Vísir - 31.01.1952, Blaðsíða 4

/
«
V 1 S I R
Fimmtudaginn 31. janúar 3952
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Kristján GuSlaugsson,. Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Samúðarkveðjur þjóðböfðiugja
til forsetafrúarinuar.
Fjöimörg félög og einstaklingar hafa einnig sent
hl uttekni ngarkveöj ur.
Baráttan gegn lömunarveikinni.
ömunarveikin gengur sem faraldur í flestum héruðum lands-
ins um langan tíma eða skamman á ári hverju. Skemmst
er þar að minnast „Akureyrarveikinnar" svonefndu, og nú síð-
ast faraldursins á Akranesi í haust, en auk þess munu nokkrir
menn hafa sýkst af veikinni hér í bænum, þótt þar hafi ekki
verið um faraldur að ræða. Læknar telja að helzta ráðið gegn
alvarlegum afleiðingum lömunarveikinnar sé varúð og góður
aðbúnaður sjúklinga, sem með því móti geti komist hjá lömun-
um, en þreyta, vosbúð og erfiðar aðstæður geti leitt til varan-
legs heilsuhnekkis. Talið er að lömunarveikin sé „virussjúk-
dómur“, en lyf við veikinni munu óþekkt, þótt hjúkrunaraðferðir
séu viðhafðar, sem gefið hafa góða raun. Er það einkum
amerísk kona, sem stundað hefur hjúkrun slíkra sjúklinga í
Ástralíu og víðar, sem tekist hefur að ná góðum árangri, en
aðferð hennar er þó umdeild, svo sem ljóslega kom fram á
læknaþingi, sem haldið var í Kaupmannahöfn á síðasta sumri.
Hér á landi er fjöldi lömunarveikra, sem búa við erfiðan hag
og veita þarf fyrirgreiðslu til sjálfbjargar. Fullvíst er talið að
með réttri hjúkrun megi hjálpa þeim til betri heilsu eða jafnvel
algjörs bata, en auk þess sé unnt að létta undir með þeim í
lífsbaráttunni, þoitt batavonin geti talist vafasöm. Fram til þessa
hafa sjúklingarnir sjálfir eða aðstandendur þeirra, reynt að
leita út fyrir landsteinanna til þess að fá bót, en bæði er ærinn
kostnaður því samfara og óvíst um árangur og loks eru flestir
.íslendingar svo fjárvana, að þeir hafa ekki yfir nauðsynlegu fé
að ráða til að standast kostnaðinn við utanlandsför, auk lang-
dvalar erlendis og læknishjálpar, hjúkrunar og annarrar að-
.stoðar. Hér á landi er ekkert hæli, sem miðar starfserni sína
■einvörðungu eða aðallega við þarfir lömunarveikra.
Úm síðustu helgi beittu nokkrir áhugamenn sér fyrir því, að
fundur var haldinn hér í bænum, er' tók þetta vandamál til
umræðu og ákvað að beita sér fyrir stofnun félags til 'styrktar
lömunarsjúklingum. Verður vafalaust boðað fljótlega til almenns
fundar, þar sem mönnum gefst kostur á að leggja lið. sitt til
málanna, enda má í rauninni furðulegt heita, að ekki skuli fyrr
hafa verið hafist handa í þessu efni. Þeir eru þegar margir, sem
þarfnast hjálpar og fyrirgreiðslu, en vafalaust verða þeir fleiri
með hverju árinu, sem líður. Fræðsla um lömunarveikina og
heilsuvernd hefur einnig sína þýðingu, og oft er betra að fyrir-
byggja en lækna. Þeir menn og þær fjölskyldur, sem sloppið
hafa við lömunárveikina eða afleiðingar henriar, ættu að leggja
þessu nauðsynjamáli lið og létta með því byrðar meðbræðra
sinna.
ÁburðarverksmíHjan.
„Qáuð þið hvernig eg lagði hann“ lætur Matthías grobbarann
Jón sterka segja í Skugga-Sveini, en ekki er orðbragð
Þjóðviljans ósvipað þessa dagana að því er áburðarverksmiðjuna
vai'ðar. Er stjórn áburðarverksmiðjunnar hafði snúið sér til
bæjarstjórnar Reykjavíkur og Hafnarfjarðar, varðandi stað-;
setningu verksmiðjunnar og skilyrði til starfrækslu, kom fyrst
af öllu til álita, hvort sprengihætta væri starfrækslunni samfara.
Hafnarstjórinn í Reykjavík vakti þegar í upphafi máls á þessu,
en síðar var skipuð nefnd þriggja sérfræðinga, er láta skyldi í
té álitsgerð um málið. Er nefndin hafði skilið störfum og bæjar-
ráð Reykjavíkur hafði fengið málið til endanlegrar meðferðar
og afgreiðslu, hóf Þjóðviljinn fyrst baráttu sína gegn áburðar-
verksmiðjunni, og duldist engum, sem skrif blaðsins lásu, að sá
áhugi blaðsins beindist fyrst og fremst að því að spilla fram-
gangi málsins.
Þegar svo verksmiðjunni hefur verið valinn hentugur staður
og henni ætlað nægjanlegt landrými, þannig að starfrækslan má
teljast örugg að því er varðar slysahættu í nágrenninu, lýsir
Þjóðviljinn yfir því, að allt sé þetta baráttu kommúnistaflokks-
ins að þakka. Hinsvegar er vitað, að á þeirri baráttu hefur engin
sæmilega sálarheill maður tekið nokkurt mark, og við afgreiðslu
málsihs hefur engin hliðsjón verið höfð af málflutningi kom-
múnistanna. Af litlu er því að láta og státa, en sumir virðast
telja hentugt að skreyta sig frekar með fölskum fjöðrum en
engum á neyðarinnar tímum. Þetta er .mannlegt, svo sem
Ma’tthías greinir í Skugga-Sveini, en skelfing er það þó lítil-
mannlegt að almannadómi. Hinsvegar munu menn fagna því,
að áburðarverksmiðjunni hefur verið ætlaður hentugur staður
í bæjarlandinu, og auk þess verður starfræksla hennar studd á
marga-lund. Með því móti ættu framkvæmdir að hefjast fljót-
lega og aukið öryggi að f ást til handa islenzkum landbúnáði og
þjóðarbúskap.
I samúðarskyni vegna and-
láts forseta Islands, lierra
Sveins Björnssonar, hafa for-
setafrúnni borizt hluttekning-
arkveðjur víðsvegar að.
Kveðjur hafa horizt frá
þjóðhöfðingjum nágrannaland-
anna svo og ýmsu stórmenni
víðs vegar í heiminum. Meðal
annars hafa forsetafrúnni bor-
izt kveðjur frá Friðrik Dana-
konungi og Ingrid drottningu,
Gústaf Adolf Svíakonungi og
Louise drottningu, Hákoni
Noregskonungi, Olafi konungs-
efni Norðmanna og Mq^thu
krónprinsessu. Ennfremur frá
Forseta Finnlands, Eisenhower
hershöfðingja, prins Viggo og
konu, forsætis- og utanríkis-
ráðherrum Danmerkur og Sví-
þjóðar og fjölmörgum sendi-
herrum. Auk þess hafa fjölmörg
félög og einstaklingar hér á
landi og erlendis sent forseta-
frúnni samúðarskeyti og vottað
henni hluttekningu við fráfall
forsetans.
Forseta sameinaðs Alþingis
hafa og borizt samúðarkveðjur
frá forsetum Póllands, ísraels-
ríkis, Italíu, og Frakklands,
Danakonungi, Hollandsdrottn-
ingu, N. Shvernik, forseta æðsta
ráðs Sovétríkjanna, Ríkisþingi
Dana og fleirum. Þá hafa Al-
þingi borizt kveðjur frá: Al-
þjóða þingmannasambandinu
og Danmerkurdeild þing-
mannasambands Nórðurlanda.
Forsætisráðherra hafa bor-
izt samúðarkveðjur frá Georg
Bretakonungi og Elisabeth
drottningu, Friðrik Danakon-
ungi, Harry S. Truman, forseta
írlands, 'landstjóra . Kanada,
forseta þings S.Þ., forsætis-
ráðherrum Norð.urlanda, sendi-
herrum íslands erlendis og
fjölmörgum félögum og ein-
staklingum.
Palestínunefndin
starfar áfram.
Allsherjarþingið liefir sam-
þykkt, að Palestinunefndin
starfi áfram.
Felld var með 48 atkvæðum
gegn 5 tillaga Rússa um að
nefndin hætti störfum.
Samþykkt var með 49 at-
kvæðum gegn 0 að verja
250 milljónum dollara til hjálp-
ar arabiskum flóttamönnum.
(Rússar og fylgiþjóðir þeirra
greiddu ekki atkvæði).
Boðið uitan á
vegum ILO.
Alþj óðavinnumálastof nunin
í Genf (I.L.O.) ákvað í vor að
veita manni frá Isiandi ókeypis
dvöl erlendis, til þess að kynna
sér ýms atriði, er snerta sam-
band launþega og atvinnurek-
enda.
Skilyi’ði fyrir þátttöku var
háskólapróf auk nokkurrar
starfsreynslu. Sex umsóknir
bárust og voru þær allar sendar
til I.L.O. S. 1. haust barst fé-
lagsmálaráðuneytinu tilkynn-
ing um það, að framkvæmda-
stjóri I.L.O. í Genf hefði valið
Pál S. Pálsson, héraðsdómslög-
mann, framkvæmdastjóra Fé-
lags ísl. iðnrekenda, úr hópi
hinna íslenzku umsækjenda.
Ákveðið er að Páll S. Páls-
son fari nú um mánaðamótin til
Genf, til stuttrar dvalar, og fari
þaðan til Englands.
Alþj óðavinnumálastof nunin
bér allan kostnað af dvölinni
ytra og ferðakostnað að hálfu.
Sækja námskeið
Bandaríkjunum.
Fjórir ungir íslendingar lögðu
nýlega af stað vestur um haf,
en þar ætla þeir að taka þátt
í námskeiði á vegum hinnar
gagnkvæmu öryggisstofnunar,
sem nú er tekin við af efnalvags
samvinnusttofnuninni.
Munu menn þessir dvelja
vestra um eins árs skeið og
vinna við fyrirtæki og verk-
smiðjur, er þeir hafa óskað að
kynnast. Þeir munu jafnframt
sækja háskólanámskeið, og eru
þeir í hópi 2000 iðnaðarmanna
frá ýmsum löndum V.-Evrópu,
er vestur hafa farið sömu er-
inda.
íslendingarmr fjórir heita:
Leifur Steinarsson, Hans Benja
mínsson, sem ætla að kynna
sér meðferð járnrennibekkja,
Davíð Guðbergsson, sem kynnir
sér viðhald jeppabíla og Bene-
dikt Guðmundsson, sem leggur
stund á teiknun og silfursmíði.
Minningarsjóllur
stofnaður.
Stofnaður hefir verið innan
Óháða fríkirkjusafnaðarins
minningarsjóður.
Hafa þegar borizt í hann
tvær gjafir, 2000 krónur hvor,
önnur frá Baldvin Éinarssyni
aktygjasmiði, ■ sem jafnframt
stofnaði sjóðinn, og frá Guð-
rúnu Mensaldersdóttur, Þing-
holtsstræti 8. Formaður sjóðs-
stjórnar er Andrés Andrésson
safnaðarformaður. Sjóði þess-
um er ætlað að halda minnigu
látinna á lofti, svo og að stuðlá
að væntanlegri kirkjubygg-
ingu safnaðarins. Minningár-
kort hafa verið gefin út, og
rennur hagnaður af sölu þeirra
í sjóðinn. Þau fást hjá Andrési
Andréssyni, Lgv. 3, Jóni Ara-
syni, Lgv. 27B, Ingibj. ísaksd.
Vesturg. 6, Baldv. Einarssyni
Lvg. 53B, Guðjóni Jónssyni
Jaðri v. Sundl.v. og Marteini
Halldórssyni, Stórholti 18.
B E R G M Æ. JL
Fyrir skemmstu átti
Iþróttasamband íslands
fjörutíu ára afmæli, og var
þess minnzt, svo sem vera
bar, en þessi samtök íþrótta-
manna hafa mjög aukið
hróður íslands á undanförn-
um árum, eins og alkunna er.
Ber að þakka þeim mönn-
um, sem þar hafa einkum
lagt hönd á plóginn, en þar
ber einna hæst Ben. G.
Waage, sem helgað hefir
þessum málum krafta sína
um áratugi.
Iþróttasamtökin minntust af-
mælisins með samfelldri dag-
skrá í útvarpinu á dögunum,
og hefir hún fengið allmisjafnar
undirtektir. Að vísu er auðvelt
að finna að og setja út á flest
það, sem gert er, en þó telja
margir, og með nokkrum rök-
um, að ekki hafi verið vandað
til dagskrár þessarar er skyldi
og er það í sjálfu sér leitt, þótt
ekki tjái að sakast um orðinn
hlut. Eg myndi fyrir mitt leyti
ekki hafa minnzt á þetta hér í
Bergmáli, ef ekki hefði borizt
bréf frá manni, sem nefnir sig
,,Klagen“, en það skal tekið
fram, að eg geri ekki orð hans
að mínum, enda þótt ýmislegt
sé þar, sem eg get tekið undir.
Bréfið er annars á þessa leið:
,,Sælt og blessað Bergmál.
Eg hefi í kvöld hlustað á 40
ára afmælisútvarp ÍSÍ, og
orðið fyrir svo miklum von-
brigðum, að eg get ekki
komizt hjá því að segja cin-
hverjum frá því. Þar var
talað um sigra á alþjóðavett-
vangi í frjálsum íþróttum, en
gleymt sigrum okkar í lands-
keppni í sundi, þótt ekki sé
farið út í smærri atriði, eins
og það, að Sigurður Þing-
eyingur varð ekki alls fyrir
löngu Norðurlandameistari í
209 m. bringusundi, og Sig-
urður KR-ingur komst £ úr-
slit í sömu grein á Evrópu-
mcistaramótinu í Monte
Carlo á sínum tíma.
En látum þetta liggja á milli
hluta. Hlustaðir þú á þáttinn?
Ef svo er, hefir þú þá nokkurn
tíma heyrt menn vera betur
samtaka um að vera flámæltir?
Þarna var talað um Veðey (en
ekki sagt, hverjum eyjan væri
veðsett), að menn hefði hög á
einuhverju o. s. frv., en ekki
nenni eg að telja alla vitleys-
una upp. Nú spyr eg: Hvað er
íþróttasigur erlendis mikils
virði, ef íslenzkir íþróttafröm-
uðir kunna ekki að bera móður-
málið rétt fram? Hvað sjálfan
mig snertir, þá svara eg því til,
að eg met íþróttasigra einskis,
ef móðurmálið á að krjúpa fyrir
þeim. Þá má geta þess, að í
þættinum var sett met í ræsk-
ingum af mönnum, sem ekki
voru að tala.“
Gáta dagsins.
Hvað er það á fiskinum,
iem þú mátt aldrei án vera?
Svar við síðustu gátu:
Bók.