Vísir - 24.02.1953, Blaðsíða 5

Þriðjudaginn 24. febrúar 1953.
Ví SIR
5
ITtgerðarfoærinn ISri.vliam:
til Bretastjórnar
og báðu hana um stærri landhelgi.
Og heim fóru þeir með loforð —
eftir veizlu góða — og þar við siíur.
Devon heitir enskt hérað.
Það er á Cornwallskaga nær
miðjum, milli Bristolflóa og
Ermarsunds. Náttúra héraðsins
er afar fjölbreytt. Haft er fyrir
satt, að í Devon megi einhvers-
staðar finna eitthvað, sem
hressi og gleðji fjörlama og lífs
leiða ofnautnarmenn, en í allan
máta er héraðið hið merkasta.
Torbay (bay: flói) er á suð-
urströnd Devon. í krika suð-
vestan til í flóanum er Brix-
ham, 8700 manna bær. Bæjar-
stæðið, umhverfis og fyrir botni
fremur lítillar hafnar, er sér-
kennilegt, og hefir það verið
,,uppdagað“ fyrir nokkru. Er
sivaxandi straumur sumar-
flakkara og „listamanna" til
bæjarins. Aðkomumönnum er
jafnan vendilega sagt frá tveim
mönnum, og hlýðir því að geta
þeirra.
Presturinn og
prinsinn.
Annar maðuirnn var H. F.
Eyte, prestur í Brixham, af-
kasta mikið sálmaskáld og'
lungnaveikur. Þegar klerkur
fann að dauðinn fóráhann, gerði
hann bæn sína. Þar eftir orkti
hann sálm, sem nú er alkunn-
ur. íslenzka þýðingin hefst svo:
„Vertu hjá mér, halla tekur
degi.“ Fátt eða ekki annað
mun lifa af kveðskap prests.
Hinn maðurinn var hollenzk-
ur prins, sem vildi gerast kóng-
ur Breta, að vísu í skjóli eða á
vegum konu sinnar, sem var
ensk prinsessa. í trássi við tví-
ræðar undirtektir og óvissan
stuðning, sigldi prinsinn til
Englands og náði höfn í Brix-
ham. Eftir meiðingar og þjark
tóku Bretar við hjónunum. Nú
þykir allt merkilegt, sem Hol-
lendinginn og stúss hans varð-
ar. Auðvitað trónar sements-
likan hans á stalli miklum í
'Brixham, en til sölu í hverri
búðarholu smágripir, hvar á er
letrað loforð hans um að vera
ekki harður við Bretann. Fjöru-
hnullungur er greyptur í brim-
brjótsvegg við Brixhamhöfn.
Er það almælt, að steinn sá
hafi verið hið fyrsta, sem
kóngsefni festi fætur á, er hann
steig á land. Maður þessi var
Vilhjálmur prins af Oraníu. i
Hóstaði mikið. Hann var vild-
iskóngur þá hann mátti sín, en
færingin lamaði hann og drap
að lokum.
frá Belgíu, og einkum drag-
nótabátar, skafið umrædd mið,
að á mörgum þeirra er nú al-
deyða. Fiskhi’ygningarstöðvar
og uppvaxtar eru í Torbay, en
liggja margar að einhverju eða
öllu leyti utan landhelgi. Töldu
Brixhammenn að svæði þessi
bæri að friða, o. s. frv. íslend-
ingar þekkja þetta allt og hafa
fengið að kenna á því, sem hin-
ir ensku fiskimenn vildu láta
ráða bót á. Svo var Brixham-
körlum haldin veizla rífleg í
London, en þar eftir sneru þeir
heim með það loforð upp á
vasann, að málið skyldi vand-
lega athugað. Og þar við sit-
ur!
Brixham er nú mesti fisk-
veiðabær í Suður-Englandi, en
var um tíma langstærsti út-
gerðarbær alls landsins. Þar
varð botnvörpuskipaveiði fyrst
stórútgerð, og Brixham er oft
nefnd ,,móðir“ fiskveiða á
djúpmiðum. Auk þessa var
mér fortalið að þarna um slóð-
ir væri loftgott, landfrítt og
sjóhlítt með sólskini.
Ef ekkert fiskast ....
Fiskveiðar eru drýgstur þátt-
ur í atvinnulífi Brixham, en
lítt rætt við gestkomandi fólk,
borið saman við sálmaskáldið
og kónginn. Efunarlítið hafa
þeir verið merkismenn báðir
tveir. En hvaða gagn er að
hæfiléikum ef ekkert fiskast?
Ef afli bregzt til lands og sjáv-
ar, tapa ríkisbubbar áhuga fyr-
ir list, fara á hausinn, kannske
hengja sig. Klerklýður lendir á
húsgangi og týnir andagift, en
þjóðhöfðingjar verða að fækka
Nýlega hélt stúkan Andvari nr. 265 hátíðlegt 5 ára afmæli sitt
með samsæti í GT-Húsinu, hinu fjölmennasta, sem þar liefur
verið haldið. Myndin sýnir veizlugestina, fremst á myndinni,
lengst til vinstri er Indriði Indriðason 2. æðsti templar stúk-
hjákonum. Mikill jarðargróður, J unnai.. en Jón B. Helgason, 1. æ.t., fyrir miðju.
mörvaður búpeningur en mok
fiskjar, er aðal undirstaða þess,
að eðlisgreindir menn fái að
njóta sín, raunar grundvöllur
tignar og lista og heila lífsins.
Verulega langsoltinn maður
hugsar varla um Mendelslög-
mál éða heimspeki. Og hefir
þetta allt verið margsýnt og
sannáð af spekingum.
Fáfróður er eg um löngu
dauða herramenn, sömuleiðis
um gróður og gripi. Aftur á
móti hefi eg nasasjón af fisk-
veiðum síðan eg stympaðist við
síld og þorsk á íslandsmiðum.
Datt mér í hug að verra gæti
(Ljósm.: P. Thomsen.)
Styrktarstokkarnir
uppseldir hjá
einkasölunni.
Sala 'styrktarstokkanna
vegum Fél. til styrktar lömuð-
um og fötlúðum hefur gengið
vel, að því er ráðið verður.
ingur hefir tekið vel í þessa
fjársöfnunaraðfeð til styrktar
góðu málefni.
Nýjar birgðir munu þó véra
á leiðinni og til ætlast, að skort-
ur verði ekki aftur: á styrktar-
á stokkum.
Birgðir þær, sem Tóbaks-
einkasalan keypti til þess að
selja með 10 aura álagi og sér-
staklega voru merktir, eins og
eg-gert, en að fræðast um fiskirí' almenningi , er . kunnugt, . eru
enskra við Ermarsund. Eða Þrotnar hjá einkasölunni og
Rakarinn tengdur
Islendingi.
Á velmektardögum Brix-
ham augðaðist heimamaður
þar á útgerð. Að hsrtti stórút-
gerðarmanna lét hann byggja
íbúðarhús veglegt, og var þar
ekkert við neglur skorið. Síðar
fluttist hann til Grimsby og
seldi húsið. Var það. um skeið
gistihús, en reksturskostnaður |
þótti úr hófi, og loks var húsið 1
til sölu á ný. Kaupandi varð
sonarsonur Brixhambúans,
sem lét byggja húsið. Þessir
I ættingjar ráku stórútgerð í
I Grimsby. Höfðu í seli hér og'
þar, m. a. á íslandi. Munu
margir íslendingar, t. d. Hafn-
firðingar, kannast við útgerð
Hellyers-bræðra, en vegur
þeirra í útvegsmálum hófst í
: Brixham.
j Eitt sinn vár hárskeri að
i reita mig. Var skæraskellir
þessi roskinn og skrafhreifinn.
! Að upplýstu þjóðerni mínu
sagðist hann hafa kynnzt ís-
það eina sem eftir er, liggur í
smásöluverzlunum, og mun það
sáralítið. Mun Tóbakseinkasal-
kannske kynnast skoðunum
brezkra fiskimanna á land-
helgismálum, efni, sem íslend- (
ingar telja sitt lífsspursmál. Nú an hafa viljað fara varlega í
er Brixham útvegsbær, en auk sakirnar með fyrstu pöntun, en
þess hafa fiskikarlar þar farið reynslan hefir sýnt, að almenn-
með klaganir á hendur yfir- ij ■■■■ jíí ■■■■
völdum veg'na landhelgismála,
og beitt þar líkum rökum og
I íslendingar hafa notað í glím-
I unni um landhelgi íslands. Með
i þetta tvennt, f iskveiðar og
iandhelgismál, ofarlega í huga,
fór eg til Brixham.
(Meira).
Spánverjar veita
réttarbót.
Tetuan (AP). — Spánverjar
háfa ákveðið, að íbúar Spænska
Marokkós skuli fá nokkra rétt-
arbót.
Verður íbúum nýlendunnar
veitt sjálfstjórn í ýmsum mál-
um á næstunni, en nokkur ólga
hefur verið þar undanfarið. For
ingjar Araba eru þó ekki á-
nægðir með réttarbæturnar.
: ■■■■ jjjjj ■■■■ j
!'■**■ m
er
Brezki kvikmyndajöfurinn J. boðsmanni, Valeur Larsen, í
Arthur Rank skýrði blaða- Kaupmannahöfn. Lilian Har-
mönnum nýlega frá því, áð und- vey, sem er þýzk, en fædd í
anfarna 12 mánuði hefði hann London, er nú 46 ára gömul.
tapað töluverðum upphæðum á Hún hefur aldrei gifzt, en var
kvikmyndahúsum á Bretlandi,! tvívegis trúlofu'ð þýzka’ leikar-
En hann gat þess hins vegar, að anum Willy Fritsch. Hún lék
eini atvinnurekstur hans, sem j einkum í þýzkum, en einnig
hefði skilað arði, væri sala á j enskum og amerískum myndum
ískökum í kvikmyndahúsunum á síniun tíma.
Tekjur af ískökum námu urn
50 millj. íslenzkra króna.
★
Alan Curtis heitir banda-
lendingi, þótt síðan væru nú
j áratugir. Móðir hárskerans
varð ekkja í Brixham, fluttist
til Hull og giftist þar íslenzk-
um manni. Þegar þetta gerðist,
var hárskerinn unglingur, var
skamma hríð í Hull, fór til
Brixham og hefir verið þar
Stærri landhelgi! síðan. Karl minnti að íslend-
Ekkert vissi ég um kóng eða ingur hefði verið „eitthvað við
klerk né aðrar frægðartíundir sjó“, en sagði að hinn íslenzki
Brixhambúa. Hinsvegar sá eg maður hefði verið sérstakt
í blaði viðhafnarlausa klausu, prúðmenni og einstaklega gáf-
þess efnis, að Brixhamfiskarar aður. Lærði aðstoðarlaust
hefðu sent nefnd á fund Breta- j morg- tungumál, þ. á m. grísku!
Sjúkraflug hingað
og héðan.
Björn Pálsson flugmaður
flaug norður í Kelduliverfi s. 1.
laugardag, til þess að sækja
veika konu, sem var lögð í
Landspítalann hér.
, B. P. hefur ekki lent þar í
sveit áður. Lenti hann á ísi-
lögðúm engjum skammt frá , .. ,
. , riskur kvikmyndaleikari, 42 ara ustri, hafa tfekið að ser rekstur
bænum (Laufasi), en þar ^ ^ , _____ , ’ , _ c . ^
höfðu menn mokað flugbraut.
Talsvert fennti þar nyrðra í
vikunni sem leið og var 25
sentimetra djúpur snjór á jafn-
sléttu í Axarfirði, . Bárðardal
og víðar.
! B. P. þarf að flytja aldraða
Þrjú stór sænsk kvikmynda-
félög, Europa Film, Sandrew's
Ateljéer og Svensk Filmind-
stjórnar, og átti nefndin m. a.
að sanna nauðsyn úrbóta í fisk-
veiða- og landhelgismálum þar
suður við Ermarsund. Land-
helgi ætti að stækka og breikka,
en stöðvaður yrði ágangur á
viss svæði, einkum erlendra
fiskiskipa. En svo hafa véiði-
skip frá meginlandinu, mest
Nafn íslendings var Ölafur
Gíslason, eða ekki fekk eg bet-
ur skilið. Lítið samband kvaðst
hárskerinn hafa haft við fólk
sitt í Hull, enda mundi það nú
dautt og horfið, og ekki fékk
eg meira að vita um þau hjú,
Brixhamkonuna og íslending-
inn.
konu héðan úr bænum til
sjúkrahúsvistar í Húsavík en
ekki verið flugveður þangað.
Kona þessi er ættuð úr Aðaldal.
Tókst ættingjum hennar að út-
vega henni sjúkrahúspláss þar,
og talar þetta sínu máli um
erfiðleikana á því hér, að út-
vega öldruðu, sjúku fólki
sjúkrahúsvist.
að aldri, sem margir hér kann- fyrirtækisins „Scandia Film.
ats við. Nýlega kom fyrir hann Inc.“ í New York, sem á að sjá
óvæntur atburður, sem heita um dreifing sænskra kvik-
má, að réði honum að fullu, — mynda í Bandaríkjunum, en
í fjórar mínútur. Hann hafði jafnframt gefa öðrum norraen-
undirgengizt nýrnauppskurð, j um kvikmyndátökuíélögum
sem hafði tekizt vel. Hann sat færi á að koma framleiðslu
að tedtykkju á herbergi sínu, sinni á markað vestra.
er hjartað bilaði. Læknar sltáru j
þegar í stað brjósthol hans upp,! Nýlega var tilkynnt af hálfu
og tóku að nudda hjartað, og 20th Century-Fox-félaginu, að
eftir fjói'ar mínútur tók það að framvegis yrði öll framleiðsla
slá aftur. Er síðast fréttist, var þess byggð á svokallaðri Cine-
Curtis enn liálfrænulaus, en mascope-aðferðinni við mynda-
veit þó, hver hann er, og þekkir töku og hljómkerfi kvikmynda.
fólk, og gera læknar sér von Vísir hefur áður greint frá
IPappírspokagerðin Itf.
Vitaatig 3. AUsJc. pappírgpokar
I
um, að hann haldi lífi.
★
Lilian Harvey, sem reykvísk-
um kvikmyndahússgestum mun
minnisstæð úr riíörgum þýzkum
myiidum fyrir 20 árum eða svo,
giftist nýlega dönskum um-
þessari nýju aðferð, en hér er
um að ræða ’þrivídd, og geysi-
stórt, íhvolft sýningartjald, auk
margra hátalara. en allt veldur
jþetta eðlilegri sýningu og
hljómi, en til þess hefur tíðk-.
azt. j