Vísir - 09.02.1953, Blaðsíða 4
B
VlSIR
ÐAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan hi.
„Íslenzkt fé" — „íslenzkt blað."
T-vjóðviljinn — blað Moskvumanna — þykist fagna miklum
•*- sigri þessa dagana, með þvi að blaðið hefur verið stækkað
um helming með erlendri aðstoð. Vitanlega kannast Þjóð-
viljinn ekki við það, að honum berist hjálp erlendis frá, því að
hann hefur verið að safna „íslenzku fé handa íslenzku blaði“,
en svo rækilega hefur verið sýnt fram á það hér í blaðinu að
undanfömu, að Þjóðviljann muni skorta hundruð þúsunda,
til þess að halda blaðinu úti með þessum hætti, að enginn lætur
blekkjast af moldviðri kommúnista í þessu máli — frekar en
öðrum, þar sem „íslenzkir menn“ eru að verki.
Til þess að stækka Þjóðviljann um helming, eins og nú hef-
ur verið gert, þarf hvorki meira né minna en hálfa milljón
króna. Var því ákveðið að efna til fjársöfnunar, til þess að
stækkunin yrði ekki eins grunsamleg I augum almennings, sem
er lítt kunnugur kóstnaði við blaðaútgáfu, og var markið sett
við 75 þúsund krónur, en að auki átti að safna nokkrum hundr-
uðum nýrra kaupenda — eða vinna upp tap kaupenda, sem
fengið hafa ímugust á stefnu blaðsins, og sagt því upp — svo
og að leggja aukaskatt á hina tryggustu. Vísir sýndi fram á,
að það fé, sem Þjóðviljanum mundi bætast með þessum hætti —
þótt allt fengist — mundi hvergi nærri hrökkva fyrir þeim
kostnaði, sem átti að leggja í — ekki sízt er tekið væri tillit til
þess, sem er á allra vitorði, að Þjóðviljinn hefur verið rekinn
með stórkostlegum halla um langt skeið eða frá öndverðu.
Eða hvers vegna hefur Þjóðvíljinn sífellt verið að efna til alls-
konar safnana, ef blaðið hefur borið sig stuðningslaust?
Þjóðviljinn vaknaði við vondan draum þegar Vísir benti á,
hversu augljósar blekkingar væru hér á ferðinni. Kommúnistar
höfðu ætlað sér að fá þessa fjárhæð — 75 þúsund krónur — á
pappírnum, þótt þeir vissu, að frjáls samskot mundu aldrei
verða svo mikil, enda áttu þau aðeins að vera reykský, til þess
að fela hinar erlendu gjafir. Þeir ruku því upp til handa og
fóta, af því að nú lá mikið við — heiður „íslenzkra manna“ og
„íslenzks blaðs“. Var gripið til þess ráðs að Ijúga og blekkja
enn meira en ætlunin hafi verið, til þess að láta líta svo út, að
sníkjurnar gengju enn betur en búizt hefði verið við. Og svo
var sagt, að þetta væru viðbrögð alþýðunnar vegna árása
Vísis á hið „íslenzka blað“ — alþýðan væri enn örlátari til
þess að sýna vilja sinn í stækkunarmálinu.
Sannleikurinn er allur annar. Vísir sýndi fram á blekkingarn-
ar svo rækilega, að kommúnistaforsprakkarnir urðu hræddir
við dóm almennings, og þeir gripu til þess 'ráðs, sem þeim
þykir óbrigðult — þeir neyddust til þess að ljúga enn meira
en þeir höfðu ætlað sér, til þess að gera það sennilegt, að
hægt væri að stækka Þjóðviljann, án þess að til þess væri fengið
erlent fé. Súlan, sem átti að sýna, hvernig féð streymdi til
blaðsins, rauk upp úr öllu valdi, og svo mikil var þörfin fyrir
„íslenzkt fé“, að stærð blaðsins nægði varla um síðir. Vísir
hefur það frá góðum heimildum, að söfnunin hafi aðeins numið
fjórðungi þess, sem látið er í veðri vaka.
Þjóðviljinn hefur eðlilega farið kringum meginatriði þessa
máls, eins og köttur kringum heitan graut. Hann hefur ekki
gert tilraun til þess að hrekja eina af þeim tölum, sem Vísir
hefur birt varðandi stækkunina, hvað þá fleiri. Mund hann ekki
vera hortugur ef hann þyrði? Svari hver fyrir sig.
Söfnun tiS verkfallsmanna.
A nnað atriði er rétt að hafa í huga í þessu sambandi. Þegar
J-*- verkfallið hafði staðið nokkurn tíma í desember, var á-
kveðið að efna til samskota til styrktar verkfallsmönnum. I
verkfalli voru menn af öllum flokkum, þótt kommúnistar og
kratar væru foringjarnir. Það er því eðlilegt að álykta, að fé
hafi borizt frá mönnum úr flokkunum öllum, en árangurinn
varð þó ekki meiri en svo, að einungis safnaðist lítill hluti þess
fjár, sem Þjóðviljinn segist nú hafa fengið til umráða til stækk-
unarinnar.
Í Ijósi þessarar staðreyndar verður það enn ósennilegrá, að
Þjóðviljinn hafi raunverulega fengið það „íslenzka fé“, sem
hann segir nú að komið sé í sjóð sinn. Engum blandast hugur
um, að verkfallsmenn nutu meiri samúðar almennings, en
Þjóðviljinn getur nokkru sinni vænzt að verða aðnjótandi,
en úr því að til þeirra safnaðist ekki meira en raun bar vitni,
.hvað hefur Þjóðviljinn þá fengíð meðalýalmennings?
Ménn geta velt þessu fyrir sér, en riiðurstaðan verður ekki
nema á einn veg. Það er ekki „íslenzkt fé“, sem notað er til
)aess að stækka „íslenzkt blað.“
Ur
skræðum.
Fróðlejksmolar úr ýmsum áttum.
Gömul lýsing
á Moskóvítum.
■ í bók þeirri er Ný yfirskoð-
uð ■" „Heimskringla“ heitir og
Gunnlaugur Snorrason þýddi
og gaf út í Hrappseyjarprenti
1779 er lýsing á íbúum Moskvu-
borgar í Rússaveldi og fer hér
á eftir stuttur útdráttur úr
þeirri lýsingu:
Þeir drekka sig ekki drukkna
utan þrisvar eður fjórum sinn-
um á ári. Þeir eru haldnir sem
þrælar. Hatur og ósamlyndi er
almennt hjá þeim, en engin
tryggð. Þeir hlæja að því þeg-
ar þeir gera öðrum skaða.
Þeir bera sitt eigið góss inn
í eins annars hús, og segja síð-
an hann hafi stolið því, svo þeir
sjái orsök til að rífast.
Rétturinn gengur hjá þeim
kaupum og sölum og vinnur sá,
sem mest gjald hefir. Enginn
fátækur má vænta þess að
koma fram fyrir furstann, já
naumlega fyrir ráðið.
Enginn þorir undir lífsstraff
út úr landinu nema hann gefi
það áður til vitundar.
Nær Moskóvítar fyrr á dög-
um vildu útvelja sér nýjan
stjórnara, báru þeir einn stór-
an ferkantaðan stein á torgið,
stigu svo, hver einn eftir ann-
an þar uppá, hver sem nú svo
gat varið sig, að honum yrði
ekki útaf steininum hrundið,
hann varð þeirrá höfuð.
Mennirnir pískuðu konur
sínar hvern dag í frekara lagi,
og það af elsku, þar fyrir ef
einn dagur féll undan, héldu
konurnar að menn þeirra væru
reiðir við þær, og voru þess
vegna svo lengi hryggar, þar
til þær voru pískaðar aftur.
Lá við slysi.
Þann 23. febrúar árið 1691,
sem var mánudaginn annan í
góu, réru nokkur skip frá Nesi
á Seltjarnamesi og nokkur
önnur frá Bessastöðum. Fyrir
einu þessara skipa, er Bessa-
stæðingar áttu, var formaður
sá, er Þorsteinn hét Þorbjarn-
arson, vel miðaldra. Var þann
morgun hvasst 'landnyrðings-
veður.
Skipin fóru skammt frá
landi, en er þau höfðu setið
litla hríð, hvessti meira og
gerði hið mesta rokviðri. Náðu
sum skipin heim með naumind-
um, en sum misstu lendinga
]sinna. Nú þegar komið var of-
viðrið, gátu þeir Þorsteinn
ekki sótt á móti, né ráðið við
skip sitt, því það var mikið og
óhægt, en þeir liðléttir. Dreif
skipið flatt undan veðrinu að
öðru skipi, sem var frá Nesi
og var að taka stjórann. Þeg-
ar skipin bárust saman, steyptu
hásetar Þorsteins sér allir út
úr skipinu í ofboði og á hitt
skipið, en Þorsteinn varð einn
eftir. Bar síðan brátt í sundur
skipin, og rak Þorstein undan
til hafs. Voru menn nú aldeilis
örvona að til hans sæist fram-
ar og þótti honum bráður bani
búinn.^
En það er af Þorsteini að
segja, að hami rak undan vestur
á Svið Seltirninga, tvær vikur
sjávar, unz hann kom á mið
það, innarlega á Sviðinu, er
Frh. á 5. síðu.
[Margff er sktítié\
Buxnafeysi tvítugs manns veldur
umræðum á BretaþingL
ft/ióðir piSfs viidi ekki leyfa honum að fara úf.
Það er víst óhætt að segja, að
brézkir þingmenn láti sér ekk-
ert mannlegt óviðkomandi,
þegar spurningatími er í þing-
inu.
Þannig kom nýlega. til um-
ræðu í neðri málstofunni at-
vik, sem spratt af buxnaleysi
ungs manns í gistihúsi einu í
London, og er svo komið, að
afleiðingar þess eru orðnar að
vandamáli þjóða í milli.
Málavextir eru þeir, að í ág-
ústmánuði 1951 komu mæðgin
nokkur frá Peru til borgarinn-
ar og fengu leigð tvö herbergi
í gitsihúsi í Bayswater. Piltur-
inn var tvítugur, en ekki er
getið aldurs móðu,rinnar, en
hitt er aðalatriði í máli þessu,
að um kvöldið lokaði hún son
sinni inni í herbergi hans, þegar
hún var búin að taka frá honum
buxur hans. Vildi hún koma í
veg fyrir það með þessu, að
pilturinn gæti kynnzt næturlífi
heimsborgai'innar.
Suðurlandabúar eru menn
fljótir að reiðast, og svo varð
um þenna ungling. Þegar það
rann upp fyrir honum, hvers
vegna móðirin hafði tekið bux-
urnar — hún hafði ætlað að
gera lítilsháttar við þær! —
varð hann æfur, tók húsgögn
og braut glugga með þeim og
fleygði síðan öllu, sem hann
náði til, niður á götuna. Tveir
stálstólar og marmaraplata af
„servanti“ lentu til dæmis á
þaki flunkunýrrar bifreiðar og
skemmdu hana til muna.
Sendiráð Perus komst í mál-
ið, og þar sem það upplýsti, að
mæðginin væru efnuð, þótt
ekki hefðu þau farið í fyrsta
flokks gistihús, var þeim
heimilað að halda ferð sinni til
Rómaborgar áfram næsta dag
gegn loforði um greiðslu á 90
pundum í skaðabætur. Margar
rukkunarferðir til sendiráðs-
ins hafa verið til einskis, svo að
gestgjafinn fékk lolts þingmann
sinri til 'þésS' að hreyfa máilnu
á þingi, og voriast nu til1 þess að
skriður kornist á það.
Mánudaginn 9. febrúar 1953.,
Hið hönnulega ástand á flóða-
svæðuniim á Engalndi og i Hol-
lándi héfur eðlilegá vakið mikla
samúð almennings hér á landi
með hinu nauðstadda fólki. Sýnir
það Ijósar en nokkurt annað, hve
góðar undirtektir söfnun RKÍ
hefur fengið. — Þegar hún
hófst, bárust strax miklar og
rausnarlegar peningagjafir, en
víst er, að mikið á eftir að berast.
Það er erfitt að gera sér Ijósa
grein fyrir því voðalega ástandi,
er þarna ríkir, en dæmi hafa
verið nefnd í fréttum, hvernig
flóðin þurrkuðu út lieilar fjöl-
skyldur, en annars staðar urðu
börn viðskila við forcldra, og
oft urðu foreldrar að horfa upp
á börn sín drukkna fyrir augun-
um á sér, eða börnin foreldrana.
Eig-natjónið gífurlegt.
Þótt ægilegast sé auðvitað mann
tjónið, er eignatjónið ekki síður
tilfinnanlegt. Þúsundir fjöl-
skyldna standa uppi snaúðar,.
sem áður voru vel bjargálna, og
tjónið er svo útbreitt, snertir svo
marga, að það híýtur að taka
áratugi að bæta það, ef það verð-
ur nokkru sinni bætt. Talið er,
að líða muni mörg ár, þangað til
jarðvegurinn nær sér aftur eftir
að sjórinn hefur legið döguni
saman á ræktuðu landi. Og mtm
þess vegna tjónið ekki sízt snerta
bændastéttina í Hollandi.
Hjálp berst hvaSanæfa.
En hjálp er nú óðum að berást
frá öllum nágrannalöndum, sem
sluppu við þessar Hattúruhamfar-
ir. Iiafa t. d. nágrannar Hollend-
inga boðizt til þess að taka börn
til fósturs um tima, meðan verið
er að bæta mestu skemmdirnar,
en heima fyrir hafa verið mestu
örðugleikar á að koma þvi fólki
fyrir, sem tekizt liefur að bjarga
af flóðasvæðinu. Það er heldur
ekkert smáræði, þegar sjötti hluti
landsins er undir sjó, þar sem
áður voru þéttbýlar, blómlegar
byggðir.
Mildur vetur hér.
Hér á landi hefur velurimi
verið mildari en við eigum að
venjast og það, sem mest er uni
vert, að goti tíðarfar hefur verið
um landið allt. Hefur þetta orðið
til þess að við höfum minna haft
af sjóhrakningum eða sjóslysum
að segja, en oft áður, en iindir
veðráttunni eigum við íslending-
ar álla okkar afkomu. Yæri það
ekki þess vegna ráð að minnást
þess milda vetrar með því að
rétta hjálparhönd þeim, sem óblíS
náttúruöflin hafa vegið að á
þungbæran hátt. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 360. .........
Gaur eg leit, með geiflu var,
grunnsóp manna byggð um
jók,
i eyrnaker hann allt 'það bar,
úr þeim smærri byttum tók.
Svar við gátu nr. 359:
Millur á upphlut.
Útsala
Kvenblússur frá 50 kr.,
brjósthöld 10 kr., barnaföt
1—3ja ullar 35 kr., barna-
kápur ullar á 150 kr. Ýms
metravara ágætis verð.
Verzl. Fram
Klapparstíg.