Vísir - 17.12.1946, Blaðsíða 3

'VlSIR
3
Þriðjudaginn 17. desember 1946
Bækur á jólamarkaðinum
Thorvaðdsens-
félagið 70 ára.
Á vegum ísafoldarprent-
smiðju er nýlega komið úl
Minningarrit Thorvaldsens-
félagsins, sem Knútur Arn-
grímsson, skólastjóri, liafði
samið í tilefni af 70 ára af-
mæli þess.
Til útgáfu þessarar er
vandað alveg séi’staklega.
Bókin prentuð á gulan
myndapappír og rnjög mynd-
um skreytt, bæði af einstakl-
ingum, stjórnum félagsins og
af hópum við ýms tæikfæri.
í riti þessu er rakin saga
Thorvaldsensfélagsins f rá
uppliafi, skýrt frá stofnun og
stofnendum, fyi'stu stai’fsár-
unum, Handavinnuskólan-
um, Thorvaldsenbazarnum,
Barnauppeldissjóðnum,
styrktarsjóðnimi o. fl. Þá éru
lög félagsins og félags-
kvennatal, sem nær vfir allar
þær félagskonur, ,er fyrir-
finnast í bókum félagsins
fyi’r og síðar. Er þar að finna
fæðingardag þeirra og ái’,
ennfremur getið foreldra og
eiginmanna og íielztu opin-
berra starfa. Hér er því um
mikinn fróðleik að ræða og
gagnmerka lieimild um allt,
er lýtur að sögu Thorvald-
sensfélagsins.
---- ♦ ----
Alaska.
Kona Vilhjálms Stefáns-
sonai’, landkönnuðar, liefir
skrifað bók um Alaska, þjóð-
ina og landið, sem valcið hel'-
ir mikla eftirtekt í Ameríku,
enda seldist bókin þar upp á
skömmum tíma.
Nú er bók þessi komin út
í prýðilegri islenzkri þýðingu,
sem Jón Eyþói’sson, veður-
fi’æðingur liefir gert, en Ifá-
kon Bjarnason,. skógræktar-
sljóri og Vilhjálmur Stefáns-
son, eiginmaður liöfundarins,
rita að henni formála. Bókin
er prentuð á íxxjög góðan
pappír.og piýdd fjölda gull-
fallegra mynda. Prentsmiðj-
an Oddi h.f. gaf liana út.
Bók þessi er lalin rneðal
allra beztu alþýðlegra bólca,
sem um Alaska hefir verið
srkifuð. Höfundurnn leggur
sérstaka rækt við að lýsa
Eskimóum, lifnaðarliáttum
þeiri-a, skapferli og siðum,
en frúin lýsir einnig hinum
livita kynþætti, sem þar lif-
ii’, atvinnu lians, svo og land-
inu, sem sliku.
Alaska er land leyndar-
tlóma fyrir okkur Islend-
inga. Við vitum áhka lítið
lun landið og þjóðina, en
einmitt af þeim sökum á
bókin meira ei-indi til okkar
>en ella, þvi á öllum hlutiim
vill islenzka alþýðan kunná
skil.
Þó eru meginkostir þessar-
ar bókar ótaldir enn, og það
er hversu skemmtilega hún
er ski’ifuð. Bókin er í lieild
skrifuð í fjöi’legum (lifræn-
um stíl og mjöglangt frá því,
að þar sc um leiðinlegar upp-
talningaí’ eða þurran fróð-
leik að í-æða.
Ef prentsmiðjan Oddi
vandar jafn vel til útgáfu
annarra bóka sinna fram-
vegis, bæði að efni og frá-
gangi, má nxikils af lienni
vænta í framtiðinni.
---- > ----
Svanlivit *og
Svave.
ísafoldarprenlsmiðja h.f.
hefir i fvrra og í ár gefið út
ljóðasöfn, sem öll eru fyrir
löngu uppseld, en náðu á sín-
um tíma óvenjumiklum vin-
sældum. Þessi rit eru Snót í
tveimur bindum, sem kom
út í fyrra, og Svanhvít og
Svava, sem nýlega eru komn-
ar á mai’kaðinn.
Hér er urn samstæðar út-
gáfur að i’æða, enda þótt
söfn þessi eigi ekki sammerkt
i öði’u en því að vera söfn
ljóða, sem miklum vinsæld-
um hafa náð meðal almenn-
ings. Snót er úrval íslenzkra
ljóða um og eftir’miðja síð-
ustu öld, Svava er ljóð
þriggja íslenzki-a skálda, senx
hösluðu sér völl um það leyti
seixi Snót kom út, en Svaú-
livít er þýðing«tveggjá öixd-
vegisskála okkar á ýmsum
erlendum úi’valskvæðum.
Að Svövu standa skáldiix
Benedikt Gröndal, Gísli
Brynj-úlfsson og Steingrímur
Thorsteinsson. Kom fyr,ri út-
gáfa bókarinnar út 1860 og
varð þegar í stað íxijög vin-
sæl. Mun bókin hafa verið
lesin því nær til agixa því hún
telzt meðal dýrgripa í eigu
hvers bókasafnara, sem náð
hefir í liana. Snæbjörn Jóns-
son hefir séð um þessa seinni
útgáfu og fylgir henni úr
hlaði nxeð ítarlegum og at-
hygliverðum fornxála. Auk
þess er tekin upp formálinn
að fj’rri útgáfunni, en hann
skrifaði Gisli Brynjúlfsson.
Kvæðin í bókinni eru 70 að
tölu, en i bókarlok eru skýr-
ingar við sum kvæðanna og
athugasemdir. Sérprentaðar
myndir fylgja af öllum
þrenxur liöfundum bókarinn-
ar.
Svanhvít er þýðingar er-
lendra úrvalsljóða á íslenzku,
senx þeir Mattliias Joehums-
son og Steingrímur Thor-
steinsson gerðu af nxikilli
snilld. Kunhi alnxenningur
vel að meta þessi ljóð, því að
tvær fyrri útgáfur Svanhvít-
ar eru löngu'uppseldar.
Það er eins um Svanlivít
og Svövu, að Snæbjörn Jóns-
son hefir annazt útgáfuna og
skrifað formála, en einnig
að fo'rmálar að fyrri útgáfun-
um eru teknir upp í þessa,
svo og skýringár við kvæðin.
Ctgáfur ísáfoldarpient-
smiðju á þessum þremur
vinsælu ljóðabókum munu
tvímælalaust njóta sörnu
vinsælda og hinar fvrri út-
gáfur, enda er vandað til
þeirra, frágangurinn sxxxekk-
legur og verðinu stillt i hóf.
---- ♦ -----
Svelnn Eiverssosi
Selma LagerJöf: Sveinn
Elversson.” Axel Guð-
mundsson % þýddi. —
H.f. Leiftur gaf lit. —
Stærð 200 bls. 16x24
cm. Vei’ð kr. 20.00 ób.,
kr. 50,00 í skinnbandi.
Sá lesandi, sem Iiefir ekki
áhuga fyrir öðru í bókmxx en
því, sem kann að fullnægjn
hneigðum hans eigin hugar,
gerir þá kröfu til höfund-
anna, að þeir verði við þess-
um smekk sínum. Og allur
þorri manna skiptist í ýnxis
kónar hópa, seixi gerir hinar
og þessar kröfur til höfund-
anna:
Veittu mér unað.
Skenmxtu xxxér.
Koxxi mér til að dreyma.
Láttu nxig hlæja.
Settu í mig hroll.
Kom mér til að gráta.
Kom íxxér til að hugsa.
Og svo ér vitanlega stór hóp-
ur, sexxi segir sem svo: Veittu
mér eitthvað, sem er ágætt
og efnisríkt á þann hátt, senx
þér lætur bezt, og samkvæmt
gcðblæ þínunx og listasmekk.
Og það er sanxkvæmt þcss--
ari kröfu, sem rithöfundin-
um tekst eða mistekst.
Selnxa Lagerlöf er einn
þeirra höfutida, senx tekizt
hefir vel að fullnægjá þess-
ari síðast töldu kröfu. Þegar
Jiún var ung.og haíði kennslu
á hendi, skrifaði hún Gösta
Berlings sag’a, eins koixar
drápu í óbundnu rnáli, eða
óstuðlað söguljóð. Þá reit
hún allmai’gar skáldsögur
franx undir aklanxótin 1900.
En 1901 sanxdi hún Jerúsal-
em, senx fjallar unx trúar-
hreyfingu íxxeðal Dalakarla.
Seinna í’itaði hún Nils Hol-
gersons underbaia íesa ge-
nonx Sverige (1907), og upp
frá því unx tvo áratugi ýnxs-
ar skáldsögur. Þrátt fyrir ó-
hemju lxugarflug og ímynd-
unai’afl eru sögur hennar
raunhæfar og semxilegar.
Hún leikur á nxarga strengi
í lisli sinni. Hin siðspaka
bjartsýni hennar er sanxofin
miskunnsemi og samúð.
Skáfdsagan Sveinn Elvers-
son flytur göfuga lífsspeki.
Hxin er goll dænxi unx efnis-
val og list höfundarins. Hinn
síðastnefndi lxópur lesenda,
senx. eg gat unx hér að fram-
an, mun því kaíipa hana og
lesa. Hinir ætlu að víkka svið
listasmekks síns og' kaupa
hana líka — og lesa hana.
Þýðing Axels Guðnxunds-
sonar virðist vera vel gerð,
snxckkvís og stílhrein.
SfefjamáB.
Endurheimt skáld.
Þegar Lárus Sigurjónsson
var í Lærða skólanum um
aldamótin síðustu, var mönn-
um ljóst, að hér var á fei’ð
eilt vorra uppreixnandi ljóð-
skálda. — Meðal þeirra er
létu þctta í ljós var Einar
Tleiiediktsson. — „Ef þú gef-
ur út ljóðabók“ — sagði hann
við Lárus' — ,;skal eg vekja
á lienni athygli.“
En öi’lögin höguðu þvi svo,
að eftir að Lárus var út-
skrifaður af Prestaskólan-
unx 1908 fór hann af landi
burt — fyrst til Ðanmerkur
og dvaldi þar vetrarlangt, en
svo þaðan til Iíanada. En
þangað ligfði allt lians nán-
asta ættfólk flutt sig. En það
var frá ‘Borgarfirði eystra.
Leið svo „tíminn, að lítið
heyrðist frá Lárusi. Enda
þótt liann væri að upplagi
fjörmaður og vel metinn af
félögunx ’sínunx, var liann
amiars dulur og lítið fyrir að
liafa sig framnii. Lengst af
þeim tíma, er hann dvaldi
vestra, var "hainx í Chicagö
og ekkert á slóðunx íslend-
inga. — En liugur lians var
þó alltaf lieinxa á íslandi og
sótli þangað flesl yrkisefnin.
Fór því fjarri ,að íslenzkan
3rrði lionum ótamari i hinni
löngu fjarveru. Hann lagði
einnxitt svo mikla rækt við
hana og einkanlega þó foi-n-
málið, að nú nxun engimx sá
Islendingur uppi — og fræði-
nxenn ekki undanskildir —.
er liafi á reiðunx höndum
annan eins regin forða forix-
yrða, senx Lárus. Verður af
kveðskap hans ekki annað
séð, en hann kunni allt hið
forna skáldanxál utanbókar.
— Vei’ður þessa þó einkum
vart i hinum stærri ljóða-
flokkum, sem fáir liafa feng-
ið rúm i Stefjamálum. Enda
þótt margir telji þessa
flokka liið veigamesta í
ljóðagei’ð Lárusar, munu út-
gefendur lians liafa talið
x-éttax-a, að gefa fyrst út
nokkurt safn liinna styttri
kvæða og léttai’i úr safni
hans. — Enda þótt Stef jamál
Eiríkur Albertsson.
Skáldsaga handa ungum mönnum.

| | gj '
HELÞYTUR
Indíána- og Iandnemaskáldsagan ógleymanlega
eftir ZANE GREY.
Engin bók er þeim kærkomnarí.
Kostar ób. kr. 20,00 og kr. 30,00 í vönduðu
bandi.
<2W upniá ú tcj a
an