Vísir - 27.11.1946, Síða 4

3
VlSIR
Miðvikudagúm 27. nóvember 1946
DAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAUTGÁFAN VISIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
„Koristne Budale".
fU|orgunblaðið birtir í gær upphaf að athyglisverðum
Afl gteinaflokki varðandi ástandið í Júgóslavíu. Komm-
únistar hafa náð þar völdunum, svo sem kunnugt er. Segir
i greininni að smátt og smátt hafi þeir gleypt allar valda-
.-stöður, opinherar og leynilegar.í næstuin öllum löndum
ntan Sovétríkjanna hafi þeir reynt að sanieinast öðrum
4’lokkum i þjóðfylkingum, borgaralegum framfaranefnd-
um og öðrum slíkum samtökum, imdir því yfirskyni, að
])eir vildu efla „15rðræðið“. Arangurinn í Júgóslavíu er svo
íiá, að foringjar andstöðuflokkanna liverfa af vettvangi
•starl's eða lífs, stimplaðir sem „fasistar og föðurlandssvik-
nrar“.
Við Islendingar höfum ekki farið varhluta af starfsemi
komhxúnista og könnumst mætavel við lýsingu þá, sem
sd' þeim er gefin í greininni. I upphafi birtustu j>eir á vett-
vangi stjórnmálanna, sem hreinn byltingafiokkur, en er
i-aunin sýndi, ekki aðeins hér heldur og víðast anuarsstað-
«r, að árangur varð lítill af slíkri starfsemi, var breytt
um línu samkvæmt skipun frá æðri stöðum, og nú tóku
kommúnistar þátt í borgaralegri samvinnu á flestum svið-
mn, enda reyndu þeir að troða sér inn, þar sem nokkur
von var um aukin áhrif. I sumum löndum, þar sem stjórn-
málaþroski er lítill, eða ófremdarástand hefur verið ríkj-
nndi, hafa ])eir jafnvel myndað ríkisstjórn með öðrum
flokkum.
Hér var kommúnistum sýndur sá trúnaður, að þeir voru
sið óþörfu leiddir upp í ráðherrastólana. Aðstöðu sína hafa
þeir notað til að troða mönnum sínum í allar stöður, en
þó fyrst og fremst þær, sem hentuðu til aukins áróðurs.
Ikmnig er fullyrt að einlitur söfnuður sé nú sarfandi að
fréttaburði ríkisiitvarpsins og í hverja kennara eða sltóla-
stjórastöðu hafa þeir troðið kommúnista hafi þess verið
nokkur kostur. Sania er að segja um skóianefndirnar. I>ar
eru kommúnistar formennirnir og í sumum tilfelium munu
nefndirnar vera allt að því einlitar.
Borgaraflokkarnir í Júgóslavíu létu blekkjast af fagur-
gala kommúnista og sýndu þeim trúnáð. Kommúnistarnir
sjálfir fyrirlitu og hötuðu andstæðinga sína. Þeir nefndu
]>á í fvrirlilningarskyni „Koristne Budale“, eða „nytsama
sakleysingjar“. Hér á landi lýstu kommúnistar andstæð-
ingum sínum svo, er þeir tóku sæti í j-íkisstjórn, að „þeir
væru svo heimskir, að þeir sæju hvorki né. skildu, að allt,
sem kommúnistar samþykktu hentaði þjóðnýtingu beint
eða óbeint“. I stjórnmáium væru þeir svo vanþroska, að
]>eir„ væru líkastir hundahóp. Væri einn luindurinn bar-
inn, æpti hann, en hinir hefðust ekki að, fyrr en þeir væru
barðir líka.“
Slík var lýsing kommúnistanna á andstæðingunum, eða
3n. ö. o. nákvæmlega sama og viðhorf júgóslavnesku komm-
únistanna til andstæðinga sinna. 1 öllum löndum eru and-
stæðingarnir, sem láta blekkjast til samvinnu, nytsamir
sakleysingjar, - heppileg tæki til að ryðja brautina fyrir
koxmnúnismann og annað ekki. Þegar þcir Iiafa leyst það
hlutverk af liendi uppskera þeir svo sem sáð hefur verið.
Onuirlegt er til þess að vita, að fyrir einfeldn^ horgara-
flokkanna tekst kommúnistum víðast að leika sama leik-
inn. Menn sýna jicim traust, af því að þeir halda að unnt
sé að nola ]>á til að koma umbótamálunr fram. Kommún-
istar tala fagurlega, mikið rétt er ]>að en jjeir
]>ekkja ekki og vilja ckki kunna né meta borgaraleg siða-
lögmál í pólitiskum eða ópólitiskum viðsldptum. Því aðeins
eru þeir kommúnistar, ■— annars væru þeir það ekk.
Nú gefst borgaraflokkunum færi á stjómarmyndun, án
þess að kommúnistar þurfi að dingla j>ar með. Þetta færi
3i að nota og sú sljórn, sem við tekur á einnig að endur-
skoða reikninga kommúnistanna frá stjórnártíð þcirra.
Þessa manntegund á að cinangra með öllu í Jiverju Jýð-
:ræðislandi, og veita þelm nýtt og betra uppeldi á borgára-
lega vísu. 111 |>ess er skilyrði, með því að flestir þeir, sem
ka.lla sig kommúuista lifa og hi’ærast í sjálfblekkingu, en
þeim er sljórnað af mönnum, sem vita hvað þeir vilja.
Þegar Busch og' Serkin-hjör.in voru hér i surnar.
Beethoven-tónlistarhátíð
r
á Islandi.
Fíutt veröa hunsnet»rsatúsék**
i B&ethovens tí G htjýóns-
teihuwn.
Tónlistarfélagið hefir á-
kveðið að efna til sérstakrar
tónlistarhátíðar hér í Reykja-
vík næsta sumar, og' verður
hún að öliu leyti helgruð
minningu Beethovens.
Báðgert er að flytja kamm-
ermúsikverk Beethovens á
sex hljómleikum, og j>ar á
meðal verða sennilega flutt-
ir allir kvartettarnir hans.
Tónlistarfélagið leggur
megináhei'zlu á að vanda til
flutnings }>essara verka og
fá lil jiess úrválskrafta, er-
leiula sem innlenda. Má þar
til nefna hinn heiinsfræga
Busch-kvartet t, sem fiðlu-
leikarinn Adolf Busch stjórn-
ar, en hann mun auk j>ess
fá í lið með sér mjög góða
brezka blástu rshljóðfæra-
leikara, og má j>ar nefna
fagottleikarann Charles
Draper og ldarínettleikarann
Beginaht Kell. Hafa ]>eir áð-
ur leikið í hljómsveit Buseh
í Englandi. Auk j>essa mun
svo verða leitað til úrvals
innlcndra tónlistarmanna til
aðstoðar á j>essari hljómlist-
arhátíð, cftir því sem þörf
krcfur.
Það er lniizt við að hinir
erlendu Iiljómlistarmenn
komi hingað í júnimánuði,
og að hljómleikarnir standi
yfir um hálfsmánaðar skeið.
Af Adolf Buscll er j>að að
frétta, að hann mun á næst-
unni efna til hljómleikaferð-
ar með ,‘15 manna hljómsveit
um þver og endilöng Banda-
ríkin. Að j>eirri fcrð lokinni
fer liann til Englands síðari
hlula vetrar eða snemma í
vor og heldur hljómleika
þar, en kemur síðan til ís-
lands, eins og fyrr greinir.
Rudolf Serkin, píanóleik-
arinn, scm hiiigað kom með
Busch, hefir verið ráðinn til
þess að leika á 6Ó hljómleik-
um í Bandaríkjunum í vet-
ur, og verða fyrstu hljóm-
leikarnir í næsta mánuði.
Þess má að lokum geta,
að Serkiu-hjóuin urðu fyrír
l>eirri djúpu soi*g, að missa
sjö ára gamalt barn af slys-
förum tveim dögum áður en
þau koinu vestur úr Islands-
í'ör sinni í sumar.
„Eter66 100 ára.
1 október s. 1. voru 100 ár
liðin frá því að „eter“ var
fyrst notað við lækningar.
Eí'ni þetta, sem hefir hai't
stónnerkileg áhríf á öll lælcii-
ingastörf, mun fyrst hafa
verið notað í sjúkrahúsi í
Boston í Bandaríkjunum, cn
|>að var tannlæknir, William
T. G. Morton, scm var „upp-
finuingamaðurinn“.
BERGMÁL
Menntun blaðamanna.
Því tni'ður lieyrði eg ekki er-
incli Gylfa Þ. Gíslasonar pró-
fes.sors i útvarpinu í fyrrakveld,
j>ar seni liann fann að nienntun
eða að líkindum öllu heldur
nienntunarskorti blaðamanna.
Því að líkindum, heti-r hann
frekar veriö að krefjast þess
að blaðmenn væru betur mennt-
aðir en nú gerist, frekar en a'ð
Iiann teldi ]>á allt of meuntaða.
Illa launu'ð stétt.
Þeim, sem blöðunum stjórna,
hefir víst lengi verið það Ijóst,
að þao er j>eirra hagur, ao hafa
sem )>ezt mennta menn í }>jón-
ustn sinni. En blaðaútgáfa hef-
ir verið aö kalla má á byrjun-
arstigi fram á síöustu ár. svo
að blööin hafa átt erfitt upp-
dráttar i samkejipninni um
vinnuaflið. ITefir blaðamanna-
stéttin verið illa Iaunuð og eru
]>að leifar frá j>eim tíma, er
margir gerðust blaðamenn af
áhuga frekar en von uni íljót-
tekinn gróða.
Frarafarir væntanlegar.
= BÍaðamaunafclagið gerði
fyrstu kjarasamninga sína i
byrjun jiessa árs. Þeim er í
mörgu áfátt, en með tímanum
má vænta jiess, að íélagið geti
bætt svo kjör meðlima siuna,
að menn hiki ekki við að ganga
í stéttina, jiótt þeir hafi langt
nám og erfitt að baki. f’etta
ætti ]>vi að geta staðið til bóta
og er vafalaust, aö sem stétt
hafa blaðamenn fullan luig' á
j>ví.
Próf og próf.
.Prófessorinn mun hafa
minnzt á það, að það þyrfti að
láa blaðameun ganga uncíir
próf. Vafalaust vrcri þaö ágætt
og þó má ef til vill scgja, að
j lilaðanienn gíingi unclir próf
daglcga, bæði að því er snertir
duguað þéirrá við öflun fréttá
og kunnáttú þeirra við að skrifa
þær, I’á kemur til kasta próí-
dómaranna, ritstjóraniia og al-
mennings. En annars íná benda
á }>áö,; aðvpróf ’og ]>róf eru
tvennt ólíkt — gildir þar vist
líkt bæði í blaðamennsku og
hag fxæði, aö suuni" sleþpa mcð
furðu litla kunnáttu.
Stofnlánadeildin.
Sóknin í sölu vaxtabréfa
Stof nlánadeildar sj ávarútvegs-■
ins er ekki eins hröð nú og
fyrstu dagana. Þó selzt aliía'
eitthvað. lúklega gætu }>ó morg
félög, liverju nafni sem ncf:i
ast, lagt eitthvað af mörkum
til bréfakaupa. Revkvíkingaf.1
lagið keypti bréf fyrir mvnJ-
arlega iipphæö í gær — 50.000
krónur eða fyrir um það bil
fjóra fimmtu hluta af sjóðse' ■ *.
sinni.
Fleiri félög.
Já, fleiri félög mega leiSgja
jiarna liönd á plóginn og ]>au
geta ]>að, eí þau vilja. Það
mætti kannske skjóta ]>ví inn
hér, að Blaðamaunafélagið mun
hafa verið eitt fyrsta félagið,
sem lagði fram fé til kaupa á
vaxtabréfunum. Einum eða
tveim clögúm eftir að sóknin
liófst, keypti það. brél' íýrir 10
þúsund krónur. Það er bara ó-
skiljanlegt. aö enginn meðlima
félagsins skyldi sjá livc inikil
frétt þetta yar!