Vísir - 17.09.1946, Qupperneq 2

V I S I R
Þriðjudaginn 17. september 1946
Vatnsböð geta verið
samleg — og
við meðalfullt baðker af
Bað er almennt skoðað
sem nauðsynlegt og skemmti-
legt ráð til bess að gera sig
meira aðlaðandi í útliti og
balda við líkamlegri heil-
brigði sinni. En fæstir okkar
gera sér það I hugarlund. að
baðið getur haft róttæk á-
hrif á heilsu okkar.
Baðið getur haft læknandi
áhrif á ýmsa kvilla og á liinn
bóginn getur l>að einnig
Stuðlað að því að gera líf
manna skemmra.
Valnið hefir reynzt undra-
vert lyf við sjúkdómum
manna og læknað Jiá af
skæðustu lömunarveiki engu
síður en smávægileguni höf-
uðverk. Og vissulega hafa
margir læknar bent á þá
staðreynd að vatnslækningar
eru ein elzta lækningaaðferð-
in.
Baðið getur haft margs
knoar áhrif lyffræðilega.
Það getur verið ineira hress-
andi en eiturlyf og þægilegra
en róandi lvf. Það getur ver-
ið hvort tveggja í senn hljáp-
arlyf til þess að megra mann
og fita. Og það getur liaft
mikil áhrif á blóðþrýsting-
inn.
En liér er ekki iill sagan
sögð. Baðið getúr einnig
liaft hættuleg og sorgleg á-
hrif i för með sér eins og sést
bezl af sögunni um manninn,
sem hafði kvalafullan sárs-
auka í fótunum og hélt að
það væri gigt sem þjáði sig.
Og eftir ráðleggingum ná-
granna síns tók hann sér við
og við lieit fótaböð til þess
að lina kvalirnar. Þetta hefði
nú verið lieillaráð, ef maður-
inn hefði raunveruega haft
gigt eða aðra vöðvakvilla. Og
þrátt fyrir það, að kvalir
Iians linuðust í bili þá kom
að því að hann neyddist til
þess að fara á sjúkrahús —
þvi ástæðan til kvalanna í
fótunum var æðatruflun sem
einungis liafði orðið enn
þungbærari við þessi lieitu
böð.
Annað dæmi um þctta er
konan, sem ráðlagt hafði
verið að taka sér mjög heitl
bað á kvöldin lil að lækna sig
af svefnleysi. Þetta bar eng-
an árangur og þess vegna
leilaði konan læknis og hann
sagði hcnni, að það væri ein-
mitt þessi lieitu böð sem
raunverulega væru orsök
svefnleysisins — því sann-
leikurinn er sá, að heilt bað
er alveg eins hressandi og
Vekjandi og ískalt bað.
Mesla hættan, segja lækn-
ar, stafar af því að mönnum
hættir til að vera of lengi í
allt of héitu eða of köldu
baði. Fólk er almennt þeirrar
skoðunar, að baðið sé ekki
heilsubætandi nema því að-
eins að það talci sér brennandi
heitt bað eða sé skjálfandi
imdir ísköldu steypibaði: Sú
skoðun er nú mjög ríkjandi,
að mikill ávinniiigur sé að
því að vera fyrsl nokkra
stund 1 heitu baði og ljúka
svo baðinu með því að fara
undir ískalt steypibaðið. A-
lirifin á líkamann af þessari
bað-aðferð eru ótrúlega mik-
il og það er óþarfi að taka
það fram, að það eru einung-
is ungir og hraustir menn
sem þola þessa eldraun án
þess að biða tjón á heilsu
sinni. Og ástæðan er þessi:
Þegar maður fær sér lieitt
bað hefir það í för með sér
hressingu fyrir allan líkam-
ann, líkt og þegar maður fær
sér kalda dýfu. Maðurinn
verður andstuttur, æðarnar
herpast saman og blóðliiti
likamans lækkar. Eftir
nokkrar ínínútur koma svo
viðbrigði, sem hafa alveg
gagnstæð áhrif. Hjartsláttur-
inn eykst mjög mikið og get-
ur orðið allt að fjórum sinn-
um meiri en hann á að vera
og æðarnar i vtri húðinni
þenjast út og valda óeðlilegri
svitaútgufun.
Það er mesti misskilning-
ur, að svitaholurnar opnist.
Sérfræðingar segja að það sé
útþensla æðanna, en ekki
opnun svitáholanna, sem
veldur útgufuninni við lieita
baðið.
Við þetta linást vöðvarnir
og andardrátlurinn verður
eðlilegri, þrátt fyrir það, að
súrefnisskammturinn sé enn
mjög lítill. Iljartað þarf að
slá tvisvar sinnum hraðar, en
eðlilegt er, til þess að geta
fyllt æðarnar, sem hafa þan-
izt út.
Sá sem fer úr heitu baði i
kalt strax á eftir verður fyr-
ir tvenns konar óþægindum.
Æðarnar herpast skyndilega
saman aftur, púlshraðinn
eykst, súrefnisinnöndunin er
tvöföld og hjartað slær óeðli-
lega liratt til þess að vinna.á
móti þessari snöggu breyt-
ingu. Það er því ekkert kvn-
legt þó „baðandinn“ finni til
þess um eftirmiðdaginn, að
þreyta ásæki hann og lumn
verði taugaslappur.
Það mundi verða alveg
vonlaust verk að ætla sér að
gefa einhverja einlilíla slcýr-
ingu á því livernig mcnn geta
fengið sér heilsusamlegt bað.
Bað sem kann að vera lieilsu-
sanilegt fyrir einn, getur ver-
ið heilsuspillandi fyrir annan.
Og nú er eftir að athuga þá
spurningu, hver sé lækninga-
kraftur heita og volga vatns-
ins. í fvrsta lagi linar liitinn
vöðvana og mýkir þá. Ef
maður finnur til sársauka í
vöðvunum vegna ofreynslu
eða annars erfiðis má það
heita óbrigðult ráð til lækn-
inga að fara í heitt bað og
nudda.varlega aumu blettina.
Baðið iná ekki standa lengur
yfir en 20 mínútur i einu og
eftir baðið á maður að dúða
sig hlýlega og liggja svo fyrir
i eina klukkustund. Ileit böð
eru gott meðal við liðagigt,
taugagigt og lungnakvefi og
auk þess iðrakveisu og sina-
drætti. Heit böð með vissu
millibili er eitt hinna ágad-
ustu róandi meðala. í mörg-
um tilfellum, þegar morfin
og önnur eiturlvf hafa revnzt
lialdlítil i baráttunni við geð-
bilanir og taugaveiklanir,
hafa lieitu böðin orðið ör-
þrifaráðið og sjaldan brugð-
izt, ef eitthvað var á annað
borð liægt að gera. Sjúkling-
unum hefir stundum verið
haldið í heitu baði samfleytt
í 48 klukkustundir og ein-
staka sinnum kenmr það fyr-
ir, að sjúklingar, sem ekki
liafa getað haft Iiemil á geðs-
munum sinum vegna tauga-
veiklunar, hafa náð sér alveg
eftir fárra klukkustunda
heitt bað. Mörg eru dæmi
þess, að lieit böð liafi orðið
heilladrjúg heimalækning við
svefnleysi og taugaveiklun-
um. Beztu árangrarnir nást
með þvi að liafa vatnið rétt
um 37 gráður á C. Ágætt er
að drekka örlítið af köldu
vatni samtímis því að maður
er í licita baðinu. Saltböð, en
þau fást með því að liella
fimm til tíu pundum af
venjulegu borðsalti saman
Eins og' almenningi er
kunnug t af fyrri skrifum
blaðanna fór Einar Markús-
son, píanóleikari utan til
frekara náms í píanóleik árið
1944. Stundar hann enn nám
við Tónlistarskóla i Kali-
forniu.
Einar hefir tekið undra-
verðum framförum í píanó-
leik, síðan liann fór utan og
liefir hann lilotið afbragðs
góða dóma þar. Árið 1944
var uppfærður konsert i
Hollvwood og lék Einar þar
lög eftir sjálfan sig, sem var
mjög vel tekið. Á þessum
konsert lék hann í fyrsta
skipti opinberlega Litarap-
sodiuna (Colour Rapsodi)
eftir sjálfan sig og píanó
konsert, sem hann hafði
samið. Bæði þessi verk hafa
hlotið ágæta dóma. Verkin
kornu hingað til lands á plöt-
um og hefir íslenzka útvarp-
inu verið boðið að leika þau,
en það neitaði því. Má það
merkilegt heita, að þegar Is-
lendingur getur sér frama
erlendis, er þess á engan hátt
getið í útvarpi hér og meira
segja þverneitað að leika
verk eftir hann, sem hlotið
hafa vinsældir erlendis.
Rétt er að geta þess einnig,
að Menntamálaráð hefir ekki
heitir vatni, ern sérstaklega
góð til að lækna alls konar
kvilla, t. d. mjaömargigt og
verki í ^öðvunplMenn verða
bara að gæta þess vel að
lireinsa vel baðkerið eftir
slíkt sallbað, því saltið hefir
eyðileggingar álirif á málm
og postulín.
Hvað snertir köld böð, þá
er það ein aðvörun, sem
læknar gefa fólki: Ef þér er-
uð einn af þeim, sem fáið
slcjálfta um leið og þér takið
vður kalda dýfu, þá skuluð
þér alls ekki neyða yður til
sliks. Það er til nokkurs kon-
ar sjálfvinnandi öryggisvott-
ur í hverjum manni, sem
verkar eins og varúðarmerki.
Þess vegna er það, að ef vð-
ur firinst skjálftatilfinning
gripa yður við umhugsunina
um kalt bað, þá skuluð þér
um fram allt lilýða eðlishvöt-
inni. Eldra fólk skal sérstak-
lega varast að taka sér köld
böð.
Vatnslæknar halda því
fram að lieilsusamlegast sé
fyrir hraust fólk að taka bað
einu sinni á dag ■— meðal-
iieitt og' lielzt að morgni
dags. Á sumrin, þegar mjög
heitt er í veðri, getur verið
nauðsynlegt að baða sig oft-
ar en einu sinni á dag.
Eftir heitt bað er gott að
taka sér volgt bað (ekki kalt),
sérstaklega ef þér farið út í
kalt andrúmsloft á eftir.
séð sér fært að veita þessum
íslenzka listamanni neinn
styrk, og meira að segja
neitað lionum um fargjalds
styrk út. Verður ekki með
sanni sagt, að íslenzka ríkið
lilúi verulega að þessum upp-
rennandi listamanni sínum.
Hér skal tekið eitt dæmi
um það, live vel Einari sæk-
ist námið. Er þetta bréf frá
kunnum tónlistarmanni, Mae
G. Hoenig, til sendiráðs Is-
lands í Washington:
„Einar Markússon kom til
Bandaríkjanna án þess að
hans hefði sérstaldega verið
getið sem píanóleikara. Hefir
hann orðið sérstaklega vin-
sæll í Kaliforniu. Vegna þess
að hann var valinn af einu
lielztakvikmyndafélaginuþar
til .að leika inn á stutta kvik-
mynd, liafa vinsældir hans í
Ameríku aukizt að miklum
nnm. I þessari kvikmynd
leikur hann Fantasie In-
promtu eftir Chopin og ung-
versku Rapsodiuna nr. 2 eftir
Liszt.
öll gagnrýni um myndina
hefir verið lofsverð.. Einn
gagnr^nandi í Los Angeles
skrifar: „Þegar Einar Mark-
ússon leikur marga af erfið-
ustu köflunum í ungversku
rapsodiunni nr. 2 eftir Liszt,
er Jriyndin tekin beint fyrir
ofan nótnaliorð píanósins, og
getur maður þá veitt liinni
framúrskarandi leikni Einars
Markússoiíar sérstaka eftir
tekt. Þessari stuttu tónmynd
mun sannarlega verða fagnað
af píanónemendum. Tón-
mynd þessi mun einnig vekja
hrifningu á meðal þeirra,
sem unna æðri tónlist.
Okkur er lieiður og ánægja
að tilkynna vður hinar miklu
vinsældir þessa sonar Is-
lands “
Málari
vill taka að sér vinnu
fyrir þann sem getur
leigt honum herbergi.
Tilboð sendist blaðinu
merkt: „Málari“.
„Freiu“-fiskfars,
fæst í flestum lcjöt-
búðum bæjarins.
Házlitun
Heitt og kalt
permanent.
með útlendri olíu.
Hárgreiðslustofan Perla.
GÆFAN FYLGIB
hringunum frá
SIGURÞOR
Hafnarstræti 4.
teíl<
BTf
• JmhÍÍL
flUOLVSINGflSHHirSTOPfl
Þvottabalar
og
sigti
Verzlunin Ingólfur
Hringbraut 38.
Sími 3247.
KAUPHÖLLIN
er miðstöð verðbréfavið-
skiptanna. — Sími 1710.
(Þýtt úr Coronet.)
Einar Markússon, píanóleik-
ari, fær ágæta dóma vestra.