Vísir - 23.02.1953, Blaðsíða 5

Mánudaginn 23. febrúai- 1953.
V T S ! R
MmmS fintssi ?
Æskulýðshallarmálið,
Hver er skoSun yðar á æsku- uðina í bænum? Hinir nyju
lýðshallarmálinu? Teljið j>ér söfnuður eru nú þegar farnir
heppilegt aS reisa æskulýðs- að vinna að lausn kirkjubygg-
IJr LundÚGiaveldi:
höll eða
heimili?
mörg smærri félags-
Jón Á. Gissuvarson,
skólastjqri:
ingarmála sinna. Er ekki hægt
að koma fyrir í hinum nýju
kirkjubyggingum einhverju at-
hvarfi fyrir unglingana, bæði
til lestrar og annarra mann
Eg tel æskulýðshöll þá, sem bætandi iðkana.
En þó að þetta nauðsynjamál
leystist, þá er hitt jafnsjálfsagt,
að hin, hugsjónin, æskulýðshöll
verði að veruleika. Leggja ber
miklu meiri alúð en verið hef-
ur við að kynna æskulýð vor-
um hið bezta, sem menningar-
líf vort er fært um að veita. I
því, sambandi er óhjákvæmi-
legt, að æskumenn vorir eigi t.
d. kost á veglegum samkomu-
sal fyrir tónleika, kvikmynda-
sýningar, fyrirlestra o. s. frv.,
allt óháð gróðasjónarmiðum.
Þetta er sá hluti æskulýðshall-
arinnar, sem eg tel brýnasta
þörf á að reisa.
rætt hefur verið að reisa 1
Reykjavík,
ekki vænlega
til úrbóta í
uppeldismál-
um bæjarins.
Skal eg nú
reyna að finna
þessum orðum
nokkurn stað:
1. Eg hygg
að kostnaður-
inn yrði geigvænlegur, ekki
sízt reksturskostnaður. Hver
hefur í fullri alvöru gert við-
hlítandi kostnaðaráætlun, og
þó svo væri, hvernig reynast
slíkar áætlanir hér? Þegar í ó- i
efni væri komið með fjármálin, ]
þá yrði gripið til fjáröflunar, | Pálmi Hannesson, rektor:
sem á engan hátt væru í sam-'
ræmi við tilgang hallarinnar.
2. Múgmennska ykist í þeim
grúa, sem sækti æskulýðshöll-
ina, en emstaklingsframtak og
hugkvæmni .lamaðist- Ungling-
ar njóta sín bezt í fámennum
hópi kunningja.
3. Vegalengdir innanbæjar
eru orðnar svo miklar, að ó-
tækt tel eg, að lokka allan
æskulýð Reykjavíkur á eiiín
stað.
4. Eg hygg, að æskulýðshöll-
in gerði unglinga meira viðskila
við heimilin en nú er. Er þó
tæpiega á bætandi.
Hér hefi eg fært nokkrar
Þwsrfti ekki mmnntóbak
til að sp^ta mórauðu.
Menn sveið niður fyrir þind, er
Lundúnaþokan var sem svörtust,
0« hcrbcT^i váríwsí í*n!i aí reyk.
Það herrans ár 195.3 munu
Bretar af ýmsum ástæðum
vafalaust telja sögulegt.
Snemma í desember 1952
lagðist þykkni yfir London, og
var það bin fræga Lundúna-
þoka eins og hún getur verst
orðið. Áður heii eg hvorki vit-
að um né reynt annað eins, né
Vona að eg eigi það eftir. Um
alvara verður grín, snögglega.
og óvænt!
Er mannslífið
ódýrast.
Annars situr að sízt á íslend-
are you?“) og þykir almennt ingi að tala með léttúð um of-
varla tilhlýðilegt að svara öðru fors höfuðskepnanna. En þótt
en maður sé við „hrossaheilsu“, það efni sé fullt alvörumál, þá
enda þótt aðspurður sé e. t. v. verður samt lengur minnst rita
fast að því kominn að gefa frá Snorra og Heda prests og ann-
sér goluna. j arra slikra, heldur en náttúru-
Það var mikið sjóslys, þegar viðburða frá þeim tíma, sem
140 manns fórust. með ferju á þessir menn skráðu bækur.
írlandshafi, en þó hvai-f . það Gagnvart náttúruhamförum er
væru menn úti, þurfti ekki
munntóbak til þess að spýta
mórauðu. Aðal þokudagarnir
voru fjórir, en nægðu til þess,
að talið er að til þeirra megi
rekja beint um 2000 (tvö þús.)
dauðsföll í London. Umferð
stöðvaðist víða alveg en trufl-
aðist allstaðar, en allt líf borg-
arinnar raskaðist og fór aflaga.
Árið 1953 hófst svo, að hinn
gulmórauði eiturmökkvi hafði
mergsogið og hálfdrepið menn,
og lá við stöðvun í sumum at-
Vinnugreinum. Helzt þetta enn,
þótt nú (um miðjan febrúar)
horfi heldur betur um heilsu-
far. Skv. opinberum skýrslum
var dánartala í janúar 1953
rösklega þrefalt hærri í Lon-
don, en vant er um þetta leyti
þai. Méi'. virðist þó viðurhluta-. árg_ Dauðaorsakir eru lang-
mikið að reisa eina stóra æsku- mest sjúkdómar í öndunarfær-
lýðshöll, en te! hitt ráðlegra að um og má því segja að )>þo^an«
mótbárur geen æsklýðshöll Af koma upP nokki um tórnstimda- liggi óbeinlínis enn yfir borg-
motbaiur gegn æsklyðsholl. Aí heimilum fyrir unglinga. Mundi _ það sem flf er árinu hef_
það að líkmdum skapa nokkurn ur veðurfar verið ótugtarlegt,
blæmun á staifinu og metnað,á vjxl hráslagakalsi, slydda og
milli þeina, sem þar eiga um regn> nema allt færi saman.
I að véla. Þætti méi eðlilegast, þar sem menn velfléstir voru
j að slik tómstundaheimili yrðu ehhi sterkir fvrir, hefur verið
jtengd skólunum, húsakynnum j sóttarfar á fólki. T d. liggur
þeirra og starfi, eftir því sem nú Margrét prinsessa, drottn-
ingarsystir, í ,,magakvefi“, en
þar sem slík persóna á í hlut.
Það er sannast að segjaj að
eg hef ekki gert mér fulla grein
fyrir þessu
I . æskulýðs-
hallarmáli, og
hvergi , hef eg
séð gerða
Ijósa grein
, fyrir því
hlutverki, sem
æskulýðshöll
eigi að gegna,
eða hverja
skipun eigi að hafa á starfsemi
næstum alveg í skugga atburða, mannkindin að vísu smá, en
hádegisbil varð að vinna við sem þrumdu. yfir England fám ekki léttyæg, þyí það er bók-
ljós, herbergi sýndust full með | dögum síðar. Háflæðarbrim stafurinn, sem blífur. Enn í
reyk; menn sveið niður fyrir meg stormi og kulda grandaði dag. eru mörg lögmál í fullu
þind af þessum óþverra, og 300 manns (293) en svipti um gildi, sem fundin voru eða dreg~
30.000 (þrjátíu þús.) heimil- in af þekkingu, er menn öðluð-
um og eignum. Var þetta að- ust á sama tíma og náttúruöfl-
allega á Norðursjávarströnd in sýndust altilbúin að eyða
Englands, frá Humrumynni mannfólkinu. Þeir náttúruvið-
(Humber) til Thamesárósa. jburðir eru e. t. v. með öllu
Á þessum slóðum hefur verið Sleymdir- kannski aðeins kunn-
flóðahætta um ómunatíð, enda lr afóljósum sögnum eða máðri
víða hlaðnir varnargarðar. En °s skdjaniegri linu á bók-
‘ felli. Auk þess er sagt að
framangreindu má ljóst vera,
að eg tel dreifð félagsheimili
hollari æskunni, en hollast
mun þó hverjurn áeskumanni
að dvelja sem mest heima í um-
sjá foreldra og venzlamanna.
Foreldrar, reynið að gera börn
yðar heimakær. Kastið ekki
pllum vanda og áhyggjum af
uppeldi barna yðar á skóla og
einhverja ,.höll“, heldur annizt
uppeldið sjálf. í sem ríkustum
mæli.
Dr. Jón Gíslason,
skólastjóci:
Því miður hef eg engan tíma
liaft til að kynna mér þetta mál.
Að vísu hef
eg lesið sumt
af því, sem í
blöðin hefur
verið ritað
um það. Er
leitt, að vakn-
að skuli hafa
deilur um
þessi velferð-
armál æsku-
skakkaföll gleymast þegar langt
líður milli en öryggisráðstafan-
ir lenda í undandrætti og ó-
lestri, og urðu varnargarðar
næsta lítilsvirði að þessu sinni.
Ekki mundu menn að slík ó-
sköp hefðu dunið yfir þessa
•landshluta, þar til rykfallinn
fræðagrúskari fann myglað
bréf eða dag'bókarslitur í söln-
uðu og óprentuðu dóti í
British Museum. Var plagg
þetta frá 1703, en höfundurinn
klerkur í Norfolk, héraði sem
nú hlaut mikinn skaða. Talar
klerltur um voðaflóð og sjávar-
ofsa, en harmar þó. mest 300
kýr, sem forgengu í sókn hans!
Vafalaust mætti fleira finna
svipað, þótt nú sé fyrnt.
við verður komið.
S09Í6
ÍiAFfÞRKA
Oí’tU Jóh Sigurðsson,
Vestureöcu 2,
þykja þetta tíðindi.
Ógæfan
dynnr yfiv.
Bretar nota mjög í ávarpi að
spyrja um líðan manna („How
eikar Elísabetar
raldsdóttur.
Frá því að Elísabet Haralds-
dóttir hélt hér fyrstu opinberu
tónleika sína fyrir nokkrum
árum aðeins seytján ára gömul,
hefur hún tekið út mikinn
þroska og vaxið bæði að tækni,
skilningi og persónuleika. Það
lýðsins. Er það mín skoðun, að þótti þá þegar sýnt, að hér var
tómstundaheimili og æskulýðs- mikið píanistaefni á ferðinni og
höll eigi ekki að tefla fram sem
andstæðum, heldur sé hvort
tveggja merkileg hugsjón, sem
keppa beri að. Formælendur
þessara hugsjóna beggja hafa
rækilega bent á nytsemi þeirra.
Fæ eg ekki betur séð en full
nauðsyn væri á að hrinda þeim
báðum í framkvæmd. Er ekki
imnt. að koma tómstundaheim-
að vinsældir hennar byggðust
á öðru og meira en óvenju-
miklum þokka og fallegri fram-
komu.
As-dúr sónata Beethovens,
op. 110, og b-dúr sónata Moz-
arts (K. 570) gáfu ekki fulla
hugmynd um þroska hennar,
enda þótt bæði verkin væru
fallega leikin og skilin. Aftur
jlurn á fót í samvinnu við söfn- á móti vakti glæsileg meðfeið
á „Pour le piano“ eftir Debussy
mikla eftirtekt, enda leikin af
afburða tækni og djúpum skiln-
ingi. Sama má segja um „Jeux
d’eau“ eftir Ravel, og virðist
nám ungfrúarinnar í Frakk-
landi hafa borið ríkulegan á-
vöxt. Nocturne í f-dúr, op. 15,
nr. 4, og scherzo í cis-moll, op.
39 nr. 9, eftir Chopin ráku lest-
ina, prýðis-fallega leikin.
Svo sem kunnugt er, hefur
ungfrúin í sönglistinni numið
bæði „til munns og handa“v og
verður tilhlökkunarefni á næstu
tónleikum hennar að heyra
hana leika klarinett-konsert,
auk pianóverka.
B. G.
Ekki annað eins
síðan 1421.
Miklu urðu þó Hollendingar
harðar úti af þessu náttúru-
harki. Þar fórust 1400 (1395)
manns, eri beint eignatjón um
5 (fimm) þús. millj. króna, og
er þó ekki meðtalinn kos^naður
við endurgerð flóðgarða né
skemmingu á vel ræktuðu
landi. Þar sem flóðahætta hef-
ur alltaf vofað yfir hollenzkum,
muna þeir betur það, sem þau
efni varðar, og. telja sig ekk.i
hafa orðið eins hart leikna og
nú síðan 1421.
Náttúrlega varð hvervetna
uppi fótur og fit, en hver hét á
annan hart og títt að duga, hinu
nauðstadda fólki, sem og sjálf-
sagt var. Belgjakóngur var t.
d. ,.dreginn“ heim, en mað.ur-
inn hafði verið að gamna _sér
við dufl og sp.il suður með
(Miðjarðar-) sjó. Kvenkóngar
með hjástoðum sínum (con-
sorts), prinsfólk og höfðings-
menn allskonar, ösluðu um
flóðasvæðin. Eftir myndum að
dæma var tignai'fólk allt í fín-
ustu rosabullum og margt pels-
klætt. Það varð mér á að brosa
yfir mynd af stórmerkri her-
togaynju, sem horfði hátíðlega
á kú, svamlandi í foraði, og
flaggatii halanum hátt (kýrin,
ekki frúin). Fyrir kemur að
mannslífið sé einna ódýrast
jarðneskra verðmæta. Fljót-
legt er að fylla skarð, sem eftir
verður, þegar par þúsundir
manna troða helveg með svip-
legum hætti, og atburðurinn
gleymist á skömmum tíma.
í Englandi hafa nýverið gérzt
ýmsir atburðir, sem reyndar
hafa ekki verið hrópaðir yfir
húsaþök, en kunna samt að
hafa víðtækari afleiðingar en
þótt menn drukkni og krókni
í hel (og verði auralausir um
leið, en það er alvarlegt mál).
M. a. má nefna undirbúning
krýningar Elísabetar drottn-
ingar í sumar, Bentley-málið,
deilu um helgidagalöggjöf,
hrísflengingar óknyttastráka,
tillögur um breytingar á lá-
varðadeildinni í enska þing-
inu, og loks fiskveiðadeilu Is-
lendinga og Breta, svo fátt eitt
sé nefnt, þótt nú verði frá að
hverfa.
London i febrúar 1953.
Bárður Jakobsson.
Elandknaltleikur :
I.R. vann Val
Aííiirclding seimi-
Icga í IS-dcild.
I handknattleiksmeistara-
mótinu í gær gerðust þau tíð-
. indi að Í.R. vann Val með 13
jmörkum gegn 7 og gerir þetta
úrslitin í mótinu miklu tvísýnni
en ella.
Annar þýðingarmikill leikur
fór éinnig fram í gær, milli
Aftureldingar og Fram. —
Fram sigraði með 19 mörkum
gegn 14. Aftureldingarmenn
sýndu til að byrja með mun
betri leik og höfðu algera yfh'-
hönd í fyrr, hálfleik, sem lykt-
aði þeim í vil 6:3, en skorti þoi
í síðara hálfleik.
Ármann er nú efst að stigum,
hefur engúm leik tapað, en
mætir vafalaust harðri keppni.
við Val' í' síð'asta léik mótsins
þann 8. marz n. k.