Vísir - 05.11.1949, Blaðsíða 4

4
Laugardaginn 5. návsaiiber 1949
wSsxxs.
DAGBLAÐ
Otgefandi: BLAÐAOTGÁEAN VISIR H/R
Elítstjórax: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pólsson,
Skrifstofa: Austurstræti 7,
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (finun línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Sitt sýnist hverjnm.
§ gær ræddu flokksblöðin öll afstöðu |>ingflokkanna til
® stjórnarinyndunar, en segja verður eins og er, að sitt
sýnist hverju. Morgunblaðið ræðir viðhorfið á þessa lund:
„En hvað tekur nú við? Sú spurning er efst í hugum
Islendinga. Um það slcal ekki fjölyrt að svo vöxnu máli.
Þjóðin hefur ekki falið neinum sérstökum stjórmálaflokki
meiriblutaaðstöðu til þess að takast á hendur stjórn lands-
ins .... Eitt cr þó hægt að fullyrða: Ölrúlegt er að nokkur
hinna þriggja lýðræðisflokka hyggi á stjórnarsamvinnu
við kommúnista. Þeir hafa þegar dæmt sig úr leik í stjórn-
málum okkar Islendinga eins og annarra lýðræðisjjjóða.
.... l'rslit kosninganna gefa Jjví miður ekki fvrirheit um
skjót úrræði og örugga stjórnarstefnu.“
Al]>ýðublaðið telur að stefna Aljjýðuflokksins síðasta
kjörtímabil hafi ekki fundið náð fyrir augum þjóðarinnar,
en Framsókn og Sjálfstæðisflokkurinn hafi unnið mál-
cfnalegan sigur, enda beri þeim að efna til stjórnarmynd-
unar. Þvínæst segir blaðið: „En málefnalega séð er vissu-
lega fyrir hendi grundvöllur að samstarfi jæirra. Hann
var lagður við liinar nýafstöðnu kosningar .... En þau
viðhorf eru Alþýðuflokknum óviðkomandi. Við ]>yí er
ekki hægt að liuast, að hans stefnu verði fylgt um stjórn
landsins næsta kjörtímabil, fyrst svo fór, sem fór í hinum
nýafstöðnu kosningum. Og AlJjýðuflokkurinn er ekki til
viðtals um þátttöku í ríkisstjórn, er ætlað er að fram-'
kvæma stefnuskrá borgaraflokkanna.“
Tíminn segir í feitletruðum leiðara: „ölht furðulegnst
er þó sú ályktun, sem forsætisráðlierra dregur af kosninga-
úrslitunum, að Alj>ýðuflokkurinn eigi að draga sig í hlé.
Alþýðuflokkurinn lofaði i kosningunum að vera „brjóst-
vörn almennings“ svo notuð séu orð Alþýðublaðsins. Það
væri svik við J>á 12 þúsund kjósendur, sem kusu flokkinn,
ef hann drægi sig i hlé og færi í l’ýlu einmitt, }>egar vand-
inn er mestur og almenningur þyrfti helzt að brjóstvörn-
inni að lialda .... Fraimóknarflokkurinn tók }>að jafnan
skýrt fram, að hann myndi ekki fallast á gengislækkun
eða neina bliðstæða ráðstöfun, nema áður væri Iryggðar
raunhæfar aðgerðir i verzlunar- og húsnæðismálum, sté>r-
eignaskattur og aðrar ráðstafanir til að koma í veg fyrir
kjaraskerðingu. Frá þessum grundvelli mun Framsóknar-
flokkurinn ekki hvika og hvorki telja sér skyldu né heim-
ila neinu samvinnu um lausn vandamálanna, nema Jiessi
grimdvöllur sé tryggður.“
Ef taka má öll ofangreind ummæli flokksblaðanna al-
varlega, sýnist vissulega ekki blása byrlega um stjórnar-
myndun. Enginn flokkurinn telur J>að skyldu sína að
mynda stjórn, enda lýsir einn beinlínis yfir, að hann. sé
ckki lil viðtals um stjórnarmyndun. Flokksstjórnirnar
ættu að gcra sér ljóst, að á þeim hvílir eklci einvörðungu
sú skylda að mynda stjórn, lieldur myndun starfhæfrar
ríkisstjórnar, með því að hitt væri verra en ekki, ef stjórn
væri mynduð án málefnagrundvallar, og sem gerði ekki
annað en að verma ráðlierrastólana, meðan allt væri að
lceyra um þverbalc í atvinnumálum þjóðarinnar. Von
manna er sú, að flokkarnir skorist ekki undan skyldum
sinum, en sými að J>eir hafi dug til að ráða bót á því
ástandi, sem þróast hefur og myndast í Jieirra skjóli um
tæpan tug ára. Bregðist flokkarnir slíkum skyldum, mynd-
ast gersamlega nýtt viðhorf í þjóðmálunum, væntanlega
á kostnað þeirra allra. Ætti það að verða sii hnútasvipa
eða sporðdreki, sem knúði flokkana til stjórnarmyndunar,
Jiótt þeir vildu elcki vera með í leiknum af fúsum vilja.
'öngþveitið ætti ekki að koma þingflokkunum á óvænt.
Um það liefur verið rætt innan J>ings og utan, þannig að
liér er á enga lund um nýtt fyrirbrigði að ræða, sem ekki
inátti sjá fyrir.
V I S I R
Chopin-hútíð.
Fyrri hBjómleikar í Háskólanum
Það var Jiakkarverl, að
Háskólinn skuli liáfa skotið
húsaskjóli yfir hóp. ytígra
listamanna, sepi vildu fyrir
hönd Islands taka |>á11 í þeim
niiklu hátíðum. sem haldnar
eru í minningu aldarhátíðar
Fréderic Chopin um þessur
niundir víða um beim, en J>ó
fyrst og fremst í Póllandi.
Chopin hefir alltaf skoðað
sjálfan sig sem Pólverja, þótt
liann sé það ekki nema í aðra
ættina. En ]>að, sem hann
bafði lifað á unglingsárum
sínum í pólsku sveitínni,
Jninglyndislegir söngvar og
trylltir dansar bændafólks-
ins og grár himinn yfir víð-
áttu mýranna, allt andrúms-
loft J>e,ssa afskclckta <>g ó-
bamingjusama lands hefir
mótað sál lians að svo miklu
leyti, að þroskun lians sem
manns og tístamanns mátti
heita lokið, þegar hann flutt-
ist tvítugur árið 1830 þang-
að, sem faðir bans hafði
komið frá: til FrakklancLs.
Frakkar bafa ætið verið
meistarar formsins og hinn
franski erfðahluti í blóði
Chopins virðist svo þýðingar-
mikill einmitt vegna ]>ess, að
liinum riku gáfum hans frá
hendi náttúrunnar hlýtur að
liafa vérið bætta lniln vegna
formlcysis. Þar sem ímynd-
unarafl lians var svo auðugt
og vinnan var honum svo
auðveld, þykir undarlegt, að
hánn he.fir aldrei verið bor-
inn burt í endalcysu. F.n
Chopin lieldur efni sínú
föstum tökuni og liefir á-
kveðna tilfinningú fyrir J>ró-
unarmöguleika liugmynda
sinna og takmörkum Jieirra.
Hann stenzt allar freistingar
vina sinna, sem hvetja hann
til að semja óperu eða sym-
fóníu og kaus heldur að vera
talinn samkvæmistónskáld.
en að skrifa nokkuð innan-
tómt eða uppblásið. Vett-
vangur hanns voru smálögin
og málgagn lians píanóið. En
við }>að réð liann sem viður-
kenndur konungur.
Það mætli Jni deila um
það, hvort ekki hefði verið
heppilegra, að heiðra minni
Jæssa mesta pianólónskálds
allra tima með flutningi ein-
té>mra píanóverka, En J>að
var aftur á móti að ininnsta
kosti fróðlegt að kynnast á
Jiessum fyrri tónleikum
tveiunir verkum fvrir strok-
hljóðfæri með piauói: Trió
úr æskuárum tónskáldsins
(J>ar seiii líjörn Ólafsson
lagði KÍg allan fram í túlkun
VanJ>akkláts fiðluhlutverks)
og hnéfiðlusónötu úr siðustu
árum og var kynning lisla-
mannanna, að minnsta kosti
á þessu verki, ólvirætt fagn-
aðarefni. Þungainiðja þessara
hljómleika lá, }>rátt fyrir allt,
í píanólögunum, sém skeytt
var inn á milli; en jafnvel í
binum verkunum bar mest á
slaghörpunni og má l>að
kenna ýmsum atriðum: stil
höfundarins fyrst og fremst,
óheppi legum 111 j ómski ly rð-
uni í Háskólasalnum, en ekki
sízt liinum sterka persónu-
leika frú Jórunnar Viðar.
Henni ber líka að J>akka, að
hún valdi til flutnings piané>-
lög, sem sjaldan eða aldrei
beýrast aimars, en réyndust
]>é> ekki síður áhrifarík en lun
útjöskuðu lögin. Hámark og
miðdepi 11 b Ijó i nlei kanna
Jiótti mér vera Nocturna í
C-moll í túlkun frúarinnar,
stórbrotið verk, glóandi
drungalegum glóðum.
Einar Vigfússon kom fram
í tríóinu og sérlega sónöt-
unni eflir nokkurra ára nám
í Bretlandi að afloknu fulln-
aðarprófi seni bncfiðluleik-
ári. Vér bjóð.um hann lijart-
anlega velkominn í bóp hinua
islenzku hljóðfæraleikara, en
é>skum lionum um leið við-
fangsefna í náinni framtíð,
sem hæfa liinu hlédræga eðli
hans belur en franskur glæsi-
leiki og pólskur eldmóður,
sem ]>essi sónata er þrungin
af.
Útselt var á Jæs.sum tón-
leikum. Mætti ]>að vera góð-
ur fyrirboði fvrir aðra
hljómleika á vetri komanda,
en fyrst um sinn fyrir seinni
Iiálíðarlónleikana á suimu-
daginn kemur, }>ar sem Cbo-
pin mun einnig verða kynnt-
ur sem sönglagahöfundur,
Dr. Victor Urbantschitsch.
Framh. af 8. siðu
IV. riðill:
1. Þorlákur Jónsson 58J4
stig, 2. Magnús Björnsson 54,
3. Bencdikt Jóhannsson 5314
4. Guðmundur Óla'fsson 51,
5. Ingólfur Ölafsson 48, (>.
Giiðmundur Sigurðsson 47,
7. Ilclgi Guðmundsson 41 fý,
j 8. Rósa ívars 43(4 stig. —
Varamenn í fjórða riðli: 9.’
—10. Sigríður Sigurgeirsdótt
ir43, 9.—10. Lárus Karlsson
43 st.
V. riðill:
1. Sölvi Sigurðsson 53’4
st., 2.—3. Pétur Halldórssou
50, 2.-3. Sigurbjörtur Pét-
ursson 50. 4. Gunnar Páls-
son 49)4, 5. Einar Angantýs-
json 48,y2, (>. Jens Pálsson 48,
|7. Þorsteinn Bergmann 47,
8. Jón Jónsson 46 st. Vara-
incnn: 9. Róbert Sigurðsson
■4(>st., 10. Guðrún Riitsdóttir
45 st.
VI. riðill:
I 1. Guðjém Töinasson 52)4
st., 2. Ilörður Þórðarson 51
st., 3.-—4. Esther Blöndal 49,
3.—4. Högni Jémsson 49,
5.—0. Einar Þorfinnson 48,
I f ,
5.—6. Zóphónías Pétursson
j 48, 7. Viðar Pétursson 46)4,
j 8. Jóna Rútsdóttir 4(5 st. —
jVaramenn: 9. Jön Sigurðs-
son 45'4, 10. Einar (iuðjolin-
j sen 45 sl.
A mánudagskvöldið kem-
ur kl. 8 er sameiginlegt spila-
kvöld Bridgefélagsins og
kvennadeildarinnar í Mjólk-
urslöðmni.
Það hefir verið undarlega
hljótt um eitt af rneiri háttar
menningarmálum íslendinga
endurreisn Skálholtsstaðar.
Ýmsir málsmetandi menn
hafa þó kvatt sér hljóðs um
þetta mál og skorað á menn
að hefjast nú handa og reka
af sér það slyoruorð, sem á
liggur, að við sýnum þessum
forna kirkjustað og menn-
ingarmiðstöð þá smán, sem
raun ber vitni.
*
Árnesingar liéldu fund um
]>essi mál austur aö Selfossi í
fyrrakvöld. Þegar þessar línur
eru ritaðar, er ekki vitað, hyerj-
ar samþykktir kurina að hafa
verið geröar þar, eða til livaöa
ráða skuli gripið, en vel íer á
því, að Arnesingar skuli ganga
í fafarbroddi í ]>essu máli. Það
þarf ekki að rökstyðja það
nánar, hversu sjálfsagt J>að er
að við, sem nét lifum, reynmr
að 1>æta fyrir fornar syudii
með því að gera veg Skálholts-
staðar sem mestan. Hverí
mannsbarn J>ekkir Joátt Skál-
holts i sögu íslands. Yfir nafn'
Skálholts hvílir enn i dag sá
helgiblær, ekki þarf þar um
fleiri orðum aö fara, til J>es.s a<
minna erin rækilegar á, hvílík
hneisa okkur er að núverandí
ásigkotnulagi staðarins.
*
Það hlýtur að vera ófrá-
víkjanleg kraía allra sæmi-
legra manna í þessu landi, að
í Skálholti rísi enn af grunni
glæsilegt menntasetur og
jáfnframt aðsetursstaður
vígslubiskups Skálholts-
biskupsdæmis. Það er ekki
nóg, að einstaka kennimaður
mæíi með því, að svo megi
verða, heldur eigum við leik-
menn líka, og alls ekki síður,
að styðja þessa sjálfsögðu
kröfu.
*
Þá er Reykjavíkursýningiu
hlaupin af stokkunum, með
miklum glæsibrag, að því cr
J>eir segja, er þangað hafa
komið. Er ekki'aö eía, aö hér
hefir veriö ráðizt. í stórmerki-
legt fyrirtæki. fróðlegt og gagn-
legt öllum, er þennan bæ
býggja. En jafnframt má og
vænta ]>ess, að hér sé um að
ræða góða skemmtun, því að
þarna er við nóg að vera. Sýn-
ing, sem þessi, er einmitt vel til
þess fallin að vera sterkur ]>átt-
ur í hóllu skemmtanalífi höf-
uðstaðarins nú um hríð, ef svo
mætti að orði kveða. Hér sam-
einast sem sagt hið gagnlega og
skemmtilega.