar. Og
til j>ess að gera bæinn enn
skemmitlegri er blóma- og
trjáskrúðið í húsagörðunum,
sem stingur algerlega í stúf
við hrjóstrugt fjalllendið
umhverfis liann.
Söfnin
í Reykjavík.
En svo eg fari nú út i aðra
sálma, heldur Edwin áfram,
j>á má eg lil með að finna að
safnabyggingunum hérna.
Þær eru allt of þröngar. Sér-
staklega eru þessi þrengsli
tilfinnanleg hjá forngripa-
safninu. Á Folkemuseum i
Framh, á 3, síðu.