Vísir - 12.01.1953, Blaðsíða 5
Mánudaginn 12. janúar 1953.
VlSIR
Hvað finnst yður?
Teljið þér jólahald hérlendis
vera í fullu samræmi við kenn-
ingar Krists?
Sigurbjöm Einarsson prófessor.
Kristur hefir ekkert kennt
leyna, að svo virðist sem hér á
íslandi sé kaupmennska og ver-
áldarvísan að eyðileggja fyrir
fólkinu hið eiginlega jólahald.
Verzlunarfólk, húsmæður og
margh' fleiri eru orðnir svo
um jólahald sér í lagi. En komu þreyttir og dasaðir, þegar jólin
sína hingað í
heim taldi
hann mesta
fagnaðarefni.
sem mannkyni
hefði hlotnazt,
og samveru
sinni með vin-
um sínum
jafnaði hánn
til þeirra
gleðistunda, sem menn geta
ímyndað sér mestar. Jólahald
kristinna manna er að upphafi
og eðli til sú játning frá þeirra
koma, að sjálf jólin verða kær-
komnust sem hvíldartími eftir
öll lætin og svefninn hið eðli-
legasta jólahald. Eða að öðr-
um kosti líkamleg og andleg
ofreynsla, sem hlýtru að standa
í vegi fyrir eðlilegri jólagleði.
— Fyrir nokkrum árum leit
eg yfir stíla allmargra skóla-
bama í Reykjavík, sem höfðu
skrifað um jólaminningar sín-
ar. Þau skrifuðu um gafir og
heimilishátíðir, en aðeins örfá
höfðu farið til jólamessu. —
Hinsvegar sagði ungur stúdent
hálfu, reynslustudd, að þetta við mig einu sinni: „Mér finnst
sé vissulega satt. Allt okkar líf jólin ekki vera komin heima,
er í ósamræmi við kenningu j fyrr en við höfum farið í kirkju
Krists, meira eða minna. Jóla-
haldið líka. En ólík er þó hugs-
un okkar og háttemi margt en
væri, hefði Kristur engin áhrif
á okkur haft. Svo er og um jól-
in. Og líklega erum við aldrei
nær því að eygja djúpið milli
þess, sem er, og hins, sem vera
ætti, en í skini jólanna, aldrei
nær þvi að finna til þess ósam-
ræmis, sem líf okkar er í við
höfund þess, föður kærleikans,
Krists. Og þegar við finnum
það ósamræmi til þeirrar hlít-
ar, að gleðin í orðunum: „Yður
■er frelsari fæddur,“ endurómi
imii fyrir, þá lifum við þá helgi,
sem er í samræmi við erindi
Krists við okkur alla.
Síra Jakob Jónsson:
Líf mannanna er hvergi í
fullu samræmi við kenningar
Krists, og
jólahaldið
auðvitað ekki
hejldur. Kjami
kristinna jóla
■ er guðsdýrk-
unin í kirkj-
um og heima-
og sótt jólin þangað til að fara
með þau heim.“ — Þetta ’sjón-
armið ætti að halda áfram að
vera ríkjándi í landi voru.
Síra Garðar Þorsteinsson.
Gera jólin mennina bjart-
sýnni og betri? Glæða þau trú
þeirra á lífið
og höfund
þess? Vekja
þau löngrrn
þeim til hjálp-
ar, sem erfitt
eiga? Þeim
spurningum
svara eg ját-
andi, þó ekki
verði áþreif-
anlega sannað. Sönnunargildi
er þó sú staðreynd, að aldrei er
betra að leita til almennings
um hjálp handa bágstöddum
en þá er jólin nálgast, því ná-
lægð jólanna glæðir hjálpfýsi
og löngun til að gleðja.
Annað mál er það, að margt
er við jólin kennt, sem ekkert
á skylt við erindi þeirra og boð-
skap.
Krabbamein og landafræði.
Efnt til alþjéðaráðstefnu um
þau efni á næsta ári.
Arið 1954 mun koma saman
í Washington hópur sérfræð-
inga og athuga landabréf, sem
á verður skráð m. a. út-
breiðsla krabbameins í lieim-
inum, ennfremur hvers konar
krabbamein (maga- eða
Iungnakrabbi, o. s. frv.), og
dánartalan af völdum sjúk-
dómsins.
Þessi landabréf og aðrar
skýrslur munu hjálpa til þess
að leiða í ljós, hvort um sé að
ræða mismun á tíðleika sjúk-
dómsins á hinum ýmsu svæð-
um heims.
Slíkar krabbameinsrann-
sóknir eru ekki nýjar af nál-
inni. Til eru plögg um fyrstu
rannsóknir þessarar tegundar
árið :1846, en þau eru ekki
húsum, en n">ikils virði, vegna þess hve
þáttUr hennar1 sjúkdómsákvörðun krabba-
er viðleitni
fólksins til þess að gleðja hvað
annað og sýna bágstöddum
kristilegan kærleika. Þetta er
það jólahald, sem mest er í
samræmi við kenningu Jesú
sjálfs. Jólahald í víðari merk-
ingu felur í sér siði og' venjur
margra alda og margra þjóða,
og hefir margt af því fornt,
meningarlegt gildi, en kristin
kirkja hlýtur að líta svo á, að
ekkert slíkt megi koma í stað-
inn fyrir jóla-trú og jólakær-
leika kristninnar.
Af eigin reynslu get eg ekki
borið jólahald hérlendis sam-
an við jól neins annars lands
en Kanada. Þar eru jólin sjálf
lítið kirkjuleg. Jólamessurnar
fara fram á 4. sunnudag í að-
ventu og sunnud. milli jóla og
nýárs. í umhugsuninni um jól-
in er Sánkti-Kláus að yfir-
gnæfa jólabarnið. Fegúrsti
þáttur jólanna almenht var
jólamáltíð; þar sem menn gerðu
sér far um að gefa gömlum
foreldrum kost á að vera með
upp kpmhum börnum sínum
’ ganiált. fólk lii jjólahaldsihs aí
■ þessú tilefni'. — Ekki er því að
meins var vafasöm þá. Til
dæmis var til skamms tíma
talið, að Napoleon hefði dáið
úr krabbameini, vegna lýsinga
lækna hans á sjúkdómsein-
kennunum. Nú á dögum er talið
sennilegra, að hann hafi dáið
af völdum eins konar maga-
kýlis, sem haí'i sprungið.
Landfræðilegar krabbameins-
rannsóknir krefjast mjög ná-
kvæmra upplýsinga og
skýrslna, sem ekki hafa verið
fyrir hendi nema hina síðustu
áratugi, og þá í fáum löndum.
Nú á dögum er sjúkdóms-
greining miklu öruggari en
áður var og hagfræðiskýrslur
allar áreiðanlegri. Þess vegna
hefur áhugi manna fyrír land-
fræðilegum krabbameinsrann-
sóknum vaknað á ný hin síð-
ustu ár. í hitteðfyrra var hald-
in ráðstefna í Oxford um þessi
mál, á vegum CIOMS, en það
er alþjóðleg lækna- og heilsu-
fræðinefnd sem starfar innan
vébanda S.Þ.
Fyrir skemmstu fóru fram
rannsóknir skyldar þessu á
.Bretlandi: Mönnum ■ kom til
hugar, að ihæstu' dánaftölui’ ai
krabbameini á Englandi og i
■Wales stæðu í sarnbandi við
svæði þau, þar sem kornmatur
er talinn rýrari af nauðsynleg-
um efnum, enda þótt jarðveg-
urinn sjálfur hafi að geyma nóg
lífræn efni. Sú tilgáta hefur
komið fram, að í sumum jurt-
um, sem vaxa í jarðvegi, sem
ríkur er af lífrænum efnum,
sé svonef ndur carcinogen
(„krabbameinsf ramleiðandi").
Hvort tilgáta þessi er á rökum
reist eða ekki, þá er ljóst, að
hér hafa opnast nýjar rann-
sóknarleiðir.
I júlí s.l. kom saman önnur
ráðstefna í Louvain í Belgíu,
sem fjallaði um sérstaka
krabbameinstegund, — lungna-
krabbann. Beitt var „land-
fræði-aðferðinni“, og sér-
fræðingarnir urðu sammála
um eftirfarandi:
Á undanförnum tveim ára-
tugum hefur lungnakrabbi
mjög farið í vöxt, en aðrar
tegundir krabbameins hafa
hegðað sér með svipuðúm
hætti og áður. Þessi aukning
lungnakrabbans á við um allan
heiminn en munur er á tíð-
leikanum í borgum og til sveita.
Dr. Percy Stocks, brezkur
hagfræðingur, hefur sýnt að
dánartala af völdum lungna-
krabba stendur í nánu sambandi
við þéttbýli viðkomandi land-
svæðis. Ef gert er ráð fyrir
dánartölunni 100 af lungna-
krabba hjá þjóðinni allri,
reyndist dánartala karla í borg-
um, sem í voru yfir 200 þús-
und íbúðir (London, Man-
chester, Brimingham, Leeds)
132—162. í borgum með 40.000
til 50.000 íbúðum var dánar-
talan 107, og í 29 borgum með
færri en 20.000 íbúðum var
talan 89. Þetta sýnir, að eftir
því, sem íbúar eru færri í
borgunum, þeim mun lægri er
dánartalan.
Hver kann að vera orsók
þessa? Ein tilgátan er sú, að
þetta standi í beinu sambandi
við magn tóbaksreykinga, þvi
að í stórborgum koma fleiri
sigarettur á hvern íbúa. Dr.
Stocks hallast sjálfur að þeirri
tilgátu, að skýringuna sé að
finna í því að andrúmsloftið
spillist mjög af reykháfum. Enn
aðrir vísindamenn líta svo á,
að gas og óloft frá útblásturs-
pípum bifreiða sé mjög skað-
legt í stórborgum, og séu reyk-
háfarnir því ekki einu bölvald-
arnir.
Þá er fleira athyglisvert í
sambandi við landfræðilegar
rannsóknir krabbameins. Til
dæmis eru magakrabbi mjög
fátíður í Indónesíu. En þetta
á eingöngu við hina innfæddu
menn, en ekki við Kínverja og
Malaja, sem þarna búa. Stafar
þetta af mismunandi mataræði
hinna ýmsu þjóðflokka? í Mið-
Afríku er lifrarkrabbi mjög al-
gengur. Hins vegar sýnist
magakrabbi tíður í Japan.
Sltýringar á þessum hlutum
fæst aðeins á grundvelli svo-
nefndrar landfræðilegrar sjuk-
dómafræði, segir próf. J. Maisin
forseti CIOMS. Alþjóðleg sam-
vinna er hið eina, sem að haldi
kemur, og á ráðstefnunni í
Louvain urðu menn sammála
í mörgum atriðum að því er
snerti sjúkdómsgreining, sem
ætti að vera ómetanleg hjálp í
baráttunni gegn veikinni.
Matsveiwu
vantar á 150 tonna skip á línuveiðar og síðar á net.
Uppl. í síma 81243 frá kl. 7 -9 í kvöld.
Einangrunarkork
og gólfkork, fyrirliggjandi. — Lágt verð.
Jfónssan & •/« Iíussan
Garðastræti 2.— Sími 5430.
tfVWVVWWUWWUWWVWUWVWWUWWVWUVWVVWVW
Innheimtustarf
Unglingspiltur 15—18 ára óskast til innheimtu- og
afgreiðslustarfs nú ]>egar.
Þarf að hafa reiðhjól.
Upplýsingar á skrifstofunni (ekki í sima)
Æjudvifj SÍM'W' & fo.
NýkcHiiin
herra-prjónabindi
Prjónaður upphafsstafur í hverju.
Ásgeir G. Gunnlaugsson & Co.
Athugið!
ÚTSALAIM
er s fullum gaingi
VICTOR
..uli ';■» ,ni-:
riir
Laugavegi 33