Alþýðublaðið - 12.09.1928, Side 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LJ
r
Ofagur eltingaleikur
Framkvæmd fátækralaganna.
Frásögn konunnar sjálfrar.
Konan, sem lögreglan vax látin
elta til Hafnarf jarðar, Jóníara Guð-
ný Jónsdóttir, kom að máli við
ritstjóra Alþýöublaðsins á föstu-
daginn.
Ég er yður mjög þakklát fyrir
það, sem þér hafið skrifað í Al-
býðublaðið um eltingadeikinn við
mig, ekki mín vegna sérstaklega,
heldur vegna allra þeirra mörgu,
sem líkt stendur á fyrir og mér
og svipaðri meðferð hafa orðið
að sæta, sagði .hún að afloknum
venjulegum kveðjum. Við eruim
að vona, að ef fólki áð eins er
bent á þettsf, þá fáist lögunum
breytt, fólk getur ekki ætlast til
þess, að svona sé farið með okk-
ur. Ég held annars, að það sé
réttast, að ég segi yð|jtr dálítið
af viðskiftum mínum og borgar-
stjórans hérna, svo að fólk fái
að vita, víð hvað við eigum að
búa, sem erurn svo ólánssöm, að
þurfa að leita á náðir sveitarinin-
ar.
Ég fluttist hingað suður fyrir
10 árum, þegar drengurinn minn
varð að fara á Hælið. Fyrstu 6
á-rin var ég í Hafnarfirði, en 4
síðustu árin hefi ég dvaliö hér í
Reykjavík. Árið 1927 varð ég að
leita fátækrastyrks tímann frá 3.
febrúar til 22. marz, ef ég man
rétt. I fyrsta skiftið fékk ég 14
krónur, en í húsaleigu þurfti ég
að borga 15 krónur á mánuði.
Árið áður þurfti ég lika aö fá
dálítinn styrk yfir háveturvnn,
hvað mikið eða lengi man ég ekki
nákvæmlega. Ég vonaði nú, að
ég myndi kornast af, en svo fékk
ég tvær mjög slæmar byltur með
fárra mánaða millibili, í annað
skiftið datt ég niður 23 þrepa
háan stiga í myrkri i húsinu, sem
ég bjó i. Ég varð að leita lækn-
is og ganga í nudd, kostaði það
70 krónur, sem bærinn borgaði,
en sjálf borgaði ég öll meðul og
þáði þá engan styrk. Svo þurfti
ég aftur að fá hjálp frá því í
janúar í vetur og þangað til 2.
apríl. Þá bað ég um 40 krónur,
en fátækrafulltrúinn lét mig háia
20, sagði, að ég yrði flutt austur
með „Esju“ 18. apríl, Af þessum
20 krónum þurfti ég að boFiga
il5 í húsaleiguna, svo að 5 krón-
ur, sem þá voru eftir, áttu, að
nægja mér fyrir fæði í 16 daga.
Ég margsagði fátækrafuiltrúunr
um, að ég vildi ekki fara austur
og að ég vonaði, að ég þyrfti
ekki aftur að leita til þeirra. En
það stoðaði ekkert. Fór ég svo
skömmu sfðar til Hafnarfjarðar
og var þar h. u. b. 6 vikur. 6.
júní fékk ég svo vinnu hjá góðri
konu hér í bænum, en þann 23.
komu fátækrafulltrúarnir aftur
og sögðu, að nú yrði ég að fara
þann 28. Ég sagði þeim, að ég
hefði ekkert til þeirra leitað, en
þeir sögðust vera að hugsa um
næsta vetur. Leið svo fram í júli.
20. júlí komu fátækrafulltrúarnir
enn og sögðu, að nú væri ekk-
ert undanfæri, ef ég ekki færi
góðviljuglega, tæki Ibgreglan
mig og sendi með Esju næst;
borgarstjóri. hefði heimtað, að ég
yrði flutt burtu. Konan, sem ég
var hjá, var þá dauðveik. Ég
hefi sjálf' altaf verið slæm til
heilsunnar, biluð fyrir hjartanu,
síðan drengurinn minn dó, og svo
er ég enn ekki búinn að ná mér
eftir byltuna. Sagði ég þeim
þetta. Síðar var mér ráðlagt að fá
læknisvottorð, því að þá mætti
ekki flytja mig. Fór ég því til
Jóns Hjaltalíns og skrifaði hann
vottorð, eftir að hafa skoðað mig
vandlega, og lofaði að koma þvi
til Samúels. Ég var sanit svo
hrædd, að ég gat ekki sofið, ótt-
aðist að vörður yrði settur um
húsið, og nóttina áður en Esj-
an fór, fékk ég að gista í öðru
húsi úti í bæ. En þá var vott-
orðið komið til Samúels, svo að
lögreglan var þá ekki send eftir
mér.. Héit ég nú að þessu væri
lokið í hili. En 4 dögum áður en
Esjan átti að fara austur í ágúst,
koma fátækrafulltrúarnir enn og
segja, að sveitin Fellnahreppur
vilji ekki taka læknisvottorðið
gilt og horgarstjód heimti, að ég
verði nú send með Esju næst,
hvað sem tautar; lögreglan yrði
látin taka ínig, ef ég ekki færi
með góðu. Nú voru góð ráð dýr.
Konan, sem ég hafði verið hjá,
var nú dáin, ég hafði fengið að
gista hjá annari konu og hafði
von um atvinnu hér innan
skamms. Þorði ég ekki að bíða
hér, heldur fór í laumi til Hafnar-
fjarðar, eins og þér vitið. Auð-
vitað varð ég af atvinnunni.
Ég er svo slæm til heilsunnar,
að ég get ekki unnið erfiða vinnu
nema á sumrin, en með þess-
um eltingaleik hefir verið hálf
eyðilögð fyrir mér sumarvinnan,
samt hefi ég ekkert leitað til
þei-rra siðan 2. april, eins og ég
sagði yður, og mér verða erfið
sporin, ef ég skyldi þurfa að leita
til þeirra aftur. Góðír menn og
konur hafa litið til mín og tekið
þátt í raunum mínuim á ýmsan
hátt, meðal annars skrifað fyrir
mig 2 bréf austur og sagt frá á-
stæðum mínum og reynt að fá
hreppinn til að falla frá kröfunni
um, að ég yrði flutt. Já, það hafa
margir verið mér góðir. En um
borgarstjórann og fátækrafull-
trúana get ég ekki sagt annað en
það, sem ég hefi sagt. Það er alt
satt.
Svona er sagan. Svona er fá-
tækraflutningur í framkvæmd. |
Góðar og ráðvandar manneskjur
eru hundeltar, flæmdar hús úr
húsi, hæ úr bæ. Þær mega ekki
um frjálst höfuð strjúka. Lög-
reglan er á hælum þeirra. Ekk-
ert hafa þær til saka unnið, ótt-
inn og hótanirnar svifta þær allri
ró; þær hafa ekki. einu sinni frið
til að ná sér í eða rækja atvininu
sér til bjargar. Ekkert hafa þær
til saka unnið, að eins þurft að
fá lítilfjörlegan styrk af aimanna-
fé, yfir 300 krónur; fyrir það eru
þær látnar sæta svipaðri meðferð
og óargadýr og glæpamenn. En
tugir rnanna, sem stolið hafa fé
úr sjálfs hendi og týnt hundruð-
um þúsunda af- þjóðarauðnum,
sofa sætt og rótt á mjúkum beði
hverja nótt, fara frjálsir allra
sinna ferða og virðast æ hafa
fullar hendur fjár.
Erásögn konunnar sýnir ‘ og
an-nað; hún sýnir, að þeim manni,
sem stofnað hefir til þessa ófagra
eltingarleiks, borgarstjóra, var
kunnugt um lækinisvottorðið, og
að hann, þrátt fyrix það, hefir
gefið skipun um, að konarn yrði
flutt. Jafnvel fátækralögin, svo ill
sem .þau eru, ætlast ekki til
þessa. Flestar sveitastjórnir' reyna
að mýkja lögin í meðferðinni.
Borgarstjóri ekki. Hann hefir gerst
til þess að ganga sýnu lengra í
ómenskunni en þau heimila.
Skólamálin.
Um þessar rnundir stendur
gleðilegur styrr um skólamái vor
í Reykjavíkurblöðunum.
Gleðilegur fyrir það, að vel
mætti svo fara, að af honum
leiddi umbætur í þeiim efnuim.
Því að þögniin og sinuuleyisáð
veit sízt til framfam á þeim svið-
um ,frem:ur en öðrum.
Orðahríðin um Ungmennaskóla
Reykjavíkpr ætti að leiða til
gagngerðra bóta á Mentaskólan-
um.
Fyrir löngu hefði þurft að flytja
gagnfræöadeildina úr húsi Menta-
skóLans og í svo rúmgóð húsa-
kynnd, að hún gæti bæðii fullnægt
Reykjavík og þeirn Landshlutum
öðrum, sem þangað vilija sækja
gagnfræðamentun. —
Þá verður ekki aninað sagt, en
að Kennaraskó'lann vanti allmikáð
ti'l þess, að geta fullnægt þeim
kröfum, sem nú á tímum verð-
ur að gera til barna- og ungl-
inga-kennara. Má ekki lengur svo
til ganga, að 2—3 vetra nám-
skeið veiti mönnum forréttiindi til
jafn vandasamra og ábyrgðarmik-
iHa embætta.
Inntökuskilyrði í Kennaraskól-
ann ætti að vera gagnfræðapróf.
Kennaraskólinn ætti að verða
sérdeild í Mentaskólanum (lær-
dómsdeildinnd). 1 þeirri deild
mætti vel sleppa latinu og því,
Ungur málari*.
Erfið eru kjör ísLenzkra lista-
manna. Þjöðin er f ámenn, og það,',
sem verra er: Alfur fjöldi efn-
aðia manna og sinauðra er svo að
segja gersneyddur sannri ldist-
menningu. Léleg danzlög eru tek-
in fram yfir dásamileg snildar-
verk og gljámyndir herfilegar
fram yfir verk góðra listamanna.
En hjá þjóðinni era ríkir lista-
hæfiileákar, og á hún nú ýmsa
gó'ða Lis'tamenn — og ávalt skýt-
ur upp nýjum og nýjum efndis-
mön'num á sviðd listarfnnar.
Hér‘ í bænlrm er maður, sem
heitir Jón Engilherts. Ha'nn er nú.
að eiins tvítugur. Frá því að bann
var harn, hefir hann teiknað og
málað. 1 fyrria haust fór hann
til Kaupmannahafnar til þess að
leita sér hinnar fyrstu tilsagnar
feem í kenslúskrá skólans er kall-
að sagnfræði (Munck, Fornaldar-
sagan o. fl.), en leggja í þess
stað áherzlu á nýju málin, upp-
eldisfræði, sálarfræði, mienningar-
sögu o. s. frv.
Síðar þarf að sjálfsögðu að'
siofna sérstaka kennaradedld vfffi
háskólann, en fyrst um ston ættl
ailgóð bót að verða að þeirrj'
breytingu á Kennaiaskólanium,
sem hér er að vikið, ef vel tæk-
ist tili um framkvæmdirnar. —
Nú orðið hlýjtur þjóðin að geraj
hærri kröfur til kennara sinna en
á fyrstu áratugunum eftir að
barnafræðsla var lögskipuð í
landinu.
Og kennararnir verða sjáifir að
setja sér hærra mark en hing-
að til, ef þeir vilja komast tti!
sama vegs og stéttarbræður þeirra
meðal fremstu menningarþjóð-
anna. En til þess nægir ekki að
einblína á frægð forfeðranna,
heldur verða þeir að keppa að
því, að komast í tölu mentuðustu
og víðsýnustu stéttamna í land-
inu.
I áttina til þess ætti framanrit-
uð uppástunga að miða.
Væri vel, ef deilan um Ung-
mennaskólann Leiddi til slíkra
framfaxa.
Þetta taka vonandi þeir, sem
bera íræðslumál vor fyrir brjósli,,
til xækilegrar athugunar.
Amfinnur Jónston.