Vísir - 17.05.1947, Blaðsíða 4

9
V I S I R
Laugardaginn 17. mai 1947
WKíSIli
DAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIK H/F
í Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
| Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
>_______________________________________________
Utaníerðir og erlendur gjaldeyrir.
f*íðustu árin hafa Islendingar ferðazt meira en nokkuru
sinni síðan landið byggðist, og í fyrrasumar — og
raunar allt síðasta ár —- voru utanferðir landsmanna tíð-
íiri en þær hafa nokkuru sinni verið áður. Menn flykkt-
ust til útlanda í þúsundatali, hver sem vettlingi gat vald-r
ið reyndi að komast út fyrir landsteinana og enn reyna
menn að komast utan, því að enginn þykir maður með
mönnum, nema hann liafi lieimsótt önnur lön<t og um-
gengizt aðrar þjóðir á þeirra heimili. Er svo að sjá sem
ferðamannastraumurinn héðan til útlanda verði litlu minni
í sumar en í fyrra, því að félög þau, sem sjá um fólks-
flutninga milli landa, hafa gefið þær upplýsingar, að allt
farþegarými, hæði með flugvélum og skipum, sé lofað fyr-
irfram lángt fram á sumar.
Engum kemur til hugar að ætla, að allir þeir, sem ut-
:an fóru í fyrra, liafi gert það af brýnum óstæðum, þeir
hafi farið i nauðsynlegum erindagerðum í þágu lands og
þjóðar. Allir vita, að hávaði þcirra, sem utan fóru, gerðu
það í þcim eina tilgangi, að skenunta sér, en ])áð hafa
þeir ekki getað með öðru móti en að eyða dýrmætum
.gjaldeyri þjóðarinnar. Menn hefðu vel getað ferðazt hér
heima og kannað ókunna stigu, en tízkan var — og er
-— að fara til annarra landa, og skipanir hennar eru svo
sterkar, að erfitt er annað en að beygja sig fyrir þeim.
Þó er víst, að færri komUst utan í fyrra en vildu, og
var það aðeins skortur á farkosti, sem hamlaði því, að
þeir urðu ekki fleiri, sem gátu eytt gjaldeyri þjóðarinnar
í einskisnýtt i'lakk, Ef lil vill eru það þeir, sem ætla sér
utan á þessu sumri, hvernig sem til tekst, því að gjald-
■eyririnn liggur ekki cins laus fyrir og áður en það kemur
ekki til af góðu, því að hann er mjög á þrotum.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að gjaldeyris-
<ign þjóðarinnar liefir minnkað mikið síðustu tvö árin,
og er það að nokkuru leyti eðlilegt, þar sem mikið af
natiðsynlegum tækjum liefir verið keypt erlendis, vöru-
eerð hefir farið hækkandi og fjölmargar viðskiptaleiðir
opnazt, sem áður voru lokaðar. Hinu er heldur ckki að
leyna, að nokkurrar varfærni hefir til skamms tíma gætt
í gjaldeyrismálunum, menn hafa e. I. v. verið orðnir of
hjartsýnir vegna hinna miklu inneigna, sem landsmönn-
um tókst að safna með súrum sveita og miklum fórnum
á stríðsárunum, og því veittist það léttara en skyldi að
ia gjaldeyri til utanferða, þótt ónauðsynlegar væru.
Nú er farið að taka þessi mál öðrum tökum og er
jjað vel. Gjaldeyri til utanfara ættu eiginlega ekki aðrir
-að fá en þeir, sem fara í hrýnum erindum. Það er nauð-
syn að fara sparlega með gjaldeyriseign okkar nú, því að
^dlt er enn í óvissu um afurðasölur okkar, en þótt svo
v-æri ekki og við hefðum fullar hendur erlends gjaldeyris,
v;eri það e'ngin ásta;ða til þess að menn eyddu og spenntu
■ciris og óvitar. Spakmælið segir, að erfiðára sé að gæta
íengins fjár en afla og má heimfæra það upp á okkur
Isíendingg. Við liöfum sýnt það að undanförnu, að við
kunnum okkur ekki hóf, þegar vel hefir gengið um sinn
og gleymum því, að það hefir löngiun þótt dyggð hér á
landi, að vera fornbýll.
Nýsköpúnin, sem hafin var fyrir röskum tveimlir ár-
tmi, hefir Jægar kostað mikinn gjaldeyri, sem er eltki enn
íarinn að skila sér aftur nema að litlu levti fyrir afurðir
tækjanna, sem fcngin hafa verið til- landsins. Þvi fé, sém
varið var til þessarar endurnýjunar og viðbótar íslenzku
itvinuulífi, hefir verið vel varið. En hér verður áreiðan-
fega ekki látið staðar numið og verður tvímælalaust ráð-
izí í meira á næslunni en þegar hefir verið unnið eða
\ itað er um riúna, því að mörgu leyti er rétt aðeins húið
að leggja grundvöllinn að nýtízku atvinnurekstri hér á
landi. Það er cftir að byggja ofan á grunninu og til
þeirrar hyggingar þarf mikinn gjaldeyri. Til þeirra þarfa
:á að verja honum, en ekki til óþarfra skemmtiferða út
um lönd. Vilji menn ferðast, þá er hægast og skemmtileg-
:íist að fara upp í óbýggðir Islands óg' njóta þar töfra ó-
ypifltrar náttúru.
Mæðradagurinn.
Á morguu — mæðradaginn
— efnir Mæðrastyrksnefndin
til merkjasölu til ágóða fyr-
ir sumarstarfsemi sina eins
og hún liefur gert um mörg
uridanfarin ár.
Fé því, sem nefndinni á-
skotnast við sölu á merkjum
sínum — mæðrablómunum
—• þennan dag, ver hún til
þess að starfrækja sumar-
heimili fyrir mæður og hörn
og til hvíldarviku fvrir kon-
ur síðar á sumrinu að Laug-
arvatni.
Á sumarheimilinu dvöldu
i fyrrasumar 70 ’ konur og
börn. Var heimilið starfrækt
í 2 mánuði — júlí og ágúst
— og var meðaldvalartími 1
mánúður. Á hverju vori
hefur nefndin þurft að leita
fyrir sér um samastað fyrir
þessa starísemi og átt við
ýmsa örðugleika að stríða um
útvegun húsnæðis, sem sjald-
an hefir fengist svo hentugt
og Vel selt sem æskilegt hefði
verið. Aúk þess liafa tíðir
flutningar á búshlutum og á-
höldum, sem nefridin notar
við þessa starfseirii, farið
afar illa mcð þessa muni.
Nefndinni cr það því mikið
áliugamál að koma sér upp
húsnæði fyrir þessa starf-
semi, helzt í nágrenni hæj-
arins, og vonast til að ekki
liði á löngu þar til hún getur
hafið framkvæmdir í þessu
skyni.
Hvildarvikan að Lauga-
vatni var í fyri’asumar um
mánaðamótin ágúst—sept-
ember eins og venja hefir
verið. Dvöldu þar milli 60 og
70 konur.
Undanfarin ár hafa blóma-
búðir bæjarins verið opnar
framan af degi á mæðradag-
inn, og' liafa eigendur þeirra
látið ákveðinn liluta af
blómasölu þessa dagSi renna
til Mæðrasty.rksneíndar. Á
morgun verða hlómabúðirn-
ar opnar frá kl. 9 að morgni
til ld. 1 e. b.
Undirritaður, fyrrverandi
kennari, yfirkennari og
skölastjóri Miðbæjarbarna-
skólans í Reykjavík, hefir
stofnað 10.000 króna sjóð.
Skal sjóður sá heita Verð-
launasjóður fullnaðarprófs-
barna í Reykjavík.
Vcita skal árlega þremur
fullnaðarprófsbörnum verð-
laun úr sjóði þessum fyrir
frábæra meðferð islenzkrar
tungu.
Yerðlaunaritgerðirnar
skulu bera vott um mál-
vendni, leikni og snilli. Iielm-
ingi ársvaxta sjóðsins skal
verja til verðlauna, en liinn
helmingur vaxtanna leggist
við höfuðstólinn.
Iveyptar skulu bækur fyr-
ífyrra komu inn á mæðra-
daginn fyrir merkjasölu og
hluta af sölu blómabúða 36
þús. krónur.
Útgáfa Mæðrablaðsins,
sem selt hefir verið á mæðra-
daginn, verður í þetta sinn
frestað, en liinsvegar er það
ætlun nefndarinnar að koma
því út fyrir næstu jól.
Mæðrastvrksnefndin hefir
auk sumarstarfsemi sinnar
itm margra ára skeið gengist
fyrir jólasöfnun fyrir fátæk-
ar mæður qg börn þeirra.
Fyrir örlæti og hjálpsemi
bæjarbúa hefir þannig tekist
að gleðja hundruð inæðra og
barna um jólin.
Loks rekur Mæðrastyrks-
nefnd upplýsinga- og lijálp-
arskrifstofu fyrir konur i
Þingholtsstræti 18 og nýtur
til þess styrks frá ríki og bæ.
Á morgun leitar Mæðra-
styrksnefndin enn til bæjar-
búa. Er vonandi að þá beri
sem flestir Reykvíkingar litla
snotra merkið — mæðra-
blómið — og leggi um leið
Bókabrennan
Guðni Jónsson, skólastjóri
Gagnfræðaskóla . . Reykvík-
inga, hefir skýrt frá nánari
atvikum að bókabrennunni,'
er blaðið sagði frá í gær.
Það voru ckki fyrstu bekk-
ingar skólans, er þarna báru
bækur á bál, lieldur nemend-
urjúr fjórða (síðasta) beklc
skólaus. Höfðu þeir lokið
prófi, sem jafnframt er stú-
dentspróf, í dönsku og eðlis-
færði, og í kátínu yfir þvi að
hafa lokið þessuin náms-
greinum kynntu þeir bál og
báru bækurnar á eldinn. Er
það algert aukatriði, að
dönskunámsbækur voru
méðal hinna brenndu bóka,
ogttlls ekki uni neina andúð
á döíisku né Dönum að ræða.
Geta má þess, að bækurnar
voru fjölritaðar og verðlitlar.
ir verðlaunapeningana. Séu
þær rilaðar á gullaldarmáli.
Efni bókanna skal vera
sómasamlegt.
Skólastjóri þess skóla, sem
verðlaunabarnið er í, riti
nafn barnsins á bólc þess og
geti um, fyrir bvað verðlaun-
in séu veitt.
íslenzku])rófdómarar
barnaskólanna og vel rilfær
mállireinsunarmaður sem
fræðsluráð skólanna eða
skólanefndir benda á, dæmi
börnunum vcrðlaunin.
Ekki skal vikið frá því,
sem hér liefur skráð verið.
Reykjavik,
Grundarstíg 17, 9. maí 1947.
Hallgrímur Jónsson.
fram sem skerf til stuðnings
góðri og þarfri starfsemi.
Nefndin mælist til þess við
mæðurnar i bænum að þær
hvetji börn sin til að selja
mæðrablómin, sem verða af-
lient frá kl. 9 í fyrramálið í
Þingholtsstræti 18, Elliheim-
ilinu og öllum barnaskólum
bæjarins. A. A.
Vantraustið —*
Framh. af 1. síðu.
f járlögum, lögð fram frv. um
fjárhagsráð, innkaupastofn-
un 'rikisins, framleiðsfuráð
landbúnaðarins o. fl.
Annars sagði Stefán Jó-
liann, að æ minna nýtt kæmi
fram i gagnrýniræðu komm-
únista eftir þvi sem lengra
líður.
Andstaða þeirra væri
ekki byggð á rökum né
málefnum, þeir væru bara
á móti stjórninni. En þeir
ættu að gera sér það ljóst,
að þjóðin er í andstöðu við
þá.
Lúðvíg Jósefsson tók næst-
ur til máls og er atriða úr
ræðu hans getið annarsstað-
ar í blaðinu. Talaði Lúðvíg
lengi og lókst m. a. að svæfa
Pál Zophoníasson.
Einar Olgeirsson lók aftur
lil máls, en talaði aðeins i ör-
fáar mínútur. — Atkvæða-
greiðslu var frestað i klst, en
fór þá þannig, að tiljagan var
felld með 39 atkv. gegn 10,
en tveir þingmenn voru fjar-
verandi og einn sat hjá. 'Var
það Páll Zophoníasson —
hefir e. t. v. ekki verið vakn-
aður.
Nýir kaapendur
Vísis fá blaðið ókeypis til næsta
mánaðamóta. Hringið f síma 1660
og tilkynnið nafn og heimilis-
fang.
Fyrrverandi embættis-
mann vantar
húsméðnr.
Tilboð, merkt „484“, send-
ist afgr.' Visis.
STÚLia
óskast lil afgreiðslustarfa.
Herbergi getur fylgt. Bíl-
próf æskilcgt.
Upplýsingar í sima 4531.
Þrjár stúlknr
óska eftir vinnu við hótej
úti á landi. Tilhoð sendist
blaðinu fyrir þriðjudags-
kvöld, merlct:
„Þrjár reglusamar".
Verðlaunasjóður fullnaðar-
prófsbarna í Reykjavík.