Vísir - 14.02.1948, Blaðsíða 4

4
V I S 1 H
Laugardaginn 14. febrúar 1948
ÐAGBLAÐ
Utgefandi: BLAÐACTGÁFAN Vl&ffi H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skyldui ríkisvaldsins. §
Undani'arna mánuði hefir ríkisstjórnin reynt að gera
landsmönnum skiljanlegt, að lífsnauðsyn vœri fyrir
þá, að taka á sig nokltrar byrðar, til þess að minnka dýr-
tíðina i landinu. Meginhluti þjóðarinnar hefir skilið þetta
og sætt sig möglunarlaust við dýrtíðarlög ríkisstjórnar-
innar, sem lækka nokkuð kaup almennings og gei’a eignar-
nám í tekjum þéirra, sem mikið hafa grætt í stríðinu.
Allir liugsandi menn vita og gera sér ljóst, að þessar
ráðstafanir eru nauðsynlegar og flestir gera sér jafnvel
grein fyrir því, að þær ganga of skammt. En það er cilt,
sem menn skilja ekki og geta ekki vel sætt sig við. Þeir
skilja ekki, að ríki og'bær eigi engan þátt að taka í þess-
um ráðstöfunum, heldur cigi þær að vera einhliða krafá
um sparnað og fórnir af hendi borgaranna.
Ríkisvaldið hefir heiíntað, að tjorgararnir í landinu
taki á sig kaupskerðingu og skatt á eignir, til þess að
stöðva skrúfu verðbólgunnar. En það lítur ekki út fyrir,
að ríkisvaldið geri nokkrar kröfur til sjálfs sín, til þess
að stöðva þcssa söniu verðbólguskrúfu. Verklegar fram-
kvæmdir ríkisvaldsins, skattarnir sem það leggur á til
þessara framkvæmda og ábyrgðir Alþingis, hefir valdið
að miklu leyti þeirri óhemju verðbólgu, sem ríkisstjórnin
heitir nú á þcgnskap allra landsmanna að stöðva. En á
skal að ósi stemma, segir máltækið. Það er ekki hægt að
hefla dýrtíðina, nema ríkisvaldið geri það sama og það
heimtar að borgararnir geri. Ríkisvaldið verður að minnka
sína eyðslu og draga úr sínum þörfum. An Jiess eru allar
ráðstafanir gegn verðbólgunni eins og högg á vatn.
1 stað þess að ganga á undan með góðu fordæmi, kem-
ur rikisstjórnin nú með hæstu fjárlög í sögu landsins. Á
sama, tíma og hún heimtar að landsmenn sætti sig við
lægri laun, heimtar hún af þeim hærri skatta. Um leið
og stjórnin fékk samþyklct dýrtíðarlögin, át-ti hún að sýna
þjóðinni, að sér væri alvara að draga úr dýrtíðinni, með
því að lækka útgjöld ríkissjóðs og draga úr kröfunum á
hendur borgurunum. Það mátti létta almenningi byrðina
af minnkandi verðlagsuppbót, með því að draga úr skött-
unum. En það var aðeins hægt að gcra með því, að draga
úr fjárframlögum og reksturskostnaði ríkisins. Dýrtíðin
verður ekki sigruð með sívaxandi útgjölduní hins opin-
bera. Aukin opinbér útgjöld eru aðeins aukið vatn á henn-
ar myln^u ríkisvaidinu er..gly^a-^ið stöðva dýrtíðina,
þá verður það fyrst að byrja á því að draga úr útgjöld-
uni ríkisins. El' því ér élcki sinnt, vérða aðrar tilraunir
ljrosleg fjarstæða.
Hnípin þjóð — í vanda.
jpundur kaupsýslumanna og iðnrekenda, sem haldinn var
* fyrir skömmu, hefir vakið marga til umhugsunar um
það, í hvers konar álaga-fjötra þjóðin er lcomin með alla
starfsemi sína. „Áætlunarbúskapurinn“, sem núvérandi
stjórnarsamvinna gerði að sínu aðalmáli, er nú í alglcym-
ingi og kominn út í slíkar öfgar, að horgararnir niega
elckert framkvæma nema spyrja fyrst um Ieyfi iijá
einni ncfnd, sem er einvöld um svo að segja allar fijam-
kvæmdir í landinu. Ilið rómaða l'ramtak einstaklinganna,
sem gert hefir ísland að því, sem það er í dag, er nú
svo fjötrað, að það mó hvorki hræra legg né lið. Nolclcr-
ir menn, með takmarkaða hæfileika, þótt viljinn væri
góður, eiga að vera forsjón. hvers einasta einstaklings,
sem eitthvað vill framkvæma. Skriffinnskan er í algleym-
ingi og afgreiðsluhroki hinna opinberu starfsmanna verð-
ur því meiri sem frjálsræði almennings verður minna.
Ef þessu heldur áfram, missa menn löngunina, til að starfa
og framkvæma. Menn eru farnir að gera sér ljóst, að J>að
verður nú þegar að hefja markvissa baráttu til þess að
brjóta hlekki þessa embættisvalds, ef ekki á allt að stirðna
....hér í áætlunardróma miðlungsmennskunnar. -
Tvennir hifóni'
leikar.
Tónlistarkórinn.
Samkór Tólistarfélagsins
söng á fimmtudagskvöld i
Austurbæjarbíó undir stjórn
Uranbtschitsch. Þetta er einn
stærsti samkór landsins, yfir
60 manns, orðinn vel þjálf-
aðiír og samæfður, hefir
einnig sæmilegum einsöngv-
urum á að slcipa. Skortir þó
talsvert á ljóma í sópran og
tenór. Bassinn er mjög fall-
egur og altraddirnar alveg
Ijómandi. Af þessum orsök-
um er heildaráferðin elclci
svo fögur sem skyldi. Hins-
!vegar skortir frá söngstjór-
ans hendi clckert á góða
j frammistöðu. Söngskráin
ivar undarlega samanselt,
Jallmörg lögin langt fyrir
neðan Jiað niark sem slíkur
kór ætli að setja sér, en á
hinn bóginn æði erfiðir kór-
ar og einsöngvar úr Carmen,
scm lágu langl fyrir utan og
ofan alla getu. Þar sem sam-
an fóru efnisval og aflcöst
var aftur á móti unun á að
hlýða.
Af islenzku lögunum tók-
ust söngvar Sigfúsar Einars-
sonar bezt. Fagurt var lcvöld-
ljóð Hallgrims Ilelgasonar,
og „Amnia raular í rökkr-
inu“ eftir Sigursvein Krist-
insson er lag setii befir mik-
inn þokka, hversu vel sem
Jiað endist. Þar naut liin að-
laðandi alt-rödd Svövu Þor-
bjarnardóttur sín mjög vel.
Það er elcki þessa kórs sök
að^erfill er að mæla með þvi
að senda samkór utan til há-
tíðabrigða. Það sem kórihn
vantar er elclci samþjálfun
eða áliugi, heldur raddir. Áð-
ur en íslenzkir lcórar geta tal-
izt boðlegir til utanfara,
Jjurfa þeir að læra betúr af
syngja. Svo er lílca liægt að
græða á því að fæklca fólkinu
á réttan liált.
Sigurður Skagfield.
Sigurður Skagfield óperu-
söngvari liélt aðra söng-
skemnitun sína í Austurbæj-
arbíó á föstudagskvöld með
aðstoð Fritz Weisshappels. Á
söngskránni voru ljóðalög
(jg óperuaríur. Mesta atliygli
og fögnuð vöktu óperuarí-
urnar að vonum ,enda söng
Sigurður þær blaða- og gler-
augnalaust og lék hlutverkin,
eftir því sem lítið svigrúm
leyfði. Iíom nú fyrst í ljós,
yfir hverri kunnáttu hinn
þjálfaði og þrautreyndi óp-
erusöngvari býr, enda bar
þar allt merlci mikillar
menntiinar, Ieik_ og söng-
hæfileilca. Framburður og
textameðferð var einnig á-
berandi miklu fulllcomnari í
óperulögunum. Hér nýtur
liin milcla rödd Sigurðar sín
fvrst til fulls.
Áheyrendur fögnuðu af
kappi, og iaúk ekki konsert-
inuni fyrr en söngyarinn
háfði- éndurtékið:fiési V’jperu-
lögin og alhnörg Ijóðanna.
En hann spurði líka áheyr-
endur hvað eftir annað með
rósemi liins leilcsviðsvana
manns, livað þeir vildu helzt
lieyra aftur. Mundu margir
liafa viljað gefa liið augljósa
svar; Annan konsert.
Weissliappel lék undir af
hinni mestu prýði, þótt van-
þalclclátt sé jafnan að eiga að
leilca lieilt orkesturslilutverk
á pianó.
B. G.
Önnur för til
flugvallarins
á Reykjanesi.
Á anriað hundrað manns
fór með Ferðaskrifstofu rík-
isins til að skoða flugvöll-
inn á Reykjanesi s.l. sunnu-
dag.
Þótti eklci rétt að fara með
stærri hóp í fyrsta sinn og
svo réð aulc þess bilakostur
nolckru um fjöldann, en
strax upp úr helginni fór
fólk að spyrjast fyrir um
næstu ferðir suður eftir.
Hefir því verið ákveðið að
fara aðra för á sunnudag og
verður lagt upp frá slcrif-
stof F.R. kl. 1,15. Á vellin-
um verða skýli ög flugvélar
skoðað og annað, sem mark-
vert er, en haldið heim um
lcl. 5 eða á sjötta tímanum.
BERGMAL
Stilltur maður,
liefir sent mér smápistil undir
nafninu ,,Gústi‘:. Er pistill hans
skrifa'Sur i tilefni af refsivendi
þeini, er Hannes á Horninu
sveiflaöi í AlþýöublaSinu yfir
bökum bersyndugra fyrir nokk-
urum dögum og þylcir „Gústa1,
þar nokkuö geyst til orða tekið
og vill ekki láta ómótmælt
standa. Kveöst hann vera mað-
ur rólyndur, laus viö allt of-
stæki og vill vega og meta all-
ar aöstæöua i hverju máli áönr
en liann lætur neitt út úr sér
eöa á þrylck út ganga. Bréf
hans er nokkuö langt, en megin-
efni þcss er-á -þeSsa leiö:
Nýr Savonarola?
„Nýr vöröur laga og siögæð-
is og refsii'öndur þeirra, sem
elcki kunna ’skil á aigéngum
uiiigengnisifenjum,; viröist vera
upp risinn meöal vor, Hannes á
Horninu, og vei þeint, sem haf-
ast eitthvaö þaö að, sem honuin
líkar ekki. Viröist hann hafa
valiö sér hlutverk Savonarola
Reykvikinga um miöbik 20.
aldarinnar, en Savonarola var
annars ofstækisíullur munkur,
sem úppi var nieö ítölum á 15.
öld og fannst nóg til um bílífiö
meöal samborgfara -slnna.--4i,r
svo að sjá, sem hinn íslenzlci S.
hafi jafnframt lært sitthvaö af
„siöferðisprédilcurum“ og um-
bótamönnum Himmlers sáluga,
ef dæma má af síöustu ritsmíö-
um hans í Haiinesardálkunum.
g- ' ’’ ýbi
Geymdir
innan gaddavírsgiröingar.
Hannes vill láta birta nöfn
,þeirra, sem gera sér þaö að
leilc eöa sér til dundurs, drukkn.
ir eöa ódrukknir, aö ráöast á
einmana kyenmenn á götuni úti,
og er sjálfsagt ekkert viö þvi
að segja, sbr. til þess eru vítin
aö varast þau. En þegar hann
stiugur.upp á því í ejnhverjum
óskiljanlegum ofsa og. heilagfi
’bræöi, aö foreldra, sém veröur
þa'ö . á aö skjótast /á ball og
slcilja börnin eftir heima á
meöan, ,beri aö svjpta umráöar
rétti’yfir börnum sínum, ckenid
þá til þyngstu refsingar og í
þriöja lagi birta nöfn þessa
fólks i blööunum. Til öryggis
stingur Hannes, sem jafnan er
úrræöagóöur, sanngjarn og
hleypidómalaus í skoöunum
sínum, upp á því, aö fóllci þessu
veröi séö fyrir öruggum sama-
staö í einhverri .eyju, fjafri
mannabyggöum innan gadda-
Ivrrsgiröingar.
Eru mikil brögð að þessu?
Að sjálfsögðu er þaö hin
mesta óhæfa aö skilja eftir
börn sín eftirlitslaus í híbýlum
og firrasí ber þann voöa aö láta
ókunnugt fólk þurfa að brjótasi
inn hjá sér.-til þess aö gæta
barnanna, skælandi og ofsalega
hrædd. En ekki dettur mér í
liug að halda, aö mikil brögö
séu aö þessu og áreiðanlega
elcki svo mikil að ástæöa sé að
endurskoöa refsilöggjöf okkar
þess vegna, en þaö yröi að gera,
ef fara ætti að hollráðum Hann-
esar á Horninu. Og þetta meö
liina íjarlægu eyju og gadda-
vírsgiröingu virðist mér vera
svo fáránleg slceröing á at-
hafnafrelsi manna og fjarri
öllu viti, að menn minnast ó-
sjálfrátt hinna haldgóðu refsi-
aögeröa Himmlers á sínum
tíma, þótt ef til vill hafi ekki
verið um svipaðar sakargiftir
aö ræöa.
(
Hvernig væri að athuga
sinn gang?
Eklci dettur mér í hug að
ætla aö lcenna Hannesi á Horn-
inu ritlist, hann hefir sinn stíl
og 1 má hafa hann áfram. En
ekki myndi þaö skaöa þótt hann
Frli. á 6. síðu.