Vísir - 24.08.1946, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Laugardaginn 24. ágúst 1946
Það er sagt um sjómenn,
að þeir sé hjátrúarfullir.
Ósagt skal látið um það,
en hitt er víst að. ekki er
til hjátrúaifyllra fólk með
þeirra þjóða sem kallast
menningarþjóðir, — en
starfsmenn hringleikhús-
anna úti um heim. Grein-
in, sem hér birtist, er um
frægasta hringleikhús
Bandaríkjanna og hjá-
trúna í sambandi við það.
Þegar starfsár hringleika-
húss Ringling Bros., Barnum
& Baily var að byrja árið
1943 kom Robert Ringling
gangandi inn meðal starfs-
fólks síns og studdist við
staf. Tíu dögum áður, sama
daginn og hann hafði verið
kosinn hinn nýi forseti fyrir-
tækisins, hafði hann dottið
i búnngageymslu og tognað
í mjöðm.
Þetta barst eins og eldur
úr sinu meðal stai’fsliðs
hringleikahússins, er hann
haltraði inn í Madison
Square Gai’den. „Álögin.“
sögðu gömlu „jaxlarnir“- og
og leizt ekki á blikuna. —•
„Álögin eru á okkui\“ barst
á augnabragði xit á meðal
sýningarfólksins, stai’fs-
mannanna, sælgætissölu-
stúlknanna — yfirleitt með-
al allra, sem voru viðriðnir
„beztu skemmtun heimsins.“
Jerry Walsh, sem selur
hlöð á horni 47. götu og
tíroadway í New Yoi’k,
sagði 'Larry Mixon og Billy
Sachs frá þessu. Þeir starfa
við blaðið „Billboai’d“, sem
cr biblía þeirra, sem starfa
við hringleikahús og úti-
skemmtanir. „Álögin eru
skollin á hi’ingleikahúsinu,
sagði hann. Jerry var gamall
starfsmaður hringleikahúss-
ins og hann virðist hafa ó-
trúlega nænxa tilfinningu til
að komast að því, sem gerist
þar. Hann gerði Harrv Pula-
skys, sem starfar við „Varie-
ty“, orð um þetta og þetta
var í einu vetvangi komið
út um allan slcemmtiheim-
inn. Menn biðu með eftir-
væntingu eftir næsta óhappi,
sem þeir voru sannl'ærðir
um, að mxuiíli skella á.
Þótt undarlegt megi virð-
ast trúðu menn þess vfirleitt
í heimi trúðleikaranna og í
augum þeirra trúuðu var
bi’uni hringleikahússins í
Hartford í Coiínecticut-fylki
ckkert nema staðfesting á
trú þeirra. Ilinir — menn
eins og Nixon, Sachs og Pula-
sky — sem hafa það hlutverk
að skýra lesendum sínum
fi’á hinum ýnxsu athurðum,
voru ekki alveg cins trúaðir
á þetta, en þeir voru því þó
viðbúnir, að allskonar óhöpp
kæmu fyrir lii’ingleikahúsið.
Þótt menn kalli þetta álög,
þá á það í x-auniuni ekki
mikið skylt við hjátrii. Það
er bara svo margt, sem kem-
iir til gi’eina í lífi trúðanna,
a
(Cftir 2)auíJ (J. WitteL
svo nxai’gt sem ræður því,
hvort fólk sækir sýningarnar
og þær takast vel, að öll ó-
höpp eru talin einskonar af-
leiðing álaga, sem gera vart
við sig endrum og eins.
Álög hringleikahúsanna
eru tvennskonar. önnur gera
vaxt við sig með því að slys
kemur fyrir, slys, sem gerir
ekkert hoð á undan sér og
svo að hægt sé að koma í
veg fyrir samskonar óhapp
framvegis. Slík slys korna
alltaf í.þrenningum og þegar
þriðja slysið hefir skeð, þá
cr órlaganornin, ef svo má
að orði kveða, orðin ánægð
og öllu er óhætt upp frá því.
Hin álögin stafa af óheilla-
tákni eða fyrirboða og óhöpp
geta orðið, hvert á í'ætur
öðru, unx alla eilífð eða þang-
að til óheillatáknið hefir ver-
ið fjarlægt. Þessi tvennskon-
ar álög geta stundum rugl-
azt sarnan með einhvex’ju
rnóti eða gripið lxvor inn í
önnui’, eins og síðar mun
koma í ljós.
Allt er þá
þi-ennt er.
Hinir trúuðu
skýra fi’á
| að minnsta kosti tveim sí-
I gildum dærnum um álögin,
| sem koma í þrenningum. Hið
I fyi’i’a er um öi’lög Lilian
I Leitzel, drottningar loftfim-
leikamannanna. Hún beið
bana, þegar málmstoð
bilaði fyrirvaralaust á sýn-
ingu í Pai’is og róla (trap-
eze) hennar féll niður. Mað-
ur hennar, Alfred Codona,
var einnig heimsfi’ægur loft-
fimleikamaður og liann valdi
sér fljótlega nýjan félaga í
stað konu sinnar. Fyrir val-
inu varð Yei’a Bruce og liún
giftist Coi’onda síðar. En ó-
heppnin elti hann næstu sex
ár eftir að fyi’ri kona hans
dó, unz bæði hann og Yera
biðu bana við sýningu. Þá
höfðu þau faiizt þi’jú og á-
lögin voru upphafin.
Hitt dæmið, senx menn
hevra einnig oft unx, var ekki
eins hörnxulegt, en það gerð-
ist á skemmri tíma. Það
g-. íðist fyrsta kveldið, sem
hringleikahúsið var opnað í
Madison Square Garden ái’ið
1937.
Dorothv Hex’bert, sem er
fneg fyi’ir listir, þær sem
luin leikur á hestbaki, stjórn-
aði níu hestum, sem hlupu
samhliða umhvei’fis lu’ing
inn. Síðasta atriði var, að
hún í’eið með bundið fyrir
augum gegnunx eld. Þvi fylg-
ir lítil hætta, en hiin missti
fótfestuna og datt fyrir fæt-
ur hestanna. Hún mekldist
elcki mikið, .fékk taugaáfall,
en álögín hö. ðu skollið á og
það barst eins og eldur i
sinu meðal starfsliðsins, að
tvö slys ættu enn eftir að
koma fýrir.
Pat Valdo, sem hafði eftir-
lit með öllu, senx viðkom
trúðunum tók sér stöðu, þar
sem hann gat fylgzt með
öllu, sem gerðist og allir, sem
voru ekki búnir að sýna list-
ir sýnar, gerðu enn fx’ekai’i
öryggisi’áðstafanir en venju-
lega.
Næsta óhapp kom fljótlega
á hæla hinu fyi’sta. Tvær
stúlkur léku allskonar listir
á stöng, sem „bállanseraði“
á eixni Wakmirs hins mikla“
og fór þetta atriði fram hátt
frá gólfi hengisins. Allt í
einu tóku nxenn eftir því, að
önnur stúlkan var i vandræð-
um. Hún lxafði fengið vöðva-
krampa og féll með þeim af-
leiðingum, að hún brákað-
ist um annan olnbogann.
Nú var eitt óliapp eftir.
Spenningurinn óx og hljóm-
sveitin tilbúinn til að leika
lxávært lag, til þess að dreifa
athygli viðstaddi’a, ef óhapp
kæmi fyi-ir. ög það lét ekki
bíða eftir sér. Næst v;u’ sýnd
í-eiðlist og piltui’, sem átti
að stökkva upp á bak hlaup-
aiidi hesti, hljóp yfir hann og
lenti úti í áhorfandastúku,
þar sem hann rak höfuðið í
stólpa.
Á sami’i stundu, áður en
nokkur vissi, lxvort hann
hefði meiðst rnikið, létti öll-
um stói’lega. Fíflin urðu öll
kátari og hljómsveitin fór að
leika skemmtilög. Álögin
voru búin að fá nægju sína.
Og þessu til sönnunar segja
trúðax’nir frá því, að næstu
vikur hafi ekki konxið fyrir
eitt eiixasta slys.
En þau álög, senx nxi eru
á lii’ingleikahúsinu, eru talin
af verri og langvinnari gerð-
inni. Menn halda því fram,
að þau hafi skollið yfir árið
1938, þegar John Ringling
North tók við stjórninni.
Hann var frændi John Ring-
lings, liins síðasta af fimm
bræðrum, senx hófu lxring-
leikastarfsemi sína með ein-
unx lxesti og birni. Það var
árið 1884. ’
Fjörutíu áx’um síðar var
John Ringlings talinn meðal
þrettán ríkustu manna ver-
aldarinnar og enn finuix ár-
um síðar átti liann livert ein-
asta hinna stæiTi hringleika-
liúsa heimsins. Fimm þúsund
manns störfuðu þá lijá lxon-
unx og það þurfti 240 járn-
brautarvagna til þess að
flytja allt „draslið“. Hann
var ógæfunxaður síðustu ár
æfinnar og x-aunyerulega
eignalaUs, en hinir trúxiðu
vilja ekki viðurkenna þaðj
heldur segja, að hann hafi
verið hinn sanni trúður.
En það vilja þeir ekki segja
unx North. Það er að vísu
í’étt, að hann fæddist í hring-
leikahúsi, en hann gerðist
verðbréfasali, þegar hann
komst til vits og ára. En þótt
lxanix snéi’i svo aftur heim
til föðurhúsanna og tækist
að ná völdunum í fyrirtæk-
inu aftur í hendur Ringlings-
ættaxánnar, er hann sanxt tal-
inn utanveltubesefi. Og þeg-
ar slíkir menn fara að gerast
voldugir i lxeixni trúðanna, þá
mega þeir eiga von á öllu
illu.
Ekki batnaði þetta þegar
North réði þrjá menn til þess
að konxa „straumlínusniði“ á
hringleikahús sín, lét nota
bláan sand, glampandi spegla
og þvi unx líkt. Þetta var ái*-
ið 1938 og þá sannfærðust
trúðarnir enn betur um það,
að eitthvað illt vofði yfir.
Starfsárið byrjaði á því, að
Nortlx heimtaði 25% kaup-1
lækkun og þá var gert verk-
fall, svo að allt stöðvaðist.
Tveir blaðamenn reyndu að
ná mynd úr lolti af hring-
leikahúsinu eins og það leit
út, þegar allt lá niðri, en flug-
vél þeirra flaug ol' lágt, rakst
á topp stæi’sta tjaldsins og
hrapaði til jarðar með þeim
afleiðingum að báðir biðu
ba’ia. Það ár starfaði hring-
leíkahúsið áðeins þi’já mán-
uði af sjö, sem gert var i-áð
fyrir.
Ekki byi’jaði næsta árjxet-
ur, því ÍÚð fyrsta kvöldið, sem
sýning fór fram í Madison
Square Garden, hx-apaði
„maðurinn í tunglinu“ niður
á jörðina. Hann í’enndi sér
jafnan niður á höllunx vír-
sti-eng, þegar hann var bú-
inn að gera allskonar listir
á höfðinu á palli, senx var
sjötíu fet yfir gólfiiiu. Hann
missti takið, hrapaði niður,
braut báða úlnliðina og
meiddist innvortis líka. Mán-
uði síðar kom það fyrir í
Boston, að ljón slapp úr búri
sínu, þegar verið var að
flytja það úr járnbrautar-
vagni. Ætlaði allt vitlaust að
verða við það. Sama kvöldið,
þegar Fritzi Bartoni var að
leika listir sínar á rólunum
hátt yfir lxöfði áhoxfenda,
missti hún allt í einu tak sitt,
hi’apaði niður 40 fet og
brákaði vinstri fót sinn.
En ekki var allt búið nxeð
þessu, því að viku síðar slapp
tígrisdýr út úr aðaltjaldinu,
þegar hi’ingleikahúsið var í
Long Island City, og lék laus-
um hala í klukkustund. Enn
konx það fyrir, að tvær stúlk-
ur lxröpuðu úr háa lofti og
beinbrotnuðu báðar víða.
Nokkru síðar urðu 3 af trúð-
ununx veikir af taugáveiki
og unx líkt leyti höfðaði kona
ein skaðabótamál gegn hring-
leikahúsinu. Heimtaði lxún
100,000 dollara fyrir að
hi’ingleikahúsið hefði „gert
tvo sonu hennar að ræflum“,
Fi’li. á 4. síðu.
í.x.íív.'V.-.. w- *'■$
Þegar vorið kemur í New York hefjast sýningar í liring-
leikahúsi Ringling Bros„ Bamum & Bailey. Á myndinni
sést ein fimleikakonan, hún sýnir listir sínar á hestbaki.
Hún heitir Emestine Clarke.