Vísir - 09.08.1950, Page 4

%
V 1 S I R
WISIK.
D A G B L A Ð
Gtgefandi: BLAÐAGTGÁFAN VlSlH .
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson
Skrifstofa Austurstræti 7
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm llnur).
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjan b.f.
Sfldarvertíðin.
élegur aflí hefur verið það, sem af er síldarvertíð.
Nokkuð á þriðja hundrað skip stunda veiðarnar og
eru þau stór og smá. Talið er að um síðustu helgi haíi
xösklega fimmtíu skip aflað eitt þúsund mál sildar eða
þar yfir, en öll skipin hafa fengið einhvern afla. Verðlag
á síld cr nú mjög hátt, en gera verður ráð fyrir að hvert
skip verði að afla um 4000 mál til þess að útgerðin sleppi
skaðlaus, en nokkuð kann þetta að vei-a misjafnt, þótt
þetta magn sé nærri meðallagi. Saltað hefur verið í um
30.000 tunnur, en nokkuð á þriðja liundrað þúsund hekto-
Mlrar síldar liafa verið teknir til vinnslu í verksmiðjum.
Er Raufarhafnarverksmiðjan þar langsamlega hæst, en
þvínæst koma verksmiðjur á Siglufirði og við Eyjafjörð,
en til sildarverksmiðjanna við Húnaflóa hefur engin sild
korizt. Samkvæmt ofansögðu verður ekki annað sagt, en
að horfur séu kvíðvænlegar.
Varðandi afurðasöluna er það að segja, að verðlag á
]ýsi fer hækkandi um þessar mundir, enda eru likindi til
að vígbúnaður sá, sem nú hefur verið efnt til, kunni að
skapa enn hærra verðlag. Reynslan sannar að verðbólga
fylgir ávallt í kjölfar aukins vigbúnaðar, en af verðbólg-
unni erlendis leiðir hækkað vöruverð, einnig á innflutt-
nm vörum á hlutaðeigandi markað. Líldndi eru einnig til,
að íslenzkar sjávarafurðir verði auðseljanlegri, ef að lier-
væðingu stórþjóðanna rekur, en á því verða engar vonir
byggðar, lieldur vona menn miklu frekar að ófriðarhættan
líði hjá og vari í minningunni eins og vondur draumur.
Gjaldeyrisskortur þjóðarinnar hefur aldrei verið tilfinnan-
legri en nú, og bregðist sildaraflinn á þessari vcrtíð eru
horfurnar þungbærar. Veit þetta ekki einvörðungu að að-
stöðunni út á við, lieldur leiða af þessu mestu erfiðleikar
hér heima fyrir. Flestir útvegsmenn standa liöllum fæti
íjárhagslega og eru háðir bönkum og lánsstofnunum, sem
eiga fé sill allt í útlánum, auk alls sparifjár landsmanna,
en af vanskilum útvegsmanna leiðir að láiístofnanir hljóta
að verða fyrir alvarlegum skakkaföllum. Allt bitnar þetta
svo að lokum á þjóðarlieildinni.
Venjuleg síldarvertið varir til ágústloka, eða allt fram
undir miðjan september þegar bezt lætur. Síldveiðiskipin
hættu veiðum í fyrra í seinna lagi, en siðustu skip, sem
veiðarnar stunduðu öfluðu ágætlega, eftir að allur þorri
flotans var horfinn af miðunum. Duglegur og fyrirhyggju-
samur skipstjóri hafði ekki trú á því, að síldin væri með
öllu þorrinn, og svo fóru leikar að hann lenti í aflahrotu,
sem bjargaði við afkomu útvegs hans og gerði hana arð-
bæra. Þótt nokkuð sé liðið á vertíðina er ekki ástæða til
að örvænta. Aflinn er skjóttekinn, ef síldin lætur sjá sig
að nokkru ráði. Þess eru dæmi að skip hafa aflað 10.000—
20.000 mál á rösklega hálfum mánuði. Komi slík aflahrota
fer allt að óskum og við skulum vona í lengstu lög að sú
verði raunin .
1 fimm ár hafa síldveiðarnar brugðist tilfinnanlega,
en af því mæltum við læra. I þjóðarbúskapnum tjóar elcki
a.ð tefla á tæpasta vað, þannig að öll afkoma og fjárliags-
legt sjálfstæði þjóðarinnar velti á síldarbröndunum, scm
eru dutlungafyllri en sjálfar höfuðskepnurnar. Þjóðin
þyrfti að eiga gjaldeyri að staðaldri til hálfs eða eins árs,
þannig að afkoma hennar mætti hcita tryggð, þólt út af
bæri, en auðvitað væri öryggi hennar því meira, því mciri
gjaldcyri, sem hún hefði yfir að ráða á hverjum tíma. Hér
hefur hinsvegar sá háttur verið á hafður, að gert hefur
verið ráð fyrir stórfelldum gjaldeyristekjum, — þeiin
■gjaldeyri hefur svo verið ráðstafað fyrirfram cn þegar
eggjakonu i’áðagerðin hefur hrugðizt, hefur orðið að grípa
til niðurskurðar á innflutningi, en af því hefur leitt los
og öryggisleysi fyrir allan atvinnurekstur og framkvæmdir
i landinu. Síldin getur enn sem fyrr bjargað mililu, en
þótt svo reynist, ættum við að liafa eitthvað lært af dýr-
iieyptri reynslu liðinna ára.
íslendingum boðið að senda
íslenzk listaverk á yfirtós-
sýningu Norðurlandaþjóða
Oslo.
í
Eins og kunnugt er fékk
ríkisstjórnin á s. 1. vori boð
frá stjórn Félags norskra
myndlistarmanna, „Bildende
kunstneres styre“, um að ís-
lenzka stjórnin gengist fyrir
því, að send yrðu íslenzk
listaverk til Óslóar til sýn-
ingar þar.
Yrði þetta hin 4. yfirlits-
sýning frá Norðurlandaþjóð-
unum, sem haldin er í Ósló,
en yfirlitssýningar frá hinum
Norðurlandaþj óðunum þrem,
Dönum, Svíum og Finnum,
hafa þegar verið haldnar þar
fyrir opinbera tilhlutun á
undanförnum árum, sín sýn-
ingin hvert árið.
Ríkisstjórnin fól Mennta-
málaráði að annast undirbún-
ing þessarar íslenzku sýning-
ar, og hefir ráðið átt við-
ræður við stjórn norska
myndlistarmannafélagsins og
stjórn Félags ísl. myndlistar-
manna til undirbúnings máli
þessu.
Frá norskum listamönn-
um, væntanlegri forstöðu-
nefnd sýningarinnar, hafa
komið fram eindregnar ósk-
ir um, að hin íslenzka sýn-
ing yrði opnuð í janúarlok,
og er ætlazt til, að hún
standi yfir í rúman mánuð.
Það er ósk þeirra, sem boð-
ið hafa til sýningarinnar, að
þessi íslenzka sýnjng, cins og
liinar sýningarnar, hin
danska, sænska og finnska,
verði sem gleggst yfirlits-
sýning um íslenzka myndlist
frá aldamótum og fram á
þennan dag. J
En til þess að svo megi
takast, þarf væntanlega
dómnefnd sýningarinnar að
hafa rúman tíma til að vinna
verk sitt. Þvi má búast við,
að þau listaverk, yngri og
eldri, sem koma eiga til álits
væntanlegrar dómnefndar,
verði að vera lcomin til lienn-
ar í byrjun október. — Að
sjálfsögðu verður öllum lista-
mönnum gefinn kostur á að
senda verlc sín til dómnefnd-
arinnar.
Miðvikudaginn 9. ágúst 1950
kaupstöðum eyjanna, Thors
havn, Trangisvaag, Klakks-
vík og Vestmanna og var á-
gætlega sótt. Var myndinni
mjög vel tekið í Færeyjum
og sýna blaðadómar, að Fær-
eyingar hafa haft gaman af
sýningunum.
„Síðasti bærinn í dalnum“
er vafalaust fyrsta íslenzka
kvikmyndin, sem sýnd hefir
verið í Færeyjum, aö frátek-
inni Látrabjargsmynd SVFÍ.
Síðasti bærínn
sýndur 100
sinnum.
Um pessar mundir er ver-
ið að sýna kvikmynd Óskars
Gíslasonar, „Síðasti bœriniz
í dalnum“, á Norður- og
Austurlandi, en áður var bú
ið að sýna myndina á Vest-
fjörðum.
Óskar Gíslason tjáði Víst,
að myndin hefði nú verið
sýnd um 100 sinnum alls,
hér á landi og í Færyejum,
og hafa vafalaust um 40 þús
und manns séð hana til
þessa.
Óskar brá sér til Færeyja
í sumarleyfisför meö konu
sinni, sem er færeysk og
sýndi þá myndina um leið.
Var myndin sýnd 1 helztu
Samið um
áburðarverk-
smiðju á
íslandi.
Landbúnaðarráðuneytiö
hefir falið Vilhjálmi Þór,
forstjóra, að hafa meö hönd-
um, í samráði við ríkisstjórn
ina, sendiráð íslands í Wash
ington og París og stjórn
áburðarverksmiöjunnar,
frekari undirbúning og við-
ræður við Organization for
European Economic Coopera
tion Administration í Wash-
ington og fulltrúa þessarar
stofnunar í Reykjavík, varð-
andi nauösynleg meðmæii
og samþykki þessara aöila
til veitingar fjárframlaga til
byggingar væntanlegrar á-
burðarverksmiðju hér á
landi.
Vilhjálmur Þór fer utan í
þessari viku til að vinna að
þessu máli.
Landbúnaðarmálaráðu-
neytið, 8. ágúst 1950.
BUmabáí'm
GARÐUR
Gsr&Avtrwti 2 Sim* * 72ÖO.
i B
Eg vona, að forstjóri
Strætisvagna Reykjavíkur
vilji svara þeirri spurningu
minni hvort ætlast sé til
þess, aS Lögbergsvagninn
taki ekki farþega, þegar
hann er kominn { bæinn, til
dæmis frá Vatnsþró og nið-
ur á Lækjartorg.
Eg skal gefa svolitla skýr-
ingu á því, hvers vegna eg
spyr. Eg var staddur á vi'ö-
komustað strætisvagnanna við
Aratnsþró io—15 mínútum fyrir
ellefu á laúgardagsinorgun- Var
eg búinn að bíða í nokkurar
mínútur eftir ferð niöur i bæ,
þegar Logbergsvagninn bar aíi.
Farþegum var hleyþt út úr
honum og þegar því var lokiíS,
gekk eg upp í hann og tók upp
peninga mína til þess að greiöa
fargjaldið. Nú haíði eg séö
menn vera gerða afturreka úr
Lögbergsvagni á þessum við-
komustað, en þá var vagninn
alveg fullur, svo að það gat ver-
iS eðlilegt, að bílstjórinn vildi
ekki auka þrengslin.
*
En í þetta skipti var ekki
GMÁL ♦
því að heií' i, þvf - 3 vagninn
var ekki hálííuliur, setið í
flestum sætum ao vísu, en
fáir standandi. Eg vildi þó
hafa vaðið fyrir neðan mig
og spurði í auðmýkt minni,
hvort eg gæti fengið far —
ekki var frekjunni fyrir að
fara-
Mér kemur heldur ekki til
hugár að ásaka ökumanninu
mn frekju, siður eu svo. En
honum var eitthvað „tregt
tungu að hræra“, því að eg
varö að endurtaka spurningu
míria, liálfu auðmýkri en áöur
og spuröi nú, hvort hann gerði
ekki undántekningu. Þá leit
ökuþór á mig með mestu ró-
semd, virti mig fyrir sér, livar
eg stóð með féð í hendinni og
mælti: „Ætil þaö komi ekki
annar vágn á eftir — eg er dá-
Íítið að flýta mér!“ Eg reyndi
’ekki að mótmæla því, aö ann-
ar vagri mundi korna, þv.í að
mér skilst, að þeir gangi til
miönættis og enn voru rúmar
fjórtán stundir til þess
=1=
Eg sagði aðeins 1 hógværð
minni, að eg gerði ekki ráð
fyrir því, að af mér mundi
verða mikil töf, því að þarna
var eg kominn upp í vagn-
inn og með peningana reiðu-
búna- En eg lét undan síga,
því að eg stæli ekki við
menn, sem „eru að flýta sér‘:.
*
Vagnstjórinn var ekki aö
spyrja um það, hvort eg væri
að flýta mér — það virtist ekki
hvarfla aö honum, að hags-
munir okkar gætu farið sam-
an — við værum báðir að flýta
okkur- Já, eg lét undan og fór
út úr bifreiðinni, því að eg er
jú bara einn af borgurum Jiessa
bæjar, sem verð að greiða hall-
ann af strætisvögnunum, ef tap
vcrður á þeim — til dæmis, ef
vdgnstjórar fá eklci „að flýta
sér“- Jæja, sögu minni lýkur
meö því, að hraöíerðarvagn
bar næst að þarna við Vatns-
þróna og eg fékk að fljóta meö,
þótt ökumaöurinn hafi áreiðan-
lega
átt að ílýta sér- Og nú
langar mig til að biöja forstjór-
ann að svara. spurninguni, sem
eg bar fram í upphafi — en
fljótt, því eg er að fara i sum-
arfrí.