Vísir - 17.05.1947, Blaðsíða 2

2
V I S I R
Laugardaginn 17. maí 1947
„Aumur sendimaður" kveður.
Þann 10. maí síðastli'ðinn,
birtist grein í Morgunblaðinu
undir fyrirsögninni „Aurnir
erindrekar“. 1 þeirri grein er
lítillega vitnað í greinargerð
þá, sem eg gaf atvinnumála-
ráðuneytinu að lokinni ferð
minni um Pólland og Eng-
land seinni hluta ársins sem
leið, en þá ferð fór eg að til-
hlutan atvinnumálaráðherra
Aka Jakobssonar og i þeim
tiigangi að kvnna mér hvers
vœnta mætti um viðskipti
íslendinga i framtíðinni við
hið mikla pólska ríki. Ælla
má að Morgunblaðið hafi
fengið skýrslu mína til at-
hugunar hjá atvinnumála-
ráðuneytinu og efni hennar
því ekki einkamál lengur.
Tel eg mér þess vegna leyfi-
legt að ræða opinberlega um
hana ef svo vill vcrkast.
Greinarhöfundi þóknast að
kalla mig og hr. Ársæl Sig-
urðsson ferðafélaga minn
„auma erindreka“ sem farið
hafi dýra ferð, en árangurs-
lausa. Sjálfur er eg á annarri
skoðun og tel mína ferð, eft-
ir áslæðum, góða. Að visu
hafði eg ekki umboð til að
binda með fastmælum við-
skipti fyrir hönd Islendinga,
því miður, en tíma minn tel
eg mig hafa nýtt allsæmilega,
meðan eg dvaldi ytra. Ekki
léí eg neitt tækifæri undir
höfu'ð léggjast að kynna mér
allar greinar framleiðshi i þvi
landi og gaumgæfilega tel eg
mig liafa athugað möguleika
á sölu íslenzkra afurða. Af
þessum kynnum dreg eg þá
ályktun að slofna megi til
mikilla viðskipta milli ís-
íendinga og Pólverja, sé vilji
fyrir hendi liér heima.
Pólska framleiðslu tel eg'
yfirleitt standa jafn framar-
lega að gæðum þeix’ri'iðnað-
arframleiðslu, sem nú á dög-
um er flutt hér til landsins
og tel ekki ofsagt. Verðlag
á útflutningsvörum Póllands
er og fyllilega samkeppnis-
fært Iivar sem er. Áhugi
manna fvrir víðtækri og
mikilli utanríkisverzlun er
eflirtektarverður og gjörla
vita stjórnarvöld Póllands að
vöruvöndun og samninga-
lipurð er eina leiðin að þvi
marki, enda láta þeir erlendu
verzlunarerindrcka r, scm
með umboð i höndum dvelja
þar í laixdi all fjölmennir vel
yfir árangri.
Viðvikjandi ummæhini
greinárliöCundár .um kaup á
síldartunnum frá Póllaudi vil
eg geta þess að ekkert um-
boð hafði eg til þess að
■ra bindandi samninga, eii
það loförð fékk eg haldið
tunnum fyrir fs
gulegt væri. Ekki
vur jxeð forstjóri tunnuv.erk-:
sxniðjmuiiir, sem skýrði mér
fiá mikilii eftiispurn af lxálfu
Svía og Niirðniai 'já eft!.
lunnum, þær upplýsingar
fékk eg frá inönnunx sem
sannarlega voru þessum mál-
uixx kunnugir. Á uæsla ári
verða Pólverjar færir um að
flytja úl mikinii fjölda síidai’-
tunna og gera Norðmenn og
Svíar það er þeir- geta til að
tryggja sér þá framleiðslu.
Ekki finnst mér eg verð-
skulda háðuleg umnxæli jxótt
eg gerði löndum xxiínum
kunnar jxær fyrirætlanir
þessgrra kepinauta okkar, að
ná undir sig allri framleiðslu
Pólverja á tunnuni, til þess
siðar að selja okkur, sem jxá
værunx búnir að nxissa af
strætisvagni og jxá ekki i
fj’rsta sinn.
Pætt er jxað hjá greinai’-
höfundi að skýrslu mína gaf
eg ekki fyrr en í byrjun
marzmánaðar. Ástæðan til
jxess var sú, að á heimleiðinni
var eg beðimi að koma við i
Englandi og íreista lxess að
selja lxar Faxasíld, sem reynt
Iiafði vei’ið að selja en án
árangurs. Mér tókst sem
kunnugt er að selja einn
farm af ísaðri síld, sem kaup-
endurn geðjaðist vel að. Til
Englands kom eg ekki fyrr
en í janúai’, en jxað var nxán-
uði of seint íil að gera frek-
ari verzlun með jxessa vöru,
jxví að Norðmenn voru ]xá
komnir á vettvang með und-
ii’húð. Það er álit mitt að
selja megi ísvarða sild í Eng-
landi næsta haust, sé jxað
undirbúið í tinxa og er ósk-
andi að jxað verði ekki látið
undir liöfuð lcggjast.
Meðan eg dvaldi í Englandi
kynntist eg manni jxeim í
handárísku sendisveitinni er
annaðist kaup fyrir hernáms-
lið þeiria i Þýzkalandi. Eg
jxykist hafa fengið jxýðingar-
niiklar upplýsingar frá þeim
manni uin jxað, hvernig væri
um tilhögun söhi ísvarins
fisks á hernánissvæðuTU
vesturveldanna í Þýzkalandi.
Gjai’nan hefði eg kosið að
mega fylgja því nxáli eftir,
en nxér var tjáð að von væri
á vei’zlunarsendinefnd opin-
herri til Englands og mundi
hún taka jxað mál í sínar!
hendur. Ráðgjafa nefndar-
innaf hitti eg að máli í Lon-
don og gaf eg Ixönum ná-
kvæmar upplýsingar uin ;
njái’gt sem greitt gæli fyi i
jxvi að isfiskssala lil V.esliM--
Þýzkalands mætti lakasi.
Öskaxídí væri að því ’niégii'
hagsrnunamáli togaraútgcrð-
• .’i u’ yrði borgið.
i öand byggir ein af fjöl-
m. unari jxjóðum Evrópu en
vegna legu landsins er fram-
' 1 :i eftir
land ef m
leiösla sjávarafi i h'lut-
fallslega mjög iitxl. Eftir-
spurn nýrra og s; altaíúa
fiskafui’' ða liin.svégár nxi’kfl
og Ixafn i Norðmenji,
Bi elar o g Hplleiiding'a r liing-
I að' til ; xotið góð.s af fxvl bg
séll þangað eigi allliíið vöru-
nxágn. TTafa sænskir haft si.v
drjúgum í frammi og ekki
hoi’ft j að lána Pólverjum fé,
svo hundruðum milljóna
króna skiptir, auk fjölda
járnbi’autai’vagna, í jxeim til-
gangi að ná forréttindaað-
stöðu unx verzlun. Aðrar
þjóðir hafa einnig boðið Pól-
vei’jum liagstæða samninga í
von unx að hljóta nxarkað
fyrir sjávarafurðir sínar. Þó
eru enn miklir nxöguleikar
um sölu á okkar framleiðslu
ög njótum við jxess að þar í
landi er litið svo á, að sjáv-
arafui’ðir okkar standi i
fremstu röð unx gæði, hvað
snertir saltaða síld og frystan
fisk.
Þótt okkur Islendinga
skorti, enn senx konxið er,
bæði viðbragðsflýii og ein-
beitni þá er brjóta skal nýjar
brautir fyi'ir verzlun og við-
skipti, er jxað jxó trú mín, að
í Póllandi bíði okkar maik-
aður fyrir afurðir okkar, sé-
um við fúsir til að kaupa
jxeirra afurðir að jöfnu.
Gagnstætt jxyí, sem almennt
er álitið hér, er tækniþroski
Pólvei’ja vel sambærilegur
við jxær þjóðir Evrópu, sem
fremst standa, en framtaks-
semi og bjartsýni sýnu
meiri.
Eins og eg Iicfi áður sagt
yi'ðu öll viðskipti við Pólverja
að byggjast á jafnvirðis-
kaupiim, svo er og um við-
skipti margra annara jxjóða,
svo sem Frakka, Tékka, ítala
o. fl. Ekki cr annað sýnna
en að sá verzlimarnxáti muni
ríkja um langa framtíð og
verður Jxví að fiuna ráð til áð
greiða fram úr annhxöi’kum
jxeim, er jxessu fylgja. Að
minu álili væri hagkvæmast
að stofna viðskiptamiðstöð
erlendis, sem ynni í samráði
við vænlanlegt fjárhagsráð
hér jiéiiixa., iMentugast teldi
eg, að viðskiptamiðstöðin
Ixefðí aðséíur í London eða
annai’i stórborg, sem vel
lægi við samgöngum. Þessa
stofnun, sem að sjálfsögðu
væri skipuð dugandi kunn-'
áttumönnum, myndi veita |
kaupsýslumönnum hér
heima betri upplýsingar um
heimsviðskipti en jxeir liafa
áður átt kost á. Sömuleiðis
;æti hún selt til annara landa
ýmsar vörur, sem við hefð-
lim ekki not fyrir, en yrðum
að taka sein greiðslu, lieldur
en að verða af viðskiptum.
Þannig gæti viðskiptamið-
stöðin t. d. -se.lt pólsk kol,
sement. bvggingarefni o. fl.
gcgn punda (€) coa dollara
(S) greiðslu. Viðskipti', byggð
:x j;y;-isunx. g(’un(jv:,;!,y, nnuiii
jxégarj síao gera að engu alla*>
öi’ðugleiióý ólíkar viðvikjandig
sj>ju,-:á sjáyarafurðiuix. Stofn-|
un <j>g .slárfi’ælcsla slikrar'
snlumiðStöí’Svar er lífsnauð-,
syn fyrir atyinnuvegi okkai’,
og framkvæiudaali iöin ekki |
miklum vandkvæðum bund-
in.
Þessa Póllandsferð fór eg
með þeim einlæga ásetningi
að Iáta gott af henni leiða
fyrir íslenzka atvinnuvegi og
akh’ei fyrr hefi eg lagt mig
eins fram um að nxæla með
íslenzkum afurðum og benda
á hina viðtæku möguleika
fyi’ir miklunx viðskiptum ís-
lendinga og Pólvei’ja, sem
fyrir hendi eru, háðum Jxess-
um þjóðunx til blessunar.
Árangux’inn er sá, að nú c ila
þær stofnanir pólskai’, sem
með utanríkisvei’zlun fara,
ekki all-lítið uni atvinnuvegi
voi’a, en lienni vár líll til að
dreifa og eg aflað íiiér jxeirr-
ar þekkingar á yerzlun og
framleiðslu PóJvei’ja og svo
mikillar txúar á nxöguleikum
fyrir viðskiptum okkar við
þá, að nú mun eg næstu daga
fai-a alfai’inn til Póllands með
jxað fyrir augum, að greiða
jxar fyrir viðskiptum Islend-
inga vilji þeir láta svo lítið,
að lxiggja nxína aðsloð, að
öðrum kosti taka tilboðum
aiinara aðila, sem óska eftir
verzlunarerindreka á þeim
vettvangi, en á slíkuni til-
boðum er lítill hörgull.
Fjári’i fer því að nxér sární
jxau ummæli Morgunblaðsins
um mig, að eg sé auixiur er-
indreki og jxolinmæði hefi eg
næga til að biða eftir dómi
i’eynslunnar, er árangurinn
kemur í ljós. Annars er mér
næst að lialda að eg gjaldi
þess, að eg fór að tilhlutan
lxr. Aka Jakobssonar og get
jxess vegna talizt samverka-
maður hans unx stundarsakir,
en Jxann verknað taldi eg
nxér vanzalausan meðan
þjóðkunnir ágætismenn, svo
sem heri’a Ólafur Thors og
Iir. Pétur Magnússon sátu
sama bekk.
A’& endingu óska eg is-
lenzkum atvinnuvegum gæfu
og gengis um alla fi’amtíð og
kveð landa rnína í þeirri von,
að eg geti orðið jxeinx til ein-
hvers gagns jxar eystra; jxá
ósk á eg nxér heitasla.
Helgi H. Zoéga.
Nemendahijómleskar Tón
iistarskólans.
Fyi’stn íienxendahljónlleik-
ar Tónlistai'skólaiis voru
haldnir í Tripoli-húsinu í
fvrradag að viðstöddu fullu
húsi áheyrenda. Fyrsí suiigu
nemendur forskólans keðju-
söngva undir stjórn dr. Edel-
steins en tveir nemendur léku
á blokkflautur. Var mjög
fróðlegt að beyra jxegar í
byrjun, hvernig skólijm legg-
ur grundvöllinn að lónlistar-
uppeldi nemendanna. Börn-
in voru viss og vel þjálfuð.
Síðan komu eldri og þrosk-
aðri nemendur, nokkurnveg-
in í þroskaröð, flest píanó-
neniendur, allt frá lítilli látu,
senx virtist eins og átta ára,
upp í stálpaða og jafnvel
fullvaxta unglinga. Einnig
smá-þyngdust viðfangsefnin
eftir því sem á leið: barnalög
eftir Sveinbjörnsson, g-dúr
sónata Beethovens, as-dúr
impromptu Schuberls, e-dúr
sónata Beethovens (Ijómandi
vel spiluð), síðan snxálög úr
harnasvítu Debussys, þrjár
etýður eftir Adolf Jensen,
frisklega leiknar, og loks
drembilát virtúósalög eftir
Ravel og Liszt, sem siðasti
píanóleilcarinn slap]x furðú-
vel út úr. Tnn á milli voru
svo tveir samleikir, d-dúr
sónata Hándels fyrir fiðlu og
píanó (1. og 2. kafli) og cs-
dúr tríó Beethovens (op. 1.
nr. 1). Sámleikarnir komu
fram eins c, góðum kainm-
errnúsíkönícm sæmdi, og
Jxað var skaði að þriðji sanx-
leikurirrn féii niður að Jies.su
sinni vegna forfalln.
§Það er ljóst af jxessunx
hljómieikum, áð skólinn
uppfyllir mi. jiggai; hinar
bjixrtustu vóxiíj’, sem xnenn
háfa gert sér iil hans. Neni-
endur allir voru kennurum
sinum til sóma. Þeir hafa
rækt sitt slarf af samyizku-
senii og dugnaði ekki síður
en lærifeðurnir. Fullmikils
ósamræiuis gætir í skólan-
unx milli pianónemenda, sem
vii’ðast aiitof ixiðrgir, og
liinna sem ,Jæra á strengja-
og blástui'sliljóðfæri. Væxi
vel, ef fleiri ungmenni vildu
leggja hin siðarnefndu hljóð-
færi fyi’ir sig, enda skaðlaust
jxó að þeim fækkaði nokkuð,
sem leggja aðallega stund á
pianó.
En eftirtektarvei’ðast er Jxó
að geta fylgzt með þroska-
fex’li hinna verðandi nxúsík-
anta landsins frá byrjun. Það
var lika ljóst af aðsókninni,
að nxargir tónlistarvinir hafa
iiugsað svo, Jxví að varla voru
altir geslirnii’ lukkulegir for-
eldrar og frændur.
Næstu hljóleikarnir verða
í dag (laugardag) klukkan
fimm og hinir þriðju á
morgun klukkan þrjú.
B. G.
Smurt bi’auð og snittur.
SÍT-D OG FISKUít.
[Öílci(^ámmí
Eitt til tvö eða jafnvel
fleiri dekk á Fordson
sendiferöabíl, (stærÖ
500x18) óskast nú þegy |
ár. öppl. hjá Vísi. —