Vísir - 31.10.1946, Qupperneq 4
4
VlSIR
DAGBLÁÐ
Dtgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VLSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálssoh.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Maikaðshoriur.
'ÍUiargvíslegur söguburður gengur um bæinn
þessa dagana, varðandi hagkvrema við-
skiptasamninga, sem okkur bjóðist, en sögu-
burðinn má rekja til einna og sörnu heim-
Hdarmanna. Kommúnistar leggja ríkt kapp á
að efla viðskiptasambönd við Ráðstjórnarrik-
in og er í sjálfu sér ekki nema gott eitt um
það að segja. Slík viðskipti geta verið heil-
brigð og eðlileg. Hitt er svo annað mál, að
þjóðinni er ekki hollt að binda sig í þeim efn-
um frekar einni jijóð en öðrum og því að-
eins getu mvið gcrt ráð fyrir sómasamlegri
afkomu. að markaður standi olckur opinn
sem víðast. Cr sögu landsins á liðnum öld-
um þekkjum við of vcl dæmi jiess, live
þjóðinni er hollt að binda sig í viðskiptum
algcrleg.a einni l)jóð, að engar líkur eru til
að slíkt verði talið giftusamlegt.
Ctflutningsvörur okkar eru um of einhæf-
ar, þar eð segja má, að sjávaralurðir einar
komi þar til greiha. Margvísleg tregða er á
sölu landbúnaðarafurða, enda er nevzla þeirra
mikil á innanlandsmarkaðinum og tillölulega
miklu meiri en sjávarafurða að öllu saman
lögðu. Gera má ráð fyrir, að útflutningsverzl-
un geti staðið með sæmilegum blóma, jiegar
hin nýju framleiðslutæki hafa flutzt lil lands-
ins, og stöndum við þá sæmilega að vígi um
öflun erlends gjaldeyris. Eitt verðum við j>ó
að hafa lnigfast, en j)að er að vinna úr út-
fhitningsvörúnum svo sem frekast er kostur,
og aid<a j)annig á verðmæti þeiria. Vegna
verðþenslu hér innanlands verður j>etta ýms-
um erfiðleikum háð, enda lítil likindi til að
við getum talizt samkeppnishæfir við aðrar
þjóðir að öllu óbreyttu. Bætir j)annig lítið úr,
])ótt unnið sé hér úr framleiðslunni, ef hún
j-eynist ekki seljanleg fyrir ])að vcrð, sem við
verðum óhjákvæmilega að fá fyrir hana,
þannig að atvinnurcksturinn geti l)orið sig
hér heima fyrir.
öll viðskiþti á erlendum markaði verða
margvíslegum erfiðleikum háð fyrsta kastið,
vii fljótlega ættu skilyrðin j)ó að hreytast til
hatnaðar. Samgöngur allar á meginlandi Ev-
rópu munu reynast tregar, eri vörzluskilyrði
matvæla þeirra, sem við flytjum út, engan
veginn jiannig, að vörugæðin verði tryggð
oða varán yfirleitt neyzluhæf, nema i hafnar-
iiorgum. Væri mjög athugandi, hvort við gæt-
um ekki stuðlað að umbótum í jæssu cfni,
jiannig t. d. að komið yrði upp frystilnisum
í hafnarbæjum meginlandsins, sem geymt
ga tu sjávaraíurðir eftir J)ví sein hentaði, en
auk })ess þyrfti svo að sjá fyrir hentugum
flulningsskilyrðum, svo sem líðkast i Vestur-
heimi. Getum við mikið lært af jæirri reynslu,
sem j)egar hefur fengizt við matvæláflutninga
til Tékkóslóvakíu, en þar er um brautryðj-
andastarf að ræða, sem mikla j)ýðingu get-
ur haft fyrir okkur. Loks j)urfum við að
vinna upp Suður-Evrópu markaðinn að nýju,
sirax er J)ví vprðúr við komið, en ávallt verð-
um við að hafa hugfast, að útflutningsvör-
urnar verði sem fjöljaetlastar og vandaðastar
að gæðum og allri gerð.
Bókarfregn.
Svo kom vorið. Eftir Þor-
leif Bjarnason.
Þegar gamall Vestfirðing-
ur hafði lokið lestri j)essarar
bókar sagði liann: „Þetta er
dásamleg lýsing ferðamanns
á ferðalagi sinu yfir heiði að
vetrarlagi.
Aðalpersónan er fylgdar-
maður ferðamannsins, sem
bjargar lífi þéirra beggja
með snarræði og dúgnaði.“
Efni bókarinnar er ramm-
islenzkl, lýsir átökum liarð-
duglegs hónda við villt nátt-
úruöfl og tilhneigingu nú-
tímamanna til að leita burt
úr afskekklu héruðunum og
freista gæfunnar i marg-
menninu. Höfundurinn er
svo bjartsýnn, að láta bónd-
ann sigra alla örðugleika. I
sögulok er Þórður bóndi á
góðum vegi með að sigrast
á sjálfri einangrun útkjálka-
héraðs og æskan, sem lifir og
hrærist kringum Þórð, lítur
björtum ailgum til framtíð-
arinnar heima í vikinni sinni.
Þeim fækkar mi óðum
ferðunum um illfæra fjall-
vegi í tvisýnu veðri. „Svo
kom vorið“ er falleg lýsing á
fangbrögðum við reiða
veðraguði og illfæra heiði.
Þorleifur Bjarnason hefir
einnig brugðið upp mynd af
þokukenndum hugsjóna-
draumórum búskussans og
lætur ferðamanninn og Þórð
bónda hlusta á vaðal þann
er þeir koma af heiðinni. 12
árum síðar eru lnisin hrunin
yfir draumóramanninn, en
vinnugarpurinn Þórður
stendur með pálmann í liönd-
unum.
Málið er lipurt og tilgerðar-
lílið.
„Svo kom vorið“ er elcki
stórbrotn saga, en hún er hold
af lioldi jx'irra, sem útkjálka
byggja og gefur góða hug-
mynd um erfiðleika þeirra og
framlíðardrauma. Ó.
Bræðrctlag.
Að lokum sagði Austin, að
hingað tií hefðu Bandaríkin
og Sovétrikin barizt eins og
bræðraþjóðir i styrjöldinni
ög sæi hann énga ástæðu til
annárs, en að þau héldu á-
fram að bcrjast hlið við híið
til jiess að tryggja frið í
heiminúm.
Klaðaummiéli.
Blöð í Bandaríkjunum
télja, að iæða Austins liafi
verið stórmerk, en eru j)ó á
fi: u m’áli um, að hann hafi
hiíii Mololov öþarfléga. T. d.
segir New York Herald Tri-
lmne, að Alistin hefði telcið
óhæfilega vægt á ósvifnu
orðalagi Molotovs í ræðu
þeirri, er hann hafi haldið.
Önnur hlöð taka í sama
slreng.
Rúmenía
Framh. af 1. aíðu.
tækin í hendi sinni, en aðrir
flokkar fái þar hvergi nærri
að koma. Stjórnarandstæð-
ingum hefir verið meinaður
aðgangur að útvarpi, og blöð
þeura hafa verið takmörk-
uð, bæði beinlínis og óbein-
linis. T. d. hefir stjórrfin lát-
ið takmarka pappir til blaða
stjómarandstæðinga, jrar
sem blöð stjórnarinnar hafa
pappír eftir jiörfum.
Árá.s gegn einstaklingum.
Stjórnarflokkarnir reyna
einnig að útiloka ýmsa ein-
slaklinga stjórnarandstæð-
inga frá kosningum með J)vi
að neita að viðurkenna j)á
se.m 'öglega frambjóðendur.
Og ýmsir J)eir, er vitað er um
að eru andvígir stjórninni,
finnast hvergi á skrám, sem
virðist gert með það eitt fyr-
ir augum, að útiloka j)á frá
að kjósa.
Vilhjálmi
Plng U.N.
Framh. af 1. síðu.
viðeigandi, að þær liefðu
íý rst komið frá Rússum, sem
mestan herafla liefðu undir
vopnum. Það væri eins sjálf-
sagt eins og Bandaríkin æltu
að eiga upptökín að ji' i að
atliuga möguleikann á ]>vi,
að eftirlit yrði liaft með
kjarnorkuframleiðslunni.
Skýrslur um herstgrk.
Ilann fagnaði þvi, að
Rússar skyldu hafa gefið
upplýsingar um herstyi k
sinn i hernumdu löndtuimn*
og væri það rétt, að allar
þjóðir gerðu slíkt hið sama, \
í því sambándi hefðu Banda-'
rikin engu að Jevna. Hann
sagði, að Bandarikin væru
einnig fús á að allar J)f ðir
gæfu skýrsluu um herstyrk
sinn heima fyrir og hervæð-
ingarinögúleika. Taldi liann
að })að væri nailðsynlcgt að
liafa eftirlit 1 því éfni og
myndu Bandarikin geta fall-
izt á ])að.
tll íslandso
Að því er Vísir hefir
fregnað mun í ráði að ís-
lenzka ríkið bjóði Vilhjálmi
Stefánssym landkcnnuði
heim til íslands á sumri
komanda.
ívar Guðmundsson frétla-
ritslj. mun hafa haft for-
göngu i þessu máli, cn siðan
hafa ýmsir mætir borg-
arar bundizl samtökum um
að stuðla að heimsókn j)essa
mæta landa vors. Að öðru
leyli annast íslenzka rikið
heimboð jietla.
Yilh j álmur S tef á nsson
mun vera viðfrægastur allra
núlifandi íslendinga og er
ekki nema sjálfsagt að ís-
lenzka rikið og J)jóðin sýni
honum alla }>á sæmd sem
unnt er.
Fimmtudaginn 31. október 1946
Flugvöliurínn enn.
Það er sýnilegt, að almenningi er ekki alveg
sama hváða nafn Keflavíkurflugvöllurinn hlýt-
Ui- að lokum. Alltaf eru að berast fleiri og fleiri
uppásturigur um heiti hans, og sýnist sitt hverj-
Um. Mörg þeirra heita, sem fram hafa komið,
eru mjög göð og sum méð ágætum, sVo það
fer að verða vandi að skera úr hvert sé bezt.
Hins vegar er ekki ólíkleg, þrátt fyrir allar
þessar nafnagiftir, að flugvöllurinn haldi fyrsta
nafni sínu og það verði ekki af honum tekið,
þrátt fyfir allar góðar uppástungur. Hann var
í upphafi og er enn nefndur Keflavíkurflugvöll-
ur, og svo er nú það.
Keilisvöllur.
Samt sem áður sýnist ekki úr lagi, að birta
allar þær uppástungur, sem fram koma, svo
menn geti velt þeim fyrir sér, því að allir hafa
jafnan rétt á að koma með uppástungur. Einn
lesandi Bergmáls skrifar: „Þar sem nú er aft-
ur farið að tala um nýtt nafn á Keflavikur-flug-
vcllinum, dettur mér í hug nafn, sem ég minn-
ist ekki að hafa heyrt áður getið í því sam-
bandi, en það er Iveilisvöllur. Keilir er það fjall
á Reykjanesi, sem hæst ber, og er svo sérltenní-
legt í lögun, að fáséð er. Sést það langt að, bæði
af sjó og úr lofti, og er svo sérstætt, að ekki
er um að villast, mun það vera nokkur leiðar-
vísir flugmanna á bessari leið.“
Faxaílugvöllur.
Annað bréf liefir Bergmáli borizt, og er bréf-
ritarinn óánægður með allar fyrri tillögur, sem
fram hafa komið. Hann telur tillögu próf. Ágúst-
ar H. Bjarnason ekki nógu íslenzkulega, og
hefir einnig horn í síðu Thule-heitisins. í bréf-
inu segir: „mér hefir dottið til hugar að kenna
flugvöllinn við Faxaflóa og kalla hann Faxa-
flugvöll". Það verður ekki með nokkurri sann-
girni sagt, að ekki hafi komið nægilega margar
og góðar tillögur fram, svo að úr nógu er að
moða.
Keílavík hér og Keflavík þar.
„Suðurnesjamaður" skrifar Bergmáli og lætur
allófriðlega vegna yfirgangs Keflavíkurnafnsins
og finnst það vera farið að ganga út yfir sín
réttu takmörk. Hann segir: „Eg heyri og sé í
blöðum og útvarpi, að búið er að breyta um
nöfn á stórum svæðum af heiðarlöndum Hafna,
Miðness og Njarðvíka, þurrka út margra alda
gömul örnefni og landamerki, svo sem: Sviðn-
inga, Ása, Einbúa, Háaleiti, Háaleitisþúfu, Mjóa-
leiti, Heiðina o. fl. og kalla þetta einu nafni
Keflavíkurheiði, og þennan mikla flugvöll, sem
þarna er, Keflavíkurflugvöll.
Hvers vegna ?
Getur Bergmál ekki upplýst það, hvort þessi
nafnabreyting og nýsköpun er gerð í samráði
við landeigendur, eða það hafi verið óþarfi að
leita álits beirra, því þeim komi betta bara hreint
ekkert við. Spyr sá, sem ekki veit.“ Bergmál
getur ékki gefið neina áreiðánlega skýringu á
þessu fyrirbrigði, en aðeins getið sér þess til,
að þetta sé gert til þæginda. Og ekki hafi ver-
ið ætlunin að gera neitt á hluta landeiganda
með þessu ráðlagi.
Slæm handríl.
Mér þykir þaö bera nokkuð oft við, nú undan-
farið, að handrit þau, sem bulir útvarpsins fá
í hendurnar ,séu hroðvirknisleg. Það hefir t. d.
komið fyrir hvað eftir annað síðustu daga, að
þulurinn hefir orðið að leiðrétta sig við lest-
urinn og segja: „afsakið, þetta getur ekki verið
rétt, það hlýtur að eiga að vera “ o. s. frv.
Þetta hefir verið sérstaklega áberandi þegar um
tímafresti hefir verið að ræða, þá hefir verið
ýmist skakkt dagatal eða skakkur mánuður. Þetta
hlýtur að stafa af því, að handritin eru ekki
nægilega vel lesin yfir. Þetta er leiðinlegt og
má ekki koma fyrir.