Vísir - 04.10.1946, Blaðsíða 4

4
V 1.5,1 R
IíösliKJagiijn 4;. oktöber 194.6
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsniiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
„Ekld bólai á Baiða."
B#$iri hluti utanrikismálanefndar og i'yrsti
minni hluti sömu nefndar hafa skilað
Jicfndaráliti varðandi samningsuppkastið um
Kefíavíkurfluvöllinn. Alit meiri hlutans verð-
ur hirt hér í blaðinu að notckru eða öllu, og
fclast í tillögum hans nokkrar breytingar á
samningsfrumvarpinu frá því, sem það var
upphaflega, en allar breytingamar miða að
J)ví að gera orðalag samningsins ljóst og ó-
tvírætt, þannig .að, ekki vcrði deilt um þann
rétt, sem ætlast var til að við nytum sam-
tívæmt frumvarpinu, en lcunni að valda nokkr-
iim ágrðiningi eða misjafnri túlkun.
Framsóknarflokkurinn á nefndarálit fyrsta
minni hlutans, Er það,merkilegt plagg, frekar
óljóst orðað og aðallega deilt um undirbúning
samningsins og starl'saðferðir utanríkismála-
j'áðherra, en í tillögurtum felst sýnishorn af
því hvernig formaður flokksins myndi hafa
„samið við sjálfan sig, ef hann hefði átt hlut
að rnáli. Herverndarsamningurinn er nokkuð
Ijóst dæmi um snilli formannsins, sem fyrr-
verandi forsætisráðherra, cn þcssi viðauki aí'
hans hálfu sýnir að hér cr um snjallan samn-
ingamann að ræða, ef ekki er við aðra að
semja, Er þetta mjög lofsverð frammistaða,
enda hefur engum dollið í hug að efast um
mátt ]>essa manns né dýrð, og dettur víst eng-
um í hug ao eylífu. Minni hlutinn virðist vilja
semja við Bandarikin um takmarkaðan og
tímabundinn afnotarétt af flugvellinum, cn
hitt er allskostar óljóst, hvað flokkurinn gerir,
cf samningsuppkast formannsins verður fellt.
Sennilegt er. talið, að þá muni flokksmenn
hafa óbundnar hendur, og hver greiði atkvæði
eftir brjóstviti og hjartalagi, með því að ó-
heppil^gt þyki að setja á ]>á handjárnin í jafn
])ýðingarmikiu máli. Greiði helmingur flokks-
jns atkvæði með samninginum, Iiefur hann
sýnt hug sinn til Bandaríkjanna, en greiðjt hinn
helmingurinn atkvæði gegn samningimím hcf-
ur liann sýnt hug snn til kommúnistanna, en
])etta getu.r, vcrið heppilegl í hráskiunaleikn-
um síðar.
En „það bólar ekki á I?arða“ segir máltæk-
ið. Til þessa hafa kommúnistar engu nefnd-
su’áliti skilao, en eftir því hal'a menn beðið
jm í þrjá sólarhringa, og sýnist álitið
fæðast með nokkrum þrautum í þennan heim.
iKommarnir eru ])ó yfirleitt liðugir í tungu-
taki, ])egar svo bíður við að horfa, en einhver
fömun hefur gripið talandann í svipinn, þann-
ig að mjög er þeim tregt tungu að hræra og
hönd að hreyfa og þá væntanlega einnlg liugs-
Jin að hugsa. Menn Vona að þctta standi til
Ixita, þannig að málefnið beri þá ekki alveg
ofurliði svona á síðustu stundu. Sumir eru að
segja að kommúnistar vilji ekki útvarpsum-
i •ður um málið. Höfðu þeir þó í upphafi orð
:i þvi, en við nánari atliugun virtisi þciip eðli-
Jegra að láta. slíkar umræður niður falla, en
smjatfa á málinu í blöðum og mannfuudum,
með hjálgræðishernum hennar Aðalbja'rgar.
-Menn búast við einhverju lífsmarki frá komm-
fsn'stum á hverri stundu. Vel kimua þeir að
liafa fundið vizkusteininn, þegar þetta ber
fyrir augu lesenda. Menn undrar þó hve fæð-
ing nefndarálits þeirra er erfið, í jafn ein-
földu þingmáli og kommúnistar segja að flug-
ry.jiiarsamningurinn sé.
ur —
EINIÍABRgF
EINRÆÐISHERRANNA.
Þótt heimsstyrjöldin síð-
asta sé sjálf til lykta leidd,
er samt ennþá margt, sem
er á huldu um gang styrj-
aldarinnar;
Margir hafa hinsvegar hug
á að kynna sér allt sem lýtur
að aðdraganda og gangi
styrjaldarinnar frá öndv.erðu
og þeir híða í eftirvæntingu
eftir hverju ])Iaggi og liverj-
um nýjum upplýsmgum, sein
koma fram í dagsins ljós.
Fyrir fáum dögum hefir
eitt af þessum þýðingarmiklu
skjölum verið gefið út á is-
lenzku, en það cru hréf þeirra
Hitlers og Mussolini, sem þeir
skrifuðu hvor öðrum ura.
gang stvrjaldarinnar og horf-
ur.
Það er fprstöðumaður Al-
þjóðlegu fréttastofunnar í
Bóm, Micllael Chinigo, sem
komst yfir bréfin og gaf þau
út, en Ghinigo cr nafntogað-
ur fréttamaður og gat sér
einkum mikinn orðstír undir
lok styrjaldarinnar.
A íslenzku hafa bréfavið-
skipti ])essi hlotið heitið
„Einkal)réf einræðisherr-
anna“. Hannes Sigfússon
þýddi þau úr sænsku, en
Bókaútgáfa Páíma H. Jóns-
sanar á Akureyri.gaf þau út.
ERINDASAFNIÐ.
Fyrir nokkurum árum var
hafin útgáfa á ýmsum merk-
ustu og beztu erindum, sem
flutt hafa verið í Ríkisút-
varpið.
Útgáfa ]k?ssí gekk lieízt til
dræmt og lá niðri um skeið.
Nú hafa oi;ðið eigendaskipti
að fyrirtækinu og hinn nýji
eigandi Pálnii H. Jónsson
Ijókaútgefandi á Akureyri á-
kveðið að gefa ritið frarn-
vegis út með sama eða svip-
uðu fyrirkomulagi og áður,"
nema hvað útgáfa heftanna
á að ganga örar.
Nýlega hafa komið íit tvö
hefti frá hendi liins ný.ja eig-
anda, annað er framhald Ind-
verskra trúarbragða, erinda-
í'lokks er síra Sigurbjörn Ein-
ai’sson dósent ílutii á sínum
tíma í útvarpið. Efni ]>es.sa
heftis er um siðfræði, út-
breiðslu og þróun Búddha-
dómsins, Bhagavad-gítu,
Hindúismann og loks eru nið-
urlagsórð.
Hitt hei’tið flytur erindi
Sigiirðar Einarssonar skrif-
stofustjóra, þau er hann
nefndi Aiístnr og vestur a
Fjörtluni. Aðalþættir heftis
ins hcita: Hugleiðingar á
a ns t urjör Sey ðis f j ö r ði ir,
Norðfjörður Eskifjörður,
Vildð til Vestfjarða. í Sléttu-
Ureppi, A mölinni, Niðurlags-
orð.
Erindasafnið er, og geiur
haldið áfram að verða,
merkilegt menningarrit, ef
vel er á Iialdið og'lii útgáf'-
unnar vandað. Næstu hefti
verða ef.tir Einar Ölgeirsson
og d»V Askel Löve.
LITLI RAUÐUR.
Jolin Steiubeclí er í liópi
fremstu skáldsagnahöfunda
Bandarikjanna. Bækur hans
hafa farið sigurför um ger-
vallan lieim og still lians er
hæði frumlegur og ferskur.
Fyrir fáum döguni kom út
stutt skáldsaga ef'tir Stein-
heck, sem nefnist „Litli
Ríiuður'4, en áður Iiafa kom-
ið út eftir liann í íslenzkri
þýðingu skáldsögurnar Kát-
ir voru karlar, Menn og mýs,
Þrúgur reiðinnar I-—II, Mán-
inn líður, og Gullbikarinn.
Um „Lilla Bauð“ segir
bókmenntafræðingurinn
Calder-Marshall: — „Litli
Raiiður er öðrum þræði
sjálfsæfisaga. Hún er í þrem
köflum, sem eru svo lauslega
tengdir saman, að lieppi-
íegra hefði verið að gefa þá
út sem þrjár sjáfstæðar sög-
n r. Annars er þessi saga hið
hezla, sem Steinbeck hefir
skrifað hingað til, og ein
hezta smásaga á enska
tungu.“
Jónas Krisljánsson íslenzk-
aði bókina, en Bókaútgáfa
Pálma H, Jónssonar gaf
hana út.
VIÐ ÁLFTAVATN.
Nýlega er komin út i
þriðju útgáfu hin vinsæla
barnabók Ólafs Jéh. Sigurðs-
sonar „Aið ÁJftavain“.
Bók þcssi hlaut óvenjai
miklar vinsældir strax ogliún
kom út fyrir npkkurum ár-
um og seldist þá upp á
skammri stund. Nokkuru
síðar kom luin út í annarri
útgáfu, en hún seldist líka
upp. Hinsvegar hefir eftir-
spurn eftir bókinni haldið á-
f-ram, og þótli því ástæða
til að gefa hana enn á ný lit
og með nýjum myndum.
Ólafllr var barn að aldri
er liann skrifaði „A ið Álfta-
vatn“. Vakti hókin því að
voninn milda athygli og ýms-
i i' bókmennlaf ræði ngar
spáðu Ólafi glæsilegri fram-
tíð á rithöfundabrautinni.
Flugvöllurinn enn.
4 «
frá
BARTELS, Veltusundi.
BEZT AÐ AUGLÝSÁ Í VÍSl
f fPf
M MI,
lielzl Austin í góðu standi,
óskast keyptur. - Uppl. í
síma 5561.
„Á. J.“, sem skrifaði Bergmáli bréf um flug-
vöilinn og stakk upp á því, að honum yrði gef-
ið nýtt nafn, hefir nú skrifað annað bréf, sem
fer hér á eftir: „Vænt þótti mér um, að „Flugu-
fótur“ bætti við uppástungu mína einu ágætu
nafni á fjugvöllinn á Reykjanesi. Eg, get vel
fallizt á, að hann verði nefndur Thuleflugvöll-
ur, sem er gamalt nafn á landijru okkar. eftir
því sem Einar skáid Benediktsson heldur fram
í riti sínu „Thules Beboere”, Kristiania 1918.
Raunar vill hann ekki kalla landið Thule, held-
ur Sóley.
Nafnið á íandabréíum.
Það, sem vakti fyrir mér, var það, að hvar
í heimi sem væri, gætu menn séð á landabréfi
í hvað landi og hvar á landinu hinn mikli flug-
völlur væri. Þetta geta menn að visu ekki séð
ennþá, ef skírnarnafnið verður „Thule“, en yit-
anlega líður ekki á löngu, har til bað verður
prentað með stórum stöfum á uppdrátt Islands
í þeim bókum, sem ætlaðar eru til landkynn-
ingar og leiðbeiningar ferðamönnum, sem fara
loftleiðis til íslands.
Reykjavíkur-fíugvöIIurinn.
Hvað það snertir, að Reykjanes og Reykjavík
séu svo lík- nöfn á flugvelli, að þau séu óhag-
kvæm, þá kæmj slíkt ekki að sök, vegna þess að
sú skoðun verður innan skamms ofan á, áð
Reykjavíkur-flugvöllinn beri að „plægja upp“,
bæði af fjárhagslegum og öðrum ástæðum. —
Svp hittumst við, Flugufótur og ég, í skírnar-
veizlunni innan skamms." Lengra er bréfið frá
Á. J. ekki að þessu sinni.
Ekki meira að sinsiL
Líklega verður að fella niður frekari umræð-
ur um flugvöllinn á Reykjanesi um sinn. Nokk-
ur bréf hafa borizt um nafnauppástungurnar, en
sum eru nnfnlaus og verður þeim því ekkj siilnt,
en aðrir bréfritarar kallast helzt að Thule-nafn-
inu. Einn bréfritarinn segist bara vona, að nafn-
ið verði ekki til þess, að aftur verði farið að
koma með tillögur um breytingu á nafni lands-
ins, þótt það verðí vinsælt að láta, flugvöllinn
lieita þessu forna nafni. Varla ætti að vera hælla
á því, enda mundu slíkar tillögur varla fá mik-
inn byr, nú frekar cn áður.
Náttúruhamfarir.
A. K. sendir appástungu um það, hvort ekki
væri ástæða til að stofna til einskonar styrkt-
ar- eða söfnunarsjóðs í sambandi við nátíúru-
hamfarir. Hann segir: „Sagan hefir sannað það-
hvað eftir annað, að þegar gos, landskjálftar, fár-
viðri eða flóð ha.fa herjað landið, verður aíilaf
nokkur liópur ilia úti og á um sárt að binda.
Þeíta fólk stendur uppi hjálparvana, stundum
eignalaust eða án fyrirvinnu, sem sjái því far-
borða.
. Elfkert tilkall til styrks.
Það á ekki tilkall til neins styrks umfram
ölmusu góðhjartaðra sálna, en sem betur fer,
hafa íslendingar alltaf. sýnt rausn og fórnfýsi,
þegar vandræði hafa steðjað að. En þrátt fyrir
þetta kunna margir því iila, að eiga allt sitt
undir góðsemi annarra og viðkunnanl.egra, ef
þeir gæti vænzt ákveðinna sliaðabóta í hlutlfalli
við tión sitt.
i
Hlitverk ríkisins.
Að sjálfsögðu yrði ríkið að stofna þenna
styrktarsjóð og efla hann með árlegum fram-
Iögum. í öðru lagi gæti sjóðurinn eflzt með
áhcitum, sem enn eru allmjög í tízku hér vá
landi. Það kæmi til mála, að veita þessum áheita-
straumi frá kirkjum, sem sumar hafa lítil not
fyrir fiármagn og eru lítið sóttar. Með því að
veita fjármagninu til þess að bjarga nauðstöddu
fólki frá sltorti og vesöld, virðist það að minnSta
kosti notað í kristilegum tilgangi."