Vísir - 30.01.1953, Qupperneq 4

▼ ISIR
Föstudaginn 30. janúar 1953.
WlSIH.
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1600 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Alþýðublaðið og kaupsýslumenn.
Margt er skrítið í Harmóníu“, mun ýmsum hafa hrotið af
vörum í gær, er þeir lásu forustugrein Alþýðublaðsins.
Því er nefnilega haldið fram í þessari grein, að Alþýðuflokkur-
inn vilji ekki stétt kaupsýslumanna feiga — einn þriggja flokka
— síður en svo; hann sé alls ekki andvígur henni, og í rauninni
sé hann henni hlynntur. Verðux ekki annað skilið af orðum
blaðsins, en að þessi hafi verið afstaða flokksins ævinlega und-
anfarið. Líður þá varla á löngu, að blaðið reyni að telja mönn-
um trú um, að eiginlega hafi flokkurinn alltaf reynt að berjast
fyrir að hag kaupsýslumanna. Það er ekki fráleitt, þegar at-
hugaðar eru firrur forustugreinarinnar í gær, og skemmtilegt
verður að sjá það, er þar að kemur.
Þó vita það allir, sem eitthvað hafa lesið í Alþýðublaðinu
á undanförnum árum, að helzta hugsjón Alþýðuflokksins í við-
skiptamálum hefur verið landsverzlun. Engum, sem þekkir til
embættisniannsflokksins, kemur til hugar, að landsverzlun
yrði — ef sá flokkur fengi einhverju um hana að ráða — notuð
til hagsbóta anna::u n þeirra meðlima hans, sem hafa ekki
bein til að naga. Þar mundi ekki verða þörf kaupsýslumanna
til starfa, hversu færir sem þeir væru, einungis þægra flokks-
manna, sem launa þyrfti dygga þjónustu.
Það er einnig á allra .vitorði, að Alþýðuflokksmenn haía
barizt fyrir því að kaupsýslumenn fengju sem lægsta álagningu
fyrir vinnu sína og fyrirgreiðslu, og ekkert um það hirt, þótt
umstang kaupmannsins við að afla vöru taki oft mánuði með
margvíslegum útgjöldum. Hafi einhver á hinn bóginn gerzt
brotlegur við settar reglur í þessu efni, hefur ekki staðið á því,
að Alþýðublaðið vændi kaupsýslustéttina i heild um okur. En
það er kannske aðeins vinargreiði?
Og hvernig hefur það verið meö höftin? Hefur barátta
Alþýðuflokksins fyrir viðhaldi hafta á öllum sviðum verið í
þágu kaupsýslumanna — eða neytenda? Svari hver fyrir sig^
Nei, það fer harla lítið fyrir góðvild Alþýðuflokksins í garð
kaupsýslumanna, þegar málin eru athuguð íTjósi staðreynda.
Barátta Alþýðuflokksins fyrir landsverzlun er ekki einu
sinni í þágu neytendanna, og má i því sambandi minnast Raf-
tækjaeinkasölu ríkisins. Hún þurfti á sínum tíma að leggja
og jafnaði 19% á vöru eina í heiidsölu til þess að geta
aðeins starfað. Það var meðalálagningin, en á sumum vörum,
svo sem ljósaperum, var álagningin 40%, eða meiri. Sumum --
svo sem Landssímanum —: varð einkasalan að selja með lítilli
álagningu. Að auki lagði hún svo 15% gjald á þær vörur, sem
innflytjendur fengu að kaupa beint. Já, það var dýrt að láta
stimpla pappíra hjá því fyrirtæki, þótt það ætti ekki að safna
gildum sjóðum.
Þegar þessi „landsverzlun“ hafði vefið lögð niður, inn-
flutningurinn kominn í hendur fyrirtækja einstaklinga og verð-
lagsákvæðum beitt við þann innflutning eins og annan, urðu þær
verzlanir að sætta sig við helming meðalálagningar einka-
sölunnar. Síðar fór álag'ning þeirra jafnvel minnkandi, en alltaf
áttu þær áð greiða skatta og skyldur. Ætli hið sama yrði ekki
upp á teningnum, ef Alþýðuflokkurinn fengi hrundið hugsjón
sinni í framkvæmd —. landsyerzlun yrði sett á laggirnar hér?
Neytendur mundu ekkj græða á því.
Alþýðuflokkurinn getur ekki státað af stuðningi :við néiná
menn, sem vilja njóta írelsis til athafna. H'ann er flokkur
einokunar, hafta, embættismennsku, skriffinnskú og: ófrélsis.
Enn um vöruskiptafélagið.
Yfírlýsing frá iönrekendum og smásölukaupmö nnum.
Vegna yfirlýsingar frá Fé-
lagi ísl. stórkaupmanna, sem
lesin var í Ríkisútvarpinu í
gærkveldi og birt í Morgun-
blaðinu og Vísi í dag, óskum
vér að taka eftirfarandi fram:
Á fundi 4. des. 1952, sem
skrifstofustjóri Verzlunarráðs
íslands boðaði fulltnia kaup-
sýslumanna og iðnrekenda til
var samþykkt samhljóða svo-
liljóðandi tállaga frá fulltrú-
um Sambands smásöluverzl-
ana og Fél. ísl. iðnrekenda:
' „Félag ísl. stórkaupmanna
tilnefnir í samráði við raf-
tækjaheildsala og Impuni 1 að-
almann og varamann hans í
væntanlega stjórn. Samband
smásöluverzlana tilnefni í sam-
ráði við fulltrúa kaupmanna í
R.vík og úti á landi, sem eru í
Verzlunarráði íslands, en ekki
í SS, einn aðalmann í stjórn-
ina, en Félag ísl. iðnrekenda
varamann hans.“
Þessi tillaga vor er í fullu
samræmi við þá margyfirlýstu
skoðun vora, að þjóðarhagur
krefjist, að félagið yrði stofnað
með sem almennastri þátttöku.
Tveim dögum síðar höfðum
vér lokið tilnefningu á vænt-
anlegum stjórnarmönnum.
Samtök vor biðu þess, að til-
nefndir fulltrúar þeirra yrðu
hið fyrsta boðaðir til stofnfund-
ar og gengið yrði frá samþykkt-
um í samræmi við ofangreint
samkomulag, enda var málið
aðkallandi.
Loks hinn 20. des. eru full-
trúar kaupsýsulmanna og iðrr-
rekenda kvaddir til fundar,
þar sem rætt var um aðild og
stofnfjárframlög til vöru-
skiptafélagsins og þá leggja
fulltrúar stórkaupmarma fram
tillögu um, að Verzlunarráðið
sé stofnaðili fyrir hönd kaup-
sýslumanna. Fulltrúar smásala
og iðm-ekenda vísuðu til þess,
að samtök þeirrá væru ekki í
Verzlunarráðinu og að eðlilegt
væri að samkomulagið frá 4.
desember væii haldið í heiðri,
enda yfirlýst í málgagni Verzl-
unarráðsins, að ráðið vildi á
engan hátt vera beinn aðili í
vöruskiptafélaginu.
Síðar kom í ljós, eins og fyrr
hefir verið frá skýrt, að Félag
ísl. stórkaupmanna gerði þá
kröfu, að það félag eitt yrði
stofnaðili með S.Í.S. og S.H.
Heþpnaðist félaginu það svo
vel, að vöruskiptaíélagið var
stofnað hinn 29. desember án
vitundar eða þátttöku fulltrúa
frá iðnaði og smásölu.
Samtök vor áttu því enga
sök á drætti þeim sem varð á
því, að félagið yrði stofnað.
Það eru Samband smásölu-
verzlana og Fél. ísl. iðnrekenda,
sem vildu stofna vöruskipta-
félagið á sem breiðustum
grundvelli, en Fél. ísl. stór-
ltaupmanna, sem lýsir því nú
yfir, að það hafi ekki getað
fallizt á, að önnur samtök væru
útilokuð, gerðist stofnaðili án
þátttöku nokkurra annara að-
ila kaupsýslumanna.
Af framansögðu og af fyrri
skýrslum vorum um málið er
augljóst, að yfirlýsing Fél. ísl.
stórkaupmanna hefir ekki við
rök að styðjast.
er
(Fram af 8. síðu)
bann á þá, sem kunnu ekki að
gera að gamni sínu.
Það var óhugsandi annað en
að fregnir af „furstadæminu“,
þar sem enginn býr, ekki einu
sinni Arundel sjálfur, myndi
berast til Moskvu og verða mis-
hermd þar. Frásögnin í Litera-
turnaya Gazeta um ástandið í
„Ytri Baldóníu“ má kallast sí-
gilt dæmi urn, hvernig rúss-
neskir kommúnistar umsnúa
sta'ðreyndunum, einkum ef þeir
hafa gagn af því í áróðursher-
ferðum sínum. í grein þessari
segir, að valdasjúkur fjár-
glæframaður hafi undirokað
eyjarskeggja, er eitt sinn hafi
búið hamingjusömu og' áhyggju
lausu lífi, þar til óhamingjan
skall á við komu Ameríku-
mannsins Russel M. Arundels,
sem er nú orðinn einræðisherra
í Baldóniu. Hann veitti þegn-
um sínum „ótakmarkaðan rétt“
til að fara með lygar, siðleysi,
svara ekki spurningum, o. s.
frv. Ef þetta er ekki villi-
mennska á hæsta stigi, hvað er
það þá?“
Óvíst um skóla-
stjóra VI.
Enn hefir ekki verið tekin
nein ákvörðun um, hver verði
skólastjóri Verzlunarskólans,
er Vilhj. Þ. Gíslason lætur af
því starfi og tckur við embætti
útvarpsstjóra.
Vísir átti í gær tal við Egil
Guttormsson stórkaupmann,
íormann skólanefndar Verzl-
unarskólans, og spurðist fyrir
um þetta. Sagði Egill, að skóla-
nefndin hefði ekki rætt málið
enn sem komið er. Dr. Jón
Gíslason hefir verið settur
skólastjóri í vetur, meðan Vilhj.
Þ. Gíslason var vestan hafs.
♦ BERGMAL ♦
Eðlileg viðbrögð.
<Oíðau iöndunarbannið’vár sett'iá íslenzkan íáfisk í Brétlándi,
^ hefúr brezkt fiskiskiþ leitað hafnar héf 'á lancli í fyrsta
sinn, til þess að afla sér nauðsynja. Skozkur línuveiðari vildi
um miðja vikuna kaupa ís í Eyjum og víðar, en var neitað
vegna samþykktar, sem þar var gerð um, að ekki skyldi seldar
nauðsynjar. tii hrezkra skipa, meðan löndunaifoann héldist
ýtra. %:
Þetta eru eðlileg viðbrögð íslendinga í máli þessu. Það er
ás'tæðulaust að við séum að lijálpa Bretum. til þesa að stunda
veiðar hé.r við land, meðan við erúm beittir bolabrögðum í
Jandi þeirra. Þeir byrjuðu hinn ljóta leik, er íslendingar gerðu
sjálfsagðar ráðstafanir til þess að vernda fiskimið sín, og nú
kemur hanh þeir ofbeldisráSstöfunum' sín
muh efcfci S'-"því . standa5*'M* felehdimþu;
eðhTega fyrirgreiðslu, er þau ieita hér hafnar.
veiti skrpum
ra
í sambandi við aðvaranh'
Bergmáls til foreldra vegna ó-
gætilegra sleðaferða barna hef-
ur boi'izt bréf frá bifreiðar-
stjóx-a, sem stundað hefur akst-
ur í 33 ár, og aldrei fram til
þessa orðið fyrir því óhappi að
aka á mann. En litlu munaði
þó í fyrradag, vegna 'ógætilegs
leiks nokkurra unglingspilta.
Éréf bifreiðarstjórans fer hér á
eftir:
Hættulegur
leikur.
„Vegna greinar í Bergmáli
miðvikudaginn 28. þ, m.. um
sleðaferðir ba^náj dattýjn’ér f, j
hug að segja frá atviki, sem
kom fyrir þann dag. Eg. var að
aka inn Miklubraut Um kl. 4
eftir hádegi, en á mótum Gunn-
arsbrautar var hópur drengja
á aldrinum 10—14 ára. Þegar
eg var að koma á móts við þá,
kastaði einn drengjanna sér á
magaxm þvert yfir hjólfÖrin í
snjónum, sem voru þama nok’k-
uð djúp, en líiaki undir.
<£< X'
Lá-viö slysL
þfátt fyrir góða Tfemifc ■‘‘o-g1
keðjur. á aftarhjóium, n.hefðf
verið útilokað að stöðva bílinn
vegna klakans — nægilega
fljótt að miimsta kosti. Það
vrar tiiviljun eín, að bíll minn
va'r með „drif“ á öllum hjólum
og fram-„driíið“ í sambandi.
Þess vægna gat eg sveigt upp
úr djúpum hjólfönuium. Það
er ekki ólíklegt, svo að ekki sé
tekið sterkara til orða, að þarna
hefði orðið alvarlegt slys, ef
bíll með ahnán útbúnað hefði
verið á ferð.
Tll þess var
leifcurinn gerður.
• j Þégar þíllinxv hafðí' numið
jstgðár, T'öðuðú „drenglcnh' ,sér
aftan við hann til að láta draga
sig,'en það'.vár elnmitt .til þes.s
sem leikurihn var gerður. Eg
kallaði til drengjanna, og
beindi máli mínu til þess í
hópnum, sem fleygði sér þvert
fyrir bílinn, og spurði hvort
hann væri vitlaus, eða vissi
ekki hvað hann væri að gera.
En svar hans og orðbragð voru
eftir annari framkomu hans.
pM :
Ef þarna hiTði orðið sLy.s,
hverjum teldist það þá að
kenna? Þessu var eg að velta
fyrir mér. Þetta voru óvitar
og erfitt að segja til um, hvað
rannsókn hefði leitt í ljós, og
um sjónarvotta vissi eg ekki,
En þetta er hættulegur leikur,
og er ekki á annarra færi en
foreldranna að koma í veg fyr-
ir hann.“
Foreldrar
athugi.
Það var gott að fá þetta bréf
frá þessum reynda bifreiðar-
stjóra, og vill Bergmál mælast
til þess við alla foreldar, að
áminna börn sin um að fara
varÍega fíí þess að kómizt verði
hjá slysum. Það er bezt að gera
það fyrr en síðar. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 353.
Fullt hús matar og
finnast hvergi dyr á.
Svar við gátu nr. 352:
1 tólf eru fjórir staíir og
þegar tekair .eru tveir
verSa tveir eftk'.