Vísir - 31.08.1946, Page 4

4
V I S I R
Laugardaginn 31. ágúst 1946
VfSIR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guölaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Eignanppgjör.
1|lað Framsóknarl'lokksins hefir undanfarið
ritað um það öðru hverju að nauðsynlegt
sé að hefja allsherjar eignaupþgjör og setja
nýjan eignaskíTjt á alla scm citthvað hai'i eign-
azt í striðinu. Lítur út fyrir að Framsóknar-
i'lokkurinn sé að hariípa þessu framan í rauðu
flokkana til þcss að sýna þcim hvaða megin-
atriði hann væri fús til að leggja til grund-
vallar fyrir samstarf við þá. En eins og
kunnugt er, bera báðir rauðu flokkarnir rnjög
Tyrir brjósti þá hugmynd, að ná sér niðri á
ýrasum stéttum Jijóðfélagsins með skatti, sem
iæki af þcim í eitt skipti fyrir öll verulegan
hluta eigna þcirra.
Hugmyndir ýmissa stjórnmálámanna hér á
landi um almenna skattalöggjöf og rétt þcirra
1 iI að meðhondla skattþegnana cftir geðþótta,
sýna liezt Jiað þroskastig, scm vér stöndum
á í l'járhagslegum efnum. Þótt eignarréttur-
inn sé verndaður samkvæmt stjómarskránni,
er vafasamt að í nokkru menningárlandi sé
minað eins öryggisleysi um eignir manna og
hér á landi. Hér cr engri stefnu fylgt í Jieim
málum og hvað eftir annað hefur Jiað komið
fyrir, að lagðir eru á nýir skattar eftir á. Hið
minnsta sem skattjiegnarnir ættu að geta
krafizt, er að þeir viti í byrjun hvers árs
hversu mikills skatta verði af Jieim krafizt
á því ári.
Milli manna ganga nú sögur um það, að
xauðu flokkarnii’ ætli að krefjast þess að
isetlur verði á skaltur, sem taki af mönnum
allan hagnað stríðsárar.na og Jietta eigi að
i'enna til ríkissjóðs með jöfnum afborgunum
íi næstu fimm árum. Þótt hugmýndin sé
nokkuð vitfirringsleg, skyldi enginn sverja
fyrir Jiað að hún muni ekki verða borin fram
af þessum flokkum á næstu mánuðum. Þetta
nmndi auðvitað hafa það í för með sér, með-
al anriars, að mest allur sjávarútvegur í land-
inu yrði gjaldþrota en tækin mundu renna
lil ríkissjóðs.
Þegar rætt er um eigna-uppgjör, eru að
vísu tvær hliðar á því máli. Þeir sem undan-
Tarin ár Iiafa talið rétt frarii tekjur sínar og
greitt af Jieim alla skatta, haí'a rétt til að
balda eignum sínum og engin sanngirni mæl-
ir með að Jiær séu af þeim teknar'. Þegar
stríðsgróðaskatturinn er með talinn ]>á eru
skattarnir svo háir á tekjum sem nokkru
nenia, að ríkissjóður fær af þeim miklu stærri
hlut cn skattgreiðandi sjálfur. Sú undantekn-
:ing sem gerð var vcgna nýbyggingarsjóðs
útgerðarinnar, var bcinlínis gerð vegna hags-
muna Jijóðarheildarinnar, enda er svo um
nýbyggingarsjóðina húið, að ógerlegt er fyrir
'riigendurna að nota þá í eigin þágu.
öðru máli skiptir um þá fjármuni sem
kunna að hafa verið dregnir undan skatti á
undanförnum árum. Slíkt verður ekki af-
sakað á nokkurn hátt en J>að er fyrirbrigði
'iem stafar beinlihis af of Jmngum sköttum.
Til þess að koma í veg fyrir slíkt er vafa-
íaust bezta ráðið að lækka skattana, svo al-
menningur finni það að þeir séii ekki úr liófi ó-
sanngjarnir. Annars mun fara fyrir skattalög-
unum eins og bannlögunum, að fáir telja
mikla synd að brjóta Jiau.
Frá Norræna
félaginu.
Fulltrúafundur Norræna-
félagsins var haldinn í
Sánga-Sáby-skólanum hjá
Stokkhólmi 11.—13. ágúst
síðastl.
Mættir voru fulltrúar frá
öllum NorðiuTöridunum. Frá
Danmörku voru C. A. Brams-
næs Jijóðbankastjóri, Fris-
Hánsen skólastjóri, OÍof
Hedegaard bankastjóri, Poul
Hjermliind málaflm. og
Franz Wendt framkvstj.
Norræria félagsins. Frá Finn-
landi prófessor Bruno Suvi-
ranta, Ivurt Antell skrifstofu-
stjóri og Östen Elfirig lög-
fræðingur. Frá Noregi Ilar-
ald Grieg framkvstj., N. Rygg
bankastj.. Edvard Stang
skólastj. og ITenry Bache
ritari Norrna félagsins. Frá
Svíjijóð voru Axel Gjöres
ráðherra, Ture Andersson
deildarstj., E. Bjelle fram-
kvstj., Ilarald Elldin skóla-
stjóri, Inge Erieks konsúll,
Anders Oörne pöstmálástj.,
Ivarl Steeiiberg fræðslumála-
stjói’i og framkvstj. Norræna
félagsins Arne F. Andersson.
Frá íslandi vofu Stefán Jóh.
Stefáhss. aljnn. og Guðl. Rös-
inkranz yfirkennari.
Fundurinn vár haldinn i
nýjum skóla rétt utan við
Stokkhólm, sem Búnaðar-
samband Svía á og voru full-
jtrúarnir gestir Búnaðarsam-
jbandsins meðan á fundinum
jstóð. Fundarstjóri var Axel
Gjöres ráðherra, sem jafn-
framt er formaður Norræna
félagsins í Svíjijóð. 16 mál-
efni voru á dagskránni og
voru álvktanir gerðar i flest-
um Jieirra. Rætt var nokkuð
um NorðuiTöndin og alþjóða-
samvinnuna. Var ]>að álil
fundarins að náið samstarf
allra Norðurlaiida styrkti að-
stöðu Jicirra á sviði aljijóða-
málanna og í aljijóðasam-
vinnu. I umræðunum um
hina fjárhagslegu samvinnu
kom sú skoðun almennt
fram að nauðsvn bæri lil að
cfla hina fjárhagslegu sam-
vinnu allra landanna og að
æskilegt væri að löndin hefðu
sem nánasla sámvinnu á Jivi
sviði og jiekkingu á liver
annars liögum. Ræll var um
að koma á fót reglulegum
norrænum vörusýningum
íil Jiess að kynna framleiðslu-
v'öru landanria sem Iiczt. Þá
var ákveðið að vinna að Jivi
að aukið starf vrði milli leik-
húsanna á Norðurlöndunum
með Jjví að skiptast á leikur-
um á milli leikhúsanna, ekki
aðeins milli aðalleikhúsanna
heldur einnig á milli hinna
minni. Samþykkt var að
halda áfram með að vinna
að aukinni kynningu milli
einstakra bæja með bréfa-
skriftum og gagnkvæmum
heimsóknum. Ákveðið var
að vinna að ]>vi að auðvelda
og auka ferðir og heimsókn-
ir skólabarna og virina á sem
fíestum sviðum að aukinni
kynningu og gagnkvæmri
fræðslu um land og þjóð pg
í því sambandi var ákveðið
að vinna að því að fá stjörn-
ir járnhrautanna og annarra
samgöngutækja til J>ess að
konia á ódýrum ferðum um
Norðurlöndin. Loks var rætt
111« hvaða mót og námskeið
bvert félag befði næsta ár.
Hér á Islandi er gert ráð fyr-
ir námskeiði l'yrir blaða-
menn í júní. I Danmörku
fyri i' barnaskólakennara,
laridafræðikennara og fyrir
trúnaðarmenn hinna ýmsu
verkalýðssamtaka. í Noregi,
námsskeið fyrir starfsmcnn
bókabúða, verkamannanám-
skeið og norrænt nemenda-
mót. í Finnlandi var ákveðið
námskeið fyrir æskulýðsleið-
toga og í Svíjijóð fyrst rit-
höfundamót sem á að byrja
15. nóvbr. og standa í eina
viku og næsta sumar eiga að
verða þar almennt kennara-
námskeið, bankamannanám-
skeið og e. I. v. blaðamanna-
námskeið.
Glæsilegt boð.
Sænska rikið hefir nýlega
lagt fram fé til Jiess að veila
1030 nemendiím frá öllum
Norðurlöndunum ókevpis
skólavist við sænska lýðhá-
skóla einn vetur. I vetur geta
(i íslenzkir nemendur fengið
slika skólavist. Flestir skólar
bvrja um miðjan október og
standa lil 1. mai. Þeir íslenzk-
ir nemendur, sem öska eftir
að verða Jiessara kjara að-
njótandi, þurfa að senda
skriflegar umsóknir til ritara
Norræna félagsins fyrir 5.
sept. Þeir einir koma lil
greina, seiri verið liafa minnst
einn vetur á islenzkum lýð-
háskóla. Umsóknirini skulu
fylgja meðniæli skólastjóra
Jæss slcóla, scm ncmandinn
lielir verið í.
Tímaritið Úrval.
Blaðinu Iiefir borizt 4. hefti
af Úrváli, sem er nýkömið út.
Iífni þess er mjög fjölbreytt, og
skulu hér taldar nokkrar greinar:
„Kertaljós í Vínarborg", „Hljóm-
virinn í daglegri notkuri’, „Per-
ón, hinn nýi einræðislierra", „Hið
nýja gutSs lyf“, „MeS lijól i koll-
inum“ „Hvíld fyrir sjúk lungu“,
„í eldflugu til tunglsins?“,nýstár-
leg smásaga, sem nefnist „Mær-
in eða tígrisdýrið?“ „Mig
dreymdi draum“, .„Úr lifi fugl-
anna“, „Nýtt vansþéttiefni“, „Ró-
lyndi er ekki allt sem sýnist",
„Úr þróunarsögu fluglistarinn-
ar“, „Merkileg nýjung i tann-
lækningum", „Hvað eru mann-
réttindi?“, tvær ræður fluttar á
])ingi Bandalags Sameinuðu þjóð-
anna, önnur af frú Koosvelt, full-
trúa Bandaríkajnna, og liin af
Vishinsky, fulltrúa Rússlands,
„Mannkynið á vegamótum“, „Co-
dex Sinaiticus“, sem greinir frá
þvi. hvernig eilt af clztu biblíu-
haridritum lieimsins fannst, „Eld-
hætta og slökkvistarf“, gaman-
leikurinn „Það er leiðin!“ og bók-
in „Eg finn heiminn með fingur-
gómunum“, sjálfsævisaga blinds
manns.
„í blóra við .......“
„Elskulega Bergmál! Það er æði algengt, að
þeir, sem rita blaðagreinar og jafnvel þeir, sem
kalla sig rithöfunda, skilji ekki mælt mál. Væri
það ærið starf að eltast við allt slíkt, þó að
sumir menn, eins og Björn Jónsson ritstjóri og
Bjarni Jónsson frá Vogi, sem lögðu sig fram
tit að bæta málfar manna, í gamla daga, teldu
það ekki eftir sér. En Ríkisútvarpinu ber skylda
til að vera almenningi til fyrirmyndar um máls-
meðferð og ætti að hafa þeim mönnum á að
skipa, sem vita hvað þeir eru að segja.
Nýjasía dæmið.
í gærkveldi (bréfið er skrifað þann 27. þ. m.)
heyrði eg Útvarpið samt segja, að það, sem gert
var á móti Indverjum eða Indónesíumönnum,
væri gert í blóra við þá. Þá datt mér í hug,
kæra Bergmál, hvort ekki væri rétt að við
upplýstum Ríkisútvarpið í sameiningu um
merkingu orðatiltækisins „í blóra við ein-
hverri’. (Bergmál er boðið og búið til slíkrar
samvinnu). Ef eg geri eitthvað rangt og reyni
að láta líta svo út sem annar maður hafi gert
það, þá geri eg það í blóra við hann......
Hið rétta ber að nota.
Ef ríkisútvarpið ber til dæmis vísvitandi út
ósanna fregn og lætur líta út sem hún sé höfð
eftir Reuter, þá ber Ríkisútvarpið út ósanna
fregn I hlóra við Reuter. Þetta er hin rétta
merking þessa orðatiltækis. Vil eg biðja Rikis-
útvarpið að komast að raun um, hvort eg fer
ekki með rétt mál og hafa það sem réttast er
framvegis.“ Mér finnst þetla svo sanngjörn á-
skorun, að Útvarpið ætti alls ekki að geta
skorazt undan henni og gerir vafalaust ekki
heldur.
„Þótt hann rigni
„Kaupsýslumaður" skrifar bréf það, sem hér
fer á eftir: „Eg vil leyfa mér að skjóta iriri
nokkrum orðum um gistihús og landkynningu.
Svo er mál með vexti, að fyrir nokkuru voru hér
útlendingar, sem gistu í stærsta gistihúsi lands-
ins — nafnið þarf ekki að nefna. Þeir munu
hafa unað sér vel hér, því að hér fæst meira af
öllum varningi, en þeir eiga að venjast. Hér
fengu þeir líka að kynnast því, sem áreiðan-
lega er ekki hægt að kynnast neins staðar nema
hér. Það rigndi nefnilega yfir þá eina nóttina,
rigndi á þá, þar sem þeir lágu í rúmum sínum.
„Endurtekin Iög.“
Þetta er ótrúlegt cn satt, en það er ennþá ótrú-
legra, að eg hefi heyrt þessa sögu áður — frá
manni, sem bjó í þessu sama hóteli fyrir nokk-
urum mánuðum. Hann sagði mér einnlg frá því,
að eina nóttina, þegar rigning hefði verið, hefði
allt í einu tekið að seitla á liann vatn úr loft-
inu í herberginu. Virðist þetta benda til þess, að
húsið sé harla óþétt og ekki sé reynt að þétta
það, úr því að þetta endurtekur sig á þenna
hátt.
ÐálagSeg landkynnÍRg.
Það fetst landkynning í þessu, en ekki af því
tagi, sem Islendingar eru hrifnir af. Það væri
líká sök sér, ef annað eins og þetta gerðist í
einhverjum hrörlegum leiguhjalli, seni væri að
hruni kominn, en þarna er um bað gistihúsið að
ræða, sem við höfum liingað til talið géta að
nokkuru levti staðizt samanhurð við erlend
gistihús — ef ekki væri gerðar þeim mun strang-
ari kröfur.
Unglingarnir og vé&igáhósia.
Úr því að eg er á annað borð farinn að tala
um gistihúsin, þá mætti einnig taka veitingahús-
in með að nokkuru leyti. Þau eru á hverju
kveldi full af uriglingum, jafnvel fermingar-
börnum. Sú spurning hefir vaknað í huga mér,
hvort ekki væri rétt að lögreglan aðgætti, hver
aldur þcirra unglinga er, sem fylla veitingahús-
in á hvérju kveldi. Þætti mér ekki ósennilegt, að
þar k.emi eitthvað í ljós, sern jafnvel Barna-
verndarnefnd gæti skipt sér af.“